پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
محمود میرزایی هم‌بنیان‌گذار ازکی‌وام در گفت‌وگو با راه پرداخت تشریح کرد / تأمین مالی کوتاه‌مدت را بومی‌سازی می‌کنیم
در چند سال اخیر لندتک‌ها یا پلتفرم‌های وام‌دهی، توانسته‌اند فناوری را وارد حوزه تسهیلات‌دهی کنند. در واقع این پلتفرم‌ها شرایطی را شکل می‌دهند که اعتبارات به شکل متفاوت و در موقعیت و زمان مناسب به مشتریان اختصاص یابد؛ چراکه گاهی افراد، درست در زمان نیاز به وام به آن دسترسی ندارند و پشت صف طولانی وام بانک‌ها می‌مانند. این پلتفرم‌ها ایجاد شده‌اند تا نوشدارو پس از مرگ سهراب نباشند و تسهیلات‌دهی از سیستم کاغذی و طولانی‌مدت به سیستم آنلاین و سریع تغییر کند. پس در واقع کاری که این پلتفرم‌ها انجام می‌دهند این است که با استفاده از امکانات آنلاینِ احراز هویت، امضای الکترونیک، اعتبارسنجی، ضمانت‌گیری و غیره، مشتریان را از یک پروسه طویل و مستهلک نجات دهند. به عبارتی لندتک‌ها می‌توانند نقش محرکی را در اقتصاد ایفا کنند و تحریک تقاضا برای اقلام و کالاهای مورد اهمیت مصرف‌کنندگان را رقم بزنند.
ازکی‌وام یکی از پلتفرم‌های اعتباردهی است که به پشتوانه برند ازکی که در حوزه خدمات بیمه فعال است، ایجاد شده تا خدمات مالی را به‌صورت اعتباری ارائه دهد. محمود میرزایی، هم‌بنیان‌گذار و مدیرمحصول ازکی‌وام در گفت‌وگو با خبرنگار راه پرداخت به بیان چالش‌های فعالیت لندتک‌ها و ارزش‌افزوده خدمات ازکی‌وام پرداخته و از رونمایی خدماتBNPL این کسب‌وکار خبر داده است.
متمرکزتر بر سرویس‌های ازکی‌وام
محمود میرزایی در ابتدای صحبت‌های خود گفت: «اولین محصول ما، خرید اقساطی کالا با بازپرداخت بلندمدت است که آن را در دو لاین B2B وB2C شکل داده‌ایم و در این محصول بر کالاهای پرتقاضا از سمت مشتری تمرکز کردیم. علاوه بر این کیفیت فروشگاه‌ها را به تعداد آنها ترجیح دادیم تا تجربه خوبی را از خرید اقساطی برای مشتریان رقم بزنیم. در واقع سعی ما بر این بوده که حتی آن قسمتی از فرایند را هم که خارج از پلتفرم ما انجام میشود، بهبود بخشیم؛ برای به وقوع پیوستن این امر با فروشگاه‌ها به‌صورت مستقیم ارتباط برقرار کردیم تا آنها بتوانند روندها را بهبود دهند.»
خدمات جدید ازکی‌وام در حوزه تأمین مالی کوتاه‌مدت
میرزایی از خدمات جدید ازکی‌وام در حوزهBNPL خبر داد و گفت: «زمانی که روند جهانی را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم اتفاقات جدیدی در دنیا رخ داده است؛ اگرچه نسبت بهBNPL در دنیا اقبال وجود دارد، ولی ارائه این خدمات در ایران مستلزم بومی‌سازی است. با توجه به موضوعات اقتصادی و سیاست‌های کلان پیش‌بینی می‌کنیم که این خدمات می‌تواند با انجام برخی تغییرات و تفاوت نسبت به آنچه در دنیا وجود دارد، در ایران هم انجام شود و به نظر می‌رسد مورد استقبال مردم قرار گیرد.»
او افزود: «به‌صورت منطقی اگر سرویسی در بازار موجود باشد با ایجاد ارزش‌افزوده می‌توان با آن رقابت کرد. ما نیز اقداماتی در این خصوص خواهیم داشت که در زمان رونمایی از این خدمات، می‌توانید این اقدامات را مشاهده کنید.»
