پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چرا کرونا تحول جدیدی در صنعت پرداخت کشور ایجاد نمی‌کند؟ / گزارش برنامه زنده اینستاگرامی راه پرداخت با محمدمهدی صادق
دیگر گفتن ندارد که ویروس کرونا چه تاثیرات قابل توجهی در حوزه‌ها و صنایع مختلف در دنیا و در کشور ما داشته است و مسلما حوزه پرداخت هم از آن بخش‌هایی است که از تغییرات ایجاد‌شده بی‌نصیب نمانده است. کاهش تراکنش‌ها، مطرح شدن بحث پرداخت با کدهای کیوآر و برای چندمین بار بازشدن بحث پرداخت با کیف پول از نتایج ورود این ویروس به کشور بوده است. بررسی این مضوعات همراه با دیگر مسائلی مانند رمز دوم پویا، مسائلی که به همراه دارد، امن بودن صنعت پرداخت و درنهایت تحول صنعت پرداخت کشور، محورهای اصلی برنامه زنده ایسنتاگرامی رضا قربانی با محمدمهدی صادق مدیرعامل شرکت پرداخت الکترونیک سداد بود که 17 اردیبهشت ماه در ساعت 9 شب منتشر شد.
صحبت‌ها با کرونا شروع شد که با ورودش به کشور خیلی از بخش‌ها را تحت تاثیر قرار داد و صنعت پرداخت هم بدون شک جزو بخش‌هایی است که بیشترین تغییرات را متحمل شد. آمارهای شاپرک به خوبی نشان از کاهش تراکنش‌ها دارد که البته تقریبا همزمانی الزام استفاده از رمز دوم پویا و همینطور شیوه ویروس کرونا، هرکدام می‌توانند جداگانه نقش به‌سزایی در این کاهش داشته باشند. محمدمهدی صادق هم در ابتدا از میزان تاثیری که کرونا بر تراکنش‌های پرداخت الکترونیک سداد داشته و همینطور تجربه‌شان از دورکاری گفت.
کرونا تحول جدیدی در صنعت پرداخت کشور رقم نمی‌زند
سداد هم مانند بسیاری از جاهای دیگر در ابتدا با کاهش تعداد تراکنش‌ها روبه‌رو شد که به گفته صادق این کاهش اوایل خیلی جدی نبوده ولی از 15 اسفندماه آمار جدی‌تر شد و تقریبا روزهای پایانی سال که معمولا جزو روزهای پرتراکنش برای شرکت‌های PSP محسوب می‌شود، سال گذشته برای این شرکت‌ها کاملا از بین رفت. با اینکه معمولا در روزهای آخر سال تعداد تراکنش‌ها دوبرابر افزایش پیدا می‌کند اما سال گذشته تعداد تراکنش‌ها در آن روزها فرقی با روزهای عادی نداشت و حتی در فروردین امسال هم وضعیت بدتر شد. نکته جالب توجه هم این بود که تراکنش‌های با مبالغ بالاتر کاهش بیشتری داشتند که به گفته صادق این اتفاق طبیعی بود چون کسب‌وکارهایی که از دستگاه‌های کارتخوان برای انتقال مبالغ بالاتر استفاده می‌کردند در آن ایام تعطیل بودند.
اما گویا اوضاع بهتر شد و از اوایل اردیبهشت ماه شرایط به حالت عادی برگشت و حتی به گفته مدیرعامل سداد، در این روزها در مقایسه با بهمن ماه یا روزهای مشابه سال گذشته، اندکی افزایش هم در تراکنش‌ها دیده می‌شود. اوضاع تراکنش‌های اینترنتی هم مشابه تراکنش‌های حضوری بود و این تراکنش‌ها هم بعد از کاهشی که ابتدای اسفندماه سال گذشته داشتند، در حال حاضر به روال عادی برگشته‌اند.
