پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
نگهبانان دروازههای بانکی / رگتک کسبوکارهای فینتکی آیندهدار
هفتهنامه شنبه / شاید قصد فینتکها در ابتدا شاخ به شاخ شدن با بانکها بود، اما نقش آنها به مرور تغییر کرد و هر دو بعد از چندین سال تنش و تعارض به یک درجه نسبی از همزیستی مسالمت آمیز رسیدهاند و در یک رابطه دوطرفه دینامیک در ادامه حیات به یکدیگر کمک میکنند. یکی از این راههایی که در آن فینتکها به بانکها یاری میرسانند، رگتک مخفف Regulatory Technology است؛ حوزهای از فینتک که در آن شرکتهای رگتکی با بانکها در دادن نظم به حجم وسیع اطلاعاتشان و نظارت روی آنها همکاری دارند. رگتکها در شکلهای مختلفی در ایران فعالیت میکنند، یا شرکتهای امنیتی هستند و یا در قالب شرکتهای زیر مجموعه و مستقل نرمافزارهای نظارت و کنترل را به بانکها ارائه میکنند.
رگتک خودش قانونگذار نیست
حوزه رگتک سعی دارد ملزومات قانونی در بانکها و دیگر مؤسسات مالی را به شیوهای کاراتر و مؤثرتر نسبت به روندهای موجود و با بهکارگیری فناوریهای روز به انجام برساند. دلیلش هم واضح است. استارتآپها و کسبوکارهای بزرگ و کوچک به قدری در سالهای اخیر گسترش پیدا کردهاند که نظارت روی همه آنها با روشهای سنتی عملا غیرممکن است. ورود فناوری به تقریباً همه حوزههای کسبوکاری نیز کار قانونگذار را نسبت به گذشته پیچیدهتر کرده و در نتیجه تنها راهکار آنها برای سیاستگذاری و نظارت بهتر استفاده از همین فناوری است. اما باید در نظر داشت که خود رگتکها قانونگذار و سیاستگذار نیستند و تنها با نهادهای نظارتی و بانکها همکاری دارند تا بتوانند با کمک فناوری به آنها کمک کنند وظیفه خود را بهتر انجام دهند.
ابزار رگتکها بیش از همه، تکنولوژیهای کلانداده، فناوری پردازش ابری و به اشتراکگذاری داده است که میتواند علاوه بر ذخیره حجم زیادی از اطلاعات، آنها را به سادگی بین نهادها و واحدهایی که دسترسی قانونی دارند، به اشتراک بگذارد. همچنین با کمک سیستمهای ابری که هم هزینه کمتری دارند و هم از امنیت بیشتری برخوردارند میتوانند همیشه به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. رگتگها میتوانند به نهادهای دولتی و قانونگذار، سازمانهای سیاستگذار و حتی بانکها در افزایش نظارت بهتر و بهینهتر روی اطلاعات خود کمک کنند و هزینهها را پایین بیاورند و سرعت را بالا ببرند.
در حوزه رگتک میتوان فعالیتهای ناهنجار و نامعقول را پیدا کرد. درنتیجه تشخیص و پیدا کردن رفتارهای مجرمانه مانند انواع کلاهبرداری، پولشویی و حتی حملات سایبری سادهتر میشود. آنها تلاش دارند روی حجم دادههای سنگینی که یک یک بانک دارد، نظارت داشته باشند و از سلامت این اطلاعات مطمئن شوند. سیستمهای مانیتورینگ رگتکی میتواند هرگونه مورد ناهنجار را شناسایی و بعد هم بررسی کند تا از بیاشکال بودن آن مطمئن شود و اگر به چنین درجه اطمینانی نرسید میتواند آن را به بانک اطلاع دهد و بررسی را به خود آنها بسپارد.
مشتریات را بشناس
پیشبینیها میگوید تا سال 2020 ارزش کار رگتکها به 118 میلیارد دلار هم میرسد. این بدان معنی است که تا کمتر از یک دهه دیگر دیگر بانکی وجود ندارد که بتواند بدون نیاز به رگتکها خود را توسعه دهد، روی اطلاعات نظارت داشته باشد و امنیت آنها را تضمین کند. چنین آیندهای عجیب و دور از ذهن نیست. فناوری تاکنون هم تاثیرات عمیقی روی جوامع گذاشته است و اکنون بدون آن بانکداری سخت و دشوارو حتی غیرممکن میشود.
