پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
قصه شرکتی که اولین تراکنش پرداخت الکترونیکی ایران را رقم زد / شانزده سال پس از کوچه البرز
شکل شرکت پرداخت الکترونیک سامان از بیرون یک کسب‌وکار سالم، نوآور و پیشرو است؛ شرکتی که مبدع روش‌های پرداخت جدید در ایران است، گرچه خودش هیچ‌وقت این مبدع‌بودن را در بوق و کرنا نکرده است. برای اینکه ببینیم پرداخت الکترونیک سامان از درون چه شکلی است، در سه روز مختلف و در دو ساختمان این شرکت حاضر شدیم و گپی با چند معاون و مدیر این شرکت زدیم.
ماهنامه عصر تراکنش / اسم PSP برای ما به تعداد تراکنش گره خورده و اینکه یک شرکت پرداختی چه حجمی از بازار را تصاحب کرده است. برای ما این موضوعات هم اهمیت دارد اما حقیقت این است که برگ برنده این نیست. در این بازار پررقابت، وجه تمایز، فعالیت‌های نوآورانه‌ای است که منجر به تصاحب بازار شود؛ کاری که به نظر می‌رسد پرداخت الکترونیک سامان به‌خوبی در آن گام گذاشته است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
بخشی از افتخارات پرداخت الکترونیک سامان
نخستین ارائه‌دهنده خدمات پرداخت اینترنتی در نظام بانکی کشور از سال ۱۳۸۳، اولین ارائه‌کننده سرویس پرداخت با تلفن همراه با استفاده از تکنولوژی USSD در ایران، دارنده گواهینامه سیستم مدیریت امنیت اطلاعات ISO27001:2013 از موسسه ISC استرالیا، استقرار سیستم مدیریت کیفیت بر اساس استاندارد ISO9001:2008، کسب رتبه ۲۶ از نشریه معتبر نیلسون ریپورت بین ۱۵۰ شرکت PSP دنیا در سال ۲۰۱۶.
[/mks_pullquote]
جذابیت پرداخت الکترونیک سامان همین بود که بدانیم استراتژی این شرکت 16 ساله چیست و چطور در راه نوآوری گام برداشته است. برای همین در روزهای پایانی بهار 1398 و در روزهایی که درست یک سال از حضور پرداخت الکترونیک سامان در بورس می‌گذشت، راهی خیابان خدامی و میدان ونک تهران شدیم.
شاید 16 سال پیش که پرداخت الکترونیک سامان در کوچه البرز هسته‌های اولیه خود را شکل می‌داد، کمتر کسی می‌توانست پیش‌بینی کند که این شرکت بتواند در صنعت خود پیشتاز باشد و عنوان بسیاری از اولین‌ها را از آن خود کند. پرداخت الکترونیک سامان، اولین کسب‌وکاری است که توانست مجوز PSP بگیرد. اولین تراکنش کارت‌خوان‌های شبکه‌ای، اولین تراکنش اینترنتی، اولین تراکنش‌های خاص دستگاه کارتخوان مانند سرویس‌های پرداخت و اولین تراکنش روی بستر موبایل و یواس‌اس‌دی، فعالیت‌هایی است که پرداخت الکترونیک سامان برای اولین‌بار آنها را به نام خود در ایران ضرب کرده است.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کوتاه از پرداخت الکترونیک سامان
شرکت پرداخت الکترونیک سامان با هدف ارائه راهکارهای نوین پرداخت الکترونیک و با تمرکز بر دو حوزه خدمات کارت و ایجاد شبکه فراگیر پذیرندگان کارت در تیرماه ۱۳۸۲ آغاز به کار کرد. این شرکت، موافقت اصولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را در سال ۱۳۸۳ و مجوز قطعی فعالیت خود را در تاریخ 1384/۰۷/06 از سوی این مرجع دریافت کرد. پرداخت الکترونیک سامان در حوزه پرداخت‌های اینترنتی از فروردین‌ماه ۱۳۸۳ فعالیت خود را آغاز کرد و به‌عنوان اولین ارائه‌دهنده خدمات پرداخت اینترنتی در نظام بانکی کشور، ابزارهای پرداخت غیرحضوری را در اختیار متقاضیان قرار داد.
[/mks_pullquote]
با این اوصاف به نظر می‌رسد سامانی‌ها به‌خوبی می‌دانند در زمان مناسب، باید دست به چه کاری بزنند و از کدام فناوری برای پرداخت استفاده کنند. هرچند به قول خودشان بسیاری از پروژه‌هایشان هم با شکست مواجه شده، اما آنچه مهم بوده حضور فعال و متفاوت در تمام ایران و در تمام ابزارهای پرداخت بوده است.
آنچه پیش روی شماست پاسخ به چرایی رسیدن پرداخت الکترونیک سامان به اینجاست، جایگاهی که از آن به عنوان یک PSP نوآور و خلاق یاد می‌شود. پاسخ سؤالات ما در مصاحبه‌های مفصلی که با چهار مدیر ارشد پرداخت الکترونیک سامان داشتیم و پیش روی شماست، آمده است؛ علیرضا غفوری، معاون عملیات؛ امیر افشانی، معاون فناوری اطلاعات؛ افشین خلیلی، مدیر منابع انسانی؛ فرید ستاره، مدیر تحقیق و توسعه و پدرام سالمی، مدیر واحد ارتباطات این شرکت پاسخ‌دهندگان به پرسش‌های ما بودند.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کوچه البرز
در نزدیکی میدان انقلاب و میدان فردوسی و خیابان ولیعصر تهران کوچه‌ای است به نام البرز. این کوچه به نام مدرسه معروفی است که در این کوچه قرار دارد. در این کوچه ساختمانی قدیمی وجود دارد که محل شکل‌گیری شرکت‌های مهمی در فضای فناوری ایران بوده است؛ از مهم‌ترین این کسب‌وکارها پرداخت الکترونیک سامان است.
[/mks_pullquote]
.
در معاونت عملیات پرداخت الکترونیک سامان؛ از بورس تا رول‌های کاغذی
معاونت عملیات پرداخت الکترونیک سامان با بیش از چند صد نفر منابع انسانی از چندین واحد عملیاتی تشکیل شده است. علیرضا غفوری، معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان است. غفوری متولد آبان 1358 است. لیسانس مدیریت بازرگانی و فوق‌لیسانس مدیریت فناوری اطلاعات از دانشگاه علامه طباطبایی دارد. شش سال طرف قرارداد و پیمانکار شرکت سامسونگ بوده و از سال 1386 وارد پرداخت الکترونیک شده است. او در حال حاضر 12 سال است که در این شرکت فعالیت می‌کند.
او حالا و با تجربیاتی که دارد، مثل بسیاری از همکارانش در PSP ها کارمزد را مساله بزرگ صنعت می‌داند و معتقد است تغییر این فرهنگی که سال‌هاست وجود دارد، سخت است.
.
هزینه تغییرات
معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان برای درک این موضوع ماجرای دریافت کارمزد بابت ارسال پیامک بانکی را یادآوری می‌کند و می‌گوید: «در حال حاضر همه بانک‌ها بابت ارسال پیامک از مشتری‌ها هزینه می‌گیرند. چند سال پیش که دکتر فاطمی در بانک ملی این کار را کرد، هجمه‌ای وحشتناک در شبکه‌های اجتماعی ایجاد شد. اگر دکتر فاطمی در بانک ملی نبود و این جسارت را نداشت این تغییر رخ نمی‌داد.»
همان‌طور که غفوری می‌گوید، حالا همه بانک‌ها به شکل‌های مختلف این هزینه را می‌گیرند و کسی صحبتی در این‌باره نمی‌کند. او معتقد است درباره کارمزد در حال حاضر بزرگ‌ترین مساله این است که فرد یا مسئول اصلی برای مدیریت این موضوع وجود ندارد که هزینه تغییر این موضوع را بپردازد.
