پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به محصولات و سرویس‌های آدانیک که شروع یک دوران تازه بانکداری مدرن را نوید می‌دهند
پارادایم بانکداری در حال تغییر است و خدمات سنتی بانک‌ها روزبه‌روز ناکارآمدتر و بلکه غیراقتصادی‌تر می‌شود. برای این نهادها، خدمات خلاقانه دادن به کسبوکارها حکم فرمول جادویی موفقیت را دارد. شرکت آدانیک سعی کرده با نوآوری‌هایش، جانی تازه در کالبد اکوسیستم بانکداری ایران بدمد. یکی از آنها شاکیلید است که می‌خواهد پای بلاکچین را به بانکداری شرکتی در ایران باز کند.
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۱ و ۳۲ / در فضای کسب‌وکار و خلق ارزشافزوده و ارائه راهکار، نمونه‌های موفق زیادند؛ از شرکت‌های خرد و درشت گرفته تا نام آشنا و کمتر شناخته‌شده و حتی خوش‌نام و جنجالی. شرکت‌هایی که نوآوری ابزار اصلی و چه‌بسا تنها دارایی‌شان در مسیر پرپیچ‌وخم روبه‌رویشان بوده است. آدانیک نیز همین جنس و رنگ و لعاب را دارد؛ شرکتی که گروهی از جوانان متخصص فنی مسلط به انواع دانش‌های برنامه‌نویسی و دارای تجربه توسعه محصول در حوزه بانکی بنایش گذاشته‌اند و خروجی کارشان هم ارائه محصولات و راهکارهای بانکداری مدرن است.
محصولاتی مانند «کاریز»، «کیلید»، «بومرنگ»، «حساب‌کتاب» «کلون»، «گمانیک» و «شاکیلید» که این آخری حسابی گل کرده و پیش‌بینی می‌شود با استقبال مواجه شود. آدانیک از پنج سال پیش تا به امروز، ترکیبی از تجربه دلپذیر بانکی، فناوری‌ها و استانداردهای به‌روز جهانی و متدهای چابک و ناب را در محصولات خود تزریق کرده و همین امر کمک کرده مسیر رشد و تکامل و دیده‌شدن را به طرزی حیرت‌انگیز، سریع طی کند. در گفت‌وگوی پیش‌رو که تیمی پنج‌نفره از مدیران آدانیک مخاطب پرسش‌های ما بودند، بیشتر با این شرکت و ایده‌ها و محصولات آنها آشنا شدیم.
ژن چابکی در آدانیک
آدانیک در مانیفست‌اش، ماموریت خود را همراهی با چابکی و نوآوری و امنیت معرفی می‌کند که به مشتریان خود در صنعت خدمات مالی کمک می‌کند متمایز باشند و سریع‌تر به تغییرات پاسخ دهند. شرکتی که قوام و پیشرفت را تنها در بزرگ‌شدن و رشد تعداد کارکنان و محصولات ندیده و بن‌مایه و ستون‌های اصلی استمرار فعالیت آن نیز در همین چند ارزش محوری خلاصه می‌شود؛ نوآوری، چابکی، کیفیت فنی و اعتماد.
درباره چابکی، علی حاجی‌زاده‌مقدم، مدیرعامل آدانیک می‌گوید: «ژن اصلی تشکیل‌دهنده و پیش‌برنده آدانیک است. تاریخچه آدانیک نشان می‌دهد که این شرکت برای عرضه سریع محصول و ایجاد ارزشافزوده برای مشتری در زمان کوتاه شکل گرفته و همواره سعی کرده همین مسیر را ادامه دهد. ما چابکی را به معنای پاسخ سریع به تغییرات و ارائه ارزش در کمترین زمان به بازار می‌دانیم و محصولات مختلفی هم که تولید کرده‌ایم، بر این اساس پدید آمده‌اند، یعنی در زمان کوتاهی عرضه شده و بر مبنای بازخوردی که از مصرف‌کننده دریافت شده، محصول را تکمیل کرده و توسعه داده‌ایم.»
