پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
روندهای داغ بلاکچین و رمزارزها در سال ۱۴۰۱ خورشیدی / سال اوراکل و دائو و رمزارز ملی
عصر تراکنش 55 و 56 / پایان ۱۴۰۰ خورشیدی را اگر بخواهیم با نگاهی جهانی، نقطهای برای یک پیشبینی درباره یک سال آینده در نظر بگیریم، باید روی تحولاتی که در سال ۲۰۲۲ میلادی احتمال رخدادنشان وجود دارد، متمرکز شویم؛ سالی که بسیاری منتظرند تا حوزههای مختلف فناوری، دستاوردها و کارکردهای واقعیتری از خود نشان دهند و نتیجه سرمایهگذاریهای انجامشده به بار بنشیند. سال ۱۴۰۱ را میتوان با این رویکرد، سالی جذاب توصیف کرد؛ سالی که در آن در حوزههای مختلف تحولات و دگرگونیهای تأثیرگذار رخ خواهد داد و بیشک یکی از این حوزهها رمزارز و بلاکچین خواهد؛ حوزهای که در یک سال گذشته جذابیتش بیشتر روی چارتها و نمودارها بود و پیشبینی میشود با ظهور بیشتر کارکردهایش در کسبوکارها و زندگی اخبار و اتفاقات زیادی را به خود اختصاص دهد.
رمزارزها و بلاکچین یکی از هیجانانگیزترین فناوریهای حال حاضر دنیا هستند. فناوریای که به پایگاه اطلاعات رمزنگاریشدهای اطلاق میشود که توانایی حل بسیاری از مشکلات مربوط به امنیت آنلاین را دارد، با آشنایی بیشتر مردم با این فناوری از طریق بیتکوین و سایر رمزارزها در دو، سه سال گذشته حالا در کانون توجه سرمایهگذاران خطرپذیر و فعالان کسبوکارهای اینترنتی در گوشهوکنار دنیا قرار گرفته است.
رمزارزها و بلاکچین کاربردهای بسیار گستردهتری در قراردادهای هوشمند دیجیتالی، لجستیک، امنیت زنجیره تأمین و محافظت در مقابل جعل هویت و… و بسیاری حوزههای دیگر دارند و احتمال داده میشود در یک سال پیش رو بسیاری از این کاربردها در قالب کسبوکارهای نوآور خود را بروز دهند.
پیشبینی میشود در طول سال 2022 یا همان ۱۴۰۱ چیزی حدود 11.7 میلیارد دلار صرف حل مشکلات کسبوکارها از طریق بلاکچین و رمزارزها شود، اما کدام روندها در این بازار بیشتر میتوانند مرکز توجه باشند، سرمایههای عظیمتری را به خود جذب کنند و در نهایت خود را به زندگی روزمره ما برسانند؟
بلاکچین سبز و عبور از ماینینگ
رمزارزها و شبکههای بلاکچین بهطور بالقوه میتوانند انرژی زیادی مصرف کنند و سبب انتشار مقدار زیادی کربن شوند. به همین دلیل انتظار میرود که در سال 2022، شاهد تلاشهای بسیاری برای «سبز کردن» این فناوری باشیم. چندین راه برای انجام این کار وجود دارد که یکی از آنها کاهش تولید کربن و دیگری حرکت به سمت مدلهای کممصرف فناوری بلاکچین است. در اینجا منظور حرکت از مدل الگوریتم «اثبات کار» به سمت «اثبات سهام» است. اتریوم که دومین بلاکچین مشهور پس از بیتکوین است، قصد دارد به سمت یک مدل اثبات سهام حرکت کند.
مسیر دیگری که میتوان برای رسیدن به یک مدل عملیاتی سبزتر انتخاب کرد، مسیری است که «کتی وود»، مدیرعامل صندوق تأمین مالی متمرکز بر رمزارز، یعنی Ark Invest دنبال میکند. وی معتقد است که تقاضای فزاینده برای انرژی، به سرمایهگذاری بیشتر در تولید انرژیهای تجدیدپذیر منجر میشود و این نوع انرژیها کاربرد بسیاری در فناوری بلاکچین و سایر امور خواهند داشت.
