پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
پنل سازماندهی و تنظیمگری کسبوکارهای رمزارز و بلاکچین در همایش بینالمللی تکنو بلاک برگزار شد. در این پنل آنتون دوکاچف، عضو مجلس دوما روسیه، الکساندر برژینکف، رئیس انجمن رمزارز روسیه؛ محمد تهرانی، مدیر آزمایشگاه بلاکچین دانشگاه خاتم؛ امیرحسین راد، مدیرعامل صرافی نوبیتکس؛ مجتبی توانگر، نماینده مجلس شورای اسلامی؛ حسین اسلامی، رئیس سازمان نصر و قائمی، مشاور رئیس مجلس در امور فناوری اطلاعات، محمدمهدی شریعتمدار رئیس انجمن فینتک حضور داشتند.
ابعاد قانونگذاری در روسیه
آنتون دوکاچف در پاسخ به سؤال مدیر پنل در مورد وضعیت تنظیمگری در روسیه و نگاه حاکمیت به این حوزه و چالشهای کلیدی حاکمیت در این حوزه گفت: «وضع قوانین در روسیه ابعاد مختلفی دارد. اولین بعد حفاظت از شهروندان از کلاهبرداری است. به دلیل عدم اطلاع مردم از سرمایهگذاری در این حوزه ممکن است دچار مشکل شود. شخص حقیقی میتواند تا سقف دههزار دلار در این حوزه سرمایهگذاری کند. بعد دوم در مورد این است که چه کسی باید تنظیمکننده باشد. یکی از ارگانهایی که میتواند تنظیمکننده این حوزه باشد بخش مالیاتی است.»
عضو مجلس دوما روسیه در مورد سومین بعد قانونگذاری حوزه رمزارزها در روسیه افزود: «سومین بعد قانونگذاری در روسیه لایسنس کردن این فعالیت است و لایسنس کردن هم بر اساس تصمیم بانک مرکزی انجام میشود. لایسنس تعیین میکند چه کسی بخش تبادل را انجام دهد. ذیل این لایسنس بهطرف مقابل اجازه سرمایهگذاری تا سقف صد میلیون روبل داده میشود. بعد چهارم هم مربوط به ماینینگ است. شرکتهای روسی میتوانند برای مایننیگ لایسنس دریافت و زیرساختهایشان را در خاک روسیه ثبت کنند. برای انجام مایننیگ باید مجوز داشته باشند.»
به گفته دوکاچف، غیرمتمرکز کردن این فعالیتها میتواند بخش مالی کشور را مختل کند و به زندگی مردم صدمه بزند.
ما با رویکرد استقلال به رمزارز نگاه میکنیم
به گفته مجتبی توانگر، بلاکچین و رمزارز مباحثی در لبه دانش هستند. بر همین در تمام دنیا دانش اندکی در میان تصمیمگیران وجود دارد؛ لذا برای قانوننویسی باید در نهادهای تقنینی سطح دانش در نهادهای تصمیمگیرنده بالا رود.
نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «آنچه که از سناریوهای آینده در طول قانونگذاری و قاعدهنویسی در ذهن دارم فکر میکنم در بازه کوتاهمدت اتفاقی در زمینه قانونگذاری نمیافتد و اکسچنجها فعلاً در حالت تعلیق به فضا نگاه کنند. به این دلیل که سطح دانش در نهادهای تصمیمگیرنده پایین است. همچنین تمام نهادهای اجرایی کشور را مجاب کنیم که کار را جلو ببریم. فکر میکنم اگر صرافیها وارد مسائل تجاری و خدماتی شوند این روند سریعتر پیش رود. اگر صرافیها صرفاً در صرافی که در عمق کمی قرار دارد حضور داشته باشند تصمیم گیرندگان توجه کمتری به آنها میکنند اما اگر صرافیها خدمات بیشتری ارائه دهند بیشتر به آنها توجه و کمک میشود.»
