پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در گفتوگو با امیرحسین داودیان روندهای فین‌تک در دنیا و ایران بررسی شد / آیا شاهد بحران بدهی خواهیم بود؟
امیرحسین داودیان، معاون مدیرعامل بانک تجارت معتقد است که الزامات بانک مرکزی ممکن است باعث کندشدن سرعت رشد کسب‌و‌کارها شود، اما رویکرد مثبتی دارد. این اقدامات هم در جهت کم‌کردن ریسک بوده و کاهش ریسک به معنای پذیرفتن فضای جدید است. به گفته داودیان نباید این‌طور تعبیر شود که چون رگولاتور چاره‌ای در مقابل پذیرش فضاهای جدید نداشته، ریسک را با ایجاد محدودیت کاهش داده است.
امیرحسین داودیان، معاون مدیرعامل بانک تجارت مهمان قسمت سوم از فصل دوم اتاق آبی در گفتوگو با میثم سلیمانی، سردبیر رسانه‌های آنلاین «راه‌کار» از روندهای فین‌تک در دنیا و ایران سخن گفت.
داودیان با اشاره به بلوغ فین‌تک‌ها در جهان و ایران و مقایسه آنها با یکدیگر توضیح داد: «چهار سرفصل برای بررسی بلوغ وجود دارد؛ تعداد بازیگران، حجم سرمایه‌گذاری، حجم درآمد ایجادی و حجم کاربر. فاکتور دیگری با عنوان حجم تنوع خدمات و محصولات هم می‌توان به سایر فاکتور‌ها اضافه کرد.»
او ادامه داد: «اگر به این آمارهای بین‌المللی نگاه کنیم این ارقام به چند صد میلیارد دلار رسیده‌اند و می‌توان گفت که این بازار بالغ است، اما اشباع نیست.»
رمیتنس در ایران بازار چندانی ندارد
در ادامه این گفتوگو سری هم به بازار رمزارزها و رمیتنس زده شد. معاون مدیرعامل بانک تجارت معتقد است رمیتنس در ایران بازار چندانی ندارد و تقاضا برای استفاده از استیبل‌کوین‌ها برای رمیتنس آنقدر بالا نیست، اما اگر بنا به استفاده از کریپتوها باشد باید شبکه پذیرندگان این فضا را شکل دهند.
میثم سلیمانی در این گفتوگو از داودیان پرسید که با توجه به رویکرد محدودکننده رگولاتوری، آیا اجازه پرداخت کریپتویی به شبکه پذیرندگان داده می‌شود؟ که او در پاسخ به این پرسش گفت: «رگولاتور به فعالان حوزه نگاه می‌کند و ملاحظاتی را در نظر می‌گیرد و الزاماتی را تعیین می‌کند که ممکن است سرعت رشد کسب‌و‌کارها را کاهش دهد، اما سعی در کاهش ریسک و مدیریت فضا دارد.»
معاون مدیرعامل بانک تجارت با اشاره به دستورالعمل سقف تراکنش‌های آنلاین برای ورود به صرافی‌های ایرانی و زمان تسویه گفت: «این اقدامات شاید سرعت صرافی‌ها را کاهش دهد، اما مثبت است و از آن جهت مثبت است که سعی می‌شود بازار مدیریت شود و ریسک کاهش یابد. کم‌کردن ریسک خود به معنای پذیرفتن بازار است.»
سردبیر رسانه‌های آنلاین راه‌کار در ادامه با اشاره به اینکه حدود ۱۱ میلیون ایرانی از کریپتوها استفاده می‌کنند و رگولاتور نمی‌تواند استفاده از رمزارزها را ممنوع کند گفت: «بانک مرکزی با این دست از اقدامات سعی می‌کند فضا را محدود کند.»
داودیان اما در پاسخ به این گفته، توضیح داد: «ما نمی‌توانیم کریپتو را با دلار مقایسه کنیم. کریپتو یک تکنولوژی است مثل بلاکچین، اما ان‌اف‌تی یک زیرساخت است که تعداد زیادی کسب‌وکار روی آن تعریف شده‌اند و یکی از این کسب‌و‌کارها مربوط به توکنایز کردن می‌شود؛ بنابراین رگولاتور در حال حاضر در فاز مدیریت است که ممکن است این مدیریت کند باشد. اما این‌طور نیست که بگوییم رگولاتور چون چاره‌ای ندارد بدین شکل فضا را مدیریت می‌کند که این حجم به حداقل برسد.»
سهم بازار لندتک‌ها از ۱۰ هزار میلیارد تومان می‌گذرد
در ادامه بحث به لندتک‌ها، نسبت‌شان با صنعت بانکی ایران و دغدغه‌ها و مسائل بازار لندتک کشور رسید.
