پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هنوز سوالات بسیاری درباره طرح شاپرک بدون جواب مانده است که در روز شنبه 14 مرداد 1390 اعلام شد که شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی یا همان شاپرک رسما و با حضور جمعی از مدیران و کارشناسان بلندپایه از جمله محمود بهمنی، ناصر حکیمی و سامان قطبی شروع به کار کرده است. روزی که پس از چندین بار به تعویق افتادن بالاخره فرا رسید.
هدف از ایجاد و راه اندازی شاپرک چیست؟
پس از استقبال مردم از پرداخت الکترونیکی توسط دستگاه پایانه فروش در فروشگاه‌ها و مراکز تجاری، بانک‌ها یکی پس از دیگری تلاش کردند تا با شیوه‌های مختلف، مغازه‌داران و فروشگاهیان را تشویق کنند که از دستگاه پایانه فروش بانک آنها استفاده کنند. رقابتی که عاقبتش وجود چندین دستگاه پایانه فروش و گاهی هم قطاری از دستگاه های پایانه فروش بر روی میز صندوق فروشگاه‌ها شد. بانک مرکزی نیز برای حل این نابسامانی اعلام کرد طرح شاپرک را راه اندازی خواهد کرد تا از این موازی کاری بانک‌ها جلو گیری کند و علاوه بر این با پول شویی مبارزه خواهد کرد و استفاده از اسکناس را کمتر خواهد. محمود بهمنی تعداد کل فروشگاه‌های کشور را 2 میلیون باب اعلام کرده است در حالی که دو میلیون و سیصد هزار دستگاه پایانه فروش تا به امروز ارائه شده است.
شاپرک چیست؟
در گذشته مشتریان بانک‌ها کارتشان مال هر بانکی که بود باید می‌رفتند پای دستگاه خودپرداز همان بانک تا خدمات دریافت می‌کردند. این امر مشکلات بسیاری داشت که پس از ایجاد شتاب، دیگر مشتریان با هر کارت بانکی‌ای که در دست داشته باشند می‌توانند از دستگاه خودپرداز هر بانک دیگری که عضو شبکه شتاب باشد خدمات دریافت کنند. مردم این روزها با شبکه شتاب آشنایی دارند و برایشان قابل درک است. حالا اگر بخواهیم شاپرک را با توجه به شتاب تعریف کنیم، شاپرک شبکه‌ای است شبیه شتاب که شبکه‌های پرداخت پایانه فروشگاهی بانک‌ها را همه را به یک شبکه بزرگتر وصل می‌کند.
شاپرک حلال مشکلات؟
نفس ایجاد شاپرک خیلی خوب است ولی اجرای طرحی موفق است که از نظرات کارشناسان و مجریان آن حوزه در آن استفاده شود. بانک مرکزی مرکزی با نادیده گرفتن اعتراضاتی که به راه اندازی و مدل کسب و کار شاپرک وجود دارد، این شبکه را راه اندازی کرد. هدف از راه اندازی این شبکه سر و سامان دادن به دستگاه‌های پایانه فروش موجود در فروشگاه‌ها بود. اولین سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که حالا بانک مرکزی چگونه این دستگاه‌ها را می‌خواهد جمع آوری کند؟ یعنی مامورانش را می‌خواهد بفرستد جلوی فروشگاه‌ها و دستگاه‌های قبلی را به کلی جمع کنند و یک دستگاه جدید به انها بدهند؟ یا اینکه نه، همین دستگاه‌های موجود را می‌خواهد به شبکه شاپرک وصل کند؟ هنوز معلوم نیست بانک مرکزی چگونه می‌خواهد چندین دستگاه پایانه فروش موجود در فروشگاه‌ها را به یکی تبدیل کند.