توانگر افزود: «سناریوی دیگر سناریوی سلبی است که باتوجهبه رشدی که در حوزه فینتک شاهد هستیم پایدار نخواهد بود. نظارهگری هوشمند بالغترین رویکردی است که در دنیا وجود دارد. این نگاه در کمیسیون اقتصادی مجلس کمیسیون صنایع مجلس هیئتمدیره مجلس ایران وجود دارد. بدین ترتیب فکر میکنم چالشها بهتدریج رفع خواهد شد و ما در بازه بلندمدتتر به سمت قاعدهمند کردن این فضا میرویم.»
او عنوان کرد که ما با رویکرد با رویکرد استقلال به رمزارز نگاه میکنیم. استقلال کشور به این حوزه مرتبط است. اگر میخواهیم وابستگی خود را به دلار کم کنیم حتماً باید رویکرد بهتری نسبت به رمزارزها داشته باشیم.
این یک فناوری تهاجمی است؛ باید تنظیمگری را شروع کرد
حسین اسلامی در مورد وضعیت فعلی رضایتبخش خصوصی از حمایت و مواجههای بخش ناظر و قابلیت خود تنظیمگری در این حوزه توضیح داد: «در کشور بیشترین نگاهی که عامه مردمم به حوزه غیرمتمرکزها و رمزارزها دارند نگاه سرمایهگذاری است. عامه مردم از سرمایهگذاری در این حوزه استقبال کردهاند و سایر دغدغهها برای آنها مطرح نیست. دلیل استقبال مردم این است که میخواهند قدرت پول خود را حفظ کنند و وقتی تعداد استقبالکنندگان افزایش مییابد و زیاد میشود تنظیمگری باید شروع شود. شروع به تنظیمگری باید مرحلهای و پیشرونده باشد. این یک فناوری تهاجمی است. در مقابله با آن نباید دچار اختلال شد بلکه باید شروع تنظیمگری کرد.»
رئیس سازمان نصر اضافه کرد: «بخش خصوصی در این زمینه میتواند جلوتر است. نمیگویم الان ولی زیرساختهای لازم برای تنظیمگری وجود دارد. میتوانم ادعا کنم از بخش دولتی جلوتریم چون کسبوکار بخش خصوصی این است. بخش دولتی دغدغههای خاص خود را دارد. بخش دولتی دغدغه پول شویی و خروج ارز را دارد. بخش خصوصی نیز در مورد این دغدغهها هم سو و هم نگاه است. اما احساس میکنیم بهتر است نحوه پاسخ به این دغدغهها را بخش خصوصی پیشنهاد بدهد.»
اسلامی در مورد نقاط ضعف بخش خصوصی اظهار داشت: «بخش خصوصی در نوشتن متونی که بتواند جمع زیادی از عقلا را در مجلس و سایر نهادهای حاکمیت اقناع کند ضعف دارد. ما وقتی با تنظیمگری مواجه میشوم به سمت انتقاد میرویم ولی هنوز هم در مورد اینکه چه و چگونه بنویسیم اتفاقنظر نداریم.»
وی گفت: اگر موضوع اصلی تبادل و استفاده بهعنوان ابزار پرداخت نباشد لزوماً بانک مرکزی مهمترین نهاد برای اظهارنظر در این حوزه نیست. بلکه سازمان بورس باید پیشرو باشد و بیشترین دغدغه را داشته باشد.
اسلامی تاکید کرد که در شرایط فعلی و با وجود تحریمها این حوزه قابلیت تبدیل تهدید به فرصت را دارد. من تعجب میکنم که برخی دغدغه پولشویی و خروج ارز دارند. کدام دغدغه برای ما مهمتر از خوشحالی بدنه بخش خصوصی، خوشحالی عامه مردم و گسترش کسبوکار مهمتر است؟ باید دغدغه بخش خصوصی و عامه مردم هم بهاندازه آن دغدغهها برای ما مهم باشد.
