پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کارگاه لندتک، مدیریت مالی شخصی و تامین مالی جمعی یکی از کارگاه‌های روز دوم کنفرانس فین‌تک ایران بود که 14 شهریورماه در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد. زکیه ایزدی کارشناس پورتفوی cvc فناپ و امیر حق‌رنجبر مدیرعامل ایران رنتر مدرس بخش اول این کارگاه بودند و درباره لندتک و وضعیت آن در ایران و دنیا صحبت کردند. در ادامه نگاهی به بخش‌هایی از صحبت این دو مدرس در کارگاه لندتک خواهیم داشت.
ببینید: لندتک چیست؟ / گزارش ویدئویی
زکیه ایزدی کارشناس پورتفوی cvc فناپ، اولین مدرس کارگاه مبانی لندتک بود که درباره انواع لندتک صحبت کرد و آمارهایی از آن در دنیا ارائه داد.
دانلود کنید: فایل PDF ارائه زکیه ایزدی کارشناس پورتفوی cvc فناپ
به گفته ایزدی، با پیشرفت تکنولوژی بازار مالی دچار تحول شد و صنعتی به نام فین‌تک شکل گرفت که طیف وسیع و زیرمجموعه‌های زیادی دارد. یکی از زیرمجموعه‌های آن لندتک است. لندتک با کمک تکنولوژی در صنعت مالی، وجوه مازاد را از کسانی که آنها را دارند، می‌گیرد و به کسانی که به آنها نیاز دارند، می‌دهد.
با توجه به صحبت‌های ایزدی و بر طبق آمارها، پیش‌بینی شده است که در سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۵۰ میلیون درخواست برای وام و قرض به لندتک‌ها وجود خواهد داشت و بیش از ۲۵ میلیون وام توسط پلتفرم‌های لندتک ارائه خواهد شد.
.
آمارهایی از دو نوع وام‌دهی فردبه‌فرد
او با اشاره به اینکه وقتی درباره لندتک صحبت می‌کنیم درواقع داریم درباره قرض‌دادن منابع به یکدیگر صحبت می‌کنیم، گفت که وام‌دهی فردبه‌فرد معروف‌ترین و جذاب‌ترین نوع لندتک است که دو نوع P2P Consumer Lending و P2P Business Lending دارد. در وام‌دهی فردبه‌فرد همیشه پلتفرمی به نام پلتفرم وام‌دهی، یک قرض‌گیرنده، یک قرض‌دهنده و همین‌طور معمولا یک شریک بانک برای ایجاد اعتماد وجود دارد.
با توجه به گفته‌های او در این کارگاه، در نظرسنجی که انجام شده، بیشتر مشتریان P2P Consumer Lending برای وام‌های خرد به سراغ لندتک می‌روند؛ درواقع برای تامین نیازهای خرد خود، از این پلتفرم‌ها کمک می‌گیرند.
بر اساس نتایج یک نظرسنجی نیز ۴۶ درصد افراد برای خرید وسیله نقلیه، ۲۶ درصد برای ساخت‌وساز خانه، ۲۵ درصد برای تسویه بدهی و ۲ درصد نیز برای ایجاد شغل از این وام‌ها استفاده می‌کنند.
ایزدی درباره P2P Business Lendingها نیز آمارهایی ارائه کرد و گفت: «بر طبق یک نظرسنجی، در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ حدود ۲۳ درصد کسب‌وکارهایی که از پلتفرم‌های وام‌دهی فردبه‌فرد وام دریافت کرده‌اند، کارگاه‌های تولیدی بودند و تنها ۴ درصد آنها کسب‌وکارهای مالی بودند. همچنین بیشتر افرادی که در این پلتفرم‌ها نقش سرمایه‌گذاری دارند، مرد هستند و بیش از ۵۰ سال سن دارند. علاوه بر این موارد، بیشتر کسب‌وکارهایی که از این طریق وام دریافت کرده‌اند برای سرمایه در گردش خود این کار را انجام داده‌اند. علاوه بر این، ۳۷ درصد این کسب‌وکارها بالای ۱۰ سال سن دارند و این یعنی این کسب‌وکارها نوپا نیستند.»
.
