پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
تجهیز صنعت بیمه به ابزارهای فناورانه بدون تقویت پیشران‌های تفکر دیجیتال، ره به جایی نخواهد برد / لزوم توجه به پیش‌نیازهای بیمه‌گری دیجیتال
عصر تراکنش ۵۱؛ مهدی ایمانی‌مهر، قائم‌مقام مدیرعامل و معاون توسعه ارتباط با مشتریان شرکت فناوران خبره / این روزها، صحبت از ضرورت «تحول دیجیتال» در صنایع مالی به یکی از محورهای اصلی سمینارها، سخنرانی‌ها و یادداشت‌های تحلیلی این حوزه تبدیل شده است. این موضوع، یکی از کلان‌روندهای تأثیرگذار بر اقتصاد جهانی در سالیان اخیر بوده و به‌عنوان یکی از پیامدهای انقلاب صنعتی چهارم، شکل جدیدی از ارزش‌آفرینی را در پاسخ به تغییرات محیطی و با تمرکز بر ظرفیت‌های دگرگون‌کننده فناوری اطلاعات توصیف می‌کند. بر همین اساس، بسیاری از مؤسسات پژوهشی و شرکت‌های برتر در عرصه کسب‌وکار، طی سال‌های پایانی دهه گذشته به این مفهوم به‌مثابه دغدغه‌ای جدی پرداخته‌اند. با این اوصاف، انتخاب آقای دکتر دژپسند به‌عنوان وزیر اقتصاد در پاییز 1397 و جایگاه ویژه مفهوم «اقتصاد هوشمند» در برنامه‌های ایشان، بسامد مواجهه با این ترکیب را در گفتمان رایج این صنعت افزایش داد و از طریق تشکیل کارگروه تحول دیجیتال در معاونت بانک و بیمه وزارت اقتصاد در بهمن‌ماه همان سال، ضرورت ارائه برنامه تحول و تعریف مسیر توسعه دیجیتال را برای ارکان این صنعت تعریف کرد؛ برنامه‌ای که مرحله نخست آن با ممیزی بانک‌های دولتی و خصولتی پیشرفت نسبتاً قابل قبولی داشت، اما متأسفانه تدوین اسناد بالادستی مربوط به صنعت بیمه، به هر دلیل با سرعت مورد نظر پیش نرفت.
در بطن این اتفاقات، یکی از موضوعاتی که در مثال‌های ذکرشده و موردکاوی‌های صورت‌پذیرفته توسط صاحب‌نظران به آن پرداخته می‌شد، مقایسه صنعت بانکداری با صنعت بیمه از نظر آمادگی برای تحول دیجیتال بود. بدیهی است که از نقطه‌نظرات مختلف، این مقایسه نتایج متفاوتی داشت؛ معاونت بانک و بیمه وزارت اقتصاد که علاوه بر نقش قانون‌گذار، سهام‌دار نهادهای دولتی و خصولتی نیز هست و این مقایسه، به‌نوعی اثربخشی و بازدهی تصمیم‌گیری‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایش را مشخص می‌کرد؛ مشاوران تحول دیجیتال که تأثیر اشتراکات و افتراقات این دو صنعت را بر میزان آمادگی برای تحول مورد بررسی قرار می‌دادند و شرکت‌های نرم‌افزاری که فرصت‌ها و تهدیدات خود را در این مقایسه جست‌وجو می‌کردند.
بلوغ صنعت بانکی در حوزه دیجیتال نسبت به صنعت بیمه
صنعت بانکی و صنعت بیمه علاوه بر شباهت، تفاوت‌هایی دارند که تأثیر بسزایی در آمادگی برای تحول دیجیتال خواهد داشت. بدیهی است که از نقطه‌نظر کاربران نهایی که مهم‌ترین مرجع برای ارزش‌داوری در این خصوص هستند، بلوغ صنعت بانکی در حوزه دیجیتال بیشتر از صنعت بیمه است. در تبیین علل بروز این شکاف، باید عوامل مختلفی را مورد تحلیل قرار داد. ماهیت خدمات، انتظارات و رفتارهای مشتریان، راهبردهای کلان در مدیریت عملیات و کسب‌وکار، فرهنگ صنعت و میزان آمادگی برای به‌کارگیری ابزارهای فناوری اطلاعات از جمله محورهایی است که این تفاوت را رقم می‌زند.
سرانه سالانه استفاده شهروندان از خدمات بانکی و پرداخت، دست‌کم بیش از 300برابر خدمات بیمه‌ای است. بخش عمده‌ای از مشتریان، هر روز برای مصارف مختلف حساب بانکی خود را چک کرده و از کارت بانکی خود استفاده می‌کنند، اما در سال فقط چند بار به خدمات بیمه‌ای روی می‌آورند. ضمن اینکه بیش از 90 درصد حجم تراکنش‌های بانکی خارج از شعب به انجام می‌رسند، اما تنها در حدود یک درصد از تراکنش‌های بیمه‌ای خارج از کانال‌های سنتی رخ می‌دهند. بنابراین عجیب نیست اگر ادراک مشتریان نهایی خدمات بانکی به نسبت خدمات بیمه‌ای متفاوت باشد. البته در صنعت بانکی، خروج تراکنش از شعبه با چالش کمتری نسبت به بیمه روبه‌رو بوده، زیرا شعب بانکی از خروج تراکنش استقبال کردند اما گره‌خوردن منافع کانال‌های سنتی فروش در صنعت بیمه به حجم عملیات، مقاومت زیادی برای تغییر را به این صنعت تحمیل کرد.