به گفته معاون مدیرعامل بانک تجارت، دنیا بحران لندتک‌ها را تجربه کرده و ما در ایران با تأخیر به این بحران می‌رسیم. آمارهای جهانی این بحران در سال ۲۰۲۲ شروع شد که ناشی از افزایش نرخ بهره بود. تعداد لندتک‌ها در دنیا و حجم سرمایه‌گذاری روی این کسب‌و‌کارها زیاد شده بود، اما پس از این بحران در دنیا موضوع تأمین مالی مطرح شد و قدرت خرید خانواده‌ها کاهش پیدا کرد و سرمایه‌گذارها عقب کشیدند و ضریب نکول افزایش پیدا کرد.
داودیان اظهار داشت: «باید در نظر داشت که بخشی از جامعه افرادی که از لندتک‌ها استفاده می‌کنند در پی تأمین مالی هستند و بخش دیگر به دنبال افزایش رفاه و راحتی‌اند. به عبارتی این دسته از افراد بیشتر در معرض بیکاری و در نهایت نکول هستند. اما در ایران این بحران به چه شکل رخ داده است؟»
او در توضیح این موضوع بیان کرد: «در ایران لندتک‌ها در فاز معرفی سعی کردند با استفاده از منابع‌شان، نرخ شمول دسترسی مردم به اعتبارات خرد را بالا ببرند. در بازار لندتک ایران، بیشتر آنها از منظر سهامداری با یک بانک یا گروه صنعتی ارتباط و اتصال برقرار کردند. لندتک‌هایی که به گروه‌های صنعتی متصل شدند با یک پله فاصله، به جهت دسترسی به ضریب اهرم بانک‌ها و منابع مالی، به سراغ بانک‌ها رفتند.»
معاون مدیرعامل بانک تجارت ادامه داد: «لندتک‌هایی که در ایران خارج از سیستم بانکی فعال بودند به اکوسیستم اعتبار دسترسی نداشتند و هنگامی که یک مشتری تسهیلاتش را پرداخت نمی‌کرد فقط در آن مجموعه نکول داشت و این موضوع در سیستم اعتباری کشور ثبت نمی‌شد. پیوستن لندتک‌ها به بانک‌ها کمک کرد که این موضوع حل شود و نرخ نکول لندتک‌ها کاهش یابد.»
به گفته داودیان لندتک‌ها برای تسهیلات خردشان ضامن و وثیقه نمی‌خواهند که در صورت نکول، پس‌گرفتن این مبالغ برای آنها هزینه سنگینی به دنبال دارد. نداشتن ضامن و وثیقه باید در سیستم اعتباری کشور با اعتبارسنجی جامع‌تر حل شود. وزارت اقتصاد نیز در تلاش است تمام بانک‌ها را مکلف کند تا فرایند اعطای تسهیلات خردشان را غیرحضوری کنند.
او با بیان اینکه عدد دقیقی از بازار لندتک ایران ندارد گفت: «گمان می‌کنم سهم بازار لندتک‌ها در ایران امسال به ۱۰ هزار میلیارد تومان برسد و حتی آن را رد کند.»
شکل و شمایل بحران مالی در ایران
«آیا لندتک‌ها ظرفیت مدیریت این ارقام را دارند؟»
معاون مدیرعامل بانک تجارت در پاسخ به این سؤال میثم سلیمانی گفت: «آنچه بانک‌ها در تحلیل اعتباری می‌توانند، لندتک‌ها نیز می‌توانند داشته باشند. پس در سطحی که نظام بانکی تسهیلات خرد ارائه می‌دهد، لندتک‌ها نیز قادر به ارائه و مدیریت آن هستند.»
امیرحسین داودیان با اشاره به این موضوع که آیا ممکن است با این روند با بحران بدهی مواجه شویم گفت: «متغیرهای مختلف اقتصاد کلان روی این مسئله مؤثر است، اما ایران با بحران بدهی جهانی همسو و همساز نیست. مردم ایران همچنین مبنای زندگی‌شان بر اساس بدهی نیست و توده مردم مالک دارایی خود هستند پس ممکن است که با ضرر مواجه شویم اما بحران بدهی مقوله دیگری است. بحران بدهی جایی رخ می‌دهد که توده مردم از پس تملک دارایی‌شان برنیایند.»
او در پایان بیان کرد که با تسهیلات اعطایی لندتک‌ها نمی‌توان دارایی سنگینی مثلاً طلا، ملک و… خرید. این رقم ارزش زیادی در دسترسی به رفاه عمومی، منابع مالی و… خلق می‌کند اما ریسک زیادی ایجاد نمی‌کند.