پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
API در ایران چه جایگاهی دارد و چه امکاناتی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد؟ / چرخ را دوباره و تنهایی اختراع نکنیم
ماهنامه عصر تراکنش / «هرکسی را بهر کاری ساختند». این موضوع، امروز و در دنیای وب ۲ هم مصداق دارد. صاحبان کسب‌وکارها یاد گرفته‌اند که نمی‌توان همه‌چیز را به‌تنهایی ساخت. هر کس بهتر است همان کاری را انجام دهد که خوب بلد است و برای بقیه کارها از دیگران کمک بگیرد. این کمک همان کاری است که با ایجاد واسط‌های برنامه‌نویسی یا همان APIها، انجام می‌شود تا با خلاقیت، خدمات و ارزش افزوده جدیدی ایجاد شود.
با رشد فین‌تک‌ها بحث Open API بانکی حسابی داغ است؛ سازندگان و توسعه‌دهندگان می‌توانند روی عملکردهای منحصربه‌فرد خود متمرکز شده و آن را با فرایندهایی کاملا کارآمد و غیرمتمرکز که توسط دیگر متخصصان ایجاد شده‌اند، غنی کنند. آنها به‌جای تلاش برای ایجاد و خلق یک اپلیکیشن محبوب دیگر و سرمایه‌گذاری سنگین در بازاریابی و توزیع بدون اطلاع از کشش بازار، مجموعه‌ای محدود از خدمات و عملکردها را ایجاد می‌کنند و به بازوی تجاری دیگر سازندگان بدل می‌شوند.
الگوی API اگر موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای در سرمایه صرفه‌جویی کرده و در طول زمان تاثیری شبکه‌ای ایجاد کند. APIها، در هزینه‌ها نیز صرفه‌جویی می‌کنند؛ از طریق APIها می‌توان به شکلی نسبتا ارزان و ساده، داده‌های یک اپلیکیشن را در یک پلتفرم یا سرویس دیگر پیاده‌سازی کرد. این فناوری همچنین برای سرویس‌های ارائه‌شده، ارزش افزوده به ارمغان می‌آورد. API اپلیکیشن‌های یکپارچه، نه‌تنها برای ارتقای چالاکی و بهره‌وری، بلکه برای جلوگیری از پیچیدگی خارج از کنترل و بیش از اندازه روندها نیز ضروری‌اند.
الگوی API مسیری به بازار ایجاد می‌کند که اگر موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای در سرمایه صرفه‌جویی کرده و در طول زمان تاثیری شبکه‌ای ایجاد کند.
API در ایران
به‌طور کلی می‌توان گفت در ایران حرکت‌های اولیه و مهمی جهت ارائه APIهای بانکی به فین‌تک‌ها صورت گرفته که شاید ارتباط فردا با فینوتک، توسن با توسن‌بوم و فناپ با فین‌تک‌لَب اولین نمونه‌های چنین حرکت‌هایی باشند که البته هر کدام شرایط و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
آنها ضمن رقابت با یکدیگر، در تلاش هستند تا امکانات و دسترسی‌های بیشتری را در اختیار توسعه‌دهنده‌ها قرار دهند، با آنها وارد تعامل شوند و در پی در اختیار گرفتن نوآوری‌های جدید، ارزش افزوده کسب کنند.
در ایران به‌طور عمده دو نوع رویکرد در رابطه با ارائه API وجود دارد؛ نخستین رویکرد این است که فین‌تک یا استارت‌آپ ابتدا باید جزئی از بانک یا شرکت ارائه‌دهنده باشد تا بتواند API دریافت کند. برای این کار هم ابتدا باید طرح کسب‌وکارش را ارائه کند و پس از ارزیابی، مورد تایید قرار گیرد. اگر طرح قابل رویت بود، مجریان فین‌تک می‌توانند کار خود را آغاز کنند و روند کار و آزمون‌پذیری آن را مورد بررسی قرار دهند. مدل دیگر، پلتفرمی است که واسط بانک‌ها و فین‌تک‌هاست. آنها برای اینکه پلتفرم را در اختیار مجریان قرار دهند، چک ضمانت از آنها دریافت می‌کنند و کار آغاز می‌شود.
فینوتک
فینوتک، پلتفرم شرکت ارتباط فردا است. در فینوتک برای پیاده‌سازی سامانه‌ها، تفکیک سه لایه مد نظر قرار گرفته است. یکسری بانک‌ها هستند که کار بانکداری می‌کنند و دیگری شرکت‌های بورسی، تلکام و … هستند. بخشدیگر فین‌تک‌ها هستند که در اکوسیستم به مشتریان سرویس می‌دهند. در لایه سوم، نه فرد الزاما خودش وارد توسعه کسب‌وکار می‌شود و نه به حوزه بانکداری ورود پیدا می‌کند تا جزئی از عملیات بانکداری باشد. در حقیقت پلتفرم واسط فین‌تک‌ها و بانک‌هاست.
در این پلتفرم، فین‌تک با بانک‌ها مذاکره می‌کند و در سوی دیگر با رگولاتور طرف است. در طرف دیگر، فینوتک از سمت بانک‌ها برای کمک به فین‌تک‌ها اقدام می‌کند. در واقع فینوتک، پلتفرمی است که یک سیستم مشخص درون خود دارد، همان‌گونه که فضای بازاریابی، فضای مذاکره با رگولاتور و واحد مشتری‌مداری هم دارد و سرویس‌های پایه‌ای بانکی و سرویس‌های کمک‌کننده دیگر عرضه می‌شود.