نوآوری همان‌قدر که نیرویی پیش‌برنده و هدایتگر کسب‌وکارهایی مثل آدانیک است، به همان اندازه هم عمومیت دارد. یعنی همه می‌خواهند با نوآوری، کاری کنند که باری از دوش دیگران بردارند یا دست‌کم سنگینی آن را برای جامعه هدف و مشتریان خود کمتر کنند. برای اینکه قدری از این عام‌بودگی خارج شویم، از وجه تمایز آدانیک می‌پرسیم. اینکه چرا بانک‌هایی مثل شهر و پارسیان و آینده و نور و توسعه صادرات و شرکت‌هایی مثل بیمه رازی و ارتباط فردا به آدانیک اعتماد کرده‌اند.
حاجی‌زاده معتقد است دقت در انتخاب حوزه فعالیت و پرهیز از ورود به حوزه‌های زیرساختی بانکداری که بازیگران دیگری دارد، این شرکت را متمایز کرده است. او در توضیح می‌گوید: «ما از ابتدا تمرکزمان را از حوزه‌های زیرساختی مثل کُر و سوئیچ و خدمات عمومی نرم‌افزاری، به لایه‌های بعدی که بانک‌ها انتظار تمایز و ارزشافزوده از آنها داشتند، معطوف کردیم. مثل بانکداری باز یا بانکداری دیجیتال یا علوم داده که اتفاقا بانک‌ها در کشورهای توسعه‌یافته دنبال می‌کردند. در این لایه‌ها باید خدمات جدیدتر مطابق با آخرین تحولات فناورانه و متناسب با نیازهای مشتری عرضه شود.»
این لایه‌ها همان حلقه‌های مفقوده‌ای هستند که بسیاری می‌گویند جای آن در نظام بانکداری کشور خالی است. یک مثال در این زمینه، حساب‌کتاب یا همان سامانه مدیریت مالی شخصی متصل به بانک است که اولین محصول آدانیک هم به‌شمار می‌رود.
حاجی‌زاده‌مقدم در توضیح می‌گوید: «زمانی که ما این PFM را ارائه کردیم، این خدمات در ایران رایج نبود، اما الان کمی عمومی‌تر شده است. این محصول ابزاری در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد که بانکداری را به سبک زندگی مشتریان و برنامه‌ریزی مالی آنها پیوند می‌زند.»
او ادامه می‌دهد: «بانک داده‌هایی از مشتری‌ها دارد که می‌تواند با استفاده از آن سبک زندگی مخاطبان را به آنها نشان دهد، اما ابزاری برای تبدیل این داده‌ها به دانش در اختیار مشتریان نمی‌گذارد. محصول «حساب‌کتاب» به مشتری کمک می‌کند از داده‌های خامی که در بانک دارد، وضعیت مالی و سبک هزینه درآمدی خود را دریابد. مشتری با کمک این ابزار و داده‌های دسته‌بندی‌شده قادر خواهد بود برنامه‌ریزی مالی خود را انجام دهد و پیوندش با بانک عمیق‌تر و شخصی‌تر شود.»
با این حال این گفته بدان معنی نیست که آدانیک در حوزه زیرساختی محصول و راهکاری ارائه نکرده است. زیرساختی‌ترین محصول این شرکت که نزدیک‌ترین محصول به لایه هسته و سوئیچ هم تلقی می‌شود، «کاریز» است که عرضه آن نیز به‌دلیل لزوم انطباق با شرایط رقابتی و نیاز به چابکی در ارائه محصول که در بانک احساس می‌شد، صورت گرفت.
