پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
گفت‌وگو با قائم‌مقام ققنوس در خصوص برگزاری انتخابات الکترونیک سردفتران و دفتریاران / انتخابات هیبریدی و مجامع سازمان بورس؛ اهداف بعدی ققنوس
چند سالی است که از فناوری بلاکچین در فضای انتخابات در سراسر دنیا استفاده می‌شود. در ایران نیز به تازگی در برگزاری انتخابات مجامع و انجمن‌های مختلف از این فناوری نوظهور استقبال می‌شود. انتخابات مجمع سردفتران و دفتریاران نیز اخیراً با همکاری شبکه ققنوس با استفاده از فناوری بلاکچین برگزار و نتایج نهایی آن اعلام شد.
شبکه ققنوس، شرکتی است که با بهره‌گیری از فناوری دفاتر توزیع‌شده (DLT)، امکان انتشار توکن‌های متنوع دارایی و گواهی توسط ناشران معتمد و همچنین توسعه سکوها و محصولات مبتنی بر فناوری دفترکل توزیع شده را فراهم ساخته و با استفاده از فناوری بلاکچین و مبتنی بر سامانه رای گیری آرامش، انتخابات انجمن سردفتران و دفتریاران را برگزار کرده است؛ به همین دلیل با مهدی قادری، قائم‌مقام این شرکت درخصوص نحوه برگزاری این انتخابات، چالش‌ها و نتایج آن گفت‌وگو کردیم.
یکی از مشخصه‌ها و ویژگی‌های اصلی فناوری بلاکچین، موضوع «اعتماد» است. ثبت داده‌ها به شیوه‌ای خدشه‌ناپذیر و حفظ امنیت آنها باعث شده است فناوری بلاکچین در حوزه‌هایی نظیر برگزاری انتخابات مورد توجه ویژه قرار گیرد؛ تا جایی که رأی‌گیری مرحلۀ اول انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در غرب ایالت ویرجینیا به کمک این فناوری صورت گرفت. در ۷ مارس ۲۰۱۸ نیز، سیرالئون به‌عنوان اولین دولتی در جهان شناخته شد که از فناوری بلاکچین در انتخابات ریاست‌جمهوری خود استفاده کرد؛ البته این فناوری به‌طور مستقیم برای انتخابات ریاست‌جمهوری سیرالئون استفاده نشده بود، بلکه در کنار فرآیند عادی به‌عنوان اثباتی بر امکان برگزاری انتخابات با استفاده از بلاکچین مطرح شد. چالش اصلی در موضوع برگزاری انتخابات، شفافیت و اعتماد بوده و دغدغه اصلی تمام ذینفعان انتخابات، شفافیت و سلامت آن است. مهم‌ترین ثمره فناوری بلاکچین یا دفتر کل توزیع‌شده برای عموم مردم خدشه‌ناپذیری، شفافیت و اعتماد است؛ یعنی این فناوری توانسته است به این دغدغه در موضوع انتخابات به‌خوبی پاسخ دهد و نگرانی‌های ذینفعان انتخابات را برطرف سازد.
انتخابات الکترونیکی با احراز هویت مخصوص
به گفته مهدی قادری، قائم‌مقام شرکت ققنوس، این شرکت تا قبل از این انتخابات بیش از 150 الی 160 انتخابات و تعدادی بالغ بر یک میلیون رأی در سامانه داشت که نحوه برگزاری همه آنها تمام‌الکترونیکی بود.
او در این باره می‌گوید: «در این نوع انتخابات افراد می‌توانستند از هر جایی صرفاً با استفاده از سیستم‌های احراز هویت مخصوص، کد عضویت و با کد ملی وارد سامانه شوند و برای اینکه مطمئن شویم که خود فرد در انتخابات شرکت می‌کند، یک رمز یک‌بارمصرف با زمان دو دقیقه برای آن شخص ارسال می‌کردیم. بعد از طی این مراحل، افراد می‌توانستند وارد سامانه شوند و نسبت به ثبت رأی از طریق مکانیزم امضای رأی اقدام کنند. این اتفاقی بود که تا الان در انتخابات مختلف امتحان کردیم و نتایج خوبی گرفتیم. در انتخابات اخیر کانون سردفتران و دفتریاران، معاونت توسعه فناوری و خدمات الکترونیک ثبتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور با شجاعت تصمیم گرفت که این انتخابات را به‌صورت نیمه‌الکترونیکی برگزار کند.»
