نگاهی به کارکردهای موبایلت، اپلیکیشن بانک سامان

اگر نگاهی به دسته‌بندی استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران بیندازیم جای خالی اپلیکیشن‌های بانکداری روزمره را حس می‌کنیم. اپلیکیشن‌هایی که به حساب‌های بانکی افراد در بانک‌های مختلف متصل می‌شوند و همچون لایه‌ای ارتباطی میان مشتری و بانک عمل می‌کنند. موبایلت یکی از معدود اپلیکیشن‌های بانکداری روزمره ایرانی است.

بانک سامان در اسفند 1396 از اپلیکیشن خود رونمایی کرد. دارندگان انواع حساب‌های سامانی با استفاده از موبایلت می‌توانند خدمات نوین بانکداری همراه، شامل انتقال وجه به کارت، سپرده، پایا و حتی ساتنا، خدمات مرتبط با چک و تسهیلات و دیگر امور بانکی خود را انجام دهند. شماره 141 نشریه داخلی سامان در گزارشی به این مطلب پرداخته که چرا موبایلت در میان رقبای خود بهترین اپلیکیشن فین‌تک در سال 1396 شده است.

بهمن ماه سال گذشته بود که اولین بار نام موبایلت به عنوان بهترین اپلیکیشن سال 1396 در دهمین جشنواره وب و موبایل ایران بر سر زبان‌ها افتاد. این اپلیکیشن جدید بانک سامان به طور رسمی از اسفندماه همان سال به مشتریان این بانک اعلام شد و چندی پیش هم خبر صدهزارتایی شدن تعداد کاربرانش، آن هم بدون تبلیغات گسترده، خبر ساز شد. به همین بهانه در سه قاب مجزا موفقیت این اپلیکیشن را بررسی می‌کنیم.

گام اول: همکاری به جای رقابت

موبایلت با تیمی کوچک و هفت نفره از مهر ماه 1395 کار خود را باز طراحی و ارائه یک و موبایل بانک جدید برای بانک سامان را آغاز کرد. مأموریتی که خیلی زود جای خودش را به بلند پروازی‌های هم‌بنیانگذارانش داد: طراحی اولین نئوبانک ایرانی! به دیگر بیان، تیم موبایلت خیلی زود با بررسی روندهای جهانی بانکداری، به درستی به این درک رسید که در عصر حاضر باید به جای تمرکز بر دیجیتالی کردن فرآیندهای فعلی بانک، بر نیازهای اصلی مشتریان و ماهیت بانکداری تمرکز کرد. شاید بتوان تبلور این استراتژی را در جمله بیل گیتز به خوبی مشاهده کرد: «امروزه مردم به بانکداری نیاز دارند و نه لزوماً بانک‌ها!». در مرحله آغاز، به خوبی می‌توان اتخاذ رویکرد برد-برد را در بانک سامان شاهد بود: به این ترتیب که «تیم موبایلت» نه به روال معمول فین‌تکی‌ها (استارت‌آپ‌های فناور مالی در «رقابت» با بانک بلکه در «همکاری با آن شکل گرفت و این همکاری تبدیل به یک هم‌افزایی برای هر دو مجموعه شد.

گام دوم: بانکداری موبایلی و احیای شعار «پیشرو در خدمات الکترونیک»

موفقیت «موبایلت» حتی پیش از ورود با رسمی به بازار و درست در زمان تست و نهایی میان کارمندان بانک سامان خیره کننده نه بود: بهترین اپلیکیشن فین‌تک سال 1396 در میان رقبای قدیمی‌تر خود همچون فون‌پی، نیوو، زرین پال، ۷۲4 و پی‌پینگ و همچنین بهترین اپلیکیشن ایرانی در میان چهار هزار و 630 اپ ایرانی در سال 1396. همین موفقیت سکویی شد برای موبایلت تا با ارائه خدمات به‌روز و توجه به نیازهای واقعی مشتریان خود، جایگزینی خوب برای درگاه‌های مجازی و حتی شعب فیزیکی بانک سامان شود. مزیت اصلی تیم موبایلت در توانایی بزرگ آنها در نسل هفتم نوآوری یعنی طراحی مبتنی بر مشتری است که آنها را از رقبای بانکی‌شان متمایز می‌کند؛ به عبارت دیگر، به دلیل ماهیت استارت‌آپی بودن این تیم، روند توسعه اپلیکیشن به جای بهره‌گیری از نیازمندی‌های بانکی، بر روی مشکلات و درد اصلی کاربران متمرکز شده و لذا تمامی طراحی‌ها از نگاه مشتری صورت پذیرفته است. تلفیق خدمات بانکی و پرداختی در یک اپلیکیشن برای اولین بار، سهولت در ورود به اپلیکیشن با اثر انگشت و فیس آی‌دی، ارائه خدمات جامع‌تر روی کانال اینترنت بانک به جای موبایل‌بانک و ارائه خدمات مرتبط با چک و تسهیلات بانکی بخشی از نوآوری‌های اولیه تیم موبایلت است. علاوه بر اینها، دسته‌بندی کاربردی اطلاعات حساب کاربران یکی از نوآوری‌های مهم موبایلت برای بدل شدن به حسابدار شخصی کاربرانش است. در منوی داشبورد، کاربران می‌توانند به تفکیک هر حساب گزارش‌های دقیقی از واریز و برداشت‌هایشان را به تفکیک دسته‌های مختلف همچون برداشت نقدی، وصول چک، واریز از طریق کارت، پرداخت قبوض، سود سپرده و غیره مشاهده کنند.