میرزایی از همکاری‌های ازکی‌وام با سازمان‌ها و شرکت‌ها خبر داد و گفت: «در حوزه سازمانی (با توجه به قراردادهایی که با بانک‌ها و نهادهای مالی داریم) سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از خدمات ازکی‌وام و بدون درگیر کردن سرمایه‌شان به کارمندان خود اعتبار دهند و به این شیوه رضایت شغلی کارمندان را بالا ببرند و از منابع خود هم برای سایر اهداف سازمان استفاده کنند.»
هم‌بنیان‌گذار ازکی‌وام در خصوص سیستم اعتبارسنجی در این پلتفرم توضیح داد: «در سیستم اعتبارسنجی ازکی‌وام، لازم است که پروسه اعتبارسنجی بانک مرکزی طی شود. برای اشخاص حقیقی اعتبارسنجی طبق قوانین بانک مرکزی انجام میشود و جهت تأیید اعتبارسنجی، افراد نباید اقساط معوق و چک برگشتی داشته باشند. همچنین به برخی اطلاعات خوداظهاری افراد از جمله میزان درآمد، تعداد افراد خانواده و تعداد اقساط هم نیاز است تا سقف اعتباردهی برای هر فرد تعیین شود.»
میرزایی با بیان اینکه در حال حاضر در ازکی‌وام برای وثیقه، ساده‌ترین حالت یعنی یک برگ چک در نظر گرفته شده، توضیح داد: «در ازکی‌وام رتبه‌بندی عددی برای افراد وجود ندارد و سطح‌بندی و ریسک‌سنجی بیشتر از سمت ما انجام میشود. در واقع داشبورد مشتریان در سایت ازکی‌وام نمره اعتباری بانک مرکزی را نشان می‌دهد، اما ریسک‌سنجی از سوی ما انجام میشود.»
مدیرمحصول ازکی‌وام در تشریح مزیت‌های رقابتی و ویژگی‌های خدمات این پلتفرم گفت: «ازکی‌وام بیشتر روی منافع کاربران کار می‌کند و سعی کرده سرعت اعتباردهی در بهترین حالت باشد. در حوزه مالی شفافیت یک اصل اساسی است و ما سعی کرده‌ایم بدون سود پنهان، به‌سادگی و با شفافیت بالا، اطلاعات را ارائه دهیم؛ در این صورت مشخص میشود که افراد چه میزان اعتبار دریافت می‌کنند، به چه شکلی می‌توانند هزینه کنند و در چه بازه زمانی باید بازپرداخت را انجام دهند.»
عدم بلوغ بانکداری باز، چالش لندتک‌ها
او در بیان چالش‌های لندتک‌ها، مدل بانکداری باز در ایران را چالش اصلی صنعت لندتک دانست و گفت: «اکنون بانکداری باز به‌طور کامل در کشور پیاده‌سازی نشده، هرچند این موضوع تا حدی در حوزه پرداخت خوب پیش رفته؛ به صورتی که خیلی زود حوزه پی‌تک در ایران شکل گرفت و بانک‌ها و نهادهای مالی توانستند زمینه توسعه و حل نیازمندی‌های این حوزه را ایجاد کنند. البته صنعت لندتک نسبت به صنعت پرداخت جوان‌تر است و هنوز بانک‌ها و نهادهای مالی به این سو حرکت نکرده‌اند، اما به‌تازگی زمزمه همکاری‌ها با بانک‌ها شکل‌گرفته است. قطعاً با شروع این همکاری‌ها، بانک‌ها نیز وقت و انرژی بیشتری برای صنعت لندتک صرف خواهند کرد. در این صورت صنعت لندتک هم مانند پی‌تک رشد خواهد کرد.»
مدیرمحصول و هم‌بنیان‌گذار ازکی‌وام به چالش اعتبارسنجی نیز اشاره کرد و گفت: «هنوز در فلسفه اعتبارسنجی و چرایی رتبه‌بندی افراد، چالش وجود دارد. فلسفه اعتبارسنجی در ایران تنها در این مورد تعریف شده که آیا می‌توان به شخص اعتبارات لازم را ارائه داد یا خیر؟ در حالی که می‌توانیم استفاده‌های دیگری از اعتبارسنجی داشته باشیم، به‌طور مثال سطح وثایق، تضامین و سقف اعتبار می‌تواند از طریق اعتبارسنجی مشخص شود.»
