پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
«رابطه کربنکینگ و تحول دیجیتال» موضوع نشست تخصصی بود که درنمایشگاه تراکنش برگزار شد. محمد نژادصداقت، مدیرعامل شرکت داتین، محمد صادقی، سیدمهدی حسینی، عضو هیات‌مدیره بانک سپه، معاون فناوری بانک اقتصاد نوین و عضو هیات‌مدیره شرکت پرداخت نوین آرین و حسین اسلامی، مدیرعامل هلدینگ نگاه از حاضرین این نشست بودند. علی نعمتی شهاب، تحلیل‌گر کسب‌وکارهای دیجیتال نیز دبیر این نشست بود.
در ابتدای این نشست، محمدنژادصداقت درباره اینکه مفهوم تحول دیجیتال چیست و چه تاثیری بر حوزه بانکداری خواهد داشت، گفت: «آنچه ما با نگاه فناوری، از تحول دیجیتال می‌فهمیم وجود بسترهای فناورمحور بر پایه داده‌های متمرکز، مشترک و تجمیع شده از مشتریان و محصولات بانکی است تا بتوانند یک خدمت منحصر را برای یک مشتری تولید و به او ارائه دهند. دو مسیر را ما در این جایگاه می‌بینیم؛ نخست، مسیر تجمیع اطلاعات پالایش‌شده از مشتری و شناخت او که در مرکز این ساختار قرار دارد و دیگری مسیری از محصولات متعدد که مشتری می‌تواند از بین آنها انتخاب کند. به اعتقاد من، این دو نقطه در تحول دیجیتال بسیار حیاتی است.»
سیدمهدی حسینی، دیگر فردی بود که به این سوال پاسخ داد. او گفت: «این سوال در شروع هر تحولی مطرح می‌شود و نیاز به تحلیل دارد. اگر ما درک دقیقی از تحول دیجیتال نداشته باشیم هر موضوع یا اقدامی را به‌جای تحول دیجیتال قلمداد می‌کنیم. به اعتقاد من تحول دیجیتال در یک بانک یا سازمان، یک تغییر بنیادی در مدل ارزش‌آفرینی برای ذی‌نفعان سازمان است. تحول دیجیتال، تحول در مدل کسب‌وکار بانکی و سازمانی است. اگر بخواهیم روی این عبارت دقیق‌تر شویم باید بگوییم دیجیتال، ریتم تغییرات در برابر تغییرات سریع تکنولوژی است؛ یعنی هرچقدر شما بتوانید سریع‌تر و دقیق‌تر به تغییرات تکنولوژی، واکنش نشان دهید دیجیتال‌تر شده‌اید. وقتی در یک سازمان، تحول ایجاد می‌شود که ما بتوانیم سفر درستی را در انطباق با این تغییرات سریع ایجاد کنیم و دنبال این باشیم که از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب دست پیدا کنیم.»
محمد صادقی نیز در پاسخ به این پرسش به تجربه بانک‌ها در دوران کرونا اشاره کرد و گفت: «کرونا نشان داد که مردم به‌سرعت خود را با تحولات تطبیق می‌دهند و نیازهای جدیدی پیدا کرده و انتظار دارند به سرعت به آن پاسخ داده شود. ما در بانک، باید محصولی بر اساس این نیازهای جدید، به مشتری ارائه دهیم که بیش از هرچیز منوط به شناخت دقیق و در عین حال سریع رفتار مشتری است. بانک‌ها اگر صرفا بخواهند به‌صورت سابق به دنبال جذب سپرده بوده و به پرداخت تسهیلات بپردازند، قطعا شکست خواهند خورد.»
حسین اسلامی، در تعریف تحول دیجیتال به بررسی وضعیت بانکداری اختصاصی و شرکتی پرداخت و گفت: «در بانکداری اختصاصی و شرکتی، تحول دیجیتال می‌تواند متفاوت ظاهر شود. آنچه من می‌توانم در این میان به آن بپردازم، ذائقه مشتری است. در حال حاضر مجموعه‌هایی که نیازمند بهره‌مندی از منابع بانک هستند و کسانی که می‌خواهند منابع خود را با بانک‌ها تقسیم کنند، باید در نقاط دیجیتالی تماس قرار گیرند. احساس من این است که بانک‌هایی موفق هستند که به چابکی رسیده باشند.»