الان هر بانک شبکه پرداخت خود را دارد و در نتیجه یک شرکت پرداخت هم پشتش است. همین امر باعث می‌شود تا شرکت‌ها به رقابت بپردازند تا خدمات بهتری ارائه کنند تا بتوانند بانک مشتری خود را نگه دارند یا بانک‌های بیشتری را به خود جذب کنند. حالا اگز شاپرک بیاید وسط، چه تضمینی وجود دارد که فردا اعلام نشود که اصلا دیگر هیچ احتیاجی به شبکه های پرداخت کوچک نیست و شاپرک خودش تمام مسئولیت را بر عهده می‌گیرد؟ قدرت، یعنی بانک مرکزی هم پشت شاپرک است و این دور از انتظار هم نیست. اما مشکل اصلی کنار رفتن شبکه‌های پرداخت کوچکتر نیستند. مشکل اصلی این است که اگر چنین اتفاقی بیافتد شبکه پرداخت فروشگاهی به طور انحصاری دست یک شرکت یا چند شرکت بزرگ می‌افتد و این یعنی از بین رفتن رقابت و جایی هم که رقابت نباشد استعمار رخ می‌دهد. آن وقت این شبکه باقی مانده هر طور که بخواهد مردم و بانک‌ها را به دنبال خود می‌کشد.
حداقل تنها خوبیه وجود چند دستگاه پایانه فروش در یک فروشگاه این است که هنگام پرداخت اگر شبکه یکی قطع باشد از دیگری می‌شود استفاده کرد. نکته‌ای که وجود دارد این است که شتاب هنوز هم یک وقت‌هایی قطع می‌شود و سیستم بانکی را با مشکل مواجه می‌کند. حالا چه تضمینی وجود دارد که شاپرک هم مانند شتاب یک وقت‌هایی قطع نشود و کسب و کار را با مشکل مواحه کند.
با توجه به آنچه در خبرها پیرامون شاپرک در دسترس است به نظر می‌رسد این سامانه به عنوان واسطه‌ای در بین بانک‌ها، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداختی، فروشگاه‌ها و مردم به عنوان کاربر کارت‌های اعتباری قرار خواهد گرفت. آنچه بدیهی است وسعت دربرگیری این سامانه در جامعه بسیار بالا خواهد بود، اما سوال اینجا است که آیا در خصوص ماهیت شاپرک و طرز کار آن اطلاع رسانی کافی شده است؟ و آیا… مبلغ کارمزد ارائه این خدمات برای بانک‌ها به چه صورت محاسبه خواهد شد؟ تکلیف شرکت‌های ارائه کننده خدمات پرداخت الکترونیک چه خواهد شد؟ آینده شبکه شتاب چه خواهد شد؟ تکلیف فروشگاه‌داران و مراکز استفاده‌کننده از این خدمات که بعضا چندین دستگاه کارتخوان دارند با چندین حساب متفاوت از چند بانک مختلف چه خواهد بود؟ از دیگر سو مردم به عنوان دارندگان کارت‌های اعتباری که تعدادی کارت و حساب مختلف از چند بانک دارند نوع استفاده، پرداخت کارمزد، انتقال وجه و… به چه نحو خواهد بود؟ (اینجا)
نظارت شاپرک بر دوش بانک مرکزی؛ نظارت بانک مرکزی بر دوش که؟
آنطور که به نظر می‌رسد بانک مرکزی قرار است بر اجرای طرح شاپرک نظارت داشته باشد. اما آنچه کمی نگران کننده است این است که بانک مرکزی به توصیه‌ها و انتقادات کارشناسنان و مدیران این حوزه توجه چندانی نمی‌کند و جایی هم در زمینه بانکداری و پرداخت الکترونیک بر بانک مرکزی نظارت ندارد که این امر در اجرای طرح شاپرک با وجود تمام انتقادات و ابهامات، کمی بر شدت نگرانی از آنچه بانک مرکزی واقعا در سر دارد می‌افزاید.
بانک مرکزی تاکنون از قدرت خود برای اجرا این طرح استفاده کرده است. آخرین آنها هم حضور بهمنی به عنوان عالی‌ترین مقام این بانک در افتتاح شاپرک بود. از جمله اقدماتی که بانک مرکزی برای اجرای این طرح انجام داد این بود که از آغاز سال 91 به شرکت‌های پرداخت مجوز نداد و این در حالی است که این شرکت‌ها بدون داشتن مجوز تا کنون به ادامه فعالیت خود ادامه داده‌اند.