پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در سیستم بیت‌کوین معاملات به صورت ناشناس صورت می‌گیرد، زیرا هر کاربر می‌تواند چندین آدرس برای معاملات داشته باشد و بسیار دشوار می‌توان عملیات هر کاربر را ردیابی کرد.
امروزه چه دوست داشته باشیم چه نه، تکنولوژی در حال پیشرفت است. بزهکاران این موضوع را تشخیص داده‌اند و از پیشرفت‌های تکنولوژی‌ای برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند. با هر پیشرفت، آنها بلادرنگ نیمی از بزهکاری دنیا را مرتکب می‌شوند. در واقع این گروه از افراد به صورت بسیار باریک‌بین و دقیق، از پیشرفت‌های تکنولوژیکی برای مشروع جلوه دادن فعالیت‌های غیرقانونی خود استفاده می‌کنند. از جمله پیشرفت‌های تکنولوژیکی که از زمان آغاز بحران‌های مالی، اعتماد به سیستم بانکی سنتی را به سمت سیستم دیجیتالی سوق داده، خلق پول دیجیتال است.
به طور کلی خلق پول‌های مجازی به سه شیوه ذیل است:
- فیزیکی: جایی که پول مجازی در یک محیط فیزیکی نشان داده شده است.
- متمرکز: جایی که همه انتقال‌ها از طریق یک واسط و تحت کنترل و نظارت اتفاق می‌افتد.
- غیرمتمرکز: جایی که زنجیره معاملات بین نودها و شبکه‌ها صورت می‌پذیرد.
پول مجازی در بسیاری از موارد شبیه پول واقعی عمل می‌کند اما به طور مستقیم شبیه پول واقعی نیست. این پول پیچیدگی‌های خاصی برای عملیات ضد پول‌شویی ایجاد کرده است. زیرا برخلاف پول سنتی، هیچ مانع فیزیکی‌ای برای جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی توسط آن وجود ندارد. بیت‌کوین از جمله پول‌های مجازی غیرمتمرکز و یک واحد پولی بی‌نام و نشان است و مبادلات با آن به صورت مستقیم بین کاربران و از طریق شبکه صورت می‌پذیرد. به علت ساختار غیرمتمرکز و peer-to- peer بیت‌کوین، امنیت واقعی آن در معرض ریسک هکرها قرار می‌گیرد. علاوه بر این با توجه به احتمال استفاده از بیت‌کوین برای فعالیت‌های شرارت‌بار مثل پول‌شویی، تصویر منفی در اذهان ایجاد می‌کند و معمولاً از آن به عنوان سکویی برای مجرمان نام می‌برند. ساز و کار انتشار و همچنین و نقل و انتقال بیت‌کوین در مبادلات، زمینه عملیات پول‌شویی را به شدت تسهیل می‌کند. برای درک بهتر ابتدا ساز و کار ماینینگ بیت‌کوین و مبادلات با آن توضیح داده شده و سپس ویژگی‌هایی که عملیات پول‌شویی را تسهیل می‌کند بیان شده است.
.
استخراج بیت‌کوین و مبادلات مالی
برای تولید و انتشار بیت‌کوین نیازی به بانک مرکزی و نهادهای ناظر نیست بلکه توسط نرم‌افزاری که به منظور این هدف طراحی شده است، صورت می‌پذیرد. دانلود این نرم‌افزار رایگان است و با نصب آن هر کامپیوتر خودش تولیدکننده بیت‌کوین خواهد شد. از جمله نکات مهمی که در تولید بیت‌کوین به آن توجه شده، جلوگیری از اثر تورمی ناشی از تولید بیش از حد بیت‌کوین است. برای جلوگیری از تورم، سقف ۲۱ میلیون تولید بیت‌کوین تعیین شده است و با افزایش مشتری، سرعت تولید بیت‌کوین‌های قابل استخراج کاهش می‌یابد. علاوه بر این نقل و انتقالات مالی نیز در این سیستم بر اساس یک سیستم کدگذاری انجام می‌گیرد و توسط هیچ قدرت مرکزی‌ای اداره نمی‌شود. هر کس می‌تواند اموال بیت‌کوینی خود را شخصاً حفظ کند یا در صورت تمایل آن را به دیگری انتقال دهد و از دخالت دولت دور نگه دارد.
بیت‌کوین‌های استخراج‌شده بر اساس یک سیستم امن با استفاده از یکسری کد، قابل داد و ستد هستند. انتقال پول در این سیستم بر اساس رمزهای توافق‌شده بین دو طرف معامله انجام می‌شود و شناسایی این رمزها برای کسانی که خارج از این نقل و انتقالات هستند، تقریباً ناممکن است. اما مهم‌تر از همه اینکه معاملات بیت‌کوینی به صورت ناشناس صورت می‌گیرد. علت ناشناس ماندن معاملات این است که هر کاربر می‌تواند چندین آدرس برای انجام معاملات داشته باشد و بسیار دشوار می‌توان تشخیص داد که هر آدرس مربوط به چه کسی است. لذا درست است که بیت‌کوین‌های تولیدشده قابل معاوضه در مقابل کالاهای مجازی یا مادی و حتی قابل تبدیل به سایر ارزها هستند، اما مبادله‌کنندگان بیت‌کوین ناشناخته باقی می‌مانند.
.
