پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شماری از رویدادهای خاص که طی دهه گذشته اتفاق افتاده‌اند، تحولاتی گسترده را در معماری بین‌المللی قوانین مالی رقم زدند. این تحولات در کارایی و هدفمندی تلاش‌های نظارتی نمود بیشتری داشته‌اند. به عنوان نمونه در پی بحران اقتصادی سال 2007، گروه 20 در سال 2009 نزدیک به 20 درصد از برنامه‌های اجرایی خود را به ایجاد شفافیت در امور مالی اختصاص داد. از آن زمان به بعد، صدها قانون نوشته شده‌اند و بالغ بر 30 طرح گزارش‌دهی برای سال 2020 و پس از آن تبیین شده‌اند. شرکت‌ها و رگولاتورها نیز در کنار مدیریت وظایف موجود، به تخصیص منابع عمده برای پیاده‌سازی درخواست‌های تغییرات ادامه می‌دهند.
در عرض 10 سال گذشته، رگولاتورها بیش از پیش نسبت به دریافت اطلاعات از سازمان‌های تحت نظارت خود اقدام کرده‌اند و الزامات انطباقی سفت و سخت‌تری را برای آن‌ها تبیین کرده‌اند. بحران اقتصادی، اسناد پاناما و سرپیچی‌هایی که از قانون مبارزه با پولشویی انجام گرفتند، موجب شد که رگولاتورها تلاش‌های خود را بیشتر کنند و بر فرآیند اجرای استانداردها توسط نهادهای مربوطه نظارت بیشتری داشته باشند.
تبیین قوانین و الزامات گزارش‌دهی بیشتر موجب می‌شود تا ضرورت استفاده از رویکردهای تکنولوژیکی شفاف مبتنی بر داده، بیش از پیش احساس شود. در نتیجه این رویکردها است که نهادهای رگولاتوری می‌توانند فعالیت موسسات مالی را با کمترین میزان خطا و ریسک مورد نظارت قرار داده و از آن‌ها گزارش تهیه کنند.
نیازی که برای حل‌وفصل الزامات رگولاتوری و انطباقی وجود دارد، باعث شده که حوزه‌ای به نام رگ‌تک اهمیت پیدا کند و سازمان‌های مختلف نسبت به سرمایه‌گذاری در آن اقدام کنند. در این میان حوزه نوظهور دیگری نیز وجود دارد که به تازگی رو به پیشرفت گذاشته است. این حوزه عبارت است از تکنولوژی نظارتی یا همان ساپ‌تک. همان‌گونه که رگ‌تک کارایی رگولاتورهای صنعتی و موسسات گزارش‌دهی را افزایش می‌دهد، ساپ‌تک نیز فرصت‌های خوبی را برای افزایش بازدهی آژانس‌های نظارتی فراهم می‌کند.
بازیگران رگ‌تک به رگولاتورها کمک می‌کنند تا با استفاده از تکنولوژی، داده‌ها را دیجیتالی‌سازی کنند، روندهای عملیاتی را ساده‌سازی کنند و فرآیندهای جمع‌آوری و گزارش‌دهی رگولاتوری را خودکارسازی کنند. پیاده‌سازی نوآوری‌های گسترده در سیاست‌گذاری و استراتژی رگولاتوری نیز یکی دیگر از فعالیت‌های بازیگران حوزه رگ‌تک محسوب می‌شود. ساپ‌تک نیز در کنار افزایش بازدهی عملیاتی، نوآوری‌های بزرگی را در سیاست‌گذاری و استراتژی رگولاتوری رقم می‌زند.
شکل بالا بخش‌هایی از نظارت مالی را نشان می‌دهد که ساپ‌تک در آن‌ها به کار گرفته می‌شود. کاربردهای ساپ‌تک در بخش جمع‌آوری داده عبارتند از گزارش‌دهی، مدیریت داده و دستیاری مجازی. تجزیه و تحلیل داده، نظارت بر بازار، تجزیه و تحلیل اقدامات خلاف قانون و نظارت احتیاطی کلان و خرد نمونه‌هایی از موارد دیگر کاربرد ساپ‌تک به شمار می‌روند. مهم است که بدانیم ساپ‌تک چگونه و در کجا مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی مهم‌تر از آن این است که بدانیم چرا امروزه این حوزه نوظهور به یک موضوع پر اهمیت تبدیل شده است.
.
