پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی آماری به فین‌تک ایران / با واقعیت‌های فین‌تک ایران آشنا شوید
مینا والی؛ مدیرمسئول ماهنامه عصر تراکنش / هفته‌نامه شنبه / راه پرداخت و نظربازار در یک پیمایش در میان مردم ایران و فعالان فضای استارت‌آپی فین‌تک ایران به نتایج جالبی رسیدند که این نتایج در شماره ۱۱ ماهنامه عصر تراکنش منتشر می‌شود. برای اولین بار و پیش از انتشار این نتایج در ماهنامه عصر تراکنش در هفته‌نامه شنبه نگاهی انداخته‌ایم به بخشی از یافته‌های این پیمایش.
فین‌تک ایران موجود نحیفی است که شامل همه استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای بزرگی می‌شود که در زمینه‌های مالی به صورت نوآورانه از فناوری استفاده می‌کنند. دانسته‌های ما درباره فین‌تک ایران بسیار محدود است. هرچند به مدد نمایشگاه‌ها و رویدادهای مختلف چیزهای پراکنده‌ای درباره فین‌تک شنیده‌ایم و حتی از روندهای جدیدی مثل اینشورتک، رگ‌تک و ولث‌تک هم با خبر شده‌ایم اما هنوز تصویر دقیقی از فین‌تک ایران نداریم. البته این خاصیت فضای کسب‌وکار در ایران است که اینجا هم وجود دارد. بسیاری از مطالبی که افراد مختلف درباره فین‌تک می‌نویسند معمولا متکی به آمارهای آمریکا و اروپا است و قاعدتا صد در صد قابل تطبیق با وضعیت ایران نیست. ما در راه پرداخت با کمک بچه‌های نظربازار پیمایشی را در زمینه استارت‌آپ‌های فین‌تک در دو بخش مردم و فعالان این کسب‌وکارها انجام دادیم که گزارش کامل آن در ماهنامه عصر تراکنش شماره ۱۱ منتشر می‌شود. برای اولین بار در هفته‌نامه شنبه بخشی از این گزارش را به شما تقدیم می‌کنیم. منتها لازم است تاکید کنم که اینجا و در این پیمایش فین‌تک را محدود دانسته‌ایم به استارت‌آپ‌ها و از شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ فاکتور گرفته‌ایم.
منابع انسانی
به‌طور تقریبی حدود 400 نفر در حال حاضر در استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران مشغول به فعالیت هستند و بیشترین تعداد هم در بخش پرداخت فعالیت می‌کنند. از نظر تعداد منابع انسانی 70 درصد استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران تا پنج نفر هستند.
دستمزدهای پایین
نزدیک به نیمی از استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران به‌طور متوسط بین یک تا دو میلیون تومان در سال 1396 به منابع انسانی خود دستمزد ماهانه داده‌اند. 13 درصد این استارت‌آپ‌ها در سال ۹۶ هیچ دستمزدی به منابع انسانی خود نداده‌اند. بیشترین میزان دستمزد در این فعالان بین چهار تا پنج میلیون تومان بوده است.
منابع جوان
از هر چهار نفر در اکوسیستم فین‌تک ایران سه نفر بین 25 تا 34 سال سن دارند. این به معنای اکوسیستمی جوان است که 76 درصد آنها در بازه‌ای از سن‌شان قرار دارند که تحصیلات کارشناسی خود را تمام کرده‌اند و هنوز به 35 سال نرسیده‌اند.
این جوان بودن در میان بنیان‌گذاران هم دیده می‌شود ۷۴ درصد بنیان‌گذاران نیز در این بازه سنی قرار دارند. در رتبه بعدی 20 درصد آنها در بازه سنی بین 35 تا 44 سال هستند.
فوق لیسانس‌ها در صدر
بیش از نیمی از بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران مدرک کارشناسی ارشد دارند. پس از آن 37 درصد آنها دارای مدرک کارشناسی هستند. با این حال جالب است که درصد بنیان‌گذارانی که تحصیلاتی دانشگاهی ندارند، بیشتر از کسانی است که مدرک دکتری دارند.
ببینید: اکوسیستم فین‌تک ایران را مثل کف دستتان بشناسید / این هفتاد استارت‌آپ پرهیاهو
تجربه
از نظر تجربه کاری 44 درصد بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌های ایران بالای شش سال و کمتر از 10 سال تجربه دارند. 24 درصد بین 11 تا 20 سال و 19 درصد بین سه تا پنج سال تجربه کاری دارند. بیش از یک‌سوم بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران برای اولین‌بار است که خود دست به کارآفرینی می‌زنند. یک‌سوم دیگر برای بار دوم است که کارآفرینی را تجربه می‌کنند و 15 درصد آنها بیش از پنج بار دست به خلق کسب‌وکار زده‌اند.
صنعتی مردانه
آمارها نشان می‌دهد استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران بخشی به‌شدت مردانه هستند. با در نظر داشتن این حقیقت که در فهرست فعلی 50 شرکت برتر فین‌تک اروپا (از نظر بودجه سرمایه‌گذاری)، تنها یک مدیرعامل خانم وجود دارد، نمی‌توان انتظار وضعیت 50 ـ50 را داشت، ولی نسبت 92 به 8 نشان‌دهنده صنعتی به‌شدت مردانه است.