از دیگر تاثیرات کرونا بر کسب‌وکارها، دورکاری پرسنل بود که چند ماهی خیلی از افراد از منزل کارهایشان را انجام می‌دادند. طبیعتا پرداخت الکترونیک سداد هم از این قاعده مستثنی نبود. با اینکه شاید برخی معتقدند ما از لحاظ فرهنگی زیرساخت دورکاری را نداریم و در این زمینه دچار چالش شدیم، ولی تجربه صادق از دورکاری تجربه خوبی بود؛ به خصوص در حوزه‌های عملی که تعریف کار مشخص است. او تجربه پرسنلش از دوکاری را اینطور تعریف می‌کند: «در مرکز تماس تقریبا 10 نفر از پرسنل در شرکت حاضر بودند و بقیه از منزل کار پاسخگویی را انجام می‌دادند که تجربه خیلی خوبی بود تا این حد که برخی دوستان پیشنهاد می‌دادند بعد از ایام کرونا هم بعضی از بخش‌ها به شکل دورکاری کارشان را انجام دهند. اما ما در حوزه‌های توسعه‌ای و جاهایی که قرار بود کار جدیدی انجام شود، مشکلات خاصی داشتیم چون در بخش‌های توسعه‌ای نیاز به ارتباط با سایر بخش‌ها و بین تیمی زیاد است. کارهایی که از قبل تهیه شده بود عملا خوب پیش رفت ولی تعریف کارهای جدید سخت بود. اضافه شدن افراد به تیم‌ها کار دشواری بود.»
موضوع اصلی این برنامه آینده صنعت پرداخت الکترونیکی ایران بود؛ چیزی که اگر در حال حاضر بخواهیم درباره‌اش صحبت کنیم باید موضوع کرونا را هم پس ذهنمان داشته باشیم. گفتیم که کرونا خیلی چیزها را تغییر داد. برای مثال اگر قبلا با آرامش بیشتری درباره موضوعاتی مانند NFC یا QR صحبت می‌شد، الان فشار برای استفاده از این روش‌ها به خاطر کرونا خیلی بیشتر شده است. با اینکه صادق منکر تاثیرگذاری کرونا در اتفاقات آینده نیست اما معتقد است کرونا باعث ایجاد تحولی در صنعت پرداخت که پیش از این وجود نداشته، نمی‌شود چون به نظرش چنین اتفاقات مقطعی که با بار منفی همراه هستند معمولا نمی‌توانند منجر به تحولات جدی شوند؛ به خصوص در حوزه پرداخت که زیرساخت‌هایش خیلی کند تغییر می‌کند.
او در توضیح بیشتر در این باره گفت: «برای مثال موضوع پرداخت با کیوآر موضوعی بوده که PSPها از قبل عملا زیرساخت‌هایش را فراهم کرده بودند اما به خاطر دلایلی که ربطی هم به کرونا ندارد، عملا توسعه این زیرساخت توسط بانک مرکزی متوقف شد. با موضوع کرونا و بحث درباره ضرورت ادامه پیدا کردن موضوع کیوآر، بازهم هیچ توسعه و پیشرفتی مشاهده نمی‌شود. از سمت مردم هم به نظر می‌رسد رقبت بیشتری برای استفاده این سرویس ایجاد نشده؛ ولی به هر حال باتوجه به محدودیت‌هایی که مردم برای خودشان ایجاد کردند کم‌کم راه‌حل‌های جایگزین را می‌توان در بازار ایجاد کرد ولی شخصا فکر نمی‌کنم این شیوه‌های پرداختی بخش عمده‌ای از بازار را به خودشان اختصاص دهند.»
وقتی رضا قربانی علتش را پرسید که آیا به خاطر مسائل فرهنگی است یا فنی، پاسخ مدیرعامل سداد این بود که مردم دلیلی برای استفاده از این روش ندارند. شاید شیوه ویروس کرونا استفاده از این روش‌ها را توجیه کند اما به نظر صادق مشکلات و سختی‌های این شیوه پرداخت باعث می‌شود تا علی‌رغم وجود کرونا، افراد باز هم تمایلی به استفاده از چنین روش‌هایی نداشته باشند و موضوع رمز دوم پویا را هم مزید بر علت می‌داند.