در کنار مساله بزرگ کارمزد ما یک مساله حل‌نشده دیگر هم داریم که آن هم وجود کارت‌خوان‌های تکراری و عدم تطابق آمار کشورمان با کشورهای صنعتی است. زمانی که شرکت شاپرک تأسیس شد، چند هدف اصلی داشت که یکی از آنها حذف کارتخوان تکراری بود. در حال حاضر بیش از سه برابر تعداد پذیرنده کارتخوان منصوبه در کل کشور وجود دارد. این توضیحات را غفوری می‌دهد و تصریح می‌کند: «این مساله از یک سو، ارزبری دارد و از سوی دیگر، استانداردهای ما با استانداردهای کشورهای صنعتی اصلاً همخوانی ندارد و در این راستا به‌شدت منابع را هدر می‌دهیم.»
معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان می‌گوید کارت‌خوان‌های تکراری را می‌توان با یک آبونمان ساده حذف کرد. او ادامه می‌دهد: «اگر قرار باشد هر پذیرنده به ازای هر کارتخوان، آبونمان ماهانه، به‌طور مثال ماهانه 10 هزار ریال به بانک‌ها و نه PSP ها پرداخت کند، خود پذیرنده فوراً درخواست جمع‌آوری کارت‌خوان‌های غیرضروری خود را به PSP ها اعلام خواهد کرد و بخش زیادی از این کارت‌خوان‌های تکراری حذف می‌شوند. به لحاظ فنی پیاده‌سازی این مدل بسیار ساده است و با یک سرویس پرداخت ساده روی همه ترمینال‌ها قابل پیاده‌سازی و گزارش‌گیری به‌صورت متمرکز است. هزینه ماهانه 10 هزار ریال هم برای مرچنت عدد زیادی نیست.»
او می‌گوید: «ما جزئیات این پیشنهاد را ارائه دادیم و هر پذیرنده روی دستگاه کارتخوان خود می‌تواند آبونمان را پرداخت و شاپرک این موضوع را بررسی کند. برای کسانی که پرداخت نکنند هم می‌توان در نهایت در صورت عدم پرداخت در سه ماه متوالی پس از اطلاع‌رسانی، ترمینال را غیرفعال کرد. این تغییر نسبت به اعمال مدل کارمزدی به ازای تراکنش، تغییر بسیار کوچک‌تری است. در یک کلام، پیاده‌سازی موضوع کارمزد کاری سخت، اما قابل اجراست، ولی نیاز به حمایت همه اعضای شبکه بانکی و پرداخت کشور دارد.»
.
ورود پرداخت الکترونیک سامان به بورس
وقتی از بورس می‌پرسیم، غفوری به ارزش هر سهم سپ اشاره می‌کند که در زمان ورود این شرکت به بورس 650 تومان کشف شد؛ مبلغی که بسیار کمتر از حد انتظار سامانی‌ها بوده است. او می‌گوید: «ما اعتقاد داشتیم ارزش شرکت ما خیلی بیشتر از این بود. قبل از ورود ما به بورس مسائلی در بورس به‌دلیل مشکلات ارزش‌گذاری شرکت‌های دیگر ایجاد شده بود و این موضوع روی ارزش‌گذاری پرداخت الکترونیک سامان تأثیر گذاشت. خیلی با مسئولان بورس مذاکره کردیم و اعتقاد ما این بود که هر سهم را خیلی کمتر از آنچه ارزش شرکت بود، قیمت‌گذاری کردند. وقتی 650 تومان را مطرح کردند، بسیار متعجب و ناراحت شدم، می‌دانستم دارایی‌های معنوی و واقعی پرداخت الکترونیک سامان خیلی بیشتر از اینها بود. نهایتاً با همین قیمت وارد بورس شدیم. ولی خود بازار نشان داد که ارزش واقعی شرکت بیشتر است، اما اگر با قیمت بیشتری وارد بورس می‌شدیم، منفعت بیشتری برای ما و سهام‌داران داشت. اعتقاد من این است که ارزش واقعی شرکت ما بیشتر از اینهاست.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
سپ در بورس
جلسه معارفه سهام سپ به بورس و فعالان بازار سرمایه دوازدهم اسفندماه 1396 با حضور مدیران ارشد شرکت پرداخت الکترونیک سامان‌کیش (سپ)، برخی از شخصیت‌های صنعت بانکداری و پرداخت و جمعی از فعالان بازار سرمایه در هتل اسپیناس برگزار شد. نخستین عرضه اولیه بورس تهران در ۱۳ خردادماه 1397، با نماد سپ انجام شد. به گفته معاون شرکت بورس تهران با حضور سپ، بازار سرمایه 1200 میلیارد تومان بزرگ‌تر شده است.
[/mks_pullquote]
او با تاکید بر اینکه پیش‌بینی ابتدایی ما حداقل دو برابر بیشتر از 650 تومان بود، می‌گوید: «اگر به هر علتی گشایشی شود و شرکت‌های خارجی به‌عنوان سرمایه‌گذار وارد شوند، قیمت سهام PSP ها به‌شدت افزایش پیدا خواهد کرد. حوزه مالی برای سرمایه‌گذاران خارجی بسیار جذاب است، اما متاسفانه جزء گام‌های نخست تحریم‌ها هستند. چنانچه به هر علتی گشایش شود، شرکت‌های موفق در سهام خود، بسیار پیشرفت خواهند کرد و سهام شرکت‌هایی مثل ما به‌شدت افزایش پیدا می‌کند.»
از او درباره مذاکراتی که همزمان با برجام با شرکت‌های خارجی داشتند، جویا می‌شویم. اینکه آیا تاکنون در این زمینه تلاش‌هایی کرده‌اند یا نه؟ معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان در این‌باره می‌گوید: «قبل از برجام، مذاکرات بسیار خوبی داشتیم، اما همه آنها متوقف شد. حتی با چند شرکت بین‌المللی به جاهای خوبی رسیده بودیم، اما با خروج آمریکا از برجام بسیاری از تلاش‌های ما متوقف شد.»
سؤال بعدی ما باز هم به بورس برمی‌گردد. اینکه در خود شرکت پرداخت الکترونیک سامان چه تحولاتی بعد از ورود آن به بورس اتفاق افتاد. غفوری توضیح می‌دهد: «بانک سامان، اولین PSP کشور را تأسیس کرد و بهتر از هر سهام‌داری می‌دانست چرا زیاد و چرا کم سود می‌کند. وقتی سهامی عام شدیم، قضیه متفاوت شد، اینجا توضیح‌دادن مسائل به سهام‌داران سخت‌تر می‌شود. بعد از ورود به بورس، تلاش برای تحقق بودجه و پیش‌بینی‌ها دوچندان شد؛ چراکه باید پاسخگو باشیم. از طرف دیگر مسئولیت اجتماعی و نگاه در جامعه برای ما مهم است.»
.
چرا رشد پرداخت الکترونیک سامان متوازن است؟
«ما مبدع خیلی از اولین‌ها در این صنعت بودیم؛ از جمله اولین شرکت مجوزدار در این حوزه، اولین تراکنش کارت‌خوان‌های شبکه‌ای، اولین تراکنش اینترنتی، اولین تراکنش‌های خاص دستگاه کارتخوان مانند سرویس‌های پرداخت، اولین تراکنش روی بستر موبایل و یواس‌اس‌دی. به همین خاطر بسیاری از مشتریان بزرگ را در حوزه‌های مختلف موبایل، اینترنت و کارتخوان داریم.» اینها را غفوری می‌گوید؛ وقتی از توازنی صحبت می‌شود که پرداخت الکترونیک سامان در هر سه بخش کارتخوان، درگاه اینترنتی و موبایل دارد.
او می‌گوید: «ما سرویس‌هایی داشتیم که بعضی PSP ها هنوز ندارند. دلیل نوع نگاهی بوده که موسسان پرداخت الکترونیک سامان داشتند. آنها نوآوری‌های جدید را پشتیبانی می‌کردند، اینکه سرمایه‌گذاری کنیم، وقت بگذاریم و شکست بخوریم منعی نداشته است. ساختار سازمانی خوبی هم برای حمایت در این سه حوزه ایجاد کردیم.»
معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان معتقد است به‌طور کلی مشتری به ساختار سازمانی یک شرکت و تفاوت حوزه مسئولیت‌ها و اینکه چه حوزه‌هایی را یک شرکت پرداخت پوشش می‌دهد، اهمیت نمی‌دهد؛ بلکه انتظار تأمین نیازش از سوی PSP را دارد. غفوری می‌گوید: «ما در تعامل با مشتری سعی کردیم این نگاه را نداشته باشیم و همه نیاز او را فارغ از نوع ابزار پذیرندگی رفع کنیم، اولین باشیم و سهم بازار را حفظ کنیم.»
.
ترسی از شکست نداریم
یکی از ویژگی‌های شرکت‌های نوآور نهراسیدن از شکست است. مدیران پرداخت الکترونیک سامان هم به چنین روحیه‌ای اعتقاد دارند و می‌گویند این رفتار به یک رفتار سازمانی در پرداخت الکترونیک سامان تبدیل شده است؛ اینکه از سرمایه‌گذاری و شکست هراسی ندارند.
معاون عملیات پرداخت الکترونیک سامان می‌گوید: «ما سرویس پرداخت بلوتوثی را راه انداخته‌ایم. سرویسی که رواج‌دادن آن در جامعه هزینه دارد. اینکه فرهنگ را بخواهید عوض کنید، هزینه دارد. حالا ما حدود یک سال است روی این حوزه کار می‌کنیم. سرمایه‌گذاری و هزینه کرده‌ایم؛ ممکن است جواب بدهد، ممکن است نه. اما همواره از حوزه‌های جدید استقبال کرده‌ایم. به شرطی که احساس کنیم این موضوع می‌تواند جواب بدهد. در بسیاری حوزه‌های دیگر شرکت‌هایی بوده‌اند که ایده داشته و از آنها حمایت کرده‌ایم که برخی جواب داده و برخی نه. ما از این حمایت‌ها هراسی نداریم، حوزه‌های کمی را انتخاب می‌کنیم، اما با هدف انتخاب می‌کنیم و حمایت کامل را داریم تا ما را به نتیجه برساند.»
خیلی‌ها اعتقاد دارند بازار کارتخوان در ایران اشباع شده است. با این حال غفوری مطمئن است کارتخوان تا سه سال آینده سهم عمده درآمد و تراکنش شرکت‌های PSP را خواهد داشت. او توضیح می‌دهد: «شیب رشد تراکنش‌های کارتخوان کمتر می‌شود. اعتقاد ما این است که آینده متعلق به تکنولوژی‌های جدید پرداخت و ابزارهای پوشیدنی مانند موبایل و ساعت‌های هوشمند است که ما در این حوزه تمرکز و سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. سود قابل توجهی در این حوزه‌ها نداریم، اما اعتقاد داریم آینده از آن این حوزه است و سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا اگر بازار به این سمت رفت، عقب نمانیم.»
.
هزینه وحشتناک کاغذ
پرداخت الکترونیک سامان به‌تازگی از کاغذ رسید خود حدود دو سانتی‌متر کم کرده است. این موضوع به خاطر هزینه وحشتناک کاغذ است؛ هزینه‌ای که می‌توان آن را در جای دیگری سرمایه‌گذاری کرد. او توضیح می‌دهد: «شاپرک ماهانه دو میلیارد تراکنش دارد و به ازای هر صد تراکنش یک رول کاغذ مصرف می‌شود. هزینه‌ها وحشتناک است. ماهانه 70 میلیارد تومان هزینه رول PSP هاست که سالی 840 میلیارد تومان می‌شود. اگر این هزینه را 30 درصد کاهش دهیم، 252 میلیارد تومان در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود. همین هزینه را می‌توانیم برای اشتغال هزینه کنیم. همه PSP ها این کار را کرده‌اند و رسیدها کوتاه شده است و نسخه نرم‌افزار کارت‌خوان‌ها همه در حال تغییر است و این را همه در دستور کار خود قرار داده‌اند. ما باید طبق الزام رسید اول را چاپ کنیم، اما چون رسید دوم اختیاری است، در اکثر کارت‌خوان‌ها آن را غیرفعال کرده‌ایم. پیشنهادی که ما داشتیم این بود که برای مبالغ خرد، به‌جای چاپ رسید اول، مبلغ را در صفحه‌نمایش نشان دهیم و اگر دارنده اصرار کرد، این رسید چاپ شود. همین اختیاری‌کردن چاپ رسید برای مبالغ خرد، 30 درصد صرفه‌جویی را باعث می‌شود.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
راهکارهای گروه مالی سامان برای کاهش مصرف کاغذ کارت‌خوان‌ها
با به‌روزرسانی نرم‌افزار کارت‌خوان‌های پرداخت الکترونیک سامان، طول رسید این دستگاه‌ها ۳۰ درصد کاهش یافته است. همچنین در راهکاری دیگری، با تأیید دارندگان کارتخوان، چاپ رسید دوم ۵۰ درصد از کارت‌خوان‌های بانک سامان غیرفعال شده است. راهکار سوم، نمایش رسید اول روی دستگاه‌های کارتخوان به جای چاپ آن برای مبالغ خرد است. چهارمین راهکار سامان در این خصوص، ارائه رسید دارنده کارت و پذیرنده در قالب اپلیکیشن موبایلی است که هم‌اکنون این اپلیکیشن در حال نهایی‌شدن است.
[/mks_pullquote]
او با بیان اینکه رول ما شش‌ونیم سانتی‌متر بود و الان چهار سانتی‌متر شده است، می‌گوید: «شاپرک هم در حال بررسی پیشنهادهای مختلف است. مانند موبایل و پوش‌نوتیفیکیشن. جالب اینجاست که بسیاری از کسب‌وکارها مدل‌های کسب‌وکاری جدیدی را ارائه داده‌اند. امیدوارم نهادهای بالادستی هم جدی‌تر به این موضوع نگاه کنند، چون هزینه وحشتناک است و با بالا رفتن دلار بیشتر هم می‌شود.
.
کوتاه از علیرضا غفوری
در پایان گفت‌وگو از علیرضا غفوری می‌پرسیم که چطور تعادل زندگی شخصی و کاری خود را حفظ می‌کند؛ او در این باره می‌گوید: «مهم این است که آدم اول ارزش‌های زندگی را بشناسد و بعد بین آنها تعادل ایجاد کند.»
او خانواده، تفریح، کار و دوستان را ارزش زندگی خود می‌داند و می‌گوید: «اگر فرد بین ارزش‌ها تعادل ایجاد کند، خسته نمی‌شود. اگر روزی تمرکز را روی یکی از اینها زیاد کند، زیر فشار قرار می‌گیرد و باعث می‌شود که مشکلات روحی و جسمی برایش ایجاد شود. یکی از ارزش‌های من خانواده است. من اگر روزی برای خانواده وقت نگذارم، روز بعد که می‌آیم آدم خوش‌اخلاقی نیستم. به‌خاطر همین همیشه سعی می‌کنم وقت مناسبی برای خانواده بگذارم. موضوع بعد هم طبیعت است و هرازچندگاه اگر به طبیعت نروم یا با دوستانم وقت نگذرانم، این انرژی منفی و فشار کاری را نمی‌توانم خالی کنم. موضوع اصلی ایجاد تعادل است. اما فشار کار در پرداخت الکترونیک سامان زیاد است و حضور در بورس نیز فشار را بیشتر کرده و باعث شده در ایجاد تعادل دچار مشکل شوم.»
.
پیاده‌سازی ITIL در پرداخت الکترونیک سامان
امیر افشانی، معاون فناوری اطلاعات پرداخت الکترونیک سامان است. او متولد ۱۳۵۷ است. لیسانس مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار دارد و دانشجوی فوق‌لیسانس مدیریت کسب‌وکار است. افشانی دنیای سوفی را به‌عنوان یک کتاب تاثیرگذار معرفی می‌کند و برای اینکه از تغییرات عقب نماند، مقالات به‌روز فنی و کسب‌وکاری را مطالعه و در همایش‌ها، نمایشگاه‌های معتبر و کلاس‌های آموزشی نیز شرکت می‌کند. در گفت‌وگویی که با افشانی داشتیم، او از پیاده‌سازی یک پروژه جدید در پرداخت الکترونیک سامان گفت؛ ITIL!