در انتخابات نیمه‌الکترونیکی افراد پشت استندهای ثبت رأی قرار می‌گیرند و با استفاده از مکانیزم هوش مصنوعی فرایند احراز هویت آنها انجام می‌شود. به این شکل که یک ویدیوی هشت‌ثانیه‌ای را از خود ذخیره کرده و بعد از تطبیق این ویدیو با عکس کارت ملی، افراد می‌توانند وارد فرایند انتخابات شوند.
یعنی شبکه ققنوس این انتخابات را با استفاده از روشی ترکیبی از بلاکچین و هوش مصنوعی انجام داده است. تجربه‌ای که به گفته قادری، بسیار جدید و رضایت‌بخش بود و با استقبال بسیار خوب رأی‌دهندگان مواجه شد و نتایج مورد تأیید هیئت نظارت بر انتخابات قرار گرفت.
قادری در خصوص چالش‌هایی که در انتخابات نظام صنفی رایانه‌ای رخ داد نیز می‌گوید: «سازمان نظام صنفی رایانه‌ای برای اولین بار در سال 1399 تصمیم گرفت انتخابات خود را با بلاکچین برگزار کند و در آن برهه شرکت ققنوس به‌عنوان مجری برگزارکننده انتخابات برگزیده شد؛ اما حدود یک هفته تا ده روز قبل از برگزاری انتخابات به جهت اینکه سه نفر از اعضای هیئت‌مدیره شرکت ققنوس به‌عنوان کاندید این انتخابات ثبت نام کرده بودند و همینطور به این دلیل که فناوری بلاکچین برای اولین بار در انتخابات به کار گرفته می‌شد، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تصمیم گرفت برای رعایت اصل تضاد منافع، برگزاری انتخابات را با ققنوس پیش نبرد. به همین دلیل یکی از شرکت‌های همکار برگزاری این انتخابات را بر عهده گرفت.»
به گفته او، شرکت ققنوس انتخابات مرکز 17 استان کشور را برگزار کرد که هیچ مشکلی در آن رخ نداد. مشکل پیش‌آمده در انتخابات نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران پیش آمد که برگزاری آن طبق توضیحات بر عهده ققنوس نبود. علت مشکلات رخ‌داده در انتخابات نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران نیز این بود که سرورهای اخذ رأی نتوانست از تعداد شرکت‌کنندگان پشتیبانی کند و این باعث شد که انتخابات سه روز تمدید شود.
کافی است طبق چارچوب شیوه برگزاری انتخابات الکترونیکی عمل کنیم
باوجود تأکید بر الکترونیکی شدن خدمات و فرایندها در برنامه ششم توسعه، تا پیش از شیوع کرونا برگزاری انتخابات به‌صورت الکترونیکی به‌صورت جدی مورد استقبال عموم قرار نگرفت اما شیوع پاندمی با تمام معایبش برخی مقاومت‌ها و چالش‌های الکترونیکی کردن امور را رفع کرد. ما در برگزاری انتخابات همیشه این چالش را داشتیم که حتماً باید حضوری باشد، اما کرونا این فرصت را ایجاد کرد که انتخابات را به‌صورت الکترونیکی و غیرحضوری برگزار کنیم.
در کشور نهادهای مختلفی انتخابات برگزار می‌کنند. هر نهاد متولی یک دستورالعمل مشخص را در ارتباط با شیوه برگزاری انتخابات به مجامع الکترونیکی ابلاغ کرده است؛ بنابراین برای برگزاری الکترونیکی انتخابات هر سازمان، باید دستورالعمل نهاد ناظر مرتبط با آن سازمان را رعایت کرد. قادری در خصوص مجوزهای لازم می‌گوید: «ما انتخابات حزب کارگزاران و سازمان نظام‌مهندسی ساختمان را به ترتیب مطابق با دستورالعمل‌ها و نظارت وزارت کشور و وزارت راه و شهرسازی برگزار کردیم.»
قائم‌مقام ققنوس در خصوص برنامه‌های آینده این شرکت می‌گوید: «توسعه‌ای که برای پلتفرم آرامش در نظر گرفته‌ایم این است که بتوانیم در آینده مجامع و انتخاباتی که به‌صورت هیبریدی برگزار می‌شود را همچون انتخابات کانون سردفتران و دفتریاران به‌صورت کامل پوشش دهیم. انتخابات هیبریدی به این صورت است که افراد در محل اخذ رأی حضور پیدا می‌کنند و رأی خود را به‌صورت مکانیزه و الکترونیکی ثبت می‌کنند.»
او ادامه می‌دهد: «برنامه دوم ما برای آینده پوشش انتخابات و مجامع سازمان بورس است که در سال 1402 به این مهم خواهیم رسید؛ چراکه اساساٌ یکی از اهداف اولیه شکل‌گیری پلتفرم آرامش، برگزاری مجامع بورسی بوده است.»