بالاخره بعد از حدود 9 سال تکلیف کیف پول‌ها چیست؟
صادق بر این باور است که اگر قرار است روش جدیدی به مردم عرضه سود باید دلیلی برای استفاده از آن هم توسط مردم وجود داشته باشد که این دلیل یا باید کارکردی باشد؛ یعنی انجام پرداخت آسان‌تر یا سریع‌تر داشته باشند یا دلیل کاهش هزینه‌ای. برای باز کردن بیشتر این موضوع صادق گفت: «اگر قرار است فرایند پرداخت آسان‌تر شود باید به عنوان مثال امکان انجام پرداخت بدون رمز را برای افراد فراهم کنیم اما پرداخت با کیوآر فرایند را سخت‌تر می‌کند. موضوع رمز پویا هم به شدت در این رابطه تاثیرگذار است. موضوع دیگر، بحث هزینه است. اگر برای مثال تراکنش‌های پایین‌تر از مبلغی خاص در شبکه پرداخت برای دارنده کارت هزینه‌ای داشت، خب دارنده کارت یا حتی پذیرنده، هر دو قانع می‌شدند که از روش‌های دیگری استفاده کنند که برایشان کم‌هزینه‌تر باشد اما چون عملا انجام تراکنش برای هر دو طرف ذی‌نفع این تراکنش در حال حاضر رایگان است، عملا نه دلیل مالی برای انجام تراکنش مبتنی بر کیوآر وجود دارد و نه دلیل راحتی کاربر به همین خاطر تا این دو اتفاق توام باهم رخ ندهد، شاید این روش خیلی توسعه پیدا نکند.» به همین خاطر راه‌حلی که سداد برای این موضوع در نظر دارد که می‌تواند کمک‌کننده باشد پرداخت با کیف پول است که تجربه پرداخت را برای کاربر آسان‌تر یا حداقل مانند پرداخت با کارت‌های بانکی می‌کند.
اما شاید بحث کیف پول داغ دل خیلی‌ها را تازه کند چون تقریبا 9 سالی می‌شود که پرونده این موضوع در بانک مرکزی باز است و هربار با مطرح شدن چالش‌هایی مانند خلق پول و پولشویی، دوباره این پروژه کنار گذاشته می‌شود. به همین خاطر نظر مدیرعامل پرداخت الکترونیک سداد را درباره آینده کیف پول در کشور پرسیدیم که در آینده این موضوع چقدر جدی خواهد بود.
به نظر صادق موضوع کیف پول همین حالا هم در کشور جدی است و کارهای خوبی روی آن انجام شده است اما گویا نهاد قانون‌گذار نمی‌خواهد خیلی آن را جدی بگیرد. باتوجه به اینکه بحث کیف پول در حال گسترش است و همه شرکت‌ها به اندازه خودشان روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند درنتیجه اگر قانون‌گذار دیر ورود کند ممکن است مشکلاتی برای آینده این حوزه به وجود آید. مهمان برنامه با تاکید بر اینکه کیف پول مسیر درستی است گفت که بعضی مواقع موضوعاتی برای کیف پول مطرح می‌شود مشابه پرداخت‌های آنلاین و با مبالغ بالاتر و تنوع و گستردگی پرداخت‌های آنلاین اما کاملا اشتباه است و باید کیف پول برای پرداخت‌های خرد و در جایگاه خودش و همینطور با ریسک محدود و سهولت استفاده به کار گرفته شود.
یکی از سوالاتی که در این برنامه درباره پرداخت‌های کیوآر و کیف پول مطرح شد این بود که اگر کیوآر به کیف پول متصل باشد چه اتفاقی می‌افتد و اینکه آیا کیف پول‌های زیادی که در کشور وجود دارند همگی موفق خواهند بود یا نه؟ صادق در پاسخ به سوال اول گفت که اگر این اتصال از دیدگاه دارنده کارت درنظر گرفته شود مفید و کمک‌کننده است و در توضیح بیشتر گفت: «اینکه در زمان تسویه، این تسویه در قالب کیف پول انجام شود یا در قالب سیکل‌های شاپرک، به نظرم تفاوت چندانی ندارد. اگرچه کیف پول می‌تواند این جذابیت را برای پذیرنده داشته باشد که تسویه‌اش را آنی کند. البته اگر حجم تراکنش‌ها افزایش پیدا کند عملا تسویه آنی از طریق کیف پول از سمت نهاد حاکمیتی با مانع مواجه خواهد شد چون افزایش سرعت گردش پول منجر به تورم و تبعاتی می‌شود که قطعا سیستم پولی مالی کشور نمی‌خواهد اتفاق بیفتد.»
درمورد تعداد زیاد کیف پول‌ها در کشور به نظر می‌رسد که اینهمه کیف پول نمی‌توانند به مدت طولانی ادامه حیات بدهند و راهکاری که در این خصوص مطرح شد این است که باید یک سری اتحادهای استراتژیک بین محل‌های مصرف کیف پول‌ها و دارندگان آنها اتفاق بیفتد و چند مجموعه باهم ترکیب شوند و یک کیف پول مشترک ارائه کنند. چون به گفته صادق اگر این ادغام اتفاق بیفتد هم اقبال به کیف پول بیشتر می‌شود و هم مردم راحت‌تر می‌توانند از آنها استفاده کنند چون تعداد زیاد کیف پول‌ها جلوی رشد آنها را می‌گیرد.