دنیای هنر و بازی، شیفته رمزارزها و انافتی خواهد شد
توکنهای غیرقابل معاوضه (NFT) خبر بزرگی در سال 2021 بودند. قیمتهای نجومی بهدستآمده از آثار هنری، مفهوم توکنهای دیجیتالی منحصربهفرد را به عموم مردم معرفی کردند و همچنین در دنیای موسیقی، هنرمندانی چون Shawn Mendes و Kings of Leon برخی آثار خود را بهصورت انافتی منتشر کردند. انافتی در بازیها نیز پیشرفت چشمگیری داشتهاند، بهطور مثال در بازی Axie Infinity بازیکنان میتوانند کاراکترهای خود را که بهصورت انافتی هستند، به جنگ بفرستند. در حال حاضر در این بازی حدود 300 هزار بازیکن وجود دارد. برندهای تولید لباس D&G و نایک هر دو لباس و کفشهایی ساختهاند که بهصورت انافتی عرضه میشوند. همچنین متاورس که توسط فیسبوک و مایکروسافت و انویدیا مورد حمایت قرار گرفته، فرصتهای زیادی را برای استفادههای نوین از انافتی به وجود میآورد.
رمزارز ملی؛ یک کلیدواژه پرتکرار در سال ۱۴۰۱
در سال 2021، السالوادور جزء اولین کشورهایی بود که بیتکوین را بهعنوان ارز قانونی پذیرفت، این بدان معناست که میتوان برای خرید خدمات و کالاها در این کشور از بیتکوین استفاده کرد و کسبوکارها میتوانند از آن برای پرداخت حقوق کارکنان خود استفاده کنند. کارشناسان معتقدند در طول سال 2022 چندین کشور دیگر نیز این کار را انجام دهند.
«الکساندر هاپتنر»، مدیرعامل صرافی بیتمکس پیشبینی میکند که حداقل پنج کشور در حال توسعه، طی سال آینده پذیرش بیتکوین را آغاز میکنند و این پذیرش ناشی از تورم جهانی و افزایش هزینههای سازمانهای واسط مالی است که برای ارسال پول به داخل کشور از کارگران خارجی استفاده میکنند.
رمزارزهای ملی، رمزارزهایی هستند که بانکهای مرکزی تولید میکنند تا بتوانند به جای ارزهای غیرمتمرکز بر آنها مدیریت کنند. این مورد از مفاهیمی است که در سال 2022 رشد بسیاری خواهد داشت. این رمزارزها معمولاً در کنار سایر رمزارزهای قدیمیتر عمل میکنند و این امکان را به کاربران میدهند تا بدون اتکا به خدمات شخص ثالث، تراکنشهای خود را انجام دهند و داراییهای خود را مدیریت کنند. همه این موارد در حالی است که کاربران این اجازه را به بانک مرکزی میدهند تا مقدار عرضه را کنترل کنند و ارزش توکن را با پول ملی خود یکسان نگه دارند. دولت بریتانیا اعلام کرده که بریتکوین تا سال 2025 عرضه نخواهد شد، اما سایر کشورها از جمله چین، سنگاپور، تونس و اکوادور پیشتر توکن خود را عرضه کردهاند و به احتمال زیاد کشورهای ژاپن، روسیه، سوئد و استونی بهزودی به این جنبش ملحق خواهند شد.
همنشینی بلاکچین و اینترنت اشیا با کمک رمزارزها
بلاکچین شدیداً با مفهوم اینترنت اشیا سازگار است؛ چراکه برای ساخت سوابق تعاملات و تراکنش میان دستگاهها بینظیر است. بلاکچین همچنین میتواند بهطور بالقوه بسیاری از مشکلات در زمینه امنیت و مقیاسپذیری را بهدلیل ماهیت خودکار، رمزنگاریشده و تغییرناپذیر بودن دفترکل و پایگاه دادههای خود، برطرف سازد. این فناوری همچنین میتواند تراکنشهای دستگاهبهدستگاه را ممکن سازد. در این حالت زمانی که یک دستگاه یا یک شبکه به تهیه خدمات نیاز دارد، میتواند بهصورت خودکار از طریق پرداخت رمزارزها، نیاز خود را برطرف کند.