کسانی که رویکرد سلبی دارند بازی را میبازند
امیرحسین راد در پاسخ به سؤال شریعتمداری در مورد وضعیت فعلی حوزه رمزارزها و اینکه کدام قسمت از این حوزه نیازمند تنظیمگری است گفت: «واقعیت این است که کسبوکارهای رمزارزی در ایران با خون دل به اینجا رسیدهاند و حمایت خاصی دریافت نکردهاند. دیدی بسیار منفی نسبت به ما وجود داشت و ما را با پروژههای کلاهبرداری مقایسه میکردند. در حال حاضر این کسبوکارها بزرگ شدهاند و در برخی مواقع حتی از بورس هم تعداد مبادلات بیشتری دارند. پس این حوزه کوچک نیست و نیاز به توجه دارد.»
مدیرعامل صرافی نوبیتکس افزود: «در چند سال آینده رمزارزها بخشی از زندگی مردم خواهند بود. شاید تا ۴ یا ۵ سال آینده ضریب نفوذ زیادی را در منطقه خاورمیانه شاهد باشیم. این اتفاق چه با رگولاتوری و چه بدون آن پیش خواهد آمد و حتی با وجود ممنوعیت به رشد خود ادامه خواهد داد. با درنظرگرفتن این واقعیت کسانی که رویکرد سلبی دارند بازی را میبازند. چین در سالهای گذشته قوانین سختگیرانهای را تصویب کرد و باعث شد پلتفرمها به کشورهای دیگری کوچ کنند و سهم اقتصادی آنها نصیب دیگر کشورها شود.»
به گفته او، دولتها در مواردی اقدام به رگولاتوری میکنند که احساس خطر کنند. به نظر من در مواردی که این تکنولوژی در تماس با بخشهای سنتی مالی قرار میگیرد حاکمیت احساس خطر میکند.
بازار رمزارز روسیه خاکستری است
الکساندر برژینکف در مورد وضعیت تبادل رمزارز روسیه توضیح داد: «در روسیه صرافیهایی وجود دارد. بسیاری از صرافیهای دنیا تمایل دارند که با روسیه کار کنند. وقتی قوانین ما در این حوزه وضع شود صرافیهای ما هم ایجاد خواهند شد و ما میتوانیم بدون آمریکا مشکلات خود را رفع کنیم و با کشورهای دوست همکاری داشته باشیم. تبادل در صرافیهای روسیه با فعالیت صرافیهای دنیا متفاوت است. بازار ما خاکستری است و همه تمایل دارند که فعالیت صرافیها قانونی شود. وقتی قانونی شود در معاملات روبل بکار گرفته خواهد شد.»
رئیس انجمن رمزارز روسیه اضافه کرد: «دولتهای غربی اقدامات عجیبوغریبی را دررابطهبا روسیه در پیش گرفتهاند. من فکر میکنم در آینده میتوانیم پیشرفتهای زیادی را در این زمینه داشته باشیم. ما میتوانیم از رمزارزها برای تبادل کالا بین دو کشور استفاده کنیم. اگر بتوانیم رمزارزها و سیستم مالیات را قانونی کنیم میتوانیم به این مهم دست پیدا کنیم. ما میتوانیم با قانونی کردن رمزارزها از پولشویی و کلاهبرداری جلوگیری کنیم.»
دست ما به سمت بخش خصوصی دراز شده است
مجتبی توانگر در مورد نگاه مجلس به پیشرانی بخش خصوصی در ایجاد استقلال مالی منطقهای اظهار داشت: «رویکرد ما در مجلس در بحث اقتصاد دیجیتال قانوننویسی پیشینی باشد. قانوننویسی پشت درهای بسته منجر بحثهایی میشود که در طرح صیانت داشتیم. فکر میکنم دست ما جلوی بحث بخش خصوصی دراز شده است.»