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
ITIL در پرداخت الکترونیک سامان
شرکت‌های پیشرو با پیاده‌سازی ITIL بخش فناوری اطلاعات را مدیریت می‌کنند تا افراد فعال در این واحد بهترین اثربخشی را داشته باشند. در نهایت هدف این است که مشتریان پرداخت الکترونیک سامان و افرادی که در کل با واحد فناوری اطلاعات کار می‌کنند، بهترین پشتیبانی را دریافت کنند. با توجه به استراتژی‌های پرداخت الکترونیک سامان روی این پروژه کار شد و برای این کار نرم‌افزار خاصی تهیه شد تا تمام درخواست‌ها، مراحل ارجاع، پیگیری و حصول نتیجه، در این نرم‌افزار ثبت و از یک فرایند مشخص پیگیری شود.
[/mks_pullquote]
«اتفاق خوبی که این روزها به همت همکاران‌مان در حال رقم‌خوردن است، پیاده‌سازی پروژه ITIL است.» این را افشانی می‌گوید. او درباره اینکه ITIL در سازمان چه‌کاری انجام می‌دهد، توضیح می‌دهد: «شرکت‌های پیشرو با پیاده‌سازی ITIL بخش فناوری اطلاعات را مدیریت می‌کنند تا افراد فعال در این واحد بهترین اثربخشی را داشته باشند. در نهایت هدف این است که مشتریان پرداخت الکترونیک سامان و افرادی که در کل با واحد فناوری اطلاعات کار می‌کنند، بهترین پشتیبانی را دریافت کنند. با توجه به استراتژی‌های پرداخت الکترونیک سامان روی این پروژه کار شد و برای این کار نرم‌افزار خاصی تهیه شد تا تمام درخواست‌ها، مراحل ارجاع، پیگیری و حصول نتیجه، در این نرم‌افزار ثبت و از یک فرایند مشخص پیگیری شود.»
او در ادامه عنوان می‌کند: «از آنجایی که ITIL در پرداخت الکترونیک سامان در حال عملیاتی‌شدن است، ما در حال ایجاد تغییراتی در ساختار شرکت هستیم. رونمایی ITIL هم از اول تیرماه خواهد بود.»
.
مبارزه با درگاه‌های قمار
افشانی وظیفه واحد فناوری اطلاعات را پیداکردن باگ‌های سیستم و کم‌کردن هزینه‌ها می‌داند. او می‌گوید: «ما باید نرم‌افزارهای هوشمندی تولید کنیم تا کار سازمان سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر و مشخص باشد در کدام بخش باید سرمایه‌گذاری انجام شود، کجا نیاز به تقویت دارد و کدام استان مشکل دارد. این گزارش‌ها برحسب استان، ابزار پذیرش و پروژه‌های خاص ارائه می‌شود. برای مثال هوش تجاری (BI) روی اطلاعات با الگوریتم‌های از پیش تعیین‌شده، بر موضوعات مختلف تمرکز و وضعیت خود را نسبت به رقبا و ماه‌های قبل بررسی می‌کند. این زیرساختی است که ما باید در فناوری اطلاعات ایجاد کنیم تا دیگران از آن استفاده کنند.»
افشانی در نهایت به همکاری با استارت‌آپ‌ها اشاره می‌کند: «ما برای استارت‌آپ‌ها زیرساخت ارائه کردیم. SDK Paymaent به آنها ارائه شد که پرداخت درون‌برنامه‌ای انجام دهند. این همان چیزی است که استارت‌آپ از من به‌عنوان PSP می‌خواهد. اکثر آنها درگاه پرداخت قابل اعتماد از ما می‌خواهند.»
.
کوتاه از امیر افشانی
وقتی از افشانی درباره چگونگی ایجاد تعادل در زندگی شخصی و کاری‌اش می‌پرسیم، می‌گوید: «شاید سخت‌ترین سوالی که پرسیده باشید این مورد باشد. برقراری تعادل واقعاً سخت است. نمی‌توان گفت زمانی که در منزل هستم، اصلاً به کار فکر نمی‌کنم یا هیچ اثری از مشغله‌های کاری در زندگی شخصی من وجود ندارد. همواره تلاش کردم با خانواده در مساله کاری تفاهم کنم؛ چراکه قبول مسئولیت سنگین معاونت فناوری اطلاعات یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های پرداخت کشور باعث می‌شود تداخل کار و زندگی شخصی تا حدی اتفاق بیفتد.»
.
دغدغه منابع انسانی در پرداخت الکترونیک سامان
افشین خلیلی، مدیر منابع انسانی پرداخت الکترونیک سامان حدود شش ماهی می‌شود که به این شرکت پیوسته است. خلیلی متولد 1351 است. لیسانس مدیریت صنعتی از دانشگاه آزاد و فوق لیسانس MBA از دانشگاه تهران دارد. ارتقای شغلی و روند یادگیری مهم‌ترین کلیدواژه‌های ما در گفت‌وگو با افشین خلیلی بود.
وقتی از او درباره نحوه ارتقای افراد در پرداخت الکترونیک سامان می‌پرسیم، می‌گوید: «در طرح رویش و جانشین‌پروری ما پشتیبان‌ها را نیز در نظر می‌گیریم. استعدادها را بررسی می‌کنیم تا افراد از سطح پایین کار را یاد بگیرند و با سختی‌ها آشنا شوند. تمام هم و غم ما این است که در آینده و در طرح رویش از این افراد کمک بگیریم. ما همیشه از ادامه تحصیل کارکنان استقبال کردیم و آنها را حمایت می‌کنیم، مواردی بوده که افرادی با مدرک تحصیلی دیپلم وارد سازمان شده‌اند و حالا مدارک کارشناسی یا کارشناسی ارشد دارند. به عبارت دیگر راه رشد و ترقی برای کارکنان باز است.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
آموزش در پرداخت الکترونیک سامان
آموزش مفاهیم کسب‌وکار، مفاهیم حوزه فناوری اطلاعات، مفاهیم به‌روز امنیت اطلاعات، تغییرات کسب‌وکاری، برگزاری آزمون‌های مفاهیم تجارت الکترونیک، آموزش مهارت‌های مدیریتی و سرپرستی بر پایه تئوری انتخاب و آموزش‌هایی که مربوط به تغییرات آینده سازمان است، به‌طور دقیق و مداوم در دستور کار و در حال اجراست.
[/mks_pullquote]
.
روند یادگیری کارکنان در پرداخت الکترونیک سامان
در پرداخت الکترونیک سامان، ما معتقدیم که آموزش، هزینه نیست؛ بلکه یک سرمایه‌گذاری است. یک مؤلفه اساسی است برای تغییر و بهبود. آموزش درست، مناسب و به‌موقع ما را مطمئن می‌سازد که کارکنان به دانش و مهارت‌های مورد نیاز برای انجام شغل مجهز شده‌اند و از این پس می‌توانند بهترین خود را برای انجام کار نشان دهند و باعث افزایش بهره‌وری و کیفیت در کار شوند. این مقدمه را خلیلی می‌گوید وقتی درباره چگونگی آموزش از او سؤال می‌پرسیم.
به گفته او دوره‌های آموزشی ضمن خدمت می‌تواند قابلیت‌های دانشی، مهارتی و نگرشی مناسبی را در کارکنان پرورش دهد. از این رو افرادی که به جمع خانواده پرداخت الکترونیک سامان می‌پیوندند، در قالب دوره‌های آموزشی مدون در جریان کامل فرایندها، دستورالعمل‌ها و شیوه‌های اجرای کار قرار می‌گیرند و با به‌کارگیری تمامی آموزش‌های ارائه‌شده در امور محوله ثابت می‌کنند که آموزش‌ها به‌طور اثربخش انجام شده است. همچنین به‌روزرسانی دانش کارکنان قدیمی‌تر نیز جزء لاینفک برنامه‌های آموزشی در پرداخت الکترونیک سامان است. بدین منظور در ابتدای سال و با کمک مدیران و روسای واحدها و اداره‌ها، نیازسنجی آموزشی بر اساس پروژه‌های در دست اقدام و البته پروژه‌های استراتژیک شرکت، انجام می‌شود و پیرو آن اجرای این دوره‌ها در دستور کار واحد آموزش قرار می‌گیرد. پس از اجرای دوره‌ها و به‌منظور تعیین میزان اثربخشی آنها، ضمن برگزاری آزمون‌های دوره‌ای، میزان اثربخشی در سطح رفتار کارکنان نیز سنجیده می‌شود تا ما را مطمئن سازد که در مسیر درستی در حال حرکت هستیم.
