پایا چیست؟

پایا (سامانه اتاق پایاپای الکترونیکی (Automated Clearing House))

به زبان ساده، پایا یک سیستم تبادل اطلاعات بانکی است که به بانک‌ها اجازه می‌دهد تمامی تبادلات بین بانکی مشتریان خود را به صورت الکترونیکی انجام دهند. کاربرد اصلی این سامانه، مکانیزه کردن پرداخت‌های خرد بین بانکی با تعداد انبوه برای مشتریان است که پس از تکمیل مراحل پیاده سازی، ارائه خدمات از طریق اینترنت را نیز میسر می‌سازد. به کمک این سامانه، بانک‌های عضو آن می‌توانند بنا به درخواست مشتری، دستور واریز و یا برداشت وجوه در حساب‌های سایر بانک‌ها صادر نمایند.

بانک مرکزی با پیاده سازی این سامانه، امکان حواله الکترونیکی پول از حسابی در یک بانک به حسابی در بانک دیگر (بین بانکی) را فراهم کرده است. مشتریان بانک‌ها با استفاده از پایا می توانند پول را از حساب خود به حسابی در بانک دیگر به صورت الکترونیکی حواله نمایند.

 

خدمات قابل ارائه سامانه پایا:

این سامانه از دو بخش کاملاً مستقل و مجزا، یعنی واریز مستقیم و برداشت مستقیم، تشکیل شده است و خدمات زیر از طریق سامانه پایاپای الکترونیکی به مشتریان سیستم بانکی ارائه می شود:

 

1. واریز مستقیم:

شیوه‌ای از پرداخت است که طی آن صاحب‌حساب به بانک خود اجازه می‌دهد در زمان‌های خاص، مبلغ یا مبالغی را از حساب وی برداشت نماید و به حساب اشخاص ذینفع در همان بانک یا بانک‌های دیگر انتقال دهد.

برای مثال صد کارگر با مقدار حقوق‌های مختلف در کارخانه شما کار می‌کنند. این که هر ماه بخواهید حقوق کارگران را دستی پرداخت کنید یا شماره حساب‌هایشان را یکی یکی وارد کنید کار بسیار مشکلی خواهد بود. اما به کمک این سامانه، شما می‌توانید اطلاعات لازم را یکبار از طریق پایا وارد کنید و پس از تعیین گزینه‌های مختلف با توجه به نیاز خود، می‌توانید برای مثال حقوق ماهانه یک سال آینده کارگران خود را پرداخت کنید. البته دقت داشته باشید که پول‌ها درست در زمانی‌هایی که شما از الان تعیین می‌کنید (مثلا سر هر ماه) پرداخت می‌شوند و پول از الان از حساب شما کم نمی‌شود.

از جمله موارد استفاده واریز مستقیم برای مشتریان حقیقی و حقوقی بانک می‌توان به امکان پرداخت‌های دسته‌ای مانند موارد ذیر اشاره کرد:

• پرداخت دستمزد، حقوق و مستمری کارکنان
• پرداخت سود سهام و اوراق بهادار
• پرداخت بهای خدمات و کالا
• پرداخت اقساط خرید کالا، وام و تسهیلات بانکی
• پرداخت اجاره بها
• حواله های بین بانکی انفرادی
• و…

 

2. برداشت مستقیم:

شیوه‌ای از انتقال وجه است که در آن مشتری، به بانک این اجازه را می‌دهد که مبالغ مشخصی را در زمان‌های تعیین‌شده از حساب‌های اشخاص دیگر در بانک‌های مختلف برداشت و به حساب وی واریز نماید. این امر با توافق قبلی طرفین (مشتریان بدهکار و بستانکار) صورت می‌پذیرد.

از جمله موارد استفاده برداشت مستقیم برای مشتریان حقیقی و حقوقی بانک می‌توان به برداشت‌های دسته‌ای از جمله موارد ذیل اشاره کرد:

• پرداخت مبلغ قبوض خدمات شهری (آب، برق، گاز و …)
• پرداخت حق عضویت باشگاه‌ها و شهریه مدارس یا دانشگاه‌ها
• پرداخت حق بیمه
• پرداخت مالیات و عوارض
• پرداخت اقساط خرید کالا، وام و تسهیلات بانکی
• پرداخت آبونمان نشریات
• پرداخت اجاره بهای مسکن
• تسویه صورتحساب
• و …

لازم به ذکر است برای برداشت مستقیم قبض‌ها،‌ مالیات، عوارض و… از حساب مشتریان باید قبلاً‌ قرارداد/تفاهم نامه لازم میان مشتری و هر یک از سازمان‌های متبوع یا اشخاص دیگر برای برداشت از حساب آنان صورت گرفته باشد و آنان مجاز به برداشت وجه از حساب در دوره‌های زمانی مشخص شده باشند.

برتری خدمات این سامانه نسبت به شرایط فعلی، آن است که در حال حاضر برای پرداخت حقوق یا سود سهام و…، به منظور سهولت امر، حساب طرفین باید در یک بانک باشد و مشتریان و کارکنان، مجبور به افتتاح و یا معرفی حساب در بانک‌های طرف قرارداد سازمان‌های مورد نظر هستند. اما با استفاده از سامانه «پایا» حساب سازمان پرداخت‌کننده می‌تواند در یک بانک و حساب کارکنان و مشتریان در بانک‌های مختلف و در انواع مختلف باشد. همچنین برای پرداخت اقساط تسهیلات دیگر نیازی به مراجعه به شعب بانک تسهیلات‌دهنده نخواهد بود و مشتری از هر بانک که حساب داشته باشد می‌تواند از طریق سامانة مزبور قسط خود را پرداخت نموده و یا از بانک خود درخواست نماید مبلغ قسط را در یک تاریخ مشخص (مثلاً تاریخ سررسید) از حساب وی برداشت و به بانک تسهیلات‌دهنده منتقل کند.