به عبارتی رمزارزها احتمالاً کمک خواهند کرد تا مدل اقتصادی ارتباطات گسترده دستگاههای مرتبط به اینترنت که سالهاست در مورد آن صحبت میشود، روی زیرساخت بلاکچین عملیاتی شود.
گفتنی است برای رسیدن به این نقطه همچنان راه زیادی در پیش داریم، اما به احتمال زیاد در سال 2022 در مورد پروژههای آزمایشی و موارد استفاده اولیه این زمینه خواهیم شنید. نوآوری در این زمینه بهدلیل گسترش و پیشرفت مداوم شبکههای 5G است؛ چراکه اتصالهای پرسرعتتر و هوشمندتر تجهیزات و لوازم هوشمند شبکهای، شامل انواع جدیدی از ارتباطات از جمله تراکنشهای بلاکچین نیز میشود.
کاربردپذیر شدن بلاکچین در صنایع بزرگ
بدیهی است که در حال حاضر مقابله با کووید 19 یک مسئله مهم جهانی است و استفاده از بسیاری فناوریها در این بحران میتواند نقش کلیدی ایفا کند. بلاکچین چندین مورد استفاده بالقوه در ارتباط با ساخت و ردیابی واکسنها دارد. در دنیایی که جاعلان میتوانند به تولید و توزیع واکسنهای تقلبی بپردازند، بلاکچین میتواند صحت و سلامت محمولههای واکسن را تأیید کند و همچنین با ردیابی توزیع آنها اطمینان حاصل کند که بهدرستی به مقصد رسیدهاند. همچنین میتوان با استفاده از این فناوری، از دمای محیط نگهداری واکسنها اطمینان حاصل کرد. بسیاری پیشبینی میکنند که اگر روند همهگیری کرونا در سالهای آینده به همین منوال ادامه داشته باشد، نقش بلاکچین در صنعت سلامت زودتر از آنچه فکر میشد، اهمیت پیدا خواهد کرد. همانطور که لجستیک چشمانتظار عملیاتیشدن وعدههای بلاکچین درباره خود است!
اما این روندهایی است که گزارشهای جهانی از تغییرات در حوزه رمزارزها و بلاکچین مطرح میکنند. ما در این گزارش از چند چهره رمزارزی و بلاکچینی ایران، درباره تحولاتی که این حوزه میتواند در سال ۱۴۰۱ انتظار داشته باشد، پرسیدهایم.
لایه دوم و رگولاتوری
سهیل نیکزاد از فعالان بازار رمزارزها در ایران با تأکید بر اینکه بسیاری از روندهای وعده دادهشده سالهای قبل احتمالاً در سال جاری خورشیدی فرصت تحقق پیدا خواهند کرد، میگوید: «به نظرم مهمترین اتفاقات و نوآوریهای جهان در سال پیش رو در حوزه رمزارزها اتفاق خواهد افتاد. یکی از این تحولات مربوط به تراکنشهای مقیاسپذیر لایه دوم رمزارزها، بهخصوص بیتکوین خواهد بود. فناوریهایی همچون شبکه لایتنینگ در ماههای پیش رو توسعه و کاربردپذیری زیادی پیدا خواهد کرد و دگرگونیهای قابل توجهی را در این صنعت و بازار رقم میزند.»
به اعتقاد نیکزاد موضوع سیاستگذاری رمزارزها در همه جای دنیا از جمله ایران در سال جدید خبرساز و تأثیرگذار خواهد شد. نیکزاد تأکید میکند: «رگولاتوری صرافیها و حوزه تبادل همپای سایر کشورها در ایران، موضوعی است که احتمالاً در این سال به سرانجام برسد. نباید فراموش کرد که ایران میتواند بازیگر مهمی در حوزه رمزارزها شود. با وجود مذاکرات دیپلماتیک هنوز ایران از معدود کشورهایی به حساب میآید که عملاً به سیستم بانکی بینالمللی دسترسی ندارد و رمزارزها تنها گزینه جدی جایگزین روی میز است که امکانها و فرصتهایی را در اختیار اقتصاد کشور قرار میدهد. از این رو فکر میکنم در این سال، سیاستگذاران با نگاهی واقعبینانهتر به رمزارزها نگاه کنند و شاهد اتفاقات قابل توجهی در حوزه سیاستگذاری این بازار باشیم.»