میرزایی با بیان اینکه یکی از کاربردهای اعتبارسنجی آنالیز رفتار مالی مشتریان است، گفت: «از طریق اعتبارسنجی می‌توان رفتار، سابقه و حجم اطلاعات افراد را بررسی کرد. این اطلاعات اکنون در اختیار رگولاتوری و بانک مرکزی است تا رتبه‌بندی مشتریان را تسهیل کند.»
هم‌بنیان‌گذار ازکی‌وام با اشاره به روش سنتی سیستم اعتبارات بانک‌ها گفت: «باید تسهیلگری در حوزه اعتبارات وجود داشته باشد. تاکنون دیدگاه این‌گونه بوده که منافع بانک‌ها تضمین شود.»
او با بیان اینکه در سیستم سنتی، روش رتبه‌بندی اعتبارات بیشتر به نفع بانک‌هاست، توضیح داد: «با روش صحیح رتبه‌بندی می‌توان در عین حفظ منافع بانک، منافع افراد را نیز در نظر گرفت. همچنین لازم است فردی که به‌درستی رفتار می‌کند، برای ادامه رفتار خود تشویق شود.»
میرزایی افزود: «با توجه اینکه بانک مرکزی به اطلاعات بسیار زیادی دسترسی دارد، می‌تواند این مسیر را شروع کند. از سوی دیگر شرکت‌های فعال در حوزه لندتک، پی‌تک و غیره می‌توانند اطلاعات مفید بسیاری در اختیار بانک مرکزی قرار دهند. این حوزه‌ها توانایی ارائه آنالیز رفتاری از مشتریان را دارند و می‌توانند به این سؤال پاسخ دهند که افراد با پول‌های خود چه کاری انجام می‌دهند و چه ریسک‌هایی را متحمل می‌شوند.»
مدیرمحصول ازکی‌وام در پاسخ به این سؤال که مقاومت بانک مرکزی برای چیست، گفت: «رگولاتور مالیات و بودجه دریافت می‌کند تا مدافع منافع مردم باشد و شرکت‌های فعال در این حوزه، منافع مردم را به خطر نیندازند؛ بنابراین اگر رگولاتور در این حوزه حرکت کنند، دیگر سوءاستفاده و کلاهبرداری رخ نمی‌دهد. از سوی دیگر نیز شرکت‌ها برای استفاده از فناوری و خلاقیت موانعی بر سر راه خود نمی‌بینند و راه‌حل‌های جدیدتری به بازار ارائه می‌دهند. اگر رگولاتور در چنین فضایی حرکت کند، دست خلاقیت باز می‌ماند.»
میرزایی ادامه داد: «دلیل شکل‌گیری استارتاپ‌ها این است که با خلاقیت و فناوری به وضع موجود ارزش‌افزوده‌ای اضافه کنند. زمانی که رگولاتور به مثابه یک مانع خودنمایی می‌کند، باعث میشود با ترس به سمت خلاقیت گام برداریم و کمتر شاهد خلاقیت در یک حوزه باشیم.»
زیرساخت‌ها در انحصار نهادهای دولتی
یکی از چالش‌های لندتک‌ها عدم دسترسی به اطلاعات پایه‌ای و زیرساختی است. لندتک‌ها با دسترسی به این اطلاعات، هزینه‌های اضافه‌ای جهت ایجاد بستر اعتبارسنجی و اعتباردهی را متحمل نمی‌شوند. طبیعتاً این دسترسی در اختیار بانک مرکزی به‌عنوان رگولاتور این حوزه قرار دارد. میرزایی در این خصوص توضیح داد: « اگر بخواهید با شرایط موجود ارزش‌افزوده‌ای خلق کنید، مجبور هستید چرخ را از اول اختراع کنید؛ چراکه هیچ زیرساختی در اختیار استارتاپ‌ها قرار داده نمی‌شود. هیچ بانک و نهادی نیست که زیرساخت را در اختیار شما قرار دهد؛ زیرساختی که تجربه بسیار زیادی پشت آن است و منابع زیادی صرف آن شده، در انحصار نهادهای دولتی قرار دارد. در حالی که اگر این زیرساخت‌ها با پلتفرم‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به اشتراک گذاشته شود، تمرکز این شرکت‌ها به سمت خلق ارزش با کیفیت بالا جریان می‌یابد، اما در حال حاضر لندتک‌ها مجبور هستند برای تمامی اعتباراتی که داده میشود، زیرساختی با هزینه و زمان زیاد تولید کنند.»