پرداخت اینترنتی در خریدهای اینترنتی
می‌گویند خرید اینترنتی در ایران چیزی حدود یک درصد کل خرده‌فروشی کشور است و در این درصد پایین رفتار پرداخت مردم هم جالب است. در میان پاسخ‌دهنده‌های ما ۲۴ درصد در خریدهای اینترنتی، پرداخت را هم به‌صورت آنلاین انجام می‌دهند. در این میان ۵۶ درصد افراد گاهی پول را هم اینترنتی پرداخت می‌کنند.
در نظر داشته باشید که گرچه تجارت الکترونیک در ایران سیر صعودی را طی می‌کند، اما هنوز هم فقط یک درصد خریدها در کشور به‌صورت آنلاین انجام می‌شود.
اعتماد کم به اپلیکیشن‌های مستقل
نظرسنجی ما نشان می‌دهد 71 درصد افراد به‌واسطه بانک یا شرکت‌های پرداخت به اپلیکیشن‌های فین‌تک اعتماد می‌کنند. 29 درصد باقیمانده به روش‌های دیگری مانند مشاهده آگهی تلویزیونی یا توصیه دوستان و آشنایان می‌توانند به این اپلیکیشن‌ها اعتماد کنند.
ببینید: ۷ بخش‌بندی فین‌تک را بشناسید / فین‌تک فقط برای پرداخت آنلاین نیست!
امنیت
همچنین طی پرسشی دیگر از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی پرسیدیم که «نظرتان درباره اپلیکیشنی غیر از اپلیکیشن رسمی بانک‌ها که با کمک آن تمام حساب‌های بانکی‌تان را مدیریت کنید، چیست؟» عددهایی که به دست آوردیم، نشان می‌دهد فقط ۱۳ درصد مشارکت‌کننده‌ها حتی با کارمزد بیشتر هم حاضرند از اپلیکیشن‌های بانکداری استفاده کنند. این دسته را که نام‌شان را «آگاهان» گذاشتیم، کسانی هستند که به ارزش و کارایی این اپلیکیشن‌ها پی برده‌اند. ۳۱ درصد مردم اگر این اپلیکیشن‌ها کارمزد بیشتری نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها یا خود بانک داشته باشد، از آن استفاده نمی‌کنند و 56 درصد باقیمانده به هیچ‌عنوان نمی‌توانند به این اپلیکیشن‌ها اعتماد کنند. به نظر می‌رسد موضوع مهم امنیت برای کاربران هم مانعی برای استفاده از اپلیکیشن‌های غیربانکی است.
12 درصد؛ آگاهان به ارزهای رمزنگاری‌شده
نظرسنجی ما نشان می‌دهد ۶۳ درصد مردم ایران یا چیزی درباره ارزهای رمزنگاری‌شده مانند بیت‌کوین نشنیده‌اند، یا به دلیلی مانند عدم اعتماد نمی‌خواهند در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند، یا اینکه نه راه سرمایه‌گذاری را بلدند و نه قصد خرید دارند. در این میان 25 درصد افراد مشتاق‌اند در ارزهای رمزنگاری‌شده سرمایه‌گذاری کنند، ولی یا راه آن را بلد نیستند یا نگرانند که از این طریق سرمایه‌شان را به باد دهند. فقط ۱۲ درصد پاسخ‌دهنده‌ها جزء آنهایی هستند که ما نام‌شان را گذاشته‌ایم آگاهان. اینها کسانی هستند که یا تا به حال ارز رمزنگاری‌شده خریده‌اند یا راهش را بلدند و همچنین اعتماد دارند، ولی برخی از آنها با وجود این آگاهی علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در این زمینه ندارند.
قوانین و مقررات بزرگ‌ترین چالش استارت‌آپ‌ها
نظرسنجی ما از استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین چالش این فعالان «قوانین و مقررات» موجود در حوزه خدمات مالی است. «جلب اعتماد مشتریان» و «عدم تسلط بانک‌ها بر مباحث روز بانکداری و زیرساخت‌های آن» نیز دو چالش بعدی بودند که بیشترین تکرار را داشتند. 90 درصد استارت‌آپ‌های فین‌تک در ایران درجه سختی مقررات حاکم بر استارت‌آپ‌های فین‌تک در کشور را خیلی سخت یا سخت می‌دانند.
رقابت با رقبای خارجی
در مجموع رقبای خارجی موضوع چندان پراهمیتی برای استارت‌آپ‌های فین‌تک ایران نیستند. گرچه کم‌وبیش مواردی هستند که خارجی‌ها را رقیب سرسخت خود می‌دانند، ولی در مجموع از 70 استارت‌آپ فقط 24 مورد آنها اشاره‌ای به رقبای خارجی کرده‌اند و از این بین 25 درصد درجه سختی این رقابت را خیلی سخت، 45 درصد سخت و 30 درصد باقیمانده آسان دانسته‌اند. ترکیب درجه سختی با بخش‌های مختلف را در نمودار رسم کرده‌ایم.
متن کامل این گزارش در شماره ۱۱ عصر تراکنش منتشر می‌شود.