مزیت دانشی، از کیلید تا فینوتک
محصولات آدانیک از «کاریز» شروع می‌شود و به محصولات دیگر در حوزه‌های موبایل و وب می‌رسد که شناخته‌شده‌ترین آنها کیلید است. کیلید، سامانه مدیریت گردش کار چندامضایی روی بستر موبایل با استفاده از امضای دیجیتال است و به زبان فنی ساده، معادل موبایل‌بانک و اینترنت‌بانک در یکی از فضاهای شخصی فرد محسوب می‌شود که از تلفن همراه به‌عنوان توکن استفاده می‌کند.
به گفته حاجی‌زاده‌مقدم، آدانیک در این سرویس ترجیح داد بر بانکداری شرکتی که کمبود آن احساس می‌شد، متمرکز شود و محصولی هم که عرضه کرده، هم‌اکنون در سه بانک پارسیان، شهر و آینده فعال است. در کیلید احراز هویت و امضای فرد با یکی از ابزارهای شخصی و حقیقی‌اش انجام می‌شود که اعتبار درستی آن است.
مدیرعامل آدانیک در توضیح سرویس کیلید چنین می‌گوید: «شرکت‌ها عمدتا از روش‌های کاغذی و چک برای پرداخت‌هایشان استفاده می‌کردند. بر این اساس ما شرکت‌های کوچک و متوسط را هدف قرار دادیم و از ابزارهای امنیتی جدیدی که در گوشی‌های هوشمند تعبیه شده بود، استفاده کردیم. تمرکز بر «تجربه کاربری» مزیت دانشی ما بوده است. نمود آن نیز در ساده‌شدن برنامه و حذف منوهای پیچیده دیده می‌شود. همچنین در بحث امضای دیجیتال کمبود راه‌حل مشهود بود، ما آن را با محصول کیلید به‌صورت اجرایی وارد عرصه بانکداری کردیم. تا قبل از آن تلاش‌ها و تجربه‌ها در این زمینه چندان موفق نبود. کیلید آغاز اکوسیستمی جدید در نظام بانکداری بود.»
مشتریان آدانیک زیادند؛ از بانک‌هایی چون ملی، توسعه صادرات، شهر، آینده و پارسیان تا موسسه مالی نور، بیمه رازی و شرکت ارتباط فردا که تیم 40نفره آدانیک برای همه آنها راه‌حل‌های عملیاتی اندیشیده است. به غیر از این، این شرکت سهمی از یک کسب‌وکار مستقل به نام «فینوتک» را هم دارد که با همکاری شرکت ارتباط فردا متولد شده و آن‌طور که حاجی‌زاده‌مقدم می‌گوید این اتفاق نتیجه تمرکز و همکاری مشترک روی موضوع بانکداری باز بوده است.
سهولت و امنیت؛ قدری متفاوت‌تر
دانش، نوآوری و چابکی مخرج‌مشترک نیازهای مخاطبان و مشتریان در هر کسب‌وکاری، به‌خصوص کسب‌وکارهای حوزه‌های فناوری است. در عرصه بانکداری دیجیتال که آدانیک در آن فعال است، میثم فقیهی، مدیر پروژه شاکیلید می‌گوید مشتریان آنها در جست‌وجوی سهولت و امنیت هستند، اما در آدانیک به واسطه نوآوری و دانش و چابکی، بروز و ظهور این موارد بیشتر می‌شود.
او می‌گوید: «آدانیک سهولت و امنیت می‌دهد اما نوع سهولت و امنیتی که ما ارائه می‌کنیم، متفاوت است. برای مثال در محصولات کیلید و بومرنگ و شاکیلید، امنیت و سهولت هست، اما به این مقولات از وجهی متمایز نگاه می‌کنیم.»
آدانیک به‌جز سرویس بومرنگ (سامانه ارائه امن API بانکی به استارت‌آپ‌ها) که بعدها به پروژه فینوتک تبدیل شد و گسترش یافت، به حوزه احراز هویت نیز ورود پیدا کرد. کیلید یکی از این سرویس‌ها بود که اساس آن بر قرار دادن ابزار امضای دیجیتال در اختیار بانک‌ها بود و ظرفیت‌های گسترده‌تری از موبایل‌بانک داشت.