تقاضا برای ساپ‌تک
یکی از اصلی‌ترین دلایل توسعه ساپ‌تک عبارت است از کنار گذاشتن رویه‌های قالبی و دستی و پشتیبانی از رویکردهای ورود و بازیابی داده، دسترسی به داده، ابزارهای گزارش‌دهی، درک مفهوم داده‌های غیرساختاریافته، مدیریت کیفیت داده و انطباق رگولاتوری. در این قسمت بهتر است نگاهی داشتیم بر مواردی که نشانگر اهمیت ساپ‌تک هستند:
- ناظران داده‌ها را از بین هزاران موسسه جمع‌آوری می‌کنند. عدم استانداردسازی در گزارش‌دهی داده موجب می‌شود که رگولاتورها زمان و نیروی بسیاری را برای سازمان‌دهی این داده‌ها صرف کنند تا آن‌ها را به شکل یک قالب کاربردی درآورند.
- مناطق جغرافیایی مختلف طبقه‌بندی‌های رگولاتوری متنوعی دارند. در نتیجه، مجموعه‌های داده تهیه شده در هر کدام از مناطق جغرافیایی با یکدیگر متفاوت است. عدم استانداردسازی باعث می‌شود که انجام تست استرس پیچیده‌تر شود.
- تاکید روزافزون بر مهندسی مجدد توابع داده بیانگر این است که در سال‌های آینده، ساختارهای داده تهیه شده توسط حسابداران مالی کامل‌تر و پیچیده‌تر خواهند شد؛ در نتیجه سیستم‌های فعلی جمع‌آوری داده قابلیت پاسخ‌دهی به آن‌ها را نخواهند داشت.
- طولی نخواهد کشید که مدل‌های کسب‌وکاری فین‌تک به شکل قانونمند درخواهند آمد؛ در نتیجه جریان داده افزایش خواهد یافت و پارامترها و متغیرهای ریسک جدیدی معرفی خواهند شد. بدین ترتیب بر میزان پیچیدگی‌ها افزوده خواهد شد.
- در دنیای امروزی منابع ریسک افزایش پیدا کرده‌اند و برای جلوگیری از بروز اثرات سیستمی، لازم است که ارزیابی ریسک به شکل آنی انجام گیرد؛ ولی فرآیندهای کنونی مورد استفاده توسط رگولاتورها از ظرفیت کافی برای این امر برخودار نیستد.
پس از مطرح شدن موارد مذکور، چندین سوال پیش می‌آید. برای مثال، ساپ‌تک چگونه می‌تواند به عنوان یک محرک، نظارت را به سمت مدرنیته شدن سوق دهد؟ اگر این تکنولوژی تا حدی که می‌گویند، کارایی دارد، پس چرا هنوز کسی آن را در مقیاس گسترده پیاده‌سازی نکرده است؟ به موضوع پذیرش ساپ‌تک توسط رگولاتورها نیز خواهیم پرداخت، ولی در ابتدا بیایید نگاهی دقیق‌تر داشته باشیم بر تاثیر این تکنولوژی در نظارت آینده محور. بدین منظور لازم است با مجموعه‌ای از مزایای ساپ‌تک آشنا شویم.
.
ساپ‌تک به عنون یک گزاره ارزش جذاب
تقویت فرآیند جمع‌آوری داده: اتخاذ یک رویکرد استانداردسازی‌شده، قابل خواندن توسط ماشین و مبتنی بر ورودی در گزارش‌نویسی، به خودکارسازی و ساده‌سازی جمع‌آوری داده خواهد انجامید. در نتیجه هم در هزینه و زمان صرفه‌جویی خواهد شد و هم دیدگاه جامعی در مورد داده‌های ریسک بدست خواهد آمد. اصلاح الزامات گزارش‌دهی و تسهیل روند جمع‌آوری داده‌های آنی جزو مزایایی هستند که رگولاتورها از طریق ادغام با تکنولوژی می‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند.
افزایش بهره‌وری و کارایی: با خودکارسازی عملیات سازمان‌دهی و جمع‌آوری داده، نیاز به نیروی انسانی نظارتی کمتر می‌شود؛ در این صورت از نیروهای مازاد می‌توان برای انجام وظایف مرتبط با تصمیم‌گیری‌های پر ریسک استفاده کرد. نتیجه چنین روندی افزایش بهره‌وری خواهد بود.
