پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
میلاد جهاندار؛ دبیر انجمن فین‌تک ایران / مهم‌ترین چالش کسب‌وکارهای فین‌تک در حال حاضر، رگولاتوری و قانون‌گذاری است. بانک مرکزی، شاپرک، مرکز توسعه تجارت الکترونیک، دادستانی و پلیس فتا از سازمان‌هایی هستند که در این موضوع فعال هستند.
تا زمان مشخص شدن چهارچوب فعالیت این کسب‌وکارها از طرف بانک مرکزی، عرصه فعالیت برای این کسب‌وکارها تنگ و دشوار است چراکه دغدغه‌های متفاوت هرکدام از این سازمان‌ها و توقعات آن‌ها می‌تواند مانعی برای رشد نهال این صنعت باشد.
این متن جمع‌آوری دغدغه‌های نهادهای رگولاتور و نظارتی که در نشست‌های مشترک مطرح شده است و راهکارهای پیشنهادی به این دغدغه‌ها توسط انجمن فین‌تک ایران:
امنیت کاربران و هک شدن اطلاعات کارتی آن‌ها
دغدغه: اگر سرویس شما هک شود و پول مردم از حسابشان دزدیده شود چه کسی پاسخگو است؟
راهکار: هیچ‌گونه اطلاعات حساس پرداخت شامل شماره کارت و رمز دوم از کاربران در سرویس گرفته نمی‌شود و کاربران در هنگام پرداخت بر اساس الزامات شاپرک به درگاه پرداخت آنلاین در زیر دامنه شاپرک منتقل می‌شوند و در آنجا اطلاعات خود را وارد می‌کنند.
صرف این فرض که ممکن است تهدیدی در اثر انجام فعالیت جدید وجود داشته باشد، نباید جلوی حرکت به سمت تکنولوژی را گرفت. بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت ناآگاهی است، نهادهای مربوطه باید اولویت خود را در آموزش و آگاه‌سازی افراد برای حفظ امنیت خود در مواجهه با تکنولژی قرار دهند. ما نیز به‌نوبه خود در نقش کسب‌وکارهای خصوصی، سعی خود را در آموزش کاربران برای حفظ امنیت کرده‌ایم و پس‌ازاین نیز باقدرت بیشتر در این زمینه خواهیم کوشید.
محدود کردن پرداخت آنلاین تنها برای وب‌سایت‌ها
دغدغه: کارشناسان مطرح کردن که سرویس پرداخت آنلاین باید تنها به دارندگان وب‌سایت محدود شود و دلیل این موضوع را مشخص بودن دریافت‌کننده پول و ثبت اطلاعات وی در پایگاه مرکز توسعه تجارت عنوان کردند.
راهکار: داشتن امکان پرداخت آنلاین یک نیاز است و داشتن وب‌سایت نیازی دیگر و الزاماً افرادی که نیاز به پرداخت آنلاین دارند ممکن است نیازی به وب‌سایت نداشته باشند. با توجه به ظهور تکنولوژی‌های جدید و ارائه خدمات از راه دور، نیازهایی در حوزه پرداخت آنلاین به وجود آمده که افراد به دلیل نبود ابزار مناسب برای پرداخت آنلاین از طریق انتقال وجه و کارت به کارت تراکنش انجام می‌دهند که این امر خود نگران‌کننده است.
در خصوص اینکه فردی که پول را دریافت می‌کند تأیید هویت شده باشد باید گفت شیوه هویت سنجی فعلی مرکز توسعه تجارت با نقدهای جدی روبرو است و در ثانی افرادی که در بسترهای فین‌تک تراکنش انجام می‌دهند کاملاً مشخص و در یکی از بانک‌های کشور به‌صورت کاملاً مناسب احراز هویت شده‌اند.
سرویس‌دهی پرداخت به پیام‌رسان‌ها
دغدغه: کارشناسان مطرح کردن که بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی دادن سرویس پرداخت در شبکه پیام‌رسان تلگرام غیرقانونی است.
راهکار: مسئولین نباید اجازه دهند بی‌تدبیری که در حوزه پیام‌رسان‌های داخلی اتفاق افتاد، در فین‌تک‌ها تکرار شود. ایجاد موانع بسیار سخت و گاه بدون توجیه بر سر راه سرویس‌دهندگان داخلی، منجر به توقف سرویس‌دهی و بی‌انگیزگی آن‌ها شد و در حال حاضر شاهد هستیم سرویس‌دهنده خارجی بدون کوچک‌ترین محدودیت و نظارتی به فعالیت در کشور مشغول است.
اگر سرویس‌دهنده داخلی بتواند به تلگرام سرویس پرداخت ارائه کند نه ازنظر امنیتی و نه ازنظر فنی نه‌تنها هیچ اشکالی در آن وجود ندارد بلکه ازنظر اقتصادی و امنیتی بسیار ارزش ایجاد خواهد کرد.
در صورت تکرار بی‌تدبیری در این موضوع نتیجه آن ارائه سرویس پرداخت توسط سرویس‌دهندگانی مانند بیت‌کوین خواهد شد که هزینه‌های سنگینی برای کشور ایجاد خواهد کرد و امکان شناسایی طرفین معامله برای پیگیری‌های قانونی به‌طور کامل از بین خواهد رفت و بخش خصوصی داخلی نیز در رقابتی نابرابر ضعیف خواهد شد.