مدیر منابع انسانی پرداخت الکترونیک سامان با اشاره به اینکه با اجرای دوره‌های آموزشی، مهارت‌های رفتاری و آموزش‌های شایستگی‌های مدیریتی، زمینه لازم برای تغییر رفتار کارکنان را فراهم می‌کنیم، می‌گوید: «به این ترتیب، با ایجاد یک فرهنگ سازمانی یکپارچه سریع‌تر و لذت‌بخش‌تر به اهداف سازمانی و در کنار آن اهداف فردی و توسعه‌ای دست می‌یابیم. بدین‌منظور ما علاوه بر اجرای کارگاه‌های آموزشی در حوزه راهبری شخصی و سازمانی، به‌منظور غنی‌تر شدن این برنامه‌ها با پرورش رهبران سازمانی و استفاده از توانایی و مهارت‌های آنان در هدایت دیگر کارکنان، سعی داریم تغییرات مثبت را در کارکنان، تسهیل و یادگیری را تثبیت کنیم.»
او درباره دوره‌های آموزشی پرداخت الکترونیک سامان یادآور می‌شود: «این نوع برنامه‌ریزی‌های آموزشی به ما در یکی دیگر از پروژه‌های شرکت یعنی پروژه جانشین‌پروری کمک می‌کند تا در مواقع لزوم از افراد شایسته و مطمئن که آمادگی‌های لازم را از طریق برنامه‌های آموزش کسب کرده‌اند، در سطوح مدیریتی استفاده کنیم. پرداخت الکترونیک سامان هرساله برای آموزش بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت کارکنان برنامه‌ریزی می‌کند. ما با استراتژی بین‌المللی‌شدن از یادگیری زبان انگلیسی توسط کارکنان حمایت می‌کنیم و برای آن دستورالعمل و بسته‌های آموزشی ویژه در نظر گرفته‌ایم. همچنین برای رشد سطح تحصیلات مدیران و روسای شعب با در نظر گرفتن حمایت‌های مالی این سطوح را تشویق کرده‌ایم.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
دغدغه مشترک شرکت‌های پرداخت
شبکه خودپرداز کشور حدود 80 میلیارد تومان در سال هزینه کاغذ می‌دهد. این عدد درباره دستگاه کارتخوان به‌دلیل تعداد زیاد دستگاه‌ها و تراکنش‌ها بیش از 120 میلیارد تومان است که جمع این دو عدد می‌شود سالی حدود 200 میلیارد تومان. همین موضوع باعث شده یکی از دغدغه‌های شرکت‌های پرداخت مانند بسیاری از کسب‌وکارهای دیگر کاغذ باشد و آنها در تکاپوی بهینه‌سازی رسید کاغذها باشند.
[/mks_pullquote]
به گفته مدیر منابع انسانی پرداخت الکترونیک سامان، آموزش مفاهیم کسب‌وکار، مفاهیم حوزه فناوری اطلاعات، مفاهیم به‌روز امنیت اطلاعات، تغییرات کسب‌وکاری، برگزاری آزمون‌های مفاهیم تجارت الکترونیک، آموزش مهارت‌های مدیریتی و سرپرستی بر پایه تئوری انتخاب و آموزش‌هایی که مربوط به تغییرات آینده سازمان است، به‌طور دقیق و مداوم در دستور کار و در حال اجراست.
.
کوتاه از خلیلی
خلیلی در پاسخ به این سؤال که چطور خود را به‌روز نگه می‌دارد، می‌گوید: «برای توسعه خودم از دوره‌های سازمان مدیریت صنعتی استفاده می‌کنم. در حد توان سعی می‌کنم مقالات به‌روز را مطالعه کنم. تمام سعی من این است که دانش خود را به‌روز نگه دارم.»
او در پایان سه کتاب را معرفی می‌کند؛ مدیریت عملکرد؛ نوشته بهزاد ابوالعلایی، از خوب به عالی؛ نوشته جیم کالینز و دو قرن سکوت؛ اثر عبدالحسین زرین‌کوب.
پرداخت الکترونیک چگونه پابه‌پای فناوری حرکت می‌کند؟
دیگر مدیر پرداخت الکترونیک سامان که با او گفت‌وگو می‌کنیم، فرید ستاره است. او متولد 1359 است و لیسانس مهندسی صنایع دارد. ستاره از سال 1384 به این شرکت آمده، کارش را با کارمندی، در بخش پرداخت الکترونیک شروع کرده و حالا مدیر تحقیق و توسعه پرداخت الکترونیک سامان است. از خرداد 1395 واحد تحقیق و توسعه در پرداخت الکترونیک سامان شکل گرفت. این واحد در چند حوزه شروع به کار کرد؛ تحقیقات در حوزه‌های مختلف، نوآوری، تکنولوژی، ترندهای روز دنیا و توسعه.
ستاره این مقدمات را برای ما تشریح می‌کند و می‌گوید: «در بخش تحلیل داده، توسعه مشارکت‌ها با سازمان‌های گروه سوم یا شرکت‌های بزرگ در این واحد شکل گرفت. بخش تحقیقات پرداخت الکترونیک سامان اداره‌های مختلفی دارد و نوآوری، تحقیقات بازاریابی، ترندها و تکنولوژی‌های روز دنیا را بررسی می‌کند. در تحقیقات بازاریابی تمرکز روی بازار داخلی، نیازهای مشتریان و نیازهای پنهان آنهاست تا محصول درخواست‌شده به سمت توسعه برود. کار تحلیل داده این است که بسترهای جدید و به‌صرفه‌بودن یا نبودن سرمایه‌گذاری را بررسی کند.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کمینه محصول پذیرفتنی (MVP)
در روند تولید محصول، محصول حداقلی قابل حیات (minimum viable product) به محصولی گفته می‌شود که در مقابل ریسک تولید، ضریب بازگشت سرمایه بالایی دارد. این اصطلاح توسط فرانک روبین ایجاد شد و توسط استیو بلنک و اریک رایز مورد استفاده گسترده قرار گرفت.
[/mks_pullquote]
وقتی یک محصول اولیه (MVP) در پرداخت الکترونیک سامان در حال شکل‌گیری است، بررسی نحوه فعالیت آن، توسط واحد توسعه این شرکت انجام خواهد شد، وگرنه برون‌سپاری می‌شود. بعد از این مرحله و شکل‌گیری MVP بخش تحقیقات وارد عمل می‌شود تا برنامه کسب‌وکاری برای آن چیده شود. واحد عملیات نیز آخرین تیمی است که دست‌به‌کار می‌شود تا فرایند جاری‌سازی را به سرانجام برساند. البته به گفته فرید ستاره ما همواره در این مرحله در کنار تیم پایلوت بودیم تا باگ‌ها و مسائلی که وجود دارد خارج شود و در نهایت به محصول نهایی برسیم.
.
همکاری پرداخت الکترونیک سامان با نوپاها
ستاره به مشارکت پرداخت الکترونیک سامان با سایر کسب‌وکارها و استارت‌آپ‌ها اشاره می‌کند و برای هر یک مثالی می‌زند: «در بخش توسعه مشارکتی در چهار فضا کار کردیم؛ مورد اول مشارکت در یک بازار جدید است. مورد دوم، کسب‌وکار، محصول جدیدی را به محصولات ما اضافه می‌کند. مورد دیگر این است که یک محصول مکمل در کنار محصولات دیگر ما باشد. در پایان اینکه تیم جدید نیم‌نگاهی به تکنولوژی‌های روز دنیا داشته باشد. ما تاکنون در این چند حوزه فعالیت کرده‌ایم.
