پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بررسی روند ۱۰ساله تعداد کارتهای بانکی نشان میدهد / هر مشتری بانکی صاحب سه کارت است
صنایع بانکی و پرداخت در دنیا روند پرشتابی را در راستای دیجیتالی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن تاکنون طی کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند و به تبع آن، ایران نیز با سرعت آهسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری این مسیر را طی کرده و در سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اخیر بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و مؤسسات مالی بسیاری در کشور جهت دستیابی به مزایای فناوریهای دیجیتال به سمت ایجاد تحول دیجیتال حرکت کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. آمار ابزارهای پرداخت شبكه بانكی با توجه به رشد روزافزون بانكداری الكترونيکی و افزايش جمعيت جوان در سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اخير رو به افزايش است و رقابت بانکهای خصوصی و دولتی و ارائه خدمات مختلف باعث شده كه هر ايرانی تمايل به نگهداری چند كارت بانکی به صورت هم‌زمان داشته باشد و به طور میانگین در كيف پول هر مشتری بانک سه كارت بانكی وجود دارد.
«عصر تراکنش» در گزارشی با عنوان «تجلی تحول دیجیتال در آینه آمار بررسی روند ۱۰ساله صنعت پرداخت در شبکه بانکی کشور» که به زودی منتشر میشود، با استناد به آمار بانک مرکزی، به بررسی ۹ مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای پرداخته که اکثر مردم در شبکه پرداخت کشور با آن درگیر هستند و وارسی می‌کند که این آمارها درباره مسیر ۱۰ساله صنعت پرداخت چه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند. اما در گزارش پیش رو، بررسی روند ۱۰ساله تعداد کارتهای اعتباری، نقدی و الکترونیک را می‌خوانید.
رشد ۱۰۵درصدی کارتهای اعتباری
آمار بانک مرکزی نشان میدهد تعداد کارتهای اعتباری از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۴۰۱، به میزان ۱۰۵ درصد رشد داشته و به چهار میلیون و ۵۰۰ هزار کارت رسیده است. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد این روند در سال ۱۴۰۲ هم ادامه یافته؛ به طوری که تا پایان خردادماه امسال (آخرین آمار منتشره بانک مرکزی) تعداد کارتهای اعتباری حدود شش میلیون و ۶۶۷ هزار عدد ثبت شده که رشد قابل ملاحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای است. کارت اعتباری، کارت بانکی است که دارندگان آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند بدون سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری و تنها با میزان اعتبار ریالی از پیش تعیین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده با آن صورتحساب خدمات یا کالاهای مورد نیاز خود را پرداخت کنند.
با توجه به اینکه کارت اعتباری به نوعی وام غیرنقدی است، بررسی روند تعداد آن و عملکرد بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده تمایل آنها در پرداخت وام غیرنقدی به مشتریان است. طبق آمار بانک مرکزی، تعداد کارت اعتباری در پایان اسفندماه سال ۱۳۹۲ معادل دو میلیون و ۲۳۶ هزار و ۵۶۳ عدد بوده و این تعداد با گذشت ۱۰ سال در پایان سال ۱۴۰۱ به چهار میلیون و ۵۷۶ هزار و ۴۱ عدد رسیده است. بخش قابل توجهی از این رشد به افزایش تعداد بانکهای صادرکننده برمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد.
طبق آخرین آمار بانک مرکزی همین روند صعودی در بهار امسال نیز ادامه داشته و با رشد تقریباً یک میلیون عددی تعداد کارتهای اعتباری تا پایان خردادماه ۱۴۰۲ به حدود شش میلیون و ۶۶۷ هزار و ۵۱۸ عدد رسیده است. بررسی آمار تعداد کارتهای اعتباری به تفکیک بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نشان میدهد بانک ملی در بین بانکهای کشور، بیشترین کارت اعتباری را در ۱۰ سال اخیر صادر کرده و بانکهای ایران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمین و توسعه صادرات نیز در این مدت، کارت اعتباری صادر نکرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.
در نمودار برای مقایسه دقیق از آمار ثبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده سالانه استفاده شده و آمار مربوط به فصل بهار امسال (آخرین آمار منتشرشده) استفاده نشده است.
افزایش ۵۰درصدی کارتهای برداشت
کارتهای برداشت یا کارتهای نقدی در ایران نیز ازجمله موارد افزایشی صنعت پرداخت ایران بوده است و تعداد کارتهای برداشت از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۴۰۱، افزایش ۵۰درصدی داشته است.
طبق این بررسی بیشترین کارتهای نقدی مربوط به بانکهای ملی، صادرات و ملت است که این سه بانک مجموعاً ۴۲ درصد از سهم تعداد کارتها را از آن خود کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. بر اساس آمار بانک مرکزی تعداد کارتهای برداشت در اسفندماه سال ۱۳۹۲، معادل ۱۸۹ میلیون و ۸۲۵ هزار و ۴۳۴ عدد بوده و پس از ۱۰ سال به ۲۸۵ میلیون و ۵۷۶ هزار و ۴۵۹ رسیده است؛ يعنی به طور میانگین در كيف هر مشتری بانکی به طور متوسط سه كارت بانكی وجود دارد.