کاهش آنی و فعالانه ریسک: یک سیستم نظارت آنی، رگولاتورها را قادر می‌سازد که اعمال غیر قانونی تاجران و کارمندان را از پیش شناسایی کرده و به شکل فعالانه‌ای جلوی وقوع آن را بگیرند. افزایش دقت سیستم‌های نظارتی و کاهش تخلفات جزو مزایای این امر به شمار می‌روند.
شناسایی نکات نهفته در داده‌های غیر ساختاریافته: ناظران می‌توانند از تجزیه و تحلیل‌های پیشرفته برای گردآوری و تحلیل داده‌های غیر ساختاریافته استفاده کنند؛ در نتیجه، کارایی افزایش پیدا می‌کند. برداشته شدن بار مسئولیت استانداردسازی از دوش نهادهای قانونی نیز یکی دیگر از مزایای چنین روندی است.
حسابرسی دیجیتال و از راه دور، به افزایش سطح تعاملات کمک می‌کند: حسابرسی از راه دور دیجیتالی، دقیقا نقطه مقابل حسابرسی فیزیکی محسوب می‌شود که مستلزم حضور فیزیکی در محل است. این نوع از حسابرسی پیشرفته هزینه‌ها را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد و در افزایش میزان تعاملات رگولاتورها و موسسات تاثیر بسزایی دارد.
پس از مطالعه مزایای ساپ‌تک، خالی از لطف نیست که با پذیرندگان زودهنگام این تکنولوژی نیز آشنا شویم. این پذیرندگان بیش از همه از مزایای مذکور بهره‌مند شده‌اند.
.
معرفی آن دسته از نهادهای نظارتی که جزو پذیرندگان زودهنگام ساپ‌تک محسوب می‌شوند
در جدول زیر به نمونه‌هایی از تکنولوژی‌هایی پرداخته شده که به تازگی توسط نهادهای نظارتی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. لازم است اشاره کنیم که تصویر زیر مقدماتی بوده و بر اساس فعالیت‌های عمومی تهیه شده است. بنابراین نباید آن را مرجع کاملی از پذیرندگان زودهنگام ساپ‌تک دانست.
هر نوعی از نوآوری، فارغ از منشا، موارد کاربرد و پذیرندگان آن، با چالش‌هایی همراه است که در مسیر افزایش مقیاس موثر باید بر آن‌ها غلبه کرد. بدین ترتیب، در ادامه نگاهی داریم بر چالش‌هایی که پیرامون ساپ‌تک وجود دارد.
.
چالش‌های پیش روی ساپ‌تک
- یکی از بزرگترین چالش‌ها عبارت است از حذف زیرساخت‌های سنتی. درگاه‌های گزارش‌دهی و سیستم‌های جمع‌آوری قدیمی، پیاده‌سازی تکنولوژی را به کاری خسته‌کننده و زمان‌بر تبدیل می‌کنند.
- داده‌هایی که رگولاتورها با آن‌ها سروکار دارند، بسیار مهم و حساس هستند، از این رو تکیه بیش از حد بر خودکارسازی و راهکارهای دیجیتال، ریسک حملات سایبری و شکست‌های عملیاتی را افزایش خواهد داد. حل‌وفصل چنین آسیب‌هایی می‌تواند به شدت هزینه‌بر باشد.
- کیفیت پیش‌بینی‌ها و هوش ایجاد شده توسط تکنولوژی‌های جدید باید توسط هوش انسانی مورد نظارت قرار گرفته و اصلاح شود. شناسایی ترکیب متناسبی از خودکارسازی و نظارت انسانی برای دنیای نظارتی آینده امری ضروری است.
با وجود چالش‌های موجود، همه از دیدن پذیرش سریع ساپ‌تک توسط رگولاتورهای فعال در اقتصادهای بزرگ جهان شگفت‌زده می‌شوند. در ادامه مقاله قصد داریم داستان دو رگولاتور را بیان کنیم که جزو پذیرندگان زودهنگام ساپ‌تک به شمار می‌روند. این دو رگولاتور عبارتند از: مرجع راهبرد امور مالی انگلستان و نهاد پولی سنگاپور.
.