رمز دوم پویا تجربه کاربری را سخت‌تر کرد؟
گفته می‌شد که رمز دوم پویا قرار است فیشینگ را کاهش دهد که گویا باتوجه به نامه‌هایی که از نهادهای قضایی و پلیس برای شرکت‌های PSP ارسال می‌شود به نظر می‌رسد این اتفاق افتاده است اما عدم اجرای کامل این طرح همچنان مشکلاتی ایجاد کرده است. یکی از این مشکلات این است که رمز دوم را می‌توان از یک درگاه و یک اپلیکیشن درخواست داد و در جای دیگری و بابت موضوع دیگری مورد استفاده قرار بگیرد که به گفته مدیرعامل سداد همین قضیه می‌تواند احتمال وقوع فیشینگ را بیشتر کند.
او در توضیح بیشتر چگونگی بروز فیشینگ گفت: «فیشینگ دو نوع است. یک مدل فیشینگ آنلاین است که عملا با رمز پویا جلویش گرفته نمی‌شود. اما در مواردی که فرد کلاهبردار اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند تا با یک فاصله زمانی بخواهد از آنها استفاده کند، رمز دوم پویا امکان این استفاده را به فرد نمی‌دهد. اما از نظر راحتی کاربران و تجربه کاربری، به نظر من قبل از راه‌حل اخیر بانک مرکزی که تراکنش‌های زیر 100 هزارتومان را معاف کرد و سامانه هریم راه افتاد، واقعا تجربه کاربری سخت و غیرممکن بود اما باتوجه به اینکه عملا کاربران با یک کلیک می‌توانند رمز دوم خودشان را داشته باشند و این رمز برایشان ارسال می‌شود، عملا کاربران خیلی با سختی مواجه نشدند و با توجه به تعداد تراکنش‌ها به نظر می‌رسد اغلب کاربران به آن عادت کرده‌اند. ولی موضوع ارسال پیامک خیلی در این موضوع کمک‌کننده بود.»
در باره همین رمز دوم پویا یکی از سوالاتی که مطرح شد این بود که به نظر می‌رسد رمز دوم پیامکی احراز هویت را تک‌عامله کرده است که البته مهمان برنامه خیلی با این حرف موافق نبود. به گفته صادق چون اغلب افراد برای موبایل‌هایشان رمز می‌گذارند و از موبایلشان محافظت می‌کنند، بعید است که هم اطلاعات کارت فرد و هم اطلاعات موبایل یک نفر در اختیار یک نفر دیگر قرار بگیرد. اما اگر موبایل در اختیار شخص دیگری قرار بگیرد می‌شود از روی اپلیکیشن‌های پرداختی نصب‌شده روی گوشی و با داشتن cvv2 تراکنش انجام داد اما خب دسترسی به شماره cvv2 هم چیزی است که فقط دارنده کارت از آن اطلاع دارد و صرفا با به دست آوردن موبایل نمی‌توان به cvv2 دسترسی پیدا کرد.
KYC و نبود زیرساختی که برای خیلی‌ها مشکل‌ساز شد
اقبال زیادی اخیر مردم به بورس، پرداخت وامی که نیاز به سیم‌کارت و همزمان مشکل کرونا و اینکه توصیه‌ها بر این بود که مردم بیرون نیایند همگی اینها اهمیت بحث KYC را نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد باز هم مانند خیلی چیزهای دیگر، زیرساخت لازم برای انجام کامل این فرایند هم در کشور وجود ندارد. همین نبود زیرساخت‌ها باعث شد تا پرداخت الکترونیک سداد هم شناخت پذیرندگان دستگاه‌های کارت‌خوانش و به دست آوردن اطلاعات به بن‌بست بخورد.