تبهکاران و پول دیجیتال
در کنار تضمین آزادی‌های مالی، کار در این سیستم برای هر فرد و هر هدفی، حتی برای انجام بدترین کارها جذاب است و قانون نیز اغلب در چنین مواردی به خاطر فقدان پوشش نوآوری‌ها و پیش‌بینی‌های مربوطه شکست خورده است؛ به نحوی که به علت عدم وجود بانک‌ها و مقامات رسمی پشت پول‌های مجازی ثبات اقتصادی، سیستم‌های مالی آنها به شدت قابل تضعیف شدن است. مجرمان و قاچاقچیان، از بانک‌های مجازی و سیستم نقل و انتقالات یا مبادلات پول الکترونیکی، که بدون هیچ گونه تعامل فیریکی اجازه مبادله را می‌دهد، برای خرید، فروش و مبادله کالاها استفاده می‌کنند. ناشناخته ماندن مبادله‌کنندگان و منبع مبادلات، جذابیت استفاده از سیستم مجازی را بالا می‌برد و در عین حال نگرانی‌ها برای استفاده پول‌های مجازی از قبیل بیت‌کوین را افزایش می‌دهد. بیشتر نگرانی‌ها در استفاده از بیت‌کوین از ناحیه استفاده برای اهداف پول‌شویی است. واحدهای پول مجازی از قبیل بیت‌کوین، با عدم نگهداری و عدم تجمیع اطلاعات شخصی مبادله‌کنندگان، لایه‌هایی از گمنامی و ناشناخته ماندن را ایجاد می‌کنند. در نتیجه بزهکاران می‌توانند از این نوآوری برای پنهان کردن فعالیت‌های غیرقانونی خود و تبدیل کردن آن به سرمایه استفاده کنند. با ترویج استفاده از بیت‌کوین در مبادلات، به واسطه مشخصه‌های این ارز، فعالیت‌های غیرقانونی توسط آن تسهیل شده است.
.
بیت‌کوین و پول‌شویی
اساساً بیت‌کوین و دیگر ارزهای مجازی پول‌شویان را قادر به انتقال و حرکت وجوه غیرقانونی به صورت سریع‌تر، ارزان‌تر و پراکنده‌تر از همیشه می‌کند. از ویژگی‌ها و مشخصه‌های اصلی بیت‌کوین این است که بر مقررات ضد پول‌شویی مضر است و وسیله بی نام و نشان کردن مبادلات است. بیت‌کوین بر پایه تکنولوژی رمزگذاری و شناسایی رمز استوار است و برای دریافت و پرداخت به شناسایی کدهای دیجیتال نیاز دارد که توسط دو طرف قابل شناسایی باشد و هیچ کس خارج از مبادله امکان شناسایی و دسترسی به این کد را ندارد. به علاوه در مبادله با این نوع ارز، آدرس بیت‌کوینی هیچ فردی به کاربری وی مرتبط نمی‌شود. لذا این مورد باعث می‌شود ردیابی وجوه و ورود مجدد وجوه نامشروع برای عملیات ضد پول‌شویی به شدت سخت شود.
اگرچه سرویس‌های بیت‌کوین از گزارشات دیجیتالی که برای تصدیق هویت گیرنده و فرستنده است، استفاده می‌کنند اما بزهکاران می‌توانند هویت دیجیتالی خود و عملیات‌شان را با یک حقه ساده مثل تغییر آدرس پروتکل اینترنتی یا استفاده از حساب‌های دیگر افراد، غیرقابل ردیابی کنند. بیت‌کوین به طور بالقوه به هر کاربری چه مشروع و چه نامشروع اجازه می‌دهد پولش را به سرعت، با هزینه بسیار پایین و حتی در بعضی موارد بدون هزینه، با موانع ورودی بسیار کم -در حالی که می‌توانند ناشناس بمانند- انتقال دهند. همچنین کاربران قادرند بیت‌کوین‌هایشان را به صورت مستقیم از طریق تعداد بی‌شماری از آدرس بیت‌کوین‌های مختلف برای مبهم و غیرقابل ردیابی کردن مبادلات و از بین بردن تلاش‌های عملیات ضد پول‌شویی انتقال دهند.
تلاش‌های ضد پول‌شویی همواره سعی در جلوگیری از ورود پول‌های کثیف و آلوده به جریان اقتصادی داشته و این تلاش‌ها در مورد پول‌های جدید نیز مصداق دارد. در زمینه بیت‌کوین تلاش‌های ضد پول‌شویی با یک هدف روبه‌روست که هم تشخیص آن سخت بوده و هم اساساً متوقف کردن آن غیرقابل نفوذ است. هدف اصلی عملیات ضد پول‌شویی در سیستم بیت‌کوین مرتبط کردن کاربر به آدرس بیت‌کوینی جهت ردیابی وجوه و عملیات صورت‌گرفته توسط آن است. این معدن جدید طلای دیجیتالی دارای بخش‌های تاریکی است که باید برای جلوگیری از بروز مشکل در مورد آن برنامه‌ریزی شود.
.
وضعیت فعلی بیت‌کوین
این واحد پول با مدل‌های رایج مالی متمرکزی که تاکنون می‌شناسیم، در تناقض است. از آنجایی که بیت‌کوین به هیچ واسطه مالی برای نقل و انتقالات محتاج نیست، سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف علاقه‌ای به استفاده از این پول از خود نشان نمی‌دهند. اما در عین حال، اکنون توسط برخی شبکه‌های زیرزمینی پذیرفته شده است و این کار باعث می‌شود کاربران وارد فهرست‌های آنلاین ناشناس شوند و بدون هیچ ممانعتی اقدام به خرید و فروش و انتقال وجوه نامشروع کنند. یکی از این سایت‌های زیرزمینی «جاده ابریشم» نام دارد که محل تبلیغات برای فروش مواد مخدر، اسلحه، فعالیت هویت‌های جعلی و دیگر مسائل غیرقانونی است.
هیرو فارابی؛ کارشناس حوزه بانکی
منبع: ماهنامه پیوست؛ شماره 27
دیدگاه‌ها بسته شده است.