معاون تحقیق و توسعه پرداخت الکترونیک سامان وقتی از روند همکاری با استارت‌آپ‌ها می‌گوید، به جدیدترین پروژه این شرکت اشاره می‌کند؛ پرداخت بلوتوثی. پروژه‌ای که از سال گذشته آغاز شده و حالا در بازارهای کوچک کار می‌کند. ستاره در تشریح این موضوع می‌گوید: «پلتفرم این محصول، از یک کشور خارجی خریداری شده، شرکت Key walet اتریشی. مدل قرارداد به این شکل است که بخش بازاریابی با پرداخت الکترونیک سامان و بخش فنی با شرکت آتیه‌داده‌پرداز است.»
از ستاره چگونگی کار با استارت‌آپ‌ها را می‌پرسیم. به نظر می‌رسد پرداخت الکترونیک سامان در انتخاب همکاران خود دقت و وسواس زیادی به خرج می‌دهد؛ فرضیه‌ای که ستاره هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: «سال گذشته بیش از 400 جلسه با شرکت‌های مختلف داشتیم، اما با سه مورد از آنها وارد همکاری شدیم. باید بگویم خیلی سختگیرانه وارد سرمایه‌گذاری شدیم و به همین دلیل هم موردی نداشتیم که پشیمان شویم. مطمئناً در سال 1398 روند همکاری‌ها افزایش بیشتری خواهد داشت. خیلی دقیق نمی‌توانم بگویم با چند استارت‌آپ می‌توانیم همکاری کنیم، اما برنامه ما بیش از 10 مورد است تا تعداد سرمایه‌گذاری‌ها و ساختار حمایتی را در کشور افزایش دهیم.»
او روند سرمایه‌گذاری‌ها را هم تشریح می‌کند و می‌گوید: «در مرحله اول یک پالایش انجام می‌شود و در مرحله بعد محصول، ایده و میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز بررسی خواهد شد. به‌طور کلی بیشتر تیم و ایده برای ما مهم بوده و همواره هیاتی داشته‌ایم که آنها در این امر به ما کمک کرده‌اند. امسال بنا داریم بحث حمایتی را گسترده‌تر کنیم. این هم جدا از سرمایه‌گذاری است.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
درگاه پرداخت و کیف پول Pay
درگاه پرداخت و کیف پول Pay.ir در سال ۱۳۹۰ با برند پی‌لاین Payline.ir و با هدف ایجاد بستری ساده برای ارائه خدمات درگاه پرداخت اینترنتی به کسب‌وکارهای خرد، کار خود را شروع کرد و بعد از چهار سال فعالیت در روزهای پایانی سال 1394 همراه با فیلترینگ‌های گسترده فین‌تک‌های مالی با برند جدید Pay.ir و با همکاری شرکت پرداخت الکترونیک سامان‌کیش کار خود را ادامه و گسترش داد. در حال حاضر عمده فعالیت این استارت‌آپ متمرکز بر ارائه راهکارهای جدید در حوزه پرداخت الکترونیک و پرداخت اینترنتی است.
[/mks_pullquote]
به گفته ستاره رویکرد پرداخت الکترونیک سامان همواره این بوده که اگر کسی ایده‌ای می‌آورد و اعتقاد به آن دارد، غیر از خودش کسی نمی‌تواند آن را راهبری کند. کار ما این نبوده که ایده را بدهیم و کاری نداشته باشیم، یا پولی بدهیم و برویم یا حتی استارت‌آپ را حذف کنیم. کسی که سوادی دارد، خودش بهترین رهبر است. من هیچ‌وقت از ایده نمی‌ترسم. کسی که ایده می‌دهد، خودش بهتر می‌تواند آن را اجرا کند، شاید فرایند عقب بیفتد، اما هیچ‌کس نمی‌تواند صاحب آن ایده شود.
مدیر تحقیق و توسعه پرداخت الکترونیک سامان در پاسخ به این سؤال که چگونه ریسک سرمایه‌گذاری را می‌سنجید و اینکه آیا از روند سرمایه‌گذاری‌ها و بازپرداخت آنها مطمئن هستید یا خیر، می‌گوید: «نمی‌توان گفت که صددرصد موفق خواهیم بود. ممکن است شما پروژه‌ای را راه‌اندازی کنید، اما شما را به نتیجه مطلوب نرساند. اینکه وارد حوزه‌ای شویم، اما نتیجه مطلوبی نداشته باشد هم محتمل است. ما وارد پروژه‌هایی شدیم اما شکست خوردیم و این برای ما تجربه شده است. برای اینکه به موفقیت برسیم باید بازار و نیاز پنهان آن را بشناسیم. بررسی پروژه‌های شکست‌خورده، سنجش دیدگاه‌ها و نیازهای پنهان، بررسی ایده توسط گروه‌های متمرکز و امتحان آن نزد چند نفر از جمله روش‌هایی است که می‌تواند ریسک را به حداقل برساند. اینها باعث می‌شود احتمال شکست‌خوردن کاهش پیدا کند، اما هیچ‌گاه صفر نشود.»
.
چالش‌هایی جذاب
همواره یکی از مسائلی که برخی کسب‌وکارها به آن اشاره می‌کنند، نبود قانون‌گذاری چابک است. اینکه قوانین شفاف نیست و همین امر موجب سردرگمی می‌شود. ستاره اما این موضوع را یکی از جذابیت‌های سخت می‌داند. او می‌گوید: «اینکه همواره می‌گوییم پرداخت الکترونیک سامان اولین بوده، شاید خوب نباشد، چون خیلی چالش دارد. این موضوع در ابتدا خیلی حمایتی نیست، اما نهادهای ناظر هم رویکرد سازمان‌ها را می‌بینند. برای مثال شرکتی 15 سال است فرایند خوبی را طی می‌کند، همین امر باعث می‌شود موضوعات حمایتی شکل بگیرد.»
او ادامه می‌دهد: «ما همواره برای جذب حمایت‌ها سرویس را راه انداختیم، ارائه دادیم، مجوز گرفتیم و بعد در ابعاد گسترده از آن استفاده کردیم. ما ایده‌ها و پیش‌بینی‌ها را می‌دهیم، اما اصولاً سازمان‌های ناظر در تمام دنیا نسبت به کسب‌وکارها یک پله عقب‌تر هستند. به اعتقاد من می‌توان آنها را هم‌راستا کرد و تا الان هم با وجود سرعت پایین حمایت‌های خوبی از کسب‌وکارهای نوآور شده است.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کدهای دستوری ناامن
یکی از شیوه‌های پرداخت همراه استفاده از کدهای دستوری (کانال یواس‌اس‌دی) است که در غیاب بستر اینترنتی مناسب در حوزه تلفن همراه برای دریافت خدمات، در ایران به‌شدت گسترش یافت، اما به‌دلیل اینکه در این کانال اطلاعات به‌صورت مناسب رمزنگاری نمی‌شود و اصطلاحاً به شکل Plaintext منتقل می‌شوند، ناامن هستند. پس از کش‌وقوس‌های فراوان در خصوص امنیت این سرویس، بانک مرکزی در ابلاغیه‌ای به شبکه بانکی اعلام کرد که کارمزد پرداخت از طریق موبایل و تلفن همراه صفر است. این اطلاعیه از ۲۰ خردادماه 1397 اعمال شد.
[/mks_pullquote]
.