صادق تجربه‌اش را درباره این مشکل اینطور شرح داد: «یکی از بخش‌هایی که در حوزه KYC با آن با مشکل مواجه هستیم بخش دستگاه‌های کارتخوان و شناخت پذیرندگانمان است که عملا به اعتقاد من زیرساخت لازم برای این کار را در کشور نداریم. یکی از چیزهایی که ما حداقل در شرکت خودمان درباره‌اش به بن بست خوردیم بحث آدرس است. ما هیچ مستند رسمی و قانونی در کشور نداریم که آدرس یک کسب‌وکار و محل اقامت فرد را براساس آن استخراج کنیم. موضوعات دیگری هم وجود دارد برای مثال سامانه شاهکار و اتصال به این سامانه، شرکت‌ها را با مشکلاتی مواجه کرده است. عملا ما زیرساخت‌های لازم برای اینکه بتوانیم اطلاعات دریافتی از مشتری را تایید کنیم، نداریم. اخیرا هم مشاهده می‌کنیم که عملا تمام اطلاعات هویتی افراد به اطلاعات سیم کارت آنها محدود شده است. حتی به شوخی هم گفته شده که در ایران اگر کسی سیم کارت نداشته باشد انگار هویتی در این کشور ندارد. ما تمام اطلاعات و هویت افراد را به سیم کارت و شماره ملی پشت این سیم کارت محدود کرده‌ایم.»
خوش شانس بودیم هکرهای بین‌المللی علاقه‌ای به ما نداشتند
وقتی موضوع امنیت و تقلب و امن بودن صنعت پرداخت کشور باز شد، صادق معتقد است که از نظر میزان تقلب در کشور وضعیت خوبی داریم اما این وضعیت خوب به این معنی نیست که مشکلی در این باره نداریم. ما شبکه پرداخت ایزوله‌ای داریم و رایط تحریم هم باعث شده اتفاقاتی که در داخل کشور می‌افتد تقریبا ایزوله باشد. همه اینها دست به دست هم داد تا بسیاری از تهدیدها سمت ما نیاید و هکرهای بین‌المللی علاقه‌ای به نفوذ به سیستم ما برای بهره‌برداری‌های مالی نداشته باشند که به گفته صادق از خوش شانسی ما بوده است؛ هرچند که منکر اقدامات خوبی که شرکت‌ها و بانک مرکزی در این راستا انجام دادند هم نیست و سخت‌گیری‌های شاپرک از ابتدای تاسیسش در حوزه امنیت تاثیر زیادی در وضعیت کنونی کشور داشته است.
اما با همه این تفاسیر بازهم ما در حوزه تقلب خیلی عقب هستیم و هیچ سامانه کشف تقلبی در سطح جهانی نداریم که فعال باشد. البته صادق می‌گوید سامانه‌هایی داریم که خیلی ساده و پیش‌پا افتاده هستند و اغلب سامانه‌ها و سیستم‌هایی هم که در کشور وجود دارد و کارهای قابل قبولی هم انجام می‌دهد، آفلاین هستند و نه آنلاین. در آخر هم صادق با گفتن اینکه در حوزه کشف تقلب آنلاین در کشور خیلی جای کار داریم، توضیح داد: «کشف تقلب لزوما به فیشینگ محدود نمی‌شود و در این زمینه خیلی عقب هستیم. البته میزان تقلبی که در کشور ما صورت می‌گیرد در مقایسه با سطح بین‌الملل و دیگر کشورهای دنیا ناچیز است اما برای همین مقدار هم کار خاص و زیادی انجام نداده‌ایم.»
کرونا باعث شد تا خیلی از تصمیماتی که در حالت عادی شاید مدت زمان زیادی طول می‌کشید اجرا شوند یا اصلا اجرا نشود، یک‌شبه عملیاتی شوند. یکی از همین تصمیمات افزایش سقف کارت به کارت بود. هرچند که مدیرعامل پرداخت الکترونیک سداد با توضیحاتی که در ادامه داد، معتقد است که در حوزه اپلیکیشن‌ها نه‌تنها با افزایش سقف مواجه نبودیم بلکه کاهش سقف هم داشتیم.