ابتکارات آینده محور نهاد پولی سنگاپور
نهاد پولی سنگاپور جزو اولین نهادهای رگولاتوری است که یک دفتر مجزا از بخش گروه تحلیل داده خود را به ساپ‌تک اختصاص داده است. این نهاد سعی دارد تکنولوژی مدرن را با عملیات نظارتی ادغام کند. نهاد مذکور همچنین یک سیستم تحلیل داده و شناسایی الگو را راه‌اندازی کرده تا رفتار دادوستد را مورد مطالعه قرار داده و خرابکاری‌های انجام گرفته در بخش تجارت و قیمت را تشخیص دهد.
یکی دیگر از اقدامات نهاد پولی سنگاپور، توسعه یک سیستم تحلیل داده بوده است. سیستم مذکور امکان جستجو بین سه هزار گزارش معاملات مشکوک یا همان STR را فراهم می‌کند. این کار به صورت ماهیانه روی گزارش‌های ارسالی از موسسات مالی انجام می‌گیرد و هدف آن، جلوگیری از پولشویی و تامین مالی تروریسم است.
اصلی‌ترین هدف نهاد پولی سنگاپور این است که در نهایت، تمامی درخواست‌های داده ارسالی از سوی این نهاد به شکل قابل خواندن توسط ماشین درآیند تا از تکرار ناخواسته درخواست‌ها جلوگیری به عمل آید. خودکارسازی عملیات پردازش داده، روند رسیدگی به جریان یکپارچه داده‌های ورودی به داشبوردهای رگولاتوری دفتر نهاد پولی سنگاپور را آسان‌تر می‌کند.
این رگولاتور ساکت ننشسته و به صورت عمومی اعلام کرده که اشتیاق زیادی برای به‌کارگیری ساپ‌تک دارد. آقای سوپناندو موهانتی مدیریت ارشد بخش فین‌تک نهاد پولی سنگاپور را به عهده دارد. وی در مصاحبه با استودیوی مدیچی عنوان کرده است:
ساپ‌تک حول مفهوم استفاده از تکنولوژی در بخش نظارتی طراحی شده است. آیا می‌خواهید بدانید چرا نهاد پولی سنگاپور به استفاده از ساپ‌تک روی آورده است؟ دلیل این است که ما با مشاهده افسران انطباقی و بانک‌هایی که از تکنولوژی رگ‌تک استفاده می‌کردند، به قدرت آن پی بردیم. بنابراین تصمیم گرفتیم که تکنولوژی را در بخش رگولاتوری خودمان توسعه دهیم و امتحان کنیم که آیا رگولاتورها هم می‌توانند از داده‌های خود در راه افزایش بهره‌وری عملیات نظارتی بهره ببرند یا خیر.
او در ادامه افزود:
صنایع در حال حرکت به سمت فعالیت‌های مالی پیچیده‌تر هستند، بنابراین ما نباید صرفا یک جا بنشینیم و نظارت کنیم. روش‌های بهتری برای خواندن داده از راه دور، انجام تجزیه‌وتحلیل روی کل داده و انجام هوشمندانه نظارت وجود دارد. مهم‌تر از همه این است که سال گذشته، قانون‌گذار سنگاپور اعلام کرد تا سال 2022، تمامی بانک‌های این کشور باید داده‌هایشان را به شکل قابل خواندن توسط ماشین ثبت کنند. با ثبت و ارسال این اطلاعات، ما به عنوان یک رگولاتور به شکل بهتری می‌توانیم به تنظیم صنعت بپردازیم.
.
مقررات قابل خواندن توسط ماشین و دیگر ابتکارات ساپ‌تکی مرجع راهبرد امور مالی انگلستان
ابتکارات مشارکتی مرجع راهبرد امور مالی انگلستان، به افزایش میزان پذیرش ساپ‌تک و هموار کردن مسیر پیاده‌سازی سیستم‌های رگولاتوری آینده محور کمک می‌کنند. تعدادی از ابتکارات انجام شده توسط مرجع راهبرد امور مالی انگلستان به شرح زیرند:
- پروژه میسون: عبارت است از همکاری با آر3، رویال بانک اسکاتلند و سایر بانک‌های جهانی با هدف شناسایی موارد کاربرد تکنولوژی دفتر کل توزیع شده در گزارش‌دهی رگولاتوری. فاز اول با موفقیت انجام شده و طرح دیگری با استفاده از داده‌های زنده در حال توسعه است.
- اسمارت‌رگ: عبارت است از همکاری با کالج دانشگاهی لندن و سانتاندر بانک به منظور استفاده از قراردادهای هوشمند و تکنولوژی دفتر کل توزیع شده برای تایید انطباق.