آمار ابزارهای پرداخت شبكه بانكی با توجه به رشد روزافزون بانكداری الكترونيکی و افزايش جمعيت جوان در سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اخير رو به افزايش است و رقابت بانکهای خصوصی و دولتی و ارائه خدمات مختلف باعث شده هر ايرانی تمايل به نگهداری چند كارت بانکی به صورت هم‌زمان داشته باشد. برخی افراد معتقدند به خاطر نامطمئن بودن از ميزان دريافت پول نقد و انتقال مبلغ و انجام كارهای ضروری شركت و خانواده خود، تمايل به نگهداری چند كارت بانکی دارند.
افزایش ۱۴درصدی تعداد کارتهای پول الکترونیک
«کارت پول الکترونیک» یکی از خدمات بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در راستای توسعه بانکداری الکترونیکی است. بررسی آمارهای سالانه نشان میدهد از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۴۰۱، تعداد کارتهای پول الکترونیکی ۱۴ درصد افزایش داشته است. بر همین اساس تعداد کارتهای پول الکترونیکی در اسفندماه سال ۱۳۹۳ از یک میلیون و ۹۴۵ هزار و ۱۵۵ عدد به دو میلیون و ۲۲۴ هزار و ۸۷۰ عدد در اسفندماه سال ۱۴۰۱ رسید.
بانک مرکزی در آخرین آمار منتشره اطلاعات فصل بهار امسال را ثبت کرده که براساس آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت روند صعودی کارت پول الکترونیک حداقل تا پایان خردادماه امسال نیز ادامه داشته است، هرچند با یک روند کندتر؛ به طوری که تعداد این کارتها در مجموع به دو میلیون و ۲۲۵ هزار و ۹۴ عدد رسیده و تقریباً در فصل بهار امسال حدود هزار کارت پول الکترونیک نسبت به پایان سال ۱۴۰۱ از سوی شبکه بانکی بیشتر عرضه شده است.
در نمودار برای مقایسه دقیق از آمار ثبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده سالانه استفاده شده و آمار مربوط به فصل بهار امسال (آخرین آمار منتشرشده) استفاده نشده است.
آمار کارت پول الکترونیک در سال ۱۳۹۳ رقمی معادل ۳۹۵۰۰ را نشان میدهد که ۳۷۶۰۰ آن متعلق به بانک تجارت است. شرکت سیمرغ تجارت وابسته به بانک تجارت در سال ۱۳۹۳ به خاطر تغییر سوئیچ کارت، ناگزیر به تغییر تمامی کارتهای صادره و در دست مردم بود؛ شرکت سیمرغ تجارت توانست موافقت بانک را بگیرد که در حین تغییر کارتها، کارتهای جدید علاوه بر نوار مغناطیسی و کارکرد دبیت خود، قابلیت پول الکترونیکی را نیز داشته باشند. این پروژه چندین ماه زمان برد و منجر به جهش در نمودارها شد؛ چراکه در زمان فعال‌سازی کارتهای جدید کارتهای قدیمی که طی پنج سال باید غیرفعال می‌شدند، فعال بودند.
تصویر آماری گسترش ابزارهای الکترونیکی پرداخت
در سلسله‌گزارش‌هایی که به تازگی «راه پرداخت» منتشر کرده، روند ۹ مؤلفه در شبکه پرداخت را بررسی کردیم. جدا از اینکه الگوی رفتاری هر یک از این ابزارها حکایت از چه موضوعی دارد، همگی آنها از گسترش استفاده مردم از ابزارهای الکترونیکی پرداخت و آنلاین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن شبکه پرداخت کشور خبر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. بازیگران شبکه پرداخت ایران، آهسته آهسته در حال پیمودن مسیر تحول دیجیتال هستند؛ گرچه کاستی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی نیز در این مسیر وجود دارد.
شاید بتوان تحول دیجیتال در صنعت بانکی و پرداخت کشور را به دو بخش تقسیم کرد؛ یکی از سال ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۷ و دیگری از سال ۱۳۹۷ تا به امروز. در دوره اول شاهد شور و شوق زیادی برای نوآوری و ایجاد تحول در این صنایع بودیم؛ در واقع صنعت پرداخت کشور بهعنوان یکی از صنایعی شناخته میشود که سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها پیش یک صنعت خلاقانه بود، اما اکنون مدت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست که محکوم به عدم ارائه سرویس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های نوآورانه است.
هرچند تلاش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بزرگی توسط بازیگران این صنعت صورت گرفته و سرویس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متنوعی به مردم ارائه شده، ولی با این حال به عقیده بسیاری، صنعت پرداخت ایران مدت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زمان طولانی است که نتوانسته از نوآوری بهعنوان یکی از عناصر شتاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده توسعه در این صنعت، آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور که شایسته و بایسته است، استفاده کند. موضوعی که عوامل گوناگونی روی آن تأثیرگذار بوده؛ ازجمله خروج نیروها و رگولاتوری نادرست که در بخش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی به طور خاص نه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تنها مسیر تسهیل و رشد را فراهم نکرده، بلکه منجر به پسرفت هم شده است.