به گفته نیکزاد مقدمات مقیاسپذیری رمزارزها در اقتصاد دنیا فراهم شده و ایران هم میتواند از این فرصت استفاده کند. البته او نگران است بهرهگیری از کریپتو در تجارت ایران مانند گذشته با کارشکنی و تخلف از قانون به یک فرصت ازدسترفته تبدیل شود؛ همانطور که از نظر او فرصت ماینینگ تا حدود زیادی از دست رفته است!
اقتصاد توکنی و تأمین مالی
اما بسیاری اعتقاد دارند تأثیر رمزارزها بر تجارت جهانی علاوه بر ظهور کارکردهای پروژههای این صنعت در کسبوکارها، از طریق ورود رمزارزها به موضوع مهم تأمین مالی نیز اتفاق خواهد افتاد؛ تغییری که میتواند از بازارهای سرمایه تا کسبوکارهای بزرگ نوآور را بهشدت تحت تأثیر قرار دهد.
محمد قاسمی، مدیرعامل صرافی مزدکس در این خصوص میگوید: «پیشبینی میشود که تا سال 2027، توکن اکونومی (token economy) بازاری با 160 تریلیون دلار سرمایه خواهد داشت. قسمت عمدهای از این توکنها، توکنهای سهام و security tokens هستند. از دید کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اکثر توکنها سهام محسوب میشوند، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود.» به اعتقاد قاسمی این خاصیت و کارکرد رمزارزها احتمالاً در سال جاری خورشیدی حتی در ایران هم مورد توجه قرار بگیرد و منشاء اتفاقات و دگرگونیهای زیادی در بازار سرمایه و مقوله تأمین مالی شود.
استفاده از رمزارزها در صندوقهای بورسی و مرتبط با پروژههای کسبوکاری ایران که این روزها در دنیا هم در حال فراگیر شدن است، یکی دیگر از تحولات این بازار با متر و معیار تقویم خورشیدی است. این پیشبینیای است که قاسمی با تأکید بر نیازهای مالی اقتصاد ایران، تحقق آن را از مهمترین و حیاتیترین کارکردهای رمزارزها برای اقتصاد و تجارت ایران میداند.
آموزش با کمک متاورس
عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران معتقد است حوزههایی که رمزارزها در یک سال آینده دگرگون خواهند ساخت، شامل سه حوزه متفاوت است. به گفته آشتیانی؛ «یکی از مهمترین روندهای سال برای داراییهای دیجیتال و بلاکچین، متاورس و انافتیها خواهد بود. بهویژه زمینه گجتهای مختلف که برای حواس گوناگون انسان طراحی میشوند (مانند دستکشهای هوشمند، عینکهای هوشمند و هدستهای VR و…) که یک انقلاب بزرگ را در ارتباطات انسانی و کسبوکاری رقم خواهند زد.»
به گفته آشتیانی حوزه آموزش هم بهشدت از تحولات دنیای بلاکچین متأثر خواهد شد. او میگوید: «در حوزه آموزش، سرویس و خدمات آنلاین و از راه دور در بسترهای متاورسی خبرهای زیادی به پا خواهند کرد. فکر میکنم در آموزش نیز همان تغییری را که در زمان کرونا تجربه کردیم، به شکلی دیگر تجربه خواهیم کرد، اما در مقیاسی بزرگتر. آموزش با کمک متاورس و کسبوکارهای متاورسی شاهد یک رنسانس و دوره جدید خواهد شد.»
آشتیانی میگوید دومین حوزهای که رشد و دگرگونی را شاهد خواهد بود، اوراکلها هستند که احراز هویت مبتنی بر بلاکچین را آسان خواهند کرد و کمک میکنند تا ارتباط بین جهان فیزیکی و جهان غیرمتمرکز تسهیل شود؛ موضوعی که با بلوغ کسبوکارهای این حوزه رخ خواهد داد.
مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران پیشبینی میکند سومین اتفاق مهم در سال ۱۴۰۱ در حوزه رمزارزها، بحث قانونگذاری و رگولاتوری است: «فکر میکنم سال ۱۴۰۱ خورشیدی رگتکها روند داغی خواهند داشت. انواع رگولاتورهای فناوری به کمک کسبوکارها و دولتها خواهند آمد و در پی این تغییرات و با کمک رمزپولهای ملی، ابزارها و روشهای پرداخت حتماً تغییر خواهد کرد.»
او هم مانند مدیرعامل مزدکس پیشبینی میکند بازارهای سهام توکنایز خواهند شد و با کمک داراییهای دیجیتال، مدلها و ساختارها و نظامهای جدیدی را به چشم خواهند دید.
صندوقهای بورسی رمزارزی فراگیرتر میشوند
احسان قاضیزاده، همبنیانگذار و مدیرعامل صرافی اکسیر اما اعتقاد دارد بخشی از پیشبینیها در حوزه رمزارزها در سال ۱۴۰۱ تحت تأثیر هاوینگ بیتکوین خواهد بود: «طبق سنت همیشگی و هر چهار سال یک بار، بعد از هاوینگ بیتکوین باید منتظر یک بازار خرسی نسبتاً طولانیمدت باشیم. اما اتفاقاتی مانند روند رشد اقتصادی دنیا بعد از کرونا و از بین رفتن یا باقیماندن همهگیری این ویروس، میتوانند معادلات را به هم بزنند.»
قاضیزاده پیشبینی میکند: «دایره روبهگسترش اقتصاد مبتنی بر توکن و ارائه رمزپول بانک مرکزی کشورهای مختلف (از جمله ایران) میتواند تحولات زیادی را در بازار رمزارزها رقم بزند.»
او همچنین پیشبینی میکند با تشکیل بیشتر صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر رمزارز، کسبوکارها، سازمانها و نهادهای اقتصادی بیش از همیشه درگیر بازار رمزارزها شوند.
به گفته قاضیزاده ورود سازمانهای بزرگ اقتصادی به حوزه رمزارزها با بورسیشدن این رمزپولها بیشتر ممکن شده و وزن بازار بیشتر میشود و البته توابع تغییر و نوسان آن شکل و شمایل جدیدی به خود خواهند گرفت. او معتقد است با وجود همه این تحولات، شاید در سال ۱۴۰۱ شاهد ثبات بیشتری در بازار رمزارزها باشیم.
دائو، گیمینگ و البته اوراکلها
ساناز وفی، فعال رمزارز و مدیر سایت میهنبلاکچین هم اعتقاد دارد اگر قرار است پیشبینیای از یک سال آینده بازار رمزارزها و فناوری بلاکچین داشته باشیم، باید متغیری به نام گذشته را مدنظر قرار دهیم. او میگوید: «من فکر میکنم برای اینکه متوجه شویم روند سال آینده بلاکچین و کریپتو چه خواهد بود، باید یک نگاه بلندمدت و یک نگاه کوتاهمدت به گذشته داشته باشیم. در ۱۲ سال گذشته شاهد موجهای اثرگذاری مانند فراگیر شدن ماینینگ، عرضههای اولیه سکه، دیفای، Dappها، انافتیها و در نهایت در سال گذشته شاهد روند شدن حوزه گیمینگ و متاورس بودیم.»
او پیشبینی میکند که در سال آینده کماکان حوزه متاورس و گیمینگ روند بازار باقی خواهند ماند، اما علاوه بر آنها احتمالاً از «ساختارهای دائو» و «اوراکلها» بیشتر خواهیم شنید؛ حوزههایی که به گفته او با توجه به نیاز اکوسیستم کریپتو به توسعه آنها، با سرعت بیشتری در میان کسبوکارها و سرمایهگذاران محبوب خواهند شد.
رواج همزمان رمزارزهای ملی و پرایوسیکوینها
امیرعباس امامی، کارشناس بلاکچین و رمزارز و مدیرعامل کارچین اعتقاد دارد در سال آینده احتمالاً دولتها بیش از پیش به سمت پذیرش رمزارزها حرکت و همزمان سعی خواهند کرد برای رفع دغدغههایی نظیر کاهش قدرت سیاستهای پولی، تضعیف ارزهای ملی و پولشویی، فضای این حوزه را بیش از پیش مقرراتگذاری و کنترل کنند. به گفته او در این میان صرافیهای متمرکز مهمترین نقاط فشار و ابزارهای کنترلی دولتها خواهند بود.