سامانه پایاپای الکترونیکی به گونه ای طراحی شده که قادر است شبانه روز و در تمامی روزها از بانک‌ها دستور پرداخت دریافت نماید. این ویژگی به بانک‌ها امکان می‌دهد تا بتوانند این خدمت را از طریق اینترنت، تلفن همراه و نظایر آن به مشتریان ارائه نماید.

 

مزایای استفاده از سامانه پایا:

• کاهش تعداد حساب‌ها: هر مشتری می‌تواند فقط از یک حساب در یک بانک برای تمامی دریافتی‌ها و پرداختی‌های خود استفاده نماید و دیگر نیازی به افتتاح حساب‌های متعدد در چند بانک نخواهد داشت.
• کاهش مراجعات به شعب و کاهش ترددهای درون‌شهری.
• تسریع در انتقال وجوه بین بانک‌ها.
• کاهش استفاده از اسکناس و ایران‌چک و چک‌های بین بانکی برای انتقال وجوه بین‌بانکی: استفاده از سامانه پایا به دلیل عدم نیاز به حمل و نقل چک، عدم نیاز به مراجعه به بانک گیرنده وجه و عدم وجود خطر مفقود یا سرقت شدن چک، موجب افزایش ضریب امنیت نقل و انتقالات پولی و سرعت در حواله وجه به حساب‌های موجود در سایر بانک‌ها می‌گردد.

توجه کنید: استفاده از سامانه پایا مشمول پرداخت کارمزد نمی باشد (رایگان است) ولی سامانه ساتنا برای انتقال وجوه کلان (مبالغ بالای 150.000.000 ریال) در آینده نزدیک مشمول کارمزد می شود.

 

زمان انجام:

چنانچه حواله صادر شده در «پایا» طی روز و ساعت کار بانک‌ها صادر شود، همان روز به حساب مقصد واریز خواهد شد. چنانچه حواله صادر شده در «پایا» در روز تعطیل و یا خارج از ساعت کار بانکها صادر شود، روز کاری بعد به حساب مقصد واریز خواهد شد.

بانک می تواند دستور پرداخت به تاریخ مؤثر آتی از مشتری دریافت نموده و در تاریخ مؤثر آن را به «پایا» ارسال کند. انجام این دستور پرداختها براساس توافق بین مشتری و بانک در خصوص شرایط آن و نیز با در نظر گرفتن قوانین و مقررات جاری کشور قابل انجام است.

 

 

محدودیت انتقال:

حداقل یک ریال و حداکثر معادل 999،999،999ریال به ازای هر انتقال است. انتقالات بیش از این مبلغ یا باید به صورت چند انتقال ذکر شده یا این که از سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) برای آن استفاده شود. جمع مبلغ انتقالات در یک دستور پرداخت محدودیت ندارد.

به دلیل اینکه امکان حذف و یا برگشت هیچ دستور پرداختی پس ازصدور پیام و تسویه در سامانه پایا وجود ندارد، لذا به استفاده کنندگان از این سامانه اکیداً توصیه می‌شود در هنگام تکمیل فرم مربوطه، نهایت دقت را به عمل آورند تا مشکلی در خصوص واریز وجه به حساب ذینفع در بانک مقصد به وجود نیاید. بدیهی است در صورت ارائه اطلاعات غلط، هیچگونه مسئولیتی، متوجه بانک ارسال کننده دستور پرداخت یا واریز نخواهد بود.

 

روش‌های استفاده از سامانه پایا:

مراجعه مشتری به شعب بانک جهت تکمیل فرم دستور پرداخت/واریز مستقیم و ارائه آن به شعبه به منظور تطبیق مشخصات فردی مشتری و احراز هویت و تایید آن.

مراجعه به وب سایت بانکداری اینترنتی بانک خود و انجام عملیات انتقال وجه از طریق گزینه مربوط به سامانه پایا.

 

توجه: سامانه حواله‌های الکترونیکی «پایا» براساس شماره حساب بانکی ایران (شبا) فعالیت می‌نمایند.

• اگر تمایل دارید تا وجهی را به سرعت به یک سپرده در بانک دیگری انتقال دهید از ساتنا استفاده کنید.
• اگر تمایل دارید تا وجهی را به یک سپرده در بانک دیگری انتقال دهید اما نیازمند انجام این کار در تاریخ فعلی نیستید از پایا استفاده کنید.

.

آنچه از ویژگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و مزایای پایا باید بدانید:

• ازطریق پایا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید دستور پرداخت (انجام انتقال وجه) را به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تاریخ روز یا روزهای آتی صادر کنید.
• با سامانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی پایا، انتقال وجه از سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی شما در بانک به حساب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی متمرکز سایر بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حداکثر تا ۲۴ ساعت و به حساب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های غیرمتمرکز دیگر بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حدکثر تا ۴۸ ساعت انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
• امکان ثبت انتقال وجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ گروهی (چندین انتقال) ازطریق سامانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی پایا وجوددارد.
• اگرچه محدودیتی برای مبلغ انتقال وجه ازطریق سامانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی پایا وجود دارد؛ توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود برای انتقال مبالغ بیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌از ۱۵‌‌‌‌‌‌۰میلیون ریال از سامانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی ساتنا استفاده کنید.
• برای استفاده از این خدمت، هیچ کارمزدی دریافت نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.