- اسنت اکسپریمنت: مرجع راهبرد امور مالی انگلستان با گروه آی‌ان‌جی و پینترست میسون وارد همکاری شده تا امکان استفاده از تکنولوژی‌های پردازش زبان طبیعی و هوش مصنوعی را در تفسیر دستورالعمل بازار ابزارهای مالی مورد مطالعه قرار دهد. ایجاد و مدیریت خودکار یک برنامه انطباقی نیز جزو اهداف این همکاری بوده است.
- مشاور هوشمند رگولاتوری: مرجع راهبرد امور مالی انگلستان پیش‌تر تحقیقاتی را در مورد هندبوک رگولاتوری انجام داده و این هندبوک را برچسب‌گذاری کرده است. اکنون این نهاد رگولاتوری در تلاش است تا یک سرویس مشاوره هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی را در بخش فرانت اند خود پیاده‌سازی کند تا از طریق این هندبوک، خدمات مشاوره خودکار پایه‌ای را در اختیار افراد متقاضی قرار دهد.
علاوه بر موارد ذکر شده، در نوامبر سال 2017 نیز مرجع راهبرد امور مالی انگلستان با همراهی بانک انگلستان و سایر رگولاتورها یک تک‌اسپرینت دو هفته‌ای را برگزار کرد. هدف از این تک‌اسپرینت عبارت بود از شناسایی موارد کاربرد هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در توسعه چارچوب‌های رگولاتوری مدل محور قابل خواندن توسط ماشین. چندین بانک و استارت‌آپ حوزه رگ‌تک در این تک‌اسپرینت شرکت داشتند و بسیاری از آن‌ها اثبات مفهومی خود را ارائه کردند.
اکنون که به ابتکارات مهم نهاد پولی سنگاپور و مرجع راهبرد امور مالی انگلستان پرداختیم، خالی از لطف نیست که فعالیت‌های سایر رگولاتورهای جهان را نیز در حوزه ساپ‌تک مورد بررسی قرار دهیم.
در حال حاضر، اغلب اقدامات رگولاتوری به تاخیر می‌افتند؛ دلیل این تاخیر به داده‌های سنتی و تحقیقات زمان‌بری مربوط می‌شود که مستلزم حضور فیزیکی در محل هستند. در راهکارهای ساپ‌تک از مکانیزم‌های قوی‌تری برای جمع‌آوری داده استفاده می‌شود. تفسیر داده نیز در سایه قابلیت‌های تحلیل پیشرفته و ابری به شکل سریع‌تر و بهتری انجام می‌گیرد؛ در نتیجه نظارتی که با استفاده از راهکارهای ساپ‌تک انجام می‌شود؛ نزدیک به آنی است.
همان‌گونه که رگ‌تک فرآیند مانیتورینگ و گزارش‌دهی موسسات را بهبود بخشیده، ساپ‌تک نیز پتانسیل آن را دارد که از طریق استانداردسازی گزارش‌دهی و ساده‌سازی فرآیند جمع‌آوری و تحلیل داده، بهره‌وری رگولاتورها را افزایش دهد. مزیت ساپ‌تک تنها به کاهش هزینه‌های نهادهای رگولاتوری محدود نمی‌شود؛ به‌کارگیری نوآوری‌های تکنولوژیکی به تقویت سطح مشارکت موسسات و رگولاتورها می‌انجامد و این روند، مبلغ جریمه‌های اعمال شده بر موسسات را کاهش می‌دهد.
به عنوان جمع‌بندی باید به این نکته اشاره کنیم که ساپ‌تک هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد. موارد کاربرد بالقوه ساپ‌تک در بانک‌های مرکزی و مراجع احتیاطی هنوز به شکل کامل شناسایی نشده‌اند. با این حال، موسسات مالی در حال تحقیق روی نکات مشترک راهکارهای نظارتی و تکنولوژی‌های پیشرفته هستند. از جمله این تکنولوژی‌های پیشرفته می‌توان به هوش مصنوعی، یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی اشاره کرد. اغلب راهکارهای ساپ‌تک جهان هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارند، ولی به طور قطع می‌توان پیش‌بینی کرد که این قبیل از راهکارها، طی سال‌های آینده در مقیاس بالایی به کار گرفته خواهند شد.
منبع: گومدیچی