بی نماد و بی مجوز
دغدغه: کارشناسان عنوان کردند که نداشتن نماد و مجوز فعالیت یکی دیگر از دغدغه‌های آن‌ها است و فعالیت فین‌تک‌ها می‌تواند فعالیت غیرقانونی تلقی شود.
راهکار: اینکه به فعالیت فین‌تک‌ها در حال حاضر نماد تعلق نمی‌گیرد و مجوزی هم ارائه نمی‌شود، دلیل بر غیرقانونی بودن فعالیت آن‌ها نیست. بانک مرکزی به‌عنوان ناظر تخصصی این حوزه اعلام کرده که فعالیت فین‌تک‌ها ارزشمند است و تکمیل کننده نظام‌های پرداخت کشور است و در حال شناخت این حوزه و تدوین چهارچوب برای فعالیت است و مطمئناً این فرایند، زمان‌بر است و باید تمامی نهادهای مرتبط در این دوره گذار کمک کنیم که نهال فین‌تک خشک نشود و با دید حمایتی با موضوع برخورد کنیم.
پول‌شویی
دغدغه: کارشناسان عنوان کردند که پول‌شویی یکی از فعالیت‌های مجرمانه‌ای است که نگران هستند در این بستر رخ دهد.
راهکار: پول‌شویی واژه بسیار بزرگی است که نیاز به تفسیر به تبیین دارد. در جلسه‌ای که با بانک مرکزی در سال گذشته در خصوص دغدغه‌های شاپرک داشتیم، تأکید شد که این بسترها احتمال بروز فعالیت پول‌شویی تقریباً نزدیک به صفر است.
در این بسترها تراکنش‌ها غالباً تراکنش خرد است و پول‌شویی در مقادیر کلان معنی پیدا می‌کند نه مقادیر خرد. همچنین تمامی تراکنش‌ها قابلیت رهگیری دارد و مبدأ و مقصد تراکنش کاملاً مشخص است و پول نیز قابلیت تبدیل شوندگی در این بسترها ندارد.
جلوگیری از فعالیت‌های مجرمانه کاربران
دغدغه: یکی دیگر از دغدغه‌هایی که توسط کارشناسان نهادهای نظارتی عنوان‌شده این است که شما چطور جلوی فعالیت مجرمانه را در بستر خود خواهید گرفت؟ مثلاً اگر کسی کالایی قاچاق مبادله کند چطور مانع آن خواهید شد؟
راهکار: اصولاً سرویس‌های فین‌تکی نظارت داخلی خود را جهت حفاظت از امنیت کاربران خود انجام می‌دهند و اتفاقاً نظارتی که در این بستر هست و شناختی که از طرفین معامله وجود دارد، به‌هیچ‌وجه در راهکارهای جایگزین فعلی مانند کارت به کارت وجود ندارد؛ اما این نظارت به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند تضمین کننده صددرصدی برای عدم فعالیت مجرمانه به همراه داشته باشد.
همواره معدود افراد قانون‌گریز پیدا می‌شوند که در دام این نظارت‌ها نمی‌افتند. نکته مهم این است که نباید به خاطر خطای افراد قانون‌گریز یک‌درصدی کل بستر بسته شود مانند اینکه اگر کسی از طریق کارت به کارت فعالیتی غیرقانونی کرد نباید کل شبکه شتاب را بست بلکه باید الزامات لازم جهت پیشگیری و شناسایی افراد قانون‌گریز را فراهم کرد.
نتیجه بسته شدن بسترها این‌چنینی محروم کردن اکثریت کاربرانی است که توسط این بستر به‌صورت کاملاً درست کسب‌وکار خود را توسعه داده‌اند و فرد قانون‌گریز هم از روش‌های غیر شفاف دیگر مانند انتقال وجه به کار خود ادامه خواهد داد.
در یک تعامل و همکاری اثربخش بین سرویس‌دهندگان و نهادهای ناظر می‌توان به راهکارهای خلاقانه برای محدودسازی فعالیت‌های مجرمانه رسید.
حریم شخصی مهم‌ترین اولویت سرویس‌دهندگان
حفظ حریم شخصی کاربران از بالاترین درجه اهمیت برای ما برخوردار است. اجازه دسترسی به حریم شخصی کاربران نه بر اساس قانون کشور و نه بر اساس شرع به‌هیچ‌عنوان وجود ندارد. با راه‌اندازی سازوکار یکپارچه اشتراک داده‌های سو استفاده بین اعضای انجمن فین‌تک ایران، درصورتی‌که نهاد نظارتی فعالیت مجرمانه‌ای شناسایی و اعلام کنند، با بالاترین سرعت فعالیت آن فرد خاطی را می‌توان در تمامی سرویس‌دهندگان مسدود کرد و با حکم قاضی و رعایت تمام الزامات حفظ حریم شخصی به این فعالیت مجرمانه رسیدگی کرد. این تعامل به‌هیچ‌عنوان از مبادی غیررسمی و غیرقانونی انجام نخواهد شد؛ و خوشبختانه این دغدغه فصل مشترک سرویس‌دهندگان و نهاد ناظر است.
امیدواریم بادید مثبتی که نهادهای نظارتی و تصمیم گیر نسبت به این فین‌تک‌ها وجود دارد و حمایت این نهادها، تعاملی اثربخش شکل گیرد و از طریق جلسات مستمر با انجمن فین‌تک ایران، زیربنایی امن برای فعالیت ایجاد شود و در این راه از هر تلاشی برای پیشگیری از وقوع فعالیت‌های مجرمانه و عدم ورود به حریم شخصی کاربران فروگذار نخواهیم بود.