آدانیک در ادامه آن‌طور که مدیرعامل آن می‌گوید، سرویس کلون یا سیستم مرکزی احراز هویت خود را که قابلیت پشتیبانی از رمز ایستا، امضای دیجیتال و رمز یک‌بارمصرف روی گوشی‌های هوشمند را داشت، عملیاتی کرد که جنبه نوآورانه آن امضای دیجیتال و استفاده از ابزار توکن موبایلی است. آدانیک در حوزه بانکداری موبایلی هم‌اکنون پروژه‌ای را با شرکت «توسن‌تکنو» به‌صورت مشترک جلو می‌برد که به گفته حاجی‌زاده‌مقدم، در زمینه بانکداری ویدئوییVideo Banking) ) در موبایل است. یعنی بانکداری ویدئویی با زیرساخت دیجیتال یکپارچه می‌شود و مفهومی جدید از شعبه ساخته می‌شود.
گمانیک؛ کشف تقلب با دانش داده
بانکداری در علم و عمل وابستگی بالایی به دیتا دارد و بر همین اساس هم در تمام پروژه‌ها و راه‌حل‌های بانکی، دانش استفاده از داده‌ها، یک الزام است؛ چراکه ارزش‌افزوده‌ای که ایجاد می‌شود، بر اساس تحلیل حجم زیادی از داده‌ها پدید می‌آید. شرکت آدانیک نیز دو سالی است که وارد حوزه داده شده است؛ منتها با هدف و روشی متفاوت. مشتری آدانیک در این حوزه بانک آینده بود و هدف هم این بود که با تشخیص ناهنجاری و تقلب در داده‌ها، برای بانک ارزشافزوده ایجاد شود. سرویس گمانیک از این دغدغه خلق و عملیاتی شد.
سهیل الله‌پناه، سرپرست تیم داده آدانیک در این خصوص بیشتر توضیح می‌دهد: «ما می‌خواستیم یک ارزشافزوده برای مشتری خودمان ایجاد کنیم، یعنی می‌خواستیم به بانک ثابت کنیم که داده‌هایی که دارد، اهمیت دارد و می‌تواند از آنها بیشتر و به نحو بهتری بهره‌برداری کند. این بهره‌برداری می‌تواند کشف تقلب‌های رایج یا الگوی رفتاری سیستم باشد. این ابزار می‌تواند ریسک‌ها و هزینه‌های سیستم را به واسطه تحلیل‌هایش، تشخیص داده و زمینه را برای کاهش آنها فراهم کند.»
او ادامه می‌دهد: «بر همین اساس در ابتدا تمرکز ما بیش از آنکه بر فناوری باشد، بر خود داده‌ها و توسعه محصولی بود که در کوتاه‌ترین زمان ممکن نتیجه ملموسی برای بانک ایجاد کند. پس از این بود که بر اساس بازخوردهای بانک، تجربه تیم توسعه‌دهنده و بررسی تجربه‌های جهانی، آدانیک مصمم به توسعه محصولی شد که نه‌تنها روی داده‌های بانک؛ بلکه روی سایر حوزه‌های داده نیز توسعه‌پذیرتر، مقیاس‌پذیرتر و دارای عملکردی سریع‌تر باشد.»
الله‌پناه بیان می‌کند: «همچنین در ابتدا تنها از روش‌های مبتنی بر قاعده برای تشخیص تقلب استفاده می‌شد، اما در گام‌های بعدی تشکیل پروفایل مشتری و تشخیص ناهنجاری بر اساس روش‌های آماری در دستور کار قرار گرفت و در حال حاضر نیز روش‌های مبتنی بر یادگیری ماشینی و ساخت گراف از موجودیت‌های بانکی در حال بررسی و پیاده‌سازی است.»