داستان بیراهه یواس‌اس‌دی
«ما پرداخت بر مبنای SMS داشتیم، اما به‌خاطر امنیت آن را اجرا نکردیم. سال 1388 به راهکاری به نام یواس‌اس‌دی رسیدیم و سال 1389 آن را اجرایی کردیم. با اپراتورها تعامل کردیم، اما آنها نپذیرفتند که می‌توان از این سرویس در حوزه پرداخت استفاده کرد. ما با شرکت موبایل‌کیش استارت زدیم، بعد ایرانسل و بعد همراه اول وارد شدند. فرایند اجرا هم به شکل حال نبود. مدل متفاوت بود، به این شکل که شما هیچ‌وقت شماره کارت را در موبایل ثبت نمی‌کردید؛ بلکه باید شماره‌ها را در یک سامانه ثبت و بعد از سرویس استفاده می‌کردید؛ چراکه ردوبدل شدن اطلاعات ممکن بود. ما با استقبال بانک مرکزی مجوز گرفتیم. خیلی هم از ما حمایت کردند، حتی بانک مرکزی نامه زد که می‌توانید از این بستر استفاده کنید. اپراتورهای دیگر هم رفته‌رفته اضافه شدند.» این توضیحات فرید ستاره است؛ وقتی به اجرای یواس‌اس‌دی توسط پرداخت الکترونیک سامان برای اولین‌بار اشاره می‌کند.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
مجموعه فعالیت‌های شرکت پرداخت الکترونیک سامان
ارائه خدمات تجارت الکترونیک (e-commerce)، ارائه راه حل‌های پرداخت‌های خرد و کلان اینترنتی (Internet payment)، نصب و پشتیانی دستگاه‌های کارتخوان فروشگاهی، ارائه خدمات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری پرداخت به شبکه‌های بانکی، سازمان‌های دولتی و بانک‌ها، ارائه راه‌حل و اجرای طرح‌های جامع در زمینه گسترش انواع کارت‌های الکترونیکی متناسب با نیاز مشتری و ارائه خدمات پرداخت از طریق تلفن همراه (Mobile payment).
[/mks_pullquote]
.
نگاه به پرداخت‌یارها
ستاره با تاکید بر اینکه ما شدیداً از حضور پرداخت‌یارها استقبال می‌کنیم، می‌گوید: «کار پرداخت الکترونیک سامان، پردازش‌کردن است؛ نه پذیرنده‌گرفتن. الان با بسیاری از پرداخت‌یارها به‌صورت قراردادی همکاری می‌کنیم. «پی» هم یک پرداخت‌یار است. یک زمانی درگاه‌های واسط ارزشمند بودند و همه فکر می‌کردند این برای کارهای خلاف است، اما این‌طور نیست. چابکی و شناخت نیاز پذیرنده باعث شده تا آنها مورد استقبال قرار بگیرند. ما پلتفرم‌های زیادی مانند وردپرس داریم، اما سرویس خوبی روی آنها نیست. پرداخت‌یارها روی آنها کار انجام می‌دهند و این خیلی خوب است. نمی‌توان برای آنها قانون کلی گذاشت. یکی از مزیت‌های پرداخت‌یاری تسهیل‌کردن است. وقتی تسهیل‌کردن در کار نباشد آنها فرقی با PSP ندارند. مسائل آنها باید در طول زمان اصلاح شود، اما این مساله به رویکرد بانک مرکزی هم ربط دارد.»
به گفته ستاره بزرگ‌ترین چالش پرداخت‌یارها و بسیاری از استارت‌آپ‌ها سازمان‌هایی غیر از بانک مرکزی است، مثل بیمه و سازمان امور مالیاتی؛ «در آینده ممکن است اتفاقات بزرگی برای اینها رخ دهد. سازمان‌های دیگر به‌نسبت این کسب‌وکارها رشد نکرده‌اند، اما به‌جرات می‌توانم بگویم بانک مرکزی پیشرو است و خود را متناسب با شرایط و تحولات وفق داده است.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
چالش پرداخت‌یارها
ستاره می‌گوید: بزرگ‌ترین چالش پرداخت‌یارها و بسیاری از استارت‌آپ‌ها موضوعات سازمان‌هایی غیر از بانک مرکزی است، مثل بیمه و سازمان امور مالیاتی. در آینده ممکن است اتفاقات بزرگی برای اینها رخ دهد. سازمان‌های دیگر به‌نسبت این کسب‌وکارها رشد نکرده‌اند، اما به‌جرات می‌توانم بگویم بانک مرکزی پیشرو است و خود را متناسب با شرایط و تحولات وفق داده است.
[/mks_pullquote]
.
کوتاه از فرید ستاره
ستاره ایجاد تعادل در زندگی را سخت‌ترین چالش هر انسان می‌داند و می‌گوید که در آن بسیار موفق بوده و توانسته تعادل را ایجاد کند؛ «پیش آمده مواقعی که 72 ساعت از شرکت خارج نشده باشم. اگر یک شب به خانه نروم، خللی ایجاد نمی‌شود. هم زندگی شخصی و هم زندگی کاری برای من مشخص شده است.»
بزرگ‌ترین تفریح ستاره در زندگی کار است. او می‌گوید: «هر جایی که جنگ و چالش باشد، از آن استقبال می‌کنم. اصلاً دوست دارم خودم را وارد چالش‌ها کنم. از سوی دیگر من اهل تفویض اختیار هستم و این من را راحت کرده است. دوست دارم همیشه آدم‌های قوی کنار من باشند و کار را به آنها منتقل کنم. در تیم من همه به لحاظ مدرک تحصیلی از من بالاتر هستند.»
.
پرداخت الکترونیک سامان در تکاپوی برندینگ
برای آنهایی که در صنعت پرداخت کشور فعالیت دارند «سپ» یک برند شناخته‌شده است، اما در میان مردم چطور؟ آیا مردم کشورمان برندی را که 16 سال است خدماتی در زمینه پرداخت ارائه می‌کند، می‌شناسند؟ یا اینکه آنها تنها اپلیکیشنی را می‌شناسند که یکی از چندین اپلیکیشن پرداخت است؟ این سوالی است که بیش از همه آنهایی که در این شرکت در زمینه برندینگ کار کرده‌اند، می‌توانند به آن پاسخ دهند.
برای پاسخ به این پرسش‌ها به سراغ پدرام سالمی رفتیم. سالمی مدیر ارتباطات پرداخت الکترونیک سامان است. او متولد شش شهریور 1354 است. در مقطع کارشناسی مدیریت صنعتی و در مقطع کارشناسی ارشد MBA خوانده است.
آن‌طور که پدرام سالمی، مدیر ارتباطات پرداخت الکترونیک سامان، می‌گوید پرداخت الکترونیک تا این زمان روی برند این شرکت کار بزرگی نکرده است. او می‌گوید: «پرداخت الکترونیک سامان تاکنون به معنا و مفهوم واقعی و علمی واژه برندینگ، برندینگ نداشته؛ اگر هم بوده روی محصول بوده، نه خود شرکت.»
همین نداشتن برندینگ روی پرداخت الکترونیک سامان است که باعث شده برخی این شرکت را به نام سپ، برخی پرداخت الکترونیک و برخی دیگر پرداخت الکترونیک سامان کیش صدا کنند. با این حال سالمی که به‌تازگی علاوه بر مدیریت کسب‌وکار نوین، مدیریت واحد ارتباطات شرکت را هم بر عهده گرفته است، خبرهایی از برندینگ پرداخت الکترونیک سامان دارد: «ما برای برندینگ پرداخت الکترونیک سامان برنامه‌هایی داریم که به‌زودی و در سال جدید شاهد آن خواهیم بود. اگر به گذشته هم نگاه کنیم، باید بگویم ما اولین PSP بودیم که با تابلوهای تبلیغاتی شروع کردیم. بعد رفتیم سراغ برنامه‌های تلویزیونی و مشارکتی مثل خندوانه که باز هم ما اولین بودیم. هدف از تبلیغات برای ما این بود که بازار را گسترده و محصول و خدمات را به جامعه معرفی کنیم تا مردم راحت‌تر کارشان را انجام دهند. حالا هم اگر وارد بحث تبلیغات و برندینگ شویم، باز هم همین هدف را خواهیم داشت.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
رضایت و وفاداری در پرداخت الکترونیک سامان
میزان رضایت کارمندان پرداخت الکترونیک سامان و وفاداری آنها خود وجه تمایز پرداخت الکترونیک سامان با سایر رقباست. این یک هزینه ناملموس است، اما به دست آوردن آن کار راحتی نیست. اینکه سهم کارتخوان ما در استان‌ها خوب است، نتیجه هزینه‌هایی است که کردیم و در بلندمدت خود را نشان داده است. ما هزینه تبلیغات را صرف پشتیبانی، سوئیچ، کیفیت ارتباطی و رضایت کارمندان کردیم و این تفاوت دیدگاه ما با سایر PSP هاست که بودجه را صرف هزینه‌های زیرساختی کردیم.