او با اشاره به اینکه شخصا با تصمیم بانک مرکزی درباره فرایند انجام کارت به کارت توسط اپلیکیشن‌ها موافق نیست، داستان را اینطور باز می‌کند:
«کارت به کارت در دستگاه‌های خودپرداز از 3 میلیون تومان به 5 میلیون تومان افزایش پیدا کرد و افزایش قابل توجهی هم بود. در حوزه اپلیکیشن‌ها عملا ما نه تنها با افزایش سقف مواجه نبودیم، باتوجه به سخت‌گیری‌های بانک مرکزی با کاهش سقف هم مواجه بودیم. شخصا فکر می‌کنم تصمیم کارت به کارت توسط اپلیکیشن‌ها که توسط بانک مرکزی انجام شد، تصمیم درستی نبود؛ چون بخشی از کلاهبردار ها به خاطر همین موضوع افزایش پیدا کرد و تصمیمی هم بود که به سرعت در بانک مرکزی گرفته شد و به درستی هم اجرا و پیاده سازی نشد. افزایش سقف کارت به کارت در اپلیکیشن‌ها عملا اجرای سریع تصمیم اول بود. در مستند اولیه‌ای که با عنوان موضوع کارت به کارت در بانک مرکزی منتشر شد، شرکت‌ها مجاز بودند مبلغ یک میلیون تومان از طریق اپلیکیشن‌ها کارت به کارت کنند. اما بسیاری از بانک ها این محدودیت را رعایت نکرده بودند و پیش از این هم برخی اپلیکیشن‌ها تا سقف 3 میلیون تومان هم، چه در قالب یک تراکنش یا در قالب سه تراکنش یک میلیون تومانی، امکان انجام تراکنش کارت به کارت را برای کاربرانشان فراهم می‌کردند. اما با محدودیت‌های جدید و فشاری که بانک مرکزی و شاپرک جهت این تراکنش‌ها به شرکت‌ها آوردند، تراکنش کارت به کارت برای کارتی که متعلق به آن شماره موبایل نیست، برای تمامی بانک‌ها حتی بانک‌هایی که سابقا تا 3 میلیون تومان هم امکان انجام این تراکنش را فراهم می‌کردند، کاهش پیدا کرد به یک میلیون تومان و برای مابقی مشتریانی که شماره کارت برای سیم کارت خودشان است، تراکنش 3 میلیون تومان مجاز شناخته شد. به همین خاطر در عمل ما نمی‌توانیم بگوییم این محدودیت کم شد و سقف افزایش پیدا کرد.»
ادامه لایو اینستاگرامی رضا قربانی با محمدمهدی صادق به پاسخگویی به سوالات مطرح‌شده در کامنت‌ها گذشت. از مهمان برنامه درباره خرید سهام در اپلیکیشن ایوا پرسیدند و اینکه آیا خود سداد قصد ندارد وارد بورس بشود یا نه. درباره چگونگی انجام فرایند خرید سهام در ایوا صادق توضیح داد که همه افراد بدون داشتن کد بورسی و انجام مراحل سجام، می‌توانند با کد ملی‌شان سهام دولت را خریداری کنند.
درباره ورود این شرکت به بورس هم گویا سهامداران این شرکت قصد انجام چنین کاری را ندارند و البته شرایط متلاطم بورس هم مزید بر علت شده تا آنها کمی بیشتر برای این کار دست نگه دارند. خود صادق هم شخصا معتقد است حضور شرکت‌های PSP در بازار بورس، اگرچه درابتدا اتفاق خوبی بوده ولی مشکلاتی هم برای خود صنعت ایجاد کرده است. شاید بسیاری از رقابت‌های ناسالمی که در صنعت داریم به خاطر همین دعواهای بورسی و ارزش آفرینی‌هایی است که در بازار بورس اتفاق می‌افتد و باعث شده شرکت‌ها از سود عملیاتی‌شان بگذرند تا بتوانند در بازار سرمایه به درآمد و سود بیشتری برسند.
در آخر برنامه هم درباره تحول دیجیتال و تحول در صنعت پرداخت صحبت شد؛ موضوعی که صادق معتقد است اصلاح نظام کارمزدی می‌تواند در بروز هرگونه تحولی در این حوزه بسیار مفید و کمک‌کننده باشد. شاید برخی نظام کارمزدی را موضوع درآمدی شرکت‌ها در نظر بگیرند اما به نظر مدیرعامل سداد، ادبیات صنعت و فرهنگ جاری در صنعت و خیلی از سرویس‌هایی که داده می‌شود و حتی خیلی از سرویس‌هایی که داده نمی‌شود، وابسته به همین موضوع کارمزد است. در حال حاضر کارمزد را ذی‌نفع اصلی سرویس پرداخت نمی‌کند و کارمزد توسط بانک پرداخت می‌شود و عملا مدیریتی روی پرداخت کارمزدها نیست. به همین خاطر صادق می‌گوید که اگر این موضوع در این صنعت حل شود، تحول در حوزه‌های مختلف رخ خواهد داد و بسیاری از رقابت‌های ناسالم هم برطرف می‌شود.