آیندگان لندتک
ایزدی در این کارگاه به Invoice Trading به‌عنوان یکی از نمونه‌های لندتک نیز اشاره کرد و با ذکر مثالی آن را توضیح داد: «برای مثال شما کسب‌وکاری دارید که محصولی می‌فروشید، شخصی از شما آن را خریده و قرار است در بلندمدت آن را پرداخت کند. پلتفرم‌های این حوزه فاکتورهای شما را با قیمت پایین‌تری خریداری می‌کنند و آن را پرداخت می‌کنند.»
ایزدی POS Lending را نیز یکی از انواع لندتک دانست که سردمداران آن affirm و klarna هستند. او با اشاره به فوربس گفت که Affirm، kabbage، nova credit و Tala آیندگان لندتک هستند؛ و در انتها به latoken نیز به‌عنوان یکی از روش‌هایی که می‌تواند به لندتک‌ها کمک کند، اشاره کرد.
.
POS Lendingها
امیر حق‌رنجبر مدیرعامل ایران رنتر مدرس دوم کارگاه مبانی لندتک بود. او درباره ایران رنتر به‌عنوان یکی از استارت‌آپ‌های لندتک ایران و البته وضعیت این حوزه در ایران صحبت کرد.
دانلود کنید: فایل PDF ارائه امیر حق‌رنجبر مدیرعامل ایران رنتر
به گفته حق‌رنجبر، وام‌دهی فردبه‌فرد و POS Lending شناخته‌شده‌ترین حوزه‌های لندتک در دنیا هستند. او درباره POS Lendingها گفت که این بخش در لحظه خرید، به خریدار اعتبار می‌دهد که ایران رنتر نیز در این حوزه فعالیت می‌کند. حق‌رنجبر در این کارگاه همچنین خبر از راه‌اندازی درگاه اعتباری ایران رنتر تا دو ماه آینده داد.
او درباره کارت اعتباری و POS Lending نیز توضیح داد: «زمانی که کارت‌های اعتباری آمدند، بانک‌هایی که متوجه آن و تغییری که ایجاد شده بود نشدند، لطمه خوردند. در حال حاضر نیز با ظهور POS Lendingها اگر بانک‌ها آنها را درک نکنند دچار مشکل خواهند شد.»
حق‌رنجبر در ادامه صحبت‌هایش مقایسه‌ای بین POS Lendingها و P2P Lendingها انجام داد: «برای مثال فردی که می‌خواهد از هزار دلار تا ۵۰ هزار دلار وام بگیرد به سراغ پلتفرم‌های وام‌دهی فردبه‌فرد می‌رود. این پلتفرم‌ها نسبت به ارائه وام سختگیر هستند و سابقه اعتباری افراد برایشان مهم است و زمان بازپرداخت وام آنها نیز بین ۲ تا ۵ سال است؛ اما POS Lendingها چون میزان وام‌هایشان کمتر است، ریسک بیشتری را می‌پذیرند و زمان بازپرداخت آنها ۳۶ ماه است.»
به گفته حق‌رنجبر، پلتفرم‌های وام‌دهی فردبه‌فرد کار اعتبارسنجی افراد را خودشان انجام نمی‌دهند و عموما بر با استفاده از نمره FICO متقاضیان را جهت دریافت وام رتبه‌بندی می‌کنند و بر اساس نمره کسب کرده به آنها وام می‌دهند اما استارت‌آپ‌های جدیدتر این کار را انجام نمی‌دهند و با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل‌های مختلف ریسک را می‌سنجند.
.
بزرگ‌ترین موانع راه‌اندازی استارت‌آپ‌های لندتک در ایران
مدیرعامل ایران رنتر گفت که یکی از بزرگ‌ترین مانع راه‌اندازی استارت‌آپ‌های لندتک در ایران نیز ساختار اعتبارسنجی است. در ایران در حال حاضر اطلاعات اعتباری تمامی افرادی که از بانک‌ها تسهیلات دریافت کرده‌اند، توسط شرکت رتبه‌بندی ایران در اختیار افراد و کسب‌وکارها قرار گرفته است و به‌تازگی نیز استارت‌آپ‌هایی در این حوزه شکل گرفته‌اند ولی هنوز اطلاعات آنها کامل و دقیق نیست؛ به همین خاطر فرد در خود ایران رنتر می‌تواند اعتبارسنجی شود و بر اساس نمره‌ای که دریافت می‌کند، اعتبار بگیرد و اگر نمره آن کم باشد امکان ثبت سفارش نخواهد داشت.