امامی میگوید: «احتمالاً در سال آتی با انتشار گسترده رمزپولهای بانکهای مرکزی (CBDCها) مواجه خواهیم بود که بهنوعی میتوان از آن بهعنوان تلاش آنها برای حفظ قدرت در این پارادایم جدید تعبیر کرد. در سمت مقابل، فعالان این حوزه به استفاده بیشتر از ابزارهایی که بتواند حریم خصوصی و ناشناسی آنها را حفظ کند، سوق پیدا خواهند کرد و احتمالاً با اقبال بیشتر پرایوسیکوینهایی نظیر مونرو یا استفاده از صرافیهای غیرمتمرکز (DEXs) و حتی صرافیهای حافظ حریم خصوصی (DAXs) مواجه خواهیم بود. تلاشها برای حل مشکل مقیاسپذیری شبکههای بلاکچینی و کاهش کارمزد شبکه نیز همچنان یکی از حوزههای نوآوری این فضا باقی خواهد ماند.»
مدیرعامل کارچین پیشبینی میکند اقبال به فضاهای متاورسی و توکنهای انافتی و خصوصاً بازیهای متاورسی – که در آنها امکان خریدوفروش داراییها در قالب انافتی وجود دارد و کاربران امکان درآمدزایی از بازیها را دارند – بیشتر خواهد شد. به گفته امامی؛ «حوزه دیفای و پلتفرمها و ابزارهای مرتبط با توسعه آن نیز همچنان یکی از روندهای جدی فضای بلاکچین و رمزارز باقی خواهند ماند.»
البته او هم مانند بسیاری اعتقاد دارد که بهمرور شاهد کاربردهای بیشتر فناوری بلاکچین در سایر حوزهها و ترکیب آن با سایر فناوریها نظیر اینترنت اشیا خواهیم بود.
نقش کامیونیتی مهمتر خواهد شد
مصطفی قمری، مدیرعامل بینوست با اشاره به سرعت تغییر و پیشرفت فناوری در حوزه بلاکچین میگوید: «365 روز در حوزه فناوری، آن هم فناوریای که موتور محرک آن، دو مقوله توسعه نرمافزاری و پذیرش عمومی است، زمان بسیار زیادی است و بیشک در چنین بازه زمانی طولانیای اتفاقات مختلفی رخ خواهد داد.» با این وجود، قمری معتقد است بازارهای مالی غیرمتمرکز بیش از گذشته مورد توجه کاربران قرار خواهد گرفت.
او میگوید: «افرادی که با ذهنیت یک کلاس دارایی جدید وارد حوزه کریپتو شدهاند، شروع به استفاده از ابزارهای دیفای خواهند کرد. چنین الگوی رفتاری کمک خواهد کرد تا شکل بازی همیشگی ارزش-رشد به تعادل معقولتری در مارکت برسد.»
مدیرعامل بینوست پیشبینی میکند در سال پیش رو جمعیت و تنوع کسبوکاری در حوزه رمزارزها بیشتر خواهد شد؛ بهویژه کسبوکارهایی که حول مفهوم کامیونیتی شکل و رشد میکنند. قمری میگوید: «کسبوکارهای زیادی شکل خواهند گرفت که بر پایه کامیونیتی ساخته شده و تماماً بر اساس قراردادهای هوشمند و خرد جمعی مدیریت میشوند و مدیران و تصمیمگیران این شرکتها، افراد مختلفی در اقصینقاط دنیا خواهند بود. فکر میکنم تصویر واقعی مدیران عامل و کارآفرینان تیپیکال استارتاپی که سالهاست در مورد آن صحبت میشود، در این حوزه رقم خواهد خورد. به عبارتی در گوشهوکنار دنیا، کارآفرینان این بازار کسبوکارهایی میلیون دلاری را با شلوارک و پشت گوشی مدیریت خواهند کرد!»