واقعیت تلخ دیگری هم وجود دارد. بسیاری از سازمان‌ها آنچنان که باید سراغ کشف تقلب‌ها و تخلفات نرفته‌اند و از آن سو نیز نظارت دقیقی بر تراکنش‌ها ندارند. یک دلیل شاید این باشد که راهکار و محصولی برای این کار نداشته‌اند. از الله‌پناه می‌پرسیم گمانیک چقدر این نیاز سیستم بانکی را برآورده می‌کند.
او در پاسخ میان بررسی آنلاین و آفلاین و عملکرد بانک‌ها در هر دو حالت تفکیک قائل می‌شود و یادآوری می‌کند: «شاید در بررسی آفلاین داده‌ها به‌صورت جسته‌گریخته کارهایی شده باشد، اما در بررسی آنلاین داده‌ها چندان پیشرفتی حاصل نشده است. بخشی از موضوع به مسائل زیرساختی بازمی‌گردد، بخشی هم شاید دلایل تجاری دارد.»
الله‌پناه بیان می‌کند: «یعنی شاید آن‌قدر مهم نیست که در حساب یک فرد خاص چه اتفاقی می‌افتد، ولی وقتی پای بحث‌های پولشویی به میان می‌آید و بانک مرکزی فشار می‌آورد، این موضوع اهمیت پیدا می‌کند و موارد خاص را بررسی می‌کنند، اما بخشی از این موضوع نیز به این بازمی‌گردد که محصولی در این زمینه تولید نشده که داده‌ها را به‌صورت آنلاین بررسی کند و تاریخچه مشتری‌ها را نگه دارد و برای هر فردی پروفایل تشکیل دهد و مجموعه فعالیت‌های آنها را ثبت کند.»
او می‌افزاید: «دغدغه بانک‌ها نیز تاکنون بیشتر معطوف به این بوده که جلوی تخلفات و تقلبات بیشتر و بعدی را بگیرند. یعنی هدف‌شان پیشگیری یا کنترل و نظارت بر فعالیت‌های مشتری‌ها نبوده است. الان اما داستان به‌کل عوض شده و بانک‌ها به این موضوعات علاقه‌مند شده‌اند.»
به گفته الله‌پناه، کار روی داده‌ها در حوزه بانکی چالش‌های زیادی به همراه دارد و توسعه محصول هم برای آن دشوار است: «خیلی اوقات کسانی که با داده‌ها کار می‌کنند، نمی‌توانند آن را به یک محصول کاربردی تبدیل بکنند تا کاربر نهایی بتواند به‌سادگی آن را درک و از آن استفاده کند یا برعکس کسانی که محصولات بانکی نظیر اینترنت‌بانک و مانند آن را توسعه می‌دهند، معمولا درگیر کار با داده‌ها نمی‌شوند و همین اجماع سادگی، کاربردی‌بودن و در عین حال پیچیدگی کار با داده‌ها یکی از دلایلی است که شرکت‌ها کمتر سراغ این موضوع رفته‌اند و بانک‌ها نیز خودشان را درگیر نکرده‌اند.»
غزاله حسینی، مدیر فروش و ارتباط با مشتریان شرکت آدانیک، به دو الزام کلیدی در استفاده از سرویس‌هایی مانند گمانیک اشاره می‌کند. الزام اول زیرساخت‌های دیجیتالی مجتمع‌سازی داده‌ها در بانک‌ها و سایر سازمان‌هایی است که به نحوی با داده‌های اشخاص حقیقی و حقوقی سروکار دارند.
او در این‌باره می‌گوید: «اگر این پیش‌نیاز فراهم شده باشد، می‌توان امیدوار بود محصولاتی چون گمانیک بر پایه آنها، تحلیل‌های کاربردی و ضروری برای سیاست‌گذاری‌های آتی را فراهم کنند. این روند در سال‌های اخیر به واسطه حضور بانک‌ها در عرصه‌های دیجیتالی پیشرفت فراوانی داشته است، به نحوی که هم‌اکنون می‌توان از داده‌ها و بستر آماده‌شده برای شناسایی الگوهای رفتاری گروه هدف بانک‌ها و سازمان‌های دیگر استفاده کرد.»