[/mks_pullquote]
سالمی ادامه می‌دهد: «بانک سامان برندی قوی دارد؛ اولین بانک الکترونیک، اولین نت‌بانک و اولین درگاه پرداخت الکترونیک را سامان آورد. در این نقطه ما هم سود برده‌ایم و صدالبته که در بعضی جاها هم زیر چتر سامان بودن خوشایند بوده است. ولی وقتی می‌خواهید با مجموعه‌ای از بانک‌ها کار کنید و شما را با یک بانک بشناسند، ممکن است خوشایند نباشد.
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
حذف کارت‌خوان‌های تکراری
اگر قرار باشد هر پذیرنده به ازای هر کارتخوان، آبونمان ماهانه، به‌طور مثال ماهانه 10 هزار ریال به بانک‌ها و نه PSP ها پرداخت کند، خود پذیرنده فوراً درخواست جمع‌آوری کارت‌خوان‌های غیرضروری خود را به PSP اعلام خواهد کرد و بخش زیادی از این کارت‌خوان‌های تکراری حذف می‌شوند. به لحاظ فنی پیاده‌سازی این مدل بسیار ساده است و با یک سرویس پرداخت ساده روی همه ترمینال‌ها قابل پیاده‌سازی و گزارش‌گیری به‌صورت متمرکز است. هزینه ماهانه 10 هزار ریال هم برای مرچنت عدد زیادی نیست.
[/mks_pullquote]
سالمی از امتیازها و جوایزی می‌گوید که برخی شرکت‌های پرداخت به مشتریان‌شان می‌دهند. از آنجایی که در بخش B2B خدماتی که PSP ها ارائه می‌دهند، تقریباً شبیه هم است (البته به لحاظ نوع سرویس، نه کیفیت آن)، متاسفانه امروزه کسب‌وکارها به‌دنبال این هستند که ببینند کدام شرکت به آنها امتیاز بیشتری می‌دهد؛ تا اینکه سرویس بهتر و متمایزتر.
او می‌گوید: «این امتیازها حتی تا وام‌دادن بانک به کسب‌وکار هم پیش می‌رود.»
سالمی این موارد را در حد یک امتیاز ساده نمی‌داند و از آنها به‌عنوان «باج» یاد می‌کند و معتقد است: «این سیستم باج‌دهی به کسب‌وکارها خیلی نمی‌تواند ادامه‌دار باشد. سؤال این است که تا کجا باید باج داد تا یک کسب‌وکار از سرویس‌های PSP استفاده کند؟»
پاسخ او به این سؤال این است: «این باج‌دهی در صورتی اتفاق می‌افتد که خدمات با کیفیت بالاتر و منطبق با نیاز کسب‌وکار ارائه نشود.»
کافی است پای صحبت چند مدیر پرداخت الکترونیک سامان بنشینید تا تصویری که این شرکت از خود دارد را بشناسید: «یک کسب‌وکار سالم.» سالمی این ویژگی پرداخت الکترونیک سامان را ویژگی شاخص آن می‌داند و معتقد است که پرداخت الکترونیک سامان همواره سعی کرده ضمن حفظ این تصویر، متمایز از دیگران و پیشرو باشد.
او در این‌باره می‌گوید: «در جاهایی بوده‌ایم و در آینده هم برای اینکه بازار را حفظ کنیم قصد داریم خدمات متمایزی ارائه دهیم. در حقیقت سعی کردیم مزیت‌های رقابتی را نسبت به دیگران ارائه دهیم. پروژه‌های تخفیفی، سپ‌کارت و غیره از جمله برنامه‌های متمایزی است که ما در این راستا در نظر گرفته‌ایم.»
.
رقبای ما در تبلیغات بهتر عمل کردند، ما در ارائه خدمات
سالمی می‌پذیرد که در حوزه‌های تبلیغاتی و رسانه رقبای پرداخت الکترونیک سامان، بودجه‌های بیشتری را برای تبلیغات هزینه کردند و بازار بزرگ‌تری را به خود اختصاص دادند و به‌طور کلی بهتر عمل کردند. او می‌گوید: «ما اولین اپلیکیشن را تولید کردیم، ولی اولین اپلیکیشن را در بازار معرفی نکردیم. ما تغییراتی را ایجاد کردیم که زمانبر بود و ما را در بازار عقب انداخت.»
پنج سال است در جشنواره «بانک محبوب من» بانک سامان در جمع محبوب‌ترین بانک‌ها و دو سال پیاپی به‌عنوان محبوب‌ترین بانک در بخش آرای مردمی، شناخته می‌شود، در حالی که کارت‌های صادره آن از شش میلیون تجاوز نمی‌کند. چرا این موضوع رخ داده است؟ آیا نوع خدمات متمایزی است که دیگران ارائه نمی‌دهند؟ خیر. این موضوع به‌خاطر تصویری است که برند سامان طی سالیان مختلف ایجاد کرده و باعث شده مردم این پاسخ را بدهند. صف‌های شلوغ پشت باجه و بی‌احترامی و کشته‌شدن زمان در بانک‌های دیگر، در سال‌های پیشین تصویری را ایجاد کرده که به نظر من در ذهن بسیاری از مردم وجود داشته است. برای سامان هیچ‌وقت این مساله نبود و با پوزیشن‌کردن خود به‌عنوان بانکی نوآور، ارائه اولین نت‌بانک، اولین درگاه و احترام به مشتری و… جایگاه خود را در ذهن مردم ساخت.»
[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
جشنواره بانک محبوب من
جشنواره ملی «بانک محبوب من» به‌عنوان یکی از برنامه‌های رسمی بانک‌های کشور هرساله در قالب یک نظرسنجی اینترنتی برگزار شده و مشتریان شبکه بانکی کشور با پاسخ‌دادن به هشت سؤال مهم در خصوص خدمات بانکی، در آن شرکت می‌کنند. بر اساس این گزارش جشنواره بانک محبوب من نخستین‌بار در سال 1390 برگزار شد و در چهار دوره قبل با مشارکت هزاران نفر از مشتریان شبکه بانکی از سراسر ایران، به‌عنوان رویدادی خاص که داوری آن صرفاً مبتنی بر آرای مردمی بود، توانست به بانک‌ها در شناخت هرچه بهتر دیدگاه‌های مشتریان یاری رساند.
[/mks_pullquote]
اگر نگاهی به گزارش‌های شاپرک در این سال‌ها بیندازیم، یک موضوع درباره پرداخت الکترونیک سامان کاملاً مشهود است. این شرکت توانسته در هر سه حوزه تراکنش کارتخوان، موبایل و اینترنت جزء برترین‌های کشور باشد.
مدیر اداره ارتباطات پرداخت الکترونیک سامان در پاسخ به این سؤال ما که پرداخت الکترونیک سامان توانسته این توازن را ایجاد کند، می‌گوید: «از اول کار تمام سعی‌مان همین بوده.»
او معتقد است برخی PSP ها طی این سال‌ها در یک ابزار متمرکز شدند. در مقابل کاری که پرداخت الکترونیک سامان کرده، این بوده که به‌جای تمرکز روی یک ابزار منابع را صرف تأمین کارتخوان، جذب نیروی انسانی و رضایت آنها کرده است.
گرچه صرف منابع در این بخش‌ها و صرف‌نکردن آن در بخش تبلیغات باعث شده پرداخت الکترونیک سامان به اندازه برخی رقبایش دیده و شناخته نشود، اما آنها اعتقاد دارند که توانسته‌اند رضایت کارکنان خصوصاً در شعب پرداخت الکترونیک سامان در شهرستان‌ها را بالا ببرند.
.
کوتاه از پدرام سالمی
سالمی در پایان به سؤالات خودمانی ما پاسخ می‌دهد. سالمی برای اینکه به‌روز بماند به قول خودش هزاران هزار کار انجام می‌دهد؛ مثل حضور در نمایشگاه تخصصی، سمینار، دورهمی با مدیران و کارشناسان صنعت، مطالعه در سایت‌های خارجی و… . او تعادل در زندگی شخصی و کاری خود را هم با سفر و کمپینگ ایجاد می‌کند.
بوغ و کرنا؟! از قدیم بوق رو بوق می نوشتن.
سلام
اصلاح شد.
ممنون از تذکر شما