آیسادی (Aysadi) یکی از شرکتهای بزرگ رگتک سوئیسی است که به بانکهای این کشور کمک میکند میزان ریسک موجود در تراکنشها و نگهداری از دادهها را مدیریت کنند. بانکهای سوئیسی ارتباط دائم و مستمری با بانکهای دیگر در کشورهای مختلف دارند و مدیریت خطر برای آنها اهمیت بسیار زیادی دارد. این شرکت تمام عملیاتهای بانکی را رصد میکند و تلاش دارد امنیت را در همه آنها حفظ کند. شرکت اونفیدو (Onfido) راه دیگری را برای تامین امنیت در بانکها در پیش گرفته است. این شرکت با شعار «مشتریات را بشناس» به بانکها کمک میکند تا بتوانند پیشینه مالی کاملی از مشتریان بانکی خود تهیه کنند و این مسئله به آنها در نظارت روی مشتریان و پیشگیری از وقوع جرم کمک میکند. شرکت اونفیدو توانست در سال 2016 یکی از 50 شرکت برتر فینتکی در دنیا باشد. شرکت ترولیو (Trulioo) شرکت دیگری است که در همین حوزه فعالیت میکند با این تفاوت که به جای اونفیدو سعی میکند بانک را در احراز هویت مشتریان خود کمک کند. با پیشرفت فناوری دیگر دیدارها رودررو نیست و ارتباط شرکتها با مشتریان خود اغلب شکل مجازی به خود میگیرد. در نتیجه باید ساختار مشخصی برای احراز هویت آنها و اطمینان از امنیت ارتباط وجود داشته باشد. ترولیو روشهای مختلفی برای احراز هویت دارد و هرکدام از آنها را براساس ماهیت مشتری خود تولید میکند. مشتریان ترولیو کمپانیهای بزرگی مانند پیپال، اسکوئر، کیکاستارتر، ورلدرمیت و آمازون بوده و شهرت خودش را در سادگی در احراز هویت و دقت بالایش دارد.
فینتلیکس (Fintelix) شرکت بزرگ دیگری است که با دادهپردازی و دادهکاوی روی کلاندادههایی که بانک در اختیار او قرار میدهد میتواند هرگونه رفتار عجیب و عملیات غیرطبیعی را شناسایی کند و از این طریق از پولشویی، جرایم مالی، کلاهبرداری و دزدی پیشگیری میکند. ادعای فینتلیکس در بازار این است که میتواند تا 90 درصد خطر وقوع جرم در تراکنشهای مالی را کاهش دهد و میزان عملیاتهایی را که بانک مجبور است به صورت دستی بازنگری کند تا 80 درصد کم میکند.
رگتکهای ایرانی چه کسانی هستند؟
شرکتهای رگتکی در ایران کم نیستند. هرچند شاید به صورت رسمی به این نام شناخته نشوند اما زیادند کسبوکارهایی که امنیت یک بانک یا یک کسبوکار دیگر را با کمک فناوری تامین میکنند. شرکت حصین ایمن یکی از آنهاست که میتواند تست امنیت نرمافزارها را از طریق مهندسی معکوس برای کسبوکارها و شرکتها و بانکها انجام دهد تا آن شرکت را از ایمن بودن نرمافزار خود مطمئن کند. این شرکت در عین حال دستگاه سختافزاری به نام HSM تولید میکند که به کمک آن تمام تراکنشهای عملیاتی در بانکها از امنیت برخوردار میشوند و امکان دزدیدن یا مخدوش کردن یا دستکاری کردن آنها نیست. دستگاه HSM از سرورهای بانکها محافظت میکند و نمونههای جهانی محدودی دارد. شرکت آدانیک نیز میتواند در تشخیص ناهنجاری به بانکها کمک کند هرگونه تراکنش عجیب را تشخیص دهند و آن را دوباره بررسی کنند. این ناهنجاریها لزوما موارد غیرقانونی و جرم نیستند اما اگر کاربری رفتار مالی عجیبی داشته باشد مورد توجه نرمافزار نظارتی آنها قرار میگیرد و بانک از این طریق مطلع میشود تا بتواند جرم بودن یا نبودن آن را بررسی کند. شرکت دیگری هم به نام اندیشه نگار پارس کار محافظت از کلاندادههای کسبوکار و شرکتها را به عهده دارد و امنیت آنها و همچنین عملیاتهای بانکی را تضمین میکند. این شرکت همچنین مطالعات زیادی در زمینه امنیت کارتهای بانکی داشته و برای مدت زمان طولانی روی آنها بررسیهای زیادی اتجام داده است.
حوزه رگتک در ایران جدید نیست اما در حال شکلگرفتن یک ساختار جدید است و در تلاش است با شرکتهای تامین امنیت نسلهای گذشته تفاوت داشته باشد. فناوری دنیای جدیدی است که مانند همین دنیای واقعی پر از فرصت و تهدید است. رگتکها با ابزار فناوری از فناوری محافظت میکنند و جلوی وقوع جرایم فناوری را میگیرند. بنابراین اگر حوزه بانکداری بخواهد پیشرفت چشمگیری داشته باشد و بیش از قبل وارد عرصه دنیای مجازی شود، باید ارتباط بیشتری با رگتکها داشته باشد.