اگرچه صنعت بیمه برای افزایش ضریب نفوذ بیمه، چالش‌های بسیاری را از مشکلات کلان اقتصادی کشور به ارث برده، اما برخی عوامل درون‌زا نیز در شکل‌گیری این وضعیت نقش داشته‌اند. مقایسه نهاده‌های صنایع بانکی و بیمه در زمینه فناوری اطلاعات، نتایج جالبی به همراه دارد. هزینه فناوری اطلاعات مشتمل بر سخت‌افزار، نرم‌افزار، شبکه و مرکز داده در صنعت بانکی ایران، اختلاف فاحشی با صنعت بیمه دارد. این شاخص در جهان به نسبت یک به سه است، یعنی به ازای هر دلار سرمایه‌گذاری صنعت بیمه در حوزه فناوری، صنعت بانکی سه دلار هزینه سرمایه‌ای و عملیاتی داشته، اما این نسبت در ایران از یک به 40 هم عبور کرده است؛ زیرا شرکت‌های بیمه در حوزه سخت‌افزارهای سلف‌سرویس تقریباً هیچ هزینه‌ای ندارند؛ هزینه‌های نرم‌افزاری صنعت بیمه به‌مراتب پایین‌تر از بانک‌هاست، میزان سرمایه‌گذاری و سطح رقابت شرکت‌های بیمه برای افزایش سهولت کاربری و ارتقای دسترسی مشتریان نهایی به خدمات بیمه‌ای نیازمند بهبودی جدی است، مراکز داده بانکی قابل قیاس با مراکز داده در صنعت بیمه نیستند و این موضوع، دشواری تخصیص منابع و راهبری فناوری اطلاعات را برای مدیران این حوزه در شرکت‌های بیمه دوچندان می‌سازد.
از سویی دیگر، اگرچه تعداد ارائه‌دهندگان نرم‌افزارهای بانکداری متمرکز در حدود دو تا سه‌برابر به‌نسبت همتایان خود در صنعت بیمه است، اما تنوع سایر بازیگران نظیر شرکت‌های ارائه‌دهنده راه‌حل‌های مبتنی بر اینترنت و تلفن همراه و تجهیزات سلف‌سرویس همچون کیوسک‌های بانکی و خودپردازها در صنعت بانکی، بسیار بیشتر از معدود بازیگران این حوزه در صنعت بیمه است. علاوه بر این، تعداد نیروهای متخصص در واحدهای فناوری اطلاعات شرکت‌های بیمه بسیار کمتر از بانک‌هاست. به همین سبب، با وجود اینکه امکانات توسعه مشترک توسط نرم‌افزارهای بیمه‌گری قابلیت ارائه دارد، اما ظرفیت مشارکت در توسعه نرم‌افزار بر بستر APIها و میکروسرویس‌ها در شرکت‌های بیمه محدود می‌شود. این، در شرایطی است که شرکت‌های نرم‌افزاری سال‌هاست در مشارکت با بانک‌ها شرکت‌های مشترک تأسیس می‌کنند و به واسطه این ظرفیت فنی، توسعه نرم‌افزارهای مکمل و ویژه‌سازی محصولات و کانال‌های جدید بر بستر سامانه‌های متمرکز بانکداری به‌نسبت نرم‌افزارهای جامع بیمه‌گری، بهتر، با حجمی انبوه‌تر و سریع‌تر صورت می‌پذیرد.
اگرچه، ستاده‌های الکترونیکی و دیجیتال مشتریان نهایی از صنعت بانکی، بیشتر از صنعت بیمه است، لیکن با توجه به وضعیت موجود و انباشت فرصت‌هایی که در اکوسیستم تمام‌متصل بیمه‌گری وجود خواهد داشت، پیش‌بینی می‌شود افزایش هدفمند سرمایه‌گذاری‌های فناورانه در صنعت بیمه بازدهی قابل قبولی را به همراه داشته باشد. همچنین، به نظر می‌رسد ارتقای توان توسعه‌پذیری توسط اکوسیستم، در کنار افزایش ظرفیت نیروی انسانی متخصص در شرکت‌های بیمه می‌تواند یکی از زودبازده‌ترین حوزه‌ها در مقایسه با سایر چالش‌های برشمرده‌شده در این مسیر باشد، اما تردیدی وجود ندارد که تجهیز صنعت بیمه به منابع و ابزارهای فناورانه بدون تقویت پیشران‌های تفکر دیجیتال، ره به جایی نخواهد برد.