در گفت‌و‌گو با معاون فنی شرکت ارتباط فردا مطرح شد؛ کشف تقلب در تراکنش‌ و چالش نداشتن داده‌های مشترک

حسن مختاریان، معاون فنی شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا در گفت‌و‌گوی زنده اینستاگرامی با راه پرداخت در مورد وضعیت کشف تقلب در سیستم‌های پرداخت کشور و چالش‌های فنی و موانع قانونی پیش رو در این زمینه صحبت کرد.

گفت‌و‌گو با این موضوع آغاز شد که آیا در ایران کشف تقلب در زمینه پرداخت‌ها جدی گرفته می‌شود یا خیر. مختاریان در این زمینه معتقد بود که می‌توان ضعف‌ها و کم‌توجهی هایی را مد نظر قرار داد. او مدعی بود که شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا در این زمینه اقداماتی انجام داده و موضوع را جدی گرفته است اما در مجموع فضای پرداختی کشور موانعی وجود دارد. به اعتقاد او یکی از مهم‌ترین دلایلی که می‌توان برای جدی گرفته نشدن کشف تقلب نام برد، “داده” است. به گفته مختاریان برای فهمیدن اینکه چه تراکنشی مشکوک است باید داده‌های مرتبط وجود داشته باشد اما مشکلی که در کشور وجود دارد این است که این داده‌ها به صورت مجزا و بخشی وجود دارد و در کنار هم قرار نگرفته‌اند. در حالی که هر چه داده‌های بیشتری از کاربران در کنار هم قرار بگیرد امکان بررسی رفتار و تشخیص تراکنش‌های مشکوک بیشتر خواهد بود.

View this post on Instagram

A post shared by راه پرداخت (@way2pay) on Jul 5, 2020 at 9:36am PDT

او در همین رابطه به سرویس‌های بانک مرکزی از جمله شاهکار و مانا اشاره کرد و اینکه اگر داده‌های آنها در اختیار سایر سیستم‌های پرداختی قرار بگیرد می‌تواند مفید باشد.

معاون فنی شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا هزینه بر بودن راه‌اندازی برخی از مکانیزم‌های کشف تقلب، به خصوص در تراکنش آنلاین را از جمله مسائل دیگر تاثیرگذار در توسعه سیستم کشف تقلب دانست واز طرفی دیگر به این نکته اشاره کرد که برخی از PSPها برای کشف تقلب سیستم‌هایی را راه اندازی کردند اما به دلیل همین هزینه و عدم استمرار، کارشان بی‌نتیجه مانده است.

نکته قابل توجه دیگری که در این میان مختاریان به آن اشاره کرد، مربوط به بعد از کشف تقلب است. اینکه اگر سیستمی توسعه پیدا کرد و توانست با ضریب خطای پایین تراکنش‌های مشکوک را به خوبی شناسایی کند؛ پس از آن چه کار باید کرد. او در این زمینه به چالشی اشاره کرد مبنی بر اینکه مدیریت بعد از کشف تقلب وجود ندارد و در این بخش هم مشکلات زیادی دیده می‌شود. بخشی از این چالش هم مربوط به همان هزینه‌ای است که نوشتن یک سیستم کشف تقلب خوب نیاز دارد.

مختاریان در مورد اینکه چرا داده‌های بخش‌های مختلف به صورت مشترک دراختیار همگان قرار نمی‌گیرد هم صحبت کرد و یکی از موانع را مرتبط با بانک‌ها دانست. به اعتقاد او در شرایطی که بانک‌ها داده‌های خوبی از مشتریان خود دارند که می‌تواند در روند بررسی تراکنش آنها در سایر بخش‌ها مورد استفاده قرار بگیرد، آنها این داده‌ها را در اختیار نمی‌گذارند و دلیلش هم این است که آنها ریسک دراختیار دیگران قراردادن داده‌ها را نمی‌پذیرند.

او همچنین بر این نکته تاکید کرد که این چالش ساخت مدل به روز و مناسب برای کشف تقلب تا زمانی که داده‌های به روز و متنوع در اختیار نباشد حل نخواهد شد و در این شرایط هر سیستمی هم که طراحی شود تنها برای مدتی می‌تواند کارکند و پس از آن به دلیل عدم به‌روزرسانی با رفتارهای جدید و داده‌های بیشتر نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. در حالی که اگر این داده‌ها وجود داشته باشد بر اساس الگوریتم‌های مبتنی بر یادگیری ماشینی و یادگیری عمیق می‎‌توان مدل‌هایی را ایجاد کرد که بر اساس رفتار کاربران تاریخچه آن نسبت به رفتارهای بعدی پیش‌بینی داشته باشد و بتواند خودش را به روز کند.

یکی از مواردی که به اعتقاد مختاریان در این زمینه کشف تقلب تاثیرگذار است مربوط به بانک‌ها است او معتقد است همانطور که بانک در حال حاضر یک واحد مبارزه با پولشویی دارند،  در رابطه با کشف تقلب هم باید یک واحدی داشته باشند تا مشخص باشد که نسبت به موارد کشف شده چگونه باید واکنش نشان داد.

به گفته مختاریان: «یکی از چالش‌هایی که ممکن است در شیوه مواجهه با تراکنش‌ها پیش بیاید در زمانی است که یک تراکنش مشکوک باشد اما لزوما تقلب نباشد. در این شرایط محدودیت‌هایی که برای کاربر رخ می‌دهد می‌تواند آن را از جمع کاربران یک اپلیکیشن پرداخت کنار بگذارد و او به سمت استفاده از اپلیکشن دیگری برود، این موضوع و اهمیت تجربه کاربر در استفاده از اپلیکیشن از موضوعات قابل توجهی است که درکنار افزایش توجه به کشف تقلب باید در نظر گرفته شود».

تقلب‌های تراکنش در سیستم پرداخت سایر کشورها و اینکه آیا میزان فرارهای ایران نسبت به آنها کمتر است یا بیشتر و دلایل احتمالی و تاثیرگذار آن از نکات دیگری بود که درباره آن صحبت شد.

نقش پذیرندگان در فرایند کشف تقلب و تاثیرهای پیشگیرانه آن از مسائل دیگر مورد بحث بود که مختیاریان در این زمینه نیز بر نقش پذیرنده تاکید کرد و اشاره داشت در صورتی که پذیرنده داده‌های قابل بررسی داشته باشد می‌تواند نقش موثری داشته باشد.

معاون فنی شرکت تجارت الکترونیک ارتباط فردا یکی از چالش‌های مرتبط با سیستم‌های پرداخت را مربوط به IPهای خارج از کشور دانست. به گفته او رگولاتور تراکنش خارج از ایران را غیر مجاز می‌داند اما این در حالی است که IPهای خارج از کشور باز هستند و از طرفی به دلیل حجم زیاد استفاده از فیلتر شکن در کشور بستن IPها هم بر تجربه کاربران تاثیر منفی می‌گذارد. یکی از راه‌کارهایی که مختاریان به آن اشاره کرد ودر ارتباط فردا مورداستفاده قرار می‌گیرد این است که دفعات محدودی از کاربران درخواست می‌شود اطلاعاتشان را بدون فیلتر شکن وارد کنند تا مطمئن شوند این کاربر از ایران تراکنش انجام می‌دهد.

چالش‌های مربوط به تراکنش‌های سایت‌های قمار و مشکلاتی که در این میان بیشتر گریبان سرویس‌دهنده پرداخت را می‌گیرد از مسائل دیگری بود که مختاریان در رابطه با آن صحبت کرد.