تحول دیجیتال و کربنکینگ
مدیرعامل داتین در پاسخ به این سوال که اگر بخواهیم تحول دیجیتال را از طریق کربنکینگ دنبال کنیم، باید چه کاری انجام دهیم، گفت: «در ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که چه نهادهایی را رقیب بانک‌های آینده می‌دانیم؟ در یک نگاه ساده و کلی، بانک وظیفه تجمیع منابع از مردم و تامین مالی را دارد. در آینده این موضوع چگونه است؟ فضای رقابتی بین بانک‌هاست یا از آنها جلوتر می‌رورد؟ به اعتقاد من بانک‌های ما سال‌های آتی باید با موجودات جدیدی مثل دیجی‌کالا و اسنپ رقابت کنند. مشتری وقتی می‌خواهد از یک پلتفرم الکترونیکی خدمتی دریافت کند یا محصولی را بخرد، نیاز به تامین مالی بانک دارد و اگر آن پلتفرم، تامین مالی را انجام دهد، نیازی به بانک وجود ندارد. اگر قرار باشد که پلتفرم الکترونیکی در همه جای زندگی مشتری باشد چرا باید پول را در بانک بگذارد.»
او با بیان اینکه بانک در آینده باید با موجوداتی رقابت کند که فضای آن با بانک متفاوت است، گفت: «ما در آینده از فضای خیلی قانون‌گذاری شده بانکی به فضای دیگری می‌رویم که در آن بانک‌ها باید با هم رقابت کنند. من فضای فناوری و تحول دیجیتال را به این موضوع ربط می‌دهم که سلیقه و رفتار مردم تغییر کرده است. در نقطه‌ای که او نیاز به این دارد که کالا و تسهیلات بخرد، باید منابع وجود داشته باشد. اگر بانک در این مسیر قرار نگیرد از فضای رقابت خارج می‌شود.»
در ادامه حسینی با اشاره به اینکه بانک‌ها باید بپذیرند که این بار در نقطه کانونی تامین تمام خواسته‌‌های مشتریان نیستند و باید در یک فضای جدید پلتفرمی ورود کنند که بازیگران جدیدی مطرح می‌شوند، گفت: «اگر بانک‌ها در این مسیر، دو ویژگی انعطاف‌پذیری در پاسخ به درخواست‌های مشتریان و چابکی در ارائه خدمات را نداشته باشند عملا در مسیر رقابت با سایر بانک‌ها و بازیگران جدید بازی را از دست می‌دهند. امروز وقتی از بانکداری باز صحبت می‌شود خیلی‌ها به ارتباط آن با کربنکینگ فکر می‌کنند. اگر بخواهیم به این مساله پاسخ دهیم باید ساختارهای درونی کربنکینگ بانک‌ها را بررسی کنیم. ممکن است، یک سری نوسازی‌ها و تغییرات، در معماری بتواند کربنکینگ را با تحول دیجیتال همسو کند. بانک‌ها باید روی این مبحث عمیق شوند. اگر ویژگی‌های درونی کربنک را مورد تحلیل قرار ندهند ممکن است نتوانند خود را با بعضی از تحولات دیجیتال انطباق دهند. بانکداری دیجیتال یعنی تغییر در مدل کسب‌وکار. ما بانک‌های بزرگی در کشور داریم که کربنکینگ ما مطابق با تغییرات گذشته و نیازمند تغییرات جدی برای ادامه مسیر است.»
دیگر سوال این نشست که از سوی علی نعمتی‌شهاب مطرح شد، همکاری داتین با سایر بانک‌ها بود و اینکه چه‌طور می‌توان از طریق کربنک داتین، تحول دیجیتال را ایجاد کرد.
محمد نژادصداقت در پاسخ به این سوال به بررسی تاریخچه فعالیت‌های داتین در حوزه کربنکینگ پرداخت و گفت: «از 15 سال پیش شروع به توسعه کربنکینگ داتین کردیم و الان کر داتین، حدود 12 سال دارد. ما از سه سال پیش استراتژی‌ها و محصولاتمان را تغییر دادیم. مسیری که از آن زمان آغاز کردیم درحال حاضر بیشتر به‌عنوان مسیر بانکداری به‌عنوان سرویس شناخته می‌شود. نگاه ما به کربنکینگ متفاوت از نگاه چند سال پیش است. ما کر را نرم‌افزار و زیرساخت‌هایی می‌دانیم که در حال جمع‌آوری دیتا و مرکز شناخت مشتری است. با شناختی که از مشتری و رفتارهای آنها به دست می‌آوریم و با استفاده از هوش مصنوعی، مشتری را شناسایی می‌کنیم و این موضوع را در نرم‌افزارهای کر می‌بینیم. سامانه گذرگاه سرویس سازمانی (ESB) که در حال حاضر داریم برای تعامل با ان‌تی‌تی‌های بیرون و بحث بانکداری باز است. پلتفرمی که از سه سال پیش، روی آن تمرکز کردیم این بوده که ان‌تی‌تی بیرونی بتواند یک محصول را به‌طور کامل تعریف کند. مسیر زیاد است اما پیاده‌سازی این بستر از سمت داتین آغاز شده و در حال ارائه این سرویس، به مشتریان هستیم.
