پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
«قانون اصلاح قانون صدور چک» که با هدف اعتباربخشی به چک و به حداقل رساندن صدور چک بلامحل در سال ۱۳۹۷ به تصویب رسید، قرار است از ابتدای سال 1400 اجرایی شود.
در این قانون نحوه صدور، دریافت و انتقال چک تغییراتی داشته و افرادی که مبادلات خود را با چک انجام می‌دهند، تکالیفی برعهده دارند. صادرکننده چک باید مندرجات چک شـامل تاریخ سررسید، مبلـغ و اطلاعات هویتی ذینفع را علاوه بـر اینکه در برگ چک درج کند، در سامانه صیاد نیز ثبت کند. همچنین ذینفع چک نیز هنگام دریافت برگ چک باید مندرجات آن را در سامانه صیاد، استعلام و بـا برگ چک تطبیق دهد.
بانک مرکزی برای اطلاع و آشنایی افراد با روندهای مرتبط با قانون جدید چک، کتابچه راهنمای صدور، دریافت و انتقال چک‌های جدید را منتشر کرده است. در ادامه این فرایند و تغییرات در صدور چک شرح داده شده است.
مشخصات ظاهری چک‌های جدید
- رنگ چک‌های جدید بنفش است.
- در بالا و سمت چپ هر برگ چک شناسه یکتای ۱۶ رقمی درج شده است.
- عبـارت «کارسازی ایـن چک منوط بـه ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است»، روی این چک‌ها مشاهده می‌شود.
ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد
۱. اینترنت بانک و برنامک موبایلی بانک
کاربر باید امکان دسترسی به ابزار یادشده را از بانک خود درخواست کند و از طریق این ابزار، فرایندهای «ثبـت صـدور«، «تایید دریافت» و «انتقال چک» در سامانه صیاد را انجام دهد. البته، ثبت صدور چک تنها از طریق اینترنت بانک و موبایل بانک بانک صادرکننده دسـته چک امکان‌پذیر است؛ این در حالی است که سایر فرایندها از قبیل تایید دریافت یا انتقال چک هر یک از بانک‌ها توسط این ابزار میسر است و به یکسان بودن بانک کاربر با بانک صادرکننده چک نیازی نیست.
۲. برنامک‌های موبایلی حوزه پرداخت
با توجه به در دسترس بودن برنامک‌های حوزه پرداخت، خدمات پرکاربرد مانند امکان ثبت صدور چک (متعلق به هر یک از بانک‌ها)، تأیید دریافت چک و همچنین انتقال چک، توسط برنامک‌های یاد شده ارائه می‌شوند.
ذکر این نکته ضروری است که نیازی بـه انجام اقدامی از جانب بانک، برای دسترسی به این برنامک‌ها وجـود ندارد و کاربران می‌توانند به‌راحتی آنها را دانلود و استفاده کنند. همچنین برنامک‌های حـوزه پرداخت تنها امکان ارائه خدمت به مشتریان حقیقی و حساب‌های انفرادی را دارند. برای ثبت صدور، تأیید دریافت یا انتقال چک صرفاً باید از طریق تلفن همراهی که سیم‌کارت آن متعلق به کاربر است، انجام شود. مجموعه سامانههای قابل استفاده در این حوزه از طریق وب‌سایت شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) قابل دریافت و نصب اسـت. سامانههای فعال و مجاز شامل موارد زیر است:
۳. مراجعه به شعب بانک‌های عامل
شخص صادرکننده برای ثبت چک، تنها می‌تواند به بانک صادرکننـده دسـته چک خـود مراجعه کند. در زمان تأیید دریافت چک نیز شخص تأییدکننده (ذینفـع) باید به بانک خود (بانکی که در آن حساب فعال دارد) مراجعه کند تا فرایند تأیید از سوی او و توسط بانک انجام شود.
۴. سایر ابزار
سایر ابزار مورد استفاده برای ارائه خدمات چک به مشتریان شامل مواردی مانند تلفن بانک، ابزار پیامکی، کدهای دستوری و غیره است که توسط شبکه بانکی اطلاع‌رسانی خواهند شد.
فرایندهای مرتبط با چک در سامانه صیاد
۱. ثبت چک: پس از ثبت مندرجات چک در برگ چک، صادرکننده باید به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد مراجعه کرده و اطلاعات چک و مشخصات هویتی ذینفع / ذی‌نفعان را وارد کند. گفتنی است این مرحله به‌عنوان ثبت اولیه چک تلقی شده و ثبت نهایی آن در سامانه صیاد مستلزم تأیید دریافت چک توسط ذینفع است.
۲. استعلام و تأیید دریافت چک (توسط ذینفع):
بـا توجه به اینکه ثبت نهایی چک منوط به اسـتعلام و تطبیـق مندرجات برگ چک بـا اطلاعات ثبت شده در سامانه صیاد است، گیرنده چک با در دست داشـتن آن باید اقدام‌های زیر را انجام دهد:
- مراجعه به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد (لزومی به یکسان بودن ابزار مورد استفاده توسط صادرکننده و تأییدکننده چک وجود ندارد)
- احراز هویت:
– احراز هویت در اینترنت بانک و برنامک موبایلی بانک، پس از دریافت نام کاربری و رمز عبور انجام می‌شود.
– احراز هویت در برنامک‌های موبایلی حوزه پرداخت، یکی از مراحل اسـتعلام و تأیید دریافت چک است و از طریق ورود اطلاعـات یکی از کارت‌های بانکی متعلق بـه ذینفع انجام می‌شود.
– احراز هویت در شعب بانک‌های عامل طبق روال موجود انجام می‌شود.
- استعلام و تطبیق مندرجات برگ چک شامل «تاریخ سررسید»، «مبلغ» و «اطلاعات هویتی ذینفع«
- تأیید یا رد چک بر اساس انطباق یا منطبق نبودن مندرجات
۳. انتقال چک
در قانون جدید چک، پشت نویسی با درج اطلاعات مربوطه در سامانه صیاد جایگزین شده است؛ بر ایناساس، مراحل زیر باید توسط انتقال دهنده چک انجام شـود:
- مراجعه به یکی از ابزارهای دسترسی به سامانه صیاد
- احراز هویت
- ورود «شناسه صیادی» برگ چک متعلق به انتقال دهنده در سامانه صیاد
- ورود اطلاعات مربوط به «بابت» و هویت ذینفع جدید چک (انتقال گیرنده)
- تأیید و ثبت اولیه انتقال چک
۴. استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک
امکان استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک از طریـق ورود شناسـه ۱۶ رقمی برگ چک در سامانه صیاد وجود دارد. علاوه بر ابزارهای دسترسی بـه سامانه صیاد، خدمت یاد شده از طریق سامانه پیامکی ۷۰۱۷۰۱ یا درگاه بانک مرکزی قابل دریافت است.