مهاجرت نیروهای متخصص و چالش‌های درون‌سازمانی
یکی دیگر از چالش‌های تمامی شرکت‌های فعال در ایران، مهاجرت نیروهای متخصص این شرکت‌ها در میانه راه است؛ نیروهایی که تا زمان جایگزینی برای آنها، شرکت را دچار خلأ بزرگی می‌کنند. هم‌بنیان‌گذار ازکی‌وام نیز این معضل را درد مشترک خواند و در این خصوص گفت: «مهاجرت اصلی‌ترین دلیل از دست رفتن نیروهای انسانی است که راهکاری برای آن نداریم. نیروها در بیشتر مصاحبه‌های خروج می‌گویند که می‌خواهیم از کشور برای تحصیل یا کار برویم. این در حالی است که جایگزین‌کردن این افراد هزینه و انرژی بالایی می‌طلبد؛ چراکه به‌دلیل مهاجرت، افراد تحصیل‌کرده و باتجربه در این حوزه کم میشود و تلاش می‌کنیم برای پر کردن این خلأ افرادی را که تازه فارغ‌التحصیل شده‌اند، آموزش و رشد دهیم.»
ایجاد ارتباط و اعتماد میان بازیگران این حوزه
به گفته میرزایی؛ در اکوسیستم اعتباردهی ایران، بازیگران بزرگ دولتی و اغلب سنتی وجود دارند و استارتاپ‌ها باید استراتژی خود را بر رضایت مشتری و کیفیت خدمات بگذارند که حلقه گم‌شده این اکوسیستم است و ازکی‌وام نیز در همین مسیر قدم برمی‌دارد.
او با اشاره به شعار ازکی افزود: «شعار ما در ازکی این است که دوستی آگاه و معتمد برای مشتریان هستیم و به آنها کمک می‌کنیم بهترین انتخاب را داشته باشند. ازکی‌وام نیز از این ذهنیت تبعیت و همین هدف را دنبال می‌کند؛ یعنی در کنار مشتریان و از نگاه آنها بهترین راهکار را برای رفع نیازشان پیدا می‌کنیم.»
مهم‌ترین برنامه‌های ازکی‌وام برای ۱۴۰۱
میرزایی مهم‌ترین برنامه‌های ازکی‌وام برای ۱۴۰۱ را این‌گونه تشریح کرد: «ما برای هر سطح از دغدغه و نیازهایی که مردم برای خرید اعتبار دارند، راهکاری ارائه می‌دهیم. در حقیقت برای بخش‌های متفاوت، محصولات مناسبی طراحی می‌کنیم تا نیازهای گوناگون رفع شود.»
او در ادامه اعلام برنامه‌های ۱۴۰۱ به چالش اصلی استارتاپ‌های این حوزه اشاره کرد و گفت: «یکی از مشکلات اصلی ما همچنان رگولاتوری یا قانون‌گذاری است که هنوز مشخص نیست قانون‌گذار چه حد و حدودی را تعیین خواهد کرد. عدم قانون‌گذاری، شک و تردید سرمایه‌گذاری در این حوزه را به همراه دارد. در عین حال تحریم‌ها نیز اجازه نمی‌دهند در مقیاس بزرگ‌تری به کسب‌وکار خود بیندیشیم و در نهایت محدود به مرزهای کشور می‌شویم.»
چشم‌انداز ارتقای هرچه بیشتر کیفیت خدمات
میرزایی در پایان در خصوص چشم‌انداز ازکی‌وام گفت: «ارتقای کیفیت خدمات در ارائه به مشتریان چشم‌انداز اصلی ازکی‌وام است و یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که برای ما در سازمان اهمیت دارد، فراهم‌شدن ارائه اعتبار برای خرید بیمه در خدمات جامع ازکی است. ما قصد داریم این خدمت‌‌دهی مستمر باشد. همان‌طور که در حوزه بیمه، رفتار مشتریان را تغییر دادیم، می‌خواهیم صنعت تسهیلات را نیز تغییر دهیم. ازکی در بحث اعتمادپذیری برای مردم به‌دلیل داشتن دانش، تجربه و کیفیت خدمات ارائه‌شده، موفق بوده و به همین منظور در شکل‌گیری ازکی‌وام نیز شتاب‌دهنده خوبی بوده است.»