راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

پرداخت کرایه در حمل و نقل عمومی، فرصتی برای توسعه پرداخت خرد

نیاز افراد مختلف در جامعه به استفاده از شبکه حمل و نقل عمومی و پرداخت کرایه در آن، نشانه‌ای از وجود حجم بالای تراکنش‌ها در شبکه‌های حمل و نقل عمومی است. میلیون‌ها نفر هر روز با پرداخت مبالغ کم، فاصله بین منزل تا محل کار را طی می‌کنند. با در نظر گرفتن قابلیت‌های کارت‌های غیرتماسی (Contact less) و توجه به دو موضوع مهم دریافت کرایه در مدت زمان کم و پایین بودن مبلغ تراکنش در این نوع خدمات، می‌توان این حوزه را به عنوان بزرگ‌ترین شبکه کاربران کارت‌های غیر تماسی مطرح کرد. از نگاه زیرساخت پرداخت الکترونیک نیز مدیریت پرداخت کرایه در حمل و نقل عمومی یک حوزه بسیار کلان است که باعث شده است برنامه دولت‌ها در توسعه زیرساخت پرداخت الکترونیک برای پرداخت خرد، حوزه حمل و نقل عمومی را هم هدف گرفته بگیرد. در حقیقت حوزه حمل نقل به عنوان یک پایگاه خوب با پتانسیل بالا برای توسعه پرداخت‌های الکترونیک خرد مطرح بوده و این عامل، مشارکت و همکاری حوزه حمل و نقل و شبکه بانکی را در این مقوله به دنبال خواهد داشت.

فراهم کردن بستری مطمئن و مشتری پسند برای پرداخت هزینه‌های حمل و نقل، آسودگی و سهولت در انجام امور را برای دارندگان این نوع کارت‌ها به همراه دارد. این موضوعی است که همه افرادی که از آن استفاده کرده آن را از نزدیک لمس می‌کنند. با توجه به حجم بالای تراکنش و نیاز روزمره دارندگان این نوع کارت به استفاده مداوم از آن، می‌توان دامنه استفاده برای دارندگان آن را فقط محدود به حوزه حمل و نقل نکرده و برای پرداخت‌های خرد در سطح شهر نیز گسترش داد. از دلایل این مورد می‌توان به فاصله‌گیری هر چه سریع‌تر سیستم‌های حمل و نقل از پرداخت‌های نقدی اشاره کرد. بانک‌ها و موسسات مالی که در ارائه کارت‌های مختلف برای مشتریان و جلب آن‌ها برای انجام عملیات خرید فعالیت دارند، می‌توانند این حوزه را نشانه بگیرند تا حجم عظیم تراکنش‌های پرداخت در شبکه حمل و نقل و همچنین مشتری های بالفعل آن شبکه ها را به شبکه‌های پرداخت خود گسیل دارند.استفاده از این بستر می‌تواند سهولت در استفاده را برای دارندگان کارت‌ها و سود و منافع مالی را برای موسسات ارائه دهنده خدمات پرداخت به همراه داشته باشد. مشارکت شبکه بانکی با حمل و نقل عمومی برای ایجاد بستر مشترک در حوزه پرداخت الکترونیک، در نقاط مختلف جهان اتفاق افتاده است. این مشارکت ها در نهایت باعث شده است که مدل‌های مختلفی با توجه به پتانسیل های موجود و همچنین بستر های قابل استفاده، برای پیاده‌سازی سیستم‌های پرداخت هزینه حمل و نقل پیاده سازی و اجرا ‌شود.

به طور کلی مدل‌ها به چند قسمت اصلی تقسیم می‌شوند. که سعی شده است در این نوشتار، به مختصر به آنها اشاره شود. در نوشته های تخصصی تر می توان اطلاعات فنی تر و تخصصی تر در این ارتباط بدست آورد.

