ارز دیجیتال بانک مرکزی و الزامات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم

در بخش دیگری از این رویداد میثم احمدآبادی، رئیس سابق مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی وزارت اقتصاد، به موضوع CBDC و الزامات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم پرداخت.

او در بخش اول سخنان خود به بحث پیدایش رمز ارزها و کریپتوکارنسی‌ها اشاره و عنوان کرد: «بیت‌کوین در دوره‌ای پس از بحران مالی سال 2008 آمریکا به وجود آمد تا بتوان از نظم موجود در ساختار مالی جهان رهایی پیدا کرد. در طول 13 سال گذشته دامنه این رمزارزها گسترده شده و تنوع زیادی نیز پیداکرده است؛ اما با گسترده شدن رمز ارزها، متأسفانه تروریست‌ها و سازمان‌های با جرائم سازمان‌یافته توانستند برای تبادلات مالی و پول‌شویی خود از این رمز ارزها استفاده کنند؛ اما با گسترش این پدیده دولت‌ها تصمیم گرفتند برای مقابله با این روال ساختاری را طراحی کنند. این روال ساختاری تحت عنوان ارز دیجیتال بانک مرکزی بود تا تحت نظارت قرار گیرد. شروع این موضوع نیز توسط بانک مرکزی چین بود.»

احمدآبادی به بحث چالش‌های رمز ارزها پرداخت و گفت: «هنگامی‌که فیس‌بوک تصمیم گرفت تا رمز ارز لیبرا را راه‌اندازی کند، دولت‌ها از این موضوع احساس خطر کردند، زیرا نگران ثبات در نظام مالی دنیا شدند؛ فیس‌بوک با حدود دو میلیارد کاربر بالقوه می‌توانست خطری جدی برای پایداری و ثبات نظام بانکی جهانی باشد. در همین زمان با این موضوع مقابله شد. درنهایت فیس‌بوک تغییر رویه داد»

به گفته احمدآبادی، به دلیل ماهیت رمز ارزها و عدم رهگیری آن باعث شده که به‌عنوان ابزاری برای پول‌شویی مورداستفاده قرار گیرد. او در ادامه گفت: «طبق برآوردی که توسط chainanalysis صورت گرفته تخمین زده می‌شود که مجرمان و باندهای تبهکار سازمان‌یافته در سال 2019 حدود 3 میلیارد دلار از طریق رمز ارزها به پولشویی و انتقال عواید حاصل از جرم پرداختند.»

 رئیس سابق مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پول‌شویی وزارت اقتصاد در ادامه بحث خود به این موضوع پرداخت که چگونه می‌توان با ارز دیجیتال بانک مرکزی جلوی پولشویی و تأمین مالی تروریسم و باندهای تبهکار را گرفت.

او تأکید کرد کشورها به دلیل اینکه می‌توانند با ارزهای دیجیتال تسویه وجوه بانکی را انجام دهند، علاقه بسیار زیادی نسبت به آن نشان دادند. البته احمدآبادی عنوان کرد که باید یک تفاوت اساسی میان کریپتوکارنسی و ارز دیجیتال بانک مرکزی قائل شد. «در حال حاضر سه مدل انتشار ارز دیجیتال بانک مرکزی وجود دارد. در مدل اول بانک مرکزی راسا شروع به انتشار پول دیجیتال به عموم جامعه می‌کند. در مدل دیگر این ارز دیجیتال هم مردم و هم بانک‌ها مخاطب آن هستند، اما در مدل سوم تنها بانک‌ها درگیر فرایند ارز دیجیتال بانک مرکزی هستند»

او در خصوص تفاوت‌های ارز دیجیتال بانک مرکزی و کریپتوکارنسی‌ها نیز گفت: «در اولین تفاوت کریپتوکارنسی‌ها به دلیل ماهیت غیر متمرکز بودن آن امکان نظارت و ارزیابی نقل و انتقال پول را با مشکل مواجه می‌کند که این امکان می‌تواند مورد استفاده باندهای تبهکار و گروه های تروریستی قرار گیرد. ولی در ساختار متمرکز یک نهاد ناظری وجود دارد که اجازه نمی‌دهد مجرمین به راحتی از آن استفاده کنند. نکته دیگر بحث حریم شخصی و استقلال است. در کریپتوکارنسی این حریم خصوصی به شدت بالاست و این یکی دیگر از انگیزه‌های مجرمین است ولی در ارزدیجیتال بانک مرکزی یکسری مقررات وجود دارد و ریسک پولشویی را کاهش می‌دهد. در بحث امنیت به دلیل غیر متمرکز بودن کریپتوکارنسی‌ها از امنیت بهتری نسبت به ساختار متمرکز CBDC برخوردار هستند. در بحث تطبیق پذیری با قوانین ارز دیجیتال بانک مرکزی از جایگاه بهتری برخوردار است.»

احمدآبادی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بحث کمک کریپتوکارنسی به پولشویی اشاره کرد و تاکید کرد که در هر لایه از پولشویی علاوه بر بحث تبدیل پول به ملک و سهام می‌توان کریپتوکارنسی‌ها را اضافه کرد تا رد اثر پول در تبادلات مالی را از بین برود.

او در ادامه به بحث تامین مالی تروریسم پرداخت و عنوان کرد این موضوع از 11 سپتامبر سال 2001 به شدت پیگیری می‌شود. در بخش دیگری از مباحث، احمدآبادی به موضوع چارچوب مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم پرداخت و گفت: «برای این کار نیاز به یک چارچوب قانونی دقیق و مدون وجود دارد که از جمله آن باید به موضوع احراز هویت و ارزیابی دقیق مشتریان، اتخاذ رویکرد ریسک محور، شناسایی و گزارش‌دهی فعالیت‌های مشکوک، بررسی سوابق معاملاتی و هویتی، آموزش و اطلاع رسانی و اقدامات مرتبط با لیست‌های تحریمی اشاره کرد.»

احمد آبادی در ادامه به بحث تطبیق‌پذیری ارز دیجیتال بانک مرکزی با الزامات مبارزه با پولشویی اشاره کرد و گفت: «با توجه به کیف پول الکترونیکی موجود برای این ارز دیجیتال می‌توان احراز هویت مطمئن‌تری نسبت به روش‌های سنتی در بحث ارز دیجیتال بانک مرکزی داشته باشیم. از طرفی وجود کیف پول باعث می‌شود که ریسک‌های موجود در بحث تراکنش‌ها نیز به حداقل برسد و میزان تراکنش‌ها نیز به طور کامل قابل ارزیابی و رصد است که از جمله مزیت‌های اصلی ارز دیجیتال بانک مرکزی محسوب می‌شود.»

احمد آبادی در بخش پایانی سخنان خود عنوان کرد: «در حال حاضر ناچار هستیم که به سمت ارز دیجیتال پیش برویم، استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی کمک می‌کند که بتوانیم از سوء استفاده باندهای تبهکار و گروه‌های تروریستی جلوگیری کنیم و ریسک اقدامات غیرقانونی را با استفاده از رمزارزهای بانک مرکزی کاهش دهیم. از طرفی با شیوع ویروس کرونا و توسعه کسب‌وکار دیجیتالی باعث شده است که استفاده از ارز دیجیتال با روال قانونی بتوانیم آن را توسعه و پیاده‌سازی کنیم و از سوء استفاده‌های موجود جلوگیری کنیم.»