توانگر افزود: «ما در حوزه قانونگذاری اقتصاد دیجیتال به ورود بخش خصوصی نیاز داریم. وظیفه مجلس فقط قانونگذاری نیست بلکه نظارت بر حسن اجرای قانون هم جز وظایف مجلس است؛ لذا وظیفه داریم زیرساختهای تکنولوژی را نیز فراهم کنیم که در ادامه بحثها مذاکرات و تبادلات مالی با کشورهای منطقه فراهم شود. نگاه مجلس و نهادهای رگولاتوری این است که فرایندها تسهیل شود تا استقلال کشورها از دلار و یورو فراهم شود. ما پیگیر هستیم تا تبادلات خرد برقرار شود که نقش بخش خصوصی را بیشتر کنیم.»
باید بین متمرکزها و غیرمتمرکزها به تعادل برسیم
محمد تهرانی دررابطهبا آینده حوزه رمزارزها بیان کرد: «در مقابل هر تز جدیدی یک آنتیتز به وجود میآید که با ادغام این دو میتوانیم به یک سنتز برسیم. اگر یک سر طیف را متمرکزها و سر دیگر طیف را غیرمتمرکزها بدانیم ما نه روی لبه متمرکزها خواهیم ماند و روی لبه غیر متمرکزها خواهیم رفت. پس باید بین این دو به تعادل برسیم. اگر بیتکوین را بهعنوان غیرمتمرکزترین بلاکچین بدانیم در مقابل آن بلاکچینهایی شکل میگیرند که بهشدت بیتکوین قانونگریز نیستند.»
مدیر آزمایشگاه بلاکچین دانشگاه خاتم توضیح داد: «دو نگاه حاکم به بلاکچین وجود دارد. یکی نگاه ماکسیمالیستی است که در ابتدا دربلاکچین ظهور کرد. بر اساس این نگاه بلاکچین بدون قانونگذاری مطالبه میشد. نگاه دیگر نگاه ابزاری به بلاکچین برای حل مشکلات بود.»
او همچنین بیان کرد که ما فعالیت خود را خیلی زود شروع کردیم وقتی که هیچ قانونی و حتی نگاه ابزاری به این حوزه وجود نداشت. خدا رو شکر بحثی در وزارت اقتصاد بنام سندباکس شکل گرفت. در فضای سندباکس برای شرکتهای نوآور و فعال این حوزه این فرصت میتواند وجود داشته باشد که ایده خود را آزمایش کنند. راهکاری که رگولاتور ما میتواند به آن امید داشته باشد این است که هرکدام از پدیدههای نوظهور را در ابعاد سندباکس بسنجیم و بعد آن را به ابعاد بزرگ وارد کنیم.
اسناد بالادستی باید تکلیف ما را روشن کنند
قائمی در مورداستفاده از این فناوریها در مدیریت شهری و زندگی روزمره مردم توضیح داد: «حوزه مدیریت شهری و شهرداریها و بخصوص شورای شهر در جایگاه نهاد پارلمان شهری و نظارت بر عملکرد دستگاه اجرایی شهر وظیفه مقررات نویسی دارد و این مقررات باید ذیل قوانین بالادستی باشد که جایگاه آن پارلمان کشور است؛ بنابراین دست ما در مقررات نویسی در مورد اینکه بتوانیم در حوزه مدیریت شهری از این پدیدهها استفاده کنیم، بسته نیست. ولی نیاز به اسناد بالادستی داریم که تکلیف ما را در شیوه استفاده از این پدیدهها روشن کند.»
مشاور رئیس مجلس در امور فناوری اطلاعات در ادامه اضافه کرد: «شهرداریها در ۶ سرفصل وظیفه خدمترسانی دارند؛ شهرسازی، ایمنی و مدیریت بحران، مسائل اجتماعی و فرهنگی، حملونقل، خدمات شهری و اقتصاد شهری. از هر منظر که نگاه کنیم مصداقی را برای استفاده پیدا میکنیم.»