حسینی می‌افزاید: «در واقع محصولات آدانیک، از حساب‌کتاب (PFM) گرفته تا کلون و کیلید، زمینه را برای رشد و بلوغ ابزارهایی چون گمانیک در اکوسیستم جدید، مهیا کرده‌اند. با استفاده از تحلیل داده‌های موجود و شناخت الگوهای رفتاری می‌توان بهینه‌تر در مورد مشتریان بانک‌ها و هر نوع سازمان و کسب‌وکار دیگر هدف‌گذاری و سیاست‌گذاری کرد. الزام دیگر دغدغه‌مندی سازمان‌ها، بالاخص بانک‌ها در زمینه استفاده از داده‌هایی است که در اختیار دارند.»
او می‌گوید: «دغدغه استفاده از داده‌های موجود که در سال‌های اخیر بخش زیادی از آنها به داده‌های دیجیتال تبدیل شده است و هنوز بخش زیادی از آنها در سیستم‌های سازمانی به‌صورت دستی ثبت می‌شود، طی سال‌های اخیر در بخش‌های گوناگون ساختار اجتماعی ایجاد شده است. سازمان‌های بزرگ اکنون با حجم بزرگی از داده‌های خام روبه‌رو هستند که خود به مثابه سرمایه‌ای اجتماعی و حتی مالی، قابلیت ایجاد ارزشافزوده برای آنها را در خود نهفته دارد. این ویژگی خاص بانک‌ها نیست و می‌توان ردپای چنین دغدغه‌ای را در سازمان‌های دیگر چون بیمه‌ها، شهرداری‌ها و دیگر محیط‌های دارای منابع اطلاعاتی دید.»
حسینی ادامه می‌دهد: «شاید ساده‌ترین نتیجه تحلیل‌های ابزارهایی از جنس گمانیک، شناخت الگوهای تقلب، تخلف و روندهای پولشویی باشد. در واقع آنچه در پس چنین شناختی اهمیت دارد، شناخت الگوهای کلی فرهنگی و سبک زندگی اجتماعی گروه‌های مختلف جامعه است که امکان سیاست‌گذاری‌های آتی در اکوسیستم جدید نظام بانکی و حوزه‌های فراتر از آن را فراهم می‌کند. این فرهنگ در حال رشد و طی‌کردن سیر بلوغ خویش است.»
می‌توان مدیریت داده را از جمله زیربنایی‌ترین عرصه‌هایی دانست که آدانیک سرمایه‌گذاری فراوانی روی آن کرده است. بنا به همین اولویت این شرکت سراغ بیمه‌ها هم رفته است. حوزه بکری که الله‌پناه می‌گوید هرچند داده‌های آن زیاد نیست و مدیران و صاحبان آنها هم محافظه‌کارند، اما در عین حال تنوع زیادی دارد و مهم‌تر اینکه کسی هم در این زمینه آنچنان که باید، کار نکرده است.
شاه‌کلیدِ «شاکیلید»
با این حال محصول و راهکار اصلی این شرکت همچنان در زمینه احراز هویت است. همان‌طور که می‌دانیم و در زندگی روزمره فردی نیز تجربه کرده‌ایم، یکی از مهم‌ترین چالش‌های کسبوکارها این است که چطور بدون اینکه به‌صورت فیزیکی مشتری را درگیر کنند، به او خدمت و سرویس ارائه بدهند. شرکت آدانیک با محصول شاکیلید خود، پلتفرمی شکل داده که بر اساس آن عرضه خدمات احراز هویت بین بانک‌ها و کسبوکارها صورت می‌گیرد.