با افزودن شرح تراکنش توسط کاربر و همچنین امکان برچسب‌زنی روی هر تراکنش به نظر می‌رسد که منوی داشبورد موبایلت به زودی بدل به منویی با کارکرد مدیریت حسابداری شخصی شود. با آنچه روح تمامی این نوآوری‌ها است همان توجه عمده به سفر مشتری و تجربه کاربری است. به اذعان غالب کاربران این اپلیکیشن در شبکه‌های اجتماعی، موبایلت به لحاظ عملکردی راحت، کاربردی و کاربرپسند است؛ برای مثال سینا در توصیف موبایلت نوشته است: «این قدر عالی که می ارزه سوئیچ کنید روی بانک سامان» و یا علیرضا که گفته است: «انقدری رابط (کاربری) و موبایلت به نظرم دل نشین اومد که امروز بالاخره فرصت کردم یه حساب تو بانک از سامان افتتاح کنم و از کرده خود دلشادم». این‌ها و موارد مشابهی که در شبکه‌های اجتماعی توسط کاربران به اشتراک گذاشته شده است نشانی از تمرکز درست تیم موبایلت بر ارائه تجربه کاربری خاص خود است.

گام سوم: پیش به سوی نئوبانک

با بررسی روند شکل‌گیری و به‌روزرسانی‌های مستمر موبایلت می‌توان به خوبی دریافت که عزم تیم موبایلت برای رسیدن به مأموریت خودساخته‌شان یعنی اولین نئوبانک ایرانی بسیار جدی است. یک نئوبانک را می‌توان در وهله اول بازگشت به اصل نظام مالی صنعت بانکی یعنی همان بانکداری دانست. تجلی این مداقه مجدد بر بانکداری در بهره‌گیری ویژه نئوبانک‌ها از فناوری‌های همراه و سوار شدن بر موج آن است تا بانکداری را به تجربه‌ای کاملاً همراه تبدیل کند. در واقع، مهم‌ترین رقیب نئوبانک‌ها، شعب فیزیکی و بانکداری سنتی است. شاید در ظاهر چندان تفاوتی بین یک نئوبانک و بانک در اصل خدمات نباشد اما وقتی پای مدل‌های کسب‌وکار و تجربه کاربری در میان باشد، تفاوت‌های این دو، از زمین تا آسمان است.

نئوبانک‌ها می‌کوشند تا با تسهیل فضای پیچیده و خشک بانکی، تجربه خرید خدمات بانکی را به تجربه‌ای شیرین بدل کنند. حتی در ابعاد گسترده‌تر، امروزه لینک‌ها مرزبندی‌های اغلب نامفهوم خدمات مالی را در هم شکسته و به‌جای جداسازی سنتی مفاهیمی همچون بانک، پرداخت، بیمه، بورس و غیره آنها در مفصل‌بندی جدیدی از نگاه مشتری باز آفرینی کنند. شاید تصور جذابیت یک نئوبانک برای بانکداران قدیمی سخت باشد اما وقتی از نسل جدید مشتریان بانکی بپرسید که انتخابشان رجوع به شعب بانکی برای کارهای بانکی است یا یک اپلیکیشن روی گوشی‌شان؛ لبخند طعنه آمیزشان به شما نشان خواهد داد که مرگ شعب فیزیکی زودتر از آنکه تصور می‌شود رخ خواهد داد. هرچند بستر فعالیت فین‌تک‌ها در این حوزه خاصه در بخش رگولاتوری چندان مساعد نیست اما مرزشکنی های اپ‌هایی چون موبایلت در این فضا، قانونگذاران را مجبور به پذیرش جنبش موبایل خواهد کرد. امری که در ابعاد جهانی‌اش هم رخ داده است و قانونگذارانی که تا مدت‌ها جلوی فعالیت فین‌تک‌ها را می‌گرفتند حالا خودشان در فضای رگ‌تک و قوانین مالی پیشروی صنعت شده‌اند. روند موفقیت‌های تیم موبایلت که حالا نامزد بهترین اپلیکیشن سال 13۹۷ در یازدهمین جشنواره وب و موبایل ایران شده است، نشان از استعداد بالقوه‌ای دارد که می‌تواند این مرزشکنی‌ها را تا بانکداری موبایلی ادامه دهد و در عمل نیز اولین نئوبانک ایرانی لقب بگیرد.