از جمله این مدل‌ها که به طور معمول استفاده می‌شود، می‌توان به مدل بسته اشاره کرد که انجام همه امور در آن از صدور کارت گرفته تا نصب و راه اندازی ایستگاه‌های دریافت کننده اطلاعات کارت و انجام عملیات تسویه حساب، بر عهده موسسه ارائه دهنده خدمات پرداخت حمل و نقل است. این سیستم‌ها را می‌توان به دونوع سیستم بلیت الکترونیکی و پرداخت الکترونیکی تقسیم کرد. مدل الکترونیکی که در حقیقت قسمت عمده‌ای از سیستم‌های جاری دنیا را در برمی‌گیرد در حقیقت صرفا بلیت الکترونیکی را پوشش می‌دهد و کارت‌های صادر شده صرفا در شبکه حمل و نقل استفاده می‌شود. در مدل بسته پرداخت الکترونیکی علی رغم بسته بودن سیستم، کارت‌های صادر شده برای پرداخت خرد نیز استفاده می‌شود. در این مدل، اتصال و ارتباطی در چرخه صدور کارت و پرداخت با شبکه بانکی وجود ندارد. صرفا برای تسویه حساب، تعامل با شبکه بانکی انجام می‌شود. محدودیت و یا اشکال این مدل هزینه بالای ایجاد زیر ساخت می‌باشد. به عبارت دیگر نمی‌توان از پایانه‌های فروش بانکی موجود و همجنین کارت‌های موجود بانکی استفاده کرد. از دیگر انواع این مدل‌ها می‌توان به مدل باز، مدل با محوریت صدور بانکی و نهایتا به مدل ترکیبی اشاره کرد. در مدل باز، کارت‌ها توسط شبکه بانکی و یا حمل ونقل صادر می‌شود و دارندگان کارت می‌توانند در هر شبکه از کارت خود استفاده کنند. در این مدل در هزینه کارت و زیرساخت صرفه‌جویی می‌شود. لیکن از چالش‌های آن در حوزه فنآوری، می‌توان به سرعت بالای تراکنش در حمل و نقل اشاره کرد. در مدل ترکیبی کارت با چندین کاربرد صادر شده و در مکان‌های مختلف می‌تواند کاربرد‌های موجود در آن را استفاده کرد. نکته‌ای در این قسمت می‌توان به آن اشاره کرد، این است که تعداد کارت‌هایی که برای افراد جهت استفاده در شبکه حمل و نقل و تعداد پذیرنده‌های آن‌ها (ایستگاه‌های اتوبوس، مترو، تاکسی و….) در مقایسه با شبکه بانکی معمولا نسبت عکس دارد. معمولا در شبکه بانکی تعداد پذیرنده‌ها از پذیرنده‌های شبکه حمل و نقل بیشتر است. لذا تلفیق این دو شبکه می‌تواند برای متولیان هر دو شبکه منافعی را به همراه داشته باشد. در حقیقت مدل‌های فوق یک روند تکاملی را طی کرده‌اند.

با در نظر گرفتن مدل باز و یا ترکیبی، متولیان سیستم‌های پرداخت حمل و نقل می‌توانند با استفاده از تعریف ساختارهای هدفمند، مشتریان بیشتری را به این شبکه جلب نمایند. در یک شبکه پرداخت حمل و نقل، دارنده کارت دنبال منافع خود می‌باشد. در این میان اپراتورهای ارائه‌کننده سرویس پرداخت می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این زمینه، مسافران بیشتری را جذب نمایند. از جمله پارامتر‌هایی که می‌تواند در این حوزه مورد توجه قرار گیرد، قیمت‌گذاری منعطف برای هزینه‌های استفاده از شبکه است. هر چه این ساختار و سیاست‌های مربوط به مدیریت پرداخت، با قوت طراحی شود، مشتریان بیشتری جذب این سیستم خواهند شد. ارائه‌کنندگان سرویس‌های پرداخت می‌-توانند با پیاده‌سازی سه لایه مذکور، به عنوان اپراتور یک سیستم حمل و نقل به عنوان مثال اتوبوس‌های شهری، فعالیت نماید که بطبع منافعی را برای آن‌ها به همراه دارد. هزینه‌ای که یک ارائه‌دهنده سرویس پرداخت، برای راه‌اندازی و ارائه سرویس می‌پردازد، شامل تامین بستر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مناسب برای این هدف باشد که با توجه به تعدد نقاط ارائه سرویس می‌تواند هزینه‌های بالایی را به دنبال داشته باشد. به عنوان جمع‌بندی از منابع درآمدی این موسسات می‌توان به تامین سخت‌افزار و ارائه سرویس برای پرداخت با استفاده از کارت‌های صادر شده اشاره کرد. در کنار درآمدهای ثابت، این اپراتور‌ها می‌توانند با اتخاذ سیاست‌های موثر در جلب مشتریان، به عنوان مثال ارائه مزایایی خاص برای افرادی که به صورت متناوب از خدمات آن استفاده می‌کنند، حجم زیادی از تراکنش را پردازش نمایند که به طور غیر مستقیم باعث افزایش درآمد آن‌ها و در ‌‌نهایت، بهبود سرویس‌های موجود گردد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.