شاکیلید یا «شبکه اعتماد کسب‌وکار» جدیدترین محصولی است که آدانیک بر بستر فناوری بلاکچین توسعه داده و هدف آن ارتباط بین بانک‌ها و کسبوکارها و تکمیل زنجیره اعتماد در تجارت الکترونیکی است. شاکیلید به‌طور ویژه بر احراز هویت دیجیتال اشخاص متمرکز است و آن‌طور که فقیهی، مدیر این پروژه می‌گوید، به محض اینکه کیلید به بلوغی نسبی رسید و کاربری‌اش افزایش یافت، تصمیم گرفتیم امکان امضا و قابلیت احراز هویت را از حوزه بانکی خارج کرده و در کسب‌وکارهای دیگر به کار گیریم. شاکیلید سرویس احراز هویت را با پشتوانه هویت بانکی افراد عرضه می‌کند.
به باور حاجی‌زاده‌مقدم، ورود آدانیک به این حوزه به خاطر نیاز به پاسخی بوده که کسب‌وکارهای دیجیتالی در زمینه احراز هویت و امضای دیجیتال داشتند. موارد متعددی وجود دارد که کسب‌وکارهای دیجیتالی دچار ریسک‌های مختلف نشناختن مشتری و کلاهبرداری‌های ناشی از جعل هویت شده‌اند.
تیم طراح و برنامه‌نویس سرویس شاکیلید برای این چالش، راه‌حلی طراحی و پیاده‌سازی کرده‌اند؛ راه‌حلی که آدانیک با نگاه به تجربیات بیرونی و جهانی ـ چه در انتخاب فناوری و چه در نحوه عرضه ـ به آن دست یافته و چون بر بستری تعاملی و مبتنی بر قراردادهای هوشمند و دفترکل توزیع‌شده است، فرصت‌های جدیدی از دل آن خلق می‌شود. این یعنی سطوح امنیتی بالاتری را برای افراد و کسبوکارها خلق می‌کند.
فقیهی در این‌باره توضیح بیشتری می‌دهد: «هر یک از ما ممکن است هر روز یا هرچند روز برای انجام امور بانکی سروکارمان با شعبه باشد. ما هر بار که به شعبه می‌رویم یک مرتبه احراز هویت می‌شویم و این احراز هویت با دفعه پیش چک می‌شود. یعنی مشخص می‌شود که این فرد همان فرد قبلی است. بنابراین احراز هویت بانکی قوی و محکم است. ما تصمیم گرفتیم که این احراز هویت را به‌عنوان یک خدمت قابل عرضه ارائه کنیم.»
او می‌افزاید: «یعنی اگر کسی خواست سندی را امضا کند، ما آن سند را در شبکه شاکیلید به امضای آن فرد می‌رسانیم، با این قید و نکته که مطمئن هستیم خود فرد آن را امضا کرده و بعدا هم می‌توان از این احراز هویت به شکل مستدل دفاع کرد. این سطحی از امنیت را ایجاد می‌کند. در سطح دیگر باید صحت امضای سند را غیر از بانک؛ دولت و حاکمیت نیز بپذیرند. یعنی وزارت صمت و مرکز ریشه نیز تایید کند این امضای دیجیتال قانونی است.»
به‌طور ساده شاکیلید مدعی است که قراردادهای افراد و کسبوکارها را با احراز هویتی در تراز بانک و به‌صورت معتبر امضا می‌کند. مهم‌ترین مزیت فنی شاکیلید، علاوه بر توجه به نیازهای خاص بانک‌ها در حوزه امنیت و محرمانگی اطلاعات، گسترش‌پذیری و قابلیت اتصال به شبکه‌های مشابه بین‌المللی است.
شکوفایی ظرفیت‌های بالقوه بانکداری شرکتی
دکتر بشیر بخشنده، مدیر محصول کیلید و شاکیلید می‌گوید کاری که آدانیک در شاکیلید انجام داده این است که امضای قرارداد میان فرد و کسبوکارها با استفاده از بستر بانکی را ممکن کرده است. این شاید مهم‌ترین جنبه تجاری این سرویس باشد، اما چگونگی گنجاندن این دست سرویس‌ها و امکان‌ها در مجموعه خدمات بانکی هم جای سوال دارد. در همین ارتباط، بخشنده به گسترش مفهوم بانکداری شرکتی در کشور اشاره می‌کند و اینکه بانکداری شرکتی هنوز به بلوغ و رشد مورد نیاز نرسیده است.