با توجه به صحبت‌های حق‌رنجبر، صنعت وام‌دهی فردبه‌فرد با شکل فعلی که در دنیا در حال پیاده‌سازی است به علت ربوی بودن به‌هیچ‌عنوان در ایران قابلیت اجرا ندارد. هرگونه مبادله سرمایه در اسلام باید منطبق بر یکی از عقود اسلامی باشد. از بین عقود اسلامی شاید مناسب‌ترین نقطه شروع برای استارت‌آپ‌ها، «فروش اقساطی» باشد. فروش اقساطی یکی از نیازهای مهم اقتصاد کشوراست و می‌تواند منجر به کاهش رکود، افزایش فروش کسب‌وکارها و افزایش قدرت خرید شود. در قرارداد فروش اقساطی، سمت وام‌دهنده یا سرمایه‌گذار به‌عنوان فروشنده اقساطی و سمت وام‌گیرنده به‌عنوان خریدار اقساطی نقش ایفا می‌کنند.
فروش اقساطی یکی از مدل‌های موفق و تثبیت‌شده صنعت وام‌دهی است. «کلارنا» به‌عنوان اولین یونیکورن صنعت وام‌دهی به همراه «افرم» بزرگ‌ترین بازیگران این بخش هستند.
.
بازار بکر لندتک در ایران
حق‌رنجبر همچنین به دلایلی اشاره کرد که باید روی لندتک‌ها سرمایه‌گذاری کرد و این دلایل شامل وجه منفی بانک‌ها، مسئولیت اجتماعی، شفافیت، نرخ جذاب‌تر، ریسک معقول نسبت به بازار سهام، ساخت پورتفولیو در بازار پول، سرمایه‌گذاری مجدد و سرمایه‌گذاری آنلاین ازجمله این دلایل هستند.
مدیرعامل ایران رنتر با اشاره به اینکه لندتک خیلی می‌تواند در ایران رشد کند، توضیح داد: «قدرت خرید پایین افراد، نبود کارت اعتباری و بازار 100 هزار میلیاردی وام‌های خرد در کشور باعث شده که بازار بکری در ایران در حوزه لندتک وجود داشته باشد که استارت‌آپ‌ها می‌توانند با توجه به این شرایط شروع به فعالیت در حوزه لندتک کنند.»
او فروش اقساطی، قرض‌الحسنه و اجاره به‌شرط تملیک را مناسب‌ترین مدل‌های لندتک در ایران دانست و گفت: «ایران رنتر ترکیبی از سه حوزه P2P Lending، POS Lending و micro credit است.»
.
قانون‌گذاری لندتک‌ها در ایران
او درباره قانون‌گذاری لندتک‌ها نیز صحبت کرد و گفت که این بخش باید در ایران رگوله شود و چارچوب داشته باشد. سپس به مواردی اشاره کرد که بهتر است در تدوین چهارچوب‌های قانونی صنعت وام‌دهی به آنها پرداخته شود. به گفته حق‌رنجبر، استفاده از حساب نگهبان جهت جلوگیری از جذب سرمایه، تعیین فرمت قراردادها منطبق با شریعت، تعیین بازه بازدهی بر اساس رنج ریسک اعتباری افراد، جلوگیری از دریافت وام توسط خود پلتفرم، امنیت اطلاعات مشتریان، تعیین حداقل استانداردهای اعتبارسنجی و وصول مطالبات، استفاده از بیمه اعتباری، ایجاد صندوق پوشش ریسک توسط استارت‌آپ‌ها و شفافیت مالی استارت‌آپ‌ها ازجمله این موارد هستند.
.
آمار و ارقامی از ایران رنتر
او به آماری از ایران رنتر نیز اشاره کرد و گفت: «پرداخت زودتر از موعد در ایران رنتر ۱۲ درصد است یعنی ۱۲ درصد افرادی که وام دریافت می‌کنند، اقساط خود را زودتر از موعد پرداخت می‌کنند. همچنین میزان نکول در ایران رنتر کمتر از ۲ درصد است. علاوه بر این موارد، در ایران رنتر جریمه دیرکرد وجود ندارد، حدود ۲ هزار سرمایه‌گذار دارد و روزانه ۴۰۰ درخواست وام دارند.»