فینوتک در مجموع سه بعد دارد؛ بعد فنی آن API است. بعد دیگر آن بعد تجاری است که شامل مدل کارمزدی، فنون ارتباطی با بازار، شیوه ارتباط با ذی‌نفعان، سیاست‌های تجاری و تبلیغی و مواردی از این دست می‌شود و وجه سوم آن ارتباط آن با بانک‌ها و به‌خصوص بانک مرکزی است.
فین‌تک‌لَب
فینتکلب یا آزمایشگاه فین‌تک یک آزمایشگاه فناوری‌های مالی و بستری است که توسط فناپ و زیرمجموعه‌هایش داتین و فناپ پرداخت ایجاد شده است. این آزمایشگاه فناوری‌های مالی که به‌منظور ارائه سرویس‌های الکترونیکی بانکی تاسیس شده، سرویس‌های دیجیتال رایج در فضای بانکداری ایران؛ همچون مشاهده موجودی، انتقال وجه، پرداخت قبوض، خرید شارژ و اینترنت‌بانک را به‌صورت شبیه‌سازی‌شده به متقاضیان ارائه می‌دهد. به عبارتی لابراتوار فین‌تکی به این صورت است که کربنکینگ، سوئیچ، CMS و سیستم Payment gateway شبیه‌سازی و به‌صورت مجازی راه‌اندازی شده است. همچنین در فینتکلب، تمامی سرویس‌ها به‌صورت APIهای باز بانکی در اختیار برنامه‌نویسان، صاحبان استارت‌آپ‌ها و علاقه‌مندان به حوزه مالی قرار می‌گیرد.
فینتکلب یک بانک است که به هیچ جایی؛ اعم از بانک‌ها و شبکه شتاب متصل نیست و کاربران سیستم نیز مشکل محدودیت در تراکنش‌ها را ندارند؛ چرا که اطلاعات درون سیستم فینتکلب شامل چک‌ها، وام‌ها و سپرده‌ها از سوی شرکت داتین وارد شده و تمامی آنها صوری هستند.
در سیستم فین‌تک لب هر فردی می‌تواند یک شماره مشتری داشته باشد که به چندین شماره کارت و سپرده متصل باشد و از سرویس‌های دیجیتال؛ اعم از اینترنت‌بانک به‌صورت مجازی استفاده کند. گفتنی است به افرادی که در فینتکلب حضور پیدا می‌کنند، یک کارت؛ همچون کارت‌های بانکی با شماره کارت، رمز دوم، CVV2 و… اهدا خواهد شد تا به‌وسیله آن بتوانند از دستگاه POS برای عملیاتی مانند خرید و مشاهده مانده حساب بهره ببرند.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
CVV2 چیست؟
کد امنیتی کارت، یک ویژگی امنیتی برای پرداخت‌های غیرحضوری با استفاده از کارت‌های بانکی است که برای جلوگیری از جعل کارت‌های اعتباری استفاده می‌شود. کد امنیتی کارت با شماره کارت که به صورت چاپ شده یا برجسته روی کارت‌ها وجود دارد و نیز شماره شناسایی شخصی که در پرداخت‌های حضوری استفاده می‌شود، یا رمز کارت، تفاوت دارد. در مسترکارت و ویزاکارت کد امنیتی را با CVV2، در دیسکاور کارت و آمریکن اکسپرس با CID و در کارت نقدی با CSC می‌شناسند.
[/mks_pullquote]
توسن‌بوم
آغاز کار توسن‌بوم به سه سال پیش و در شرکت توسن بازمی‌گردد. هدف از راه‌اندازی توسن‌بوم، فراهم ساختن یک زیرساخت چابک و باز در راستای پاسخگویی به نیازهای جدید بازار بوده است تا نوآوری‌ها و مدل‌های جدید کسب‌وکاری بتواند در آن تحقق پیدا کند. در واقع توسن‌بوم یک پلتفرم است و استارت‌آپ‌ها برای برقراری ارتباط با بانک جدید از آن استفاده می‌کنند.
وقتی ایده‌ای از سوی یک استارت‌آپ مطرح می‌شود، باید از این لحاظ مورد بررسی قرار گیرد که چگونه می‌توان این ایده را در چارچوب بانکداری ایران اجرا کرد؟ همچنین برنامه کسب‌وکاری این ایده بررسی می‌شود تا قابلیت اجرایی آن مورد تایید قرار گیرد.
پس از عبور از این مرحله، یک فضای آزمون تقریبا واقعی برای استارت‌آپ‌ها فراهم می‌شود تا در مرحله بعد به یک محصول واقعی تبدیل شود.
توسن‌بوم یک پلتفرم است که به تعداد زیادی بانک هم متصل شده و در محیط سندباکس آن، مجموعه کاملی از سرویس‌های برخط در اختیار استارت‌اپ‌ها قرار می‌گیرد تا آنها بتوانند اپلیکیشن‌های خود را در این محیط آزمایشگاهی با سرویس‌ها یکپارچه‌سازی کنند. در واقع با یک‌بار KYC شدن و امضای توافقنامه بین طرفین، این اپ کاملا قابلیت آزمون دارد که پس از آن، روی توسن‌بوم قرار می‌گیرد. در حال حاضر، توسن با 14 بانک در ارتباط است که قرار است این تعداد تا پایان سال به 20 بانک برسد.
در ادامه نیز جدول مقایسه API در شرکت‌های توسن‌بوم، فینوتک و فینتکلب آمده است. برای دانلود فایل باکیفیت جدول زیر اینجا را کلیک کنید.