او به زیرساخت‌های گسترده بانک‌ها ارجاع می‌دهد و می‌گوید: «بسیاری از بانک‌ها در کشور ما از ظرفیت و قدرت و امکانات بالقوه خود مطلع نیستند و نمی‌دانند چطور از آن در راستای گسترش بانکداری شرکتی استفاده کرده و خدمات مختلفی بر اساس صرفه‌جویی ناشی از مقیاس ارائه کنند. ما معتقدیم خدمت احراز هویت می‌تواند گام نخست سلسله‌اقدامات بعدی باشد و پشت آن یک فناوری دفاتر کل توزیع‌شده به نام «کوردا» قرار داده‌ایم که به‌طور خاص برای بانک‌ها توسعه یافته است. امیدوار هستیم این شبکه بتواند ظرفیت زیادی برای ارائه خدمت حتی بین کسب‌وکارهای مختلف داشته باشد و نحوه جدیدی از احراز هویت بین کسبوکارها ایجاد کند.»
این شبکه به گفته فقیهی منحصرا برای بانک‌ها توسعه یافته و در آن با ثبت امضاها؛ جلوگیری از انکار و دیگر الزامات و نیازهای بانک‌ها از طریق شبکه رعایت می‌شود و در نتیجه از نظر امنیت بانکی نیز موثر واقع می‌شود. شاکیلید حالا یکی، دو ماه است که در بانک‌های آینده و پارسیان عملیاتی شده است. نخستین مشتریان این محصول شرکت‌های خدمات پرداختی چون ارتباط فردا، باهمتا، زرین‌پال، وندار و تجارت الکترونیک پارسیان هستند.
به گفته فقیهی، در بانک پارسیان، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان قرارداد پذیرندگی خدمات درگاه پرداخت اینترنتی را از طریق شاکیلید هم ارائه می‌کند. برای این کار نیاز است که افراد قراردادی چندبرگی را امضا و چند سند را به آن ضمیمه کنند. آن‌طور که مدیر این پروژه می‌گوید، در شاکیلید این امکان وجود دارد که اسناد با ضمائم آن برای کسب‌وکار ارسال شود. برای افرادی که گوشی هوشمند ندارند نیز فکر کرده‌اند و سرویس «امضای خیس» را برای آنها راه انداخته‌اند؛ امضای خیس به معنای امضای خودکاری روی کاغذ است.
یک کسب‌وکار قرارداد یا متن خود را به شبکه می‌دهد و شبکه هم به او یک کد پیگیری می‌دهد. کسب‌وکار این کد پیگیری را به متقاضی می‌دهد و به او می‌گوید که به شعب بانک‌های عضو شبکه مراجعه کند و کد پیگیری شاکیلید را به آنجا ارائه دهد. به محض ارائه شماره پیگیری شاکیلید، قرارداد در سیستم بانک نمایان می‌شود و کارمند شعبه هویت فرد و اصالت امضای مراجعه‌کننده را احراز و تایید می‌کند.»
به گفته فقیهی، در سرویس امضای خیس نیازی نیست که فرد امضاکننده، مشتری آن بانک باشد؛ بلکه هر فردی می‌تواند به یکی از شعبه‌های عضو شبکه مراجعه کند و فارغ از اینکه در آنها حساب دارد یا خیر، کد پیگیری را ارائه و خدمات دریافت کند. البته با استفاده از سرویس امضای دیجیتال فرایند امضای قرارداد با سهولت و سرعت بیشتری روی گوشی هوشمند قابل انجام است و فرد را از مراجعه حضوری بی‌نیاز می‌کند.