طبق گفته‌های نژادصداقت، نوع نگاه داتین فراتر از یک نرم‌افزار هسته‌ای بانکداری است تا بتواند به مشتریان خود اجازه دهد که سرویس‌های بانکی را به‌عنوان بخشی از کسب‌وکار خود تعریف کنند و به مشتری نهایی سرویس دهند.
تجربه مهاجرت بانک سپه و پروژه ادغام
حسینی در ادامه به موضوع مهاجرت بانک سپه اشاره کرد و آن را بزرگترین مهاجرت سیستمی در نظام بانکی قلمداد کرد که کاملا منحصربه‌فرد است. او گفت: «برای اینکه این تجربه موفق باشد ما سه اقدام اساسی انجام دادیم. در نخستین گام به راهکار جامع بانکی فکر کردیم. در این مسیر سه گروه سامانه مد نظر بود. سامانه‌های عملیاتی بانکی، سامانه‌های حوزه پرداخت و API که استقرار و مهاجرت آنها در سپه انجام شده است. بانک به دلایل مختلف ازجمله تحریم نتوانسته بود بخشی از پیشینه خود را با تکنولوژی‌های روز، تطبیق دهد. به همین دلیل، در یک تصمیم درست هریک از این سامانه‌ها را در یک RFP تهیه و نیازمندی‌ها را مطرح کرد. رویکرد دوم بانک سپه این بود که آیا بعد از استقرار، ما می‌توانیم میزان وابستگی به تامین‌کننده را بسنجیم. پیشنهاد مدل گارتنر این بود که در یک ضلع از اضلاع سه‌گانه، بانک به‌عنوان بهره‌بردار مطرح باشد و در ضلع دوم آن شرکت تامین‌کننده. با توجه به خروجی‌های ارزیابی‌های فنی، امنیتی و کسب‌وکاری، از مجموع 210 سنجه که از موسسه گارتنر مورد ارزیابی قرار گرفت سامانه شرکت داتین برتر اعلام شد. ضلع سوم مجری اختصاصی بود که از شرکت رایانه خدمات امید استفاده کردیم. ما در پروژه مهاجرت بانک سپه، داده‌های یک بانک 90 ساله را از 83 سامانه و درطول 27 ساعت به سامانه متمرکز انتقال دادیم. اطلاعات کاملی از 35 میلیون مشتری و 45 میلیون حساب و 25 میلیون کارت منتقل شد، بدون اینکه مشتریان تغییر شماره کارت و رمز داشته باشند. شش میلیون کاربر اینترنت‌بانک هم مهاجرت داده شد که در نوع خود بی‌سابقه بود. موفقیت ما به این دلیل بود که هم استانداردهای بین‌المللی را رعایت کردیم و هم مانورهای عملیاتی را در سه مرحله انجام دادیم. مهم‌ترین نکته آموزش به کاربران بود که 350 هزار نفرساعت آموزش به کاربران شعب دادیم و در نوع خود کاری بی‌نظیر بود.»
او در پایان چهار ویژگی را که یک کربنکینگ دیجیتال باید داشته باشد را اینطور معرفی کرد: «با توجه‌به اینکه یک بانک دیجیتال باید سرعت عمل و انعطاف‌پذیری بیشتری برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان داشته باشد اولین ویژگی آن این است که باید مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر باشد، یعنی در یک فضای ابری مبتنی بر معماری ماژولار و مایکروسرویس طراحی شده باشد. دومین ویژگی قابلیت یکپارچگی است. کربنکینگی که این امکان را نداشته باشد یک کر دیجیتال تلقی نمی‌شود. دیگری انطباق با مدل‌های کسب‌وکاری جدید و استانداردهای ملی است. قابلیت پردازش به‌هنگام نیز ویژگی دیگر است. اگر این موارد نباشد ما کیفیتی که باید را نمی‌توانیم از یک کر دیجیتال انتظار داشته باشیم.»
