اتصال ۱۱ هزار فروشگاه به سامانه شفافیت فروشگاهی / تلاش برای مهار تورم از طریق سامانه شفافیت فروشگاهی

سامانه شفافیت فروشگاهی که از بهمن‌ماه سال گذشته برای مهار تورم و پایش سیستمی تخلفات و نظارت هوشمند بر زنجیره تولید تا مصرف کالا طراحی شده و امکان پایش گران‌فروشی و احتکار را فراهم می‌کند در حال حاضر ۱۱ ‌هزار فروشگاه و ۹ هزار قلم کالا را تحت پوشش قرار داده و در هر ثانیه ۱۰ هزار فاکتور در این سامانه دریافت می‌شود.

صبح امروز نشست پایش سامانه شفافیت فروشگاهی در وزارت صمت برگزار شد. وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه کلیدواژه‌ای که ما در یک سال گذشته بر آن تأکید داشته‌ایم حکمرانی نوین است، توضیح داد: «سامانه شفافیت فروشگاهی هم یکی از ابعاد حکمرانی نوین است که به‌عنوان سبدی از پروژه‌های فروشگاهی تکمیل‌کننده سامانه جامع تجارت است. سامانه جامع تجارت تمام حلقه‌های زنجیره تولید یا واردات تا فروش و مصرف را پوشش نمی‌دهد و بنابراین سامانه شفافیت فروشگاهی به‌عنوان حلقه انتهایی و تکمیل‌کننده سامانه تجارت امکان رصد و بررسی داده‌های تمام زنجیره را فراهم می‌کند.»

امین کلاهدوزان، سرپرست مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ضمن بیان اینکه در راستای مجموعه‌پروژه‌های مربوط به سامانه شفافیت فروشگاهی با الکترونیکی‌سازی اسناد تجاری مواجه بودیم، گفت: «اخیراً در تعامل با بانک مرکزی اسناد مالی و اداری را نهایی کردیم امسال در دستور کار داریم که قراردادها، فاکتورها و اسناد خریدوفروش را هم به‌صورت الکترونیکی انجام دهیم و این زنجیره در حال تکمیل است.»

او ادامه داد: «هدف اصلی سامانه شفافیت اتصال سه جریان اصلی در کشور است که بخشی از آن پیش‌تر انجام شده؛‌ جریان مالکیت محصول، جریان مالی و جریان مکانی محصول.»

به گفته کلاهدوزان کارکرد اصلی و هدف ایده‌آل سامانه شفافیت فروشگاهی مهار تورم و رشد تولید است. کارکرد بعدی سامانه، پایش سیستمی تخلفات و نظارت هوشمند است که کلان‌داده‌‌ها و فناوری هوش مصنوعی در این پروژه نقش بسیار پررنگی دارند.

طبق توضیحات کلاهدوزان، بانک مرکزی سیستمی مشابه با روند سامانه شفافیت فروشگاهی را برای نظارت بر جریان‌های مالی کشور ایجاد کرده که سامانه بانک مرکزی، حلقه مرکزی، شاپرک، حلقه میانی و شرکت‌های پی‌اس‌پی، حلقه انتهایی این سیستم را تشکیل داده‌اند. در خصوص سامانه شفافیت فروشگاهی هم چنین سیستم مشابهی در جریان است؛ به این شکل که سامانه جامع تولید و تجارت در حلقه مرکزی، سامانه شفافیت فروشگاهی هم‌رده با شاپرک در رده میانی و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تجاری (CSP) حلقه نهایی این سیستم را تشکیل داده‌اند.

به گفته کلاهدوزان بر اساس گزارش بانک مرکزی در سال گذشته بدون احتساب خرید شارژ و پرداخت قبض، چهل میلیارد تراکنش مستقیم از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان فروشگاهی به ثبت رسیده که مبلغ این تعداد تراکنش حدود ۹۱۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که این آمار باید توسط سامانه شفافیت فروشگاهی تجمیع و مدیریت شود.

او با تأکید بر اینکه هدف‌گذاری انجام‌شده برای طرح سامانه شفافیت فروشگاهی اتصال یک میلیون و ۴۰۰ هزار فروشگاه فعال در سطح خرده‌فروشی است، ادامه داد: «در خصوص زیرساخت مورد نیاز برای پردازش و ذخیره‌سازی داده‌های تجاری پیش‌بینی می‌شود با احتساب اضافه‌شدن سایت‌های پشتیبان ۸۷ هزار هسته پردازشی و با احتساب اضافه‌شدن نسخ پشتیبان، ۵۰ پتابایت فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز است.»

راه‌اندازی این سامانه در بهمن‌ماه گذشته به طور رسمی ابلاغ و آغاز شده و در چندماهی که از راه‌اندازی آن می‌گذرد بیش از ۱۱ هزار فروشگاه به سامانه متصل شده و بیش از ۶۰ میلیون فاکتور در سه ماه پایانی سال گذشته دریافت شده است. بیش از ۹ هزار قلم کالا در واحد‌های صنفی موجود تحت پوشش سامانه قرار گرفته و در این سامانه تا به این لحظه قابلیت دریافت بیش از ۱۰ هزار فاکتور در ثانیه وجود دارد.

فاطمی با تأکید بر تعداد بیش از ۹ هزار قلم کالا در واحدهای صنفی ثبت‌شده در سامانه اعلام کرد: «پیش از این سامانه این وزارتخانه روزانه قیمت حداکثر ۱۰۰ قلم کالا را در سطح بازار بررسی می‌کرد و میانگین کشوری را محاسبه می‌کردند. اما ممکن است این اعداد دقیق نباشد و تعداد کالاها نیز محدود است.»

او ادامه داد: ‌«در سامانه فروشگاهی بعد از خرید و پرداخت هزینه، همه اطلاعات شامل نوع، مقدار و قیمت کالا برای سامانه ارسال می‌شود. اکنون اطلاعات ۹۶۰۰ فروشگاه روزانه به سامانه ارسال می‌شود.»

فاطمی امین در ادامه با اشاره به کنترل جریان خریدوفروش خودرو از طریق سامانه شفافیت فروشگاهی به وسیله پلتفرم‌های خریدوفروش ابراز امیدواری کرد که مالیات بر عایدی سرمایه در اسرع وقت ابلاغ و اجرا شود و ادامه داد: «با ابلاغ این طرح معاملات مکرر و سوداگرانه دلالی حذف خواهد شد و بستر آن هم در پلتفرم‌های کنونی فراهم است.»

در این جلسه همچنین در خصوص امکان جلوگیری از مشکلات مربوط به سوداگری و تعیین قیمت‌های غیرواقعی در بازار خودرو با کمک پلتفرم‌های خریدوفروش خودرو نظیر دیوار در سامانه شفافیت فروشگاهی صحبت شد. اشکان آرمندهی، مدیرعامل دیوار در ادامه جلسه بر اهمیت فراهم‌شدن امکان احراز مالکیت و احراز خریدوفروش برای جلوگیری از تأثیر سوداگران در بازار خودرو تأکید کرد. رضا تقی‌پور، نماینده مجلس و رئیس کمیسیون مشترک حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی در پاسخ به آرمندهی عنوان کرد: «در این مورد قانون دوام یا مدیریت داده‌ها و اطلاعات ملی آذرماه سال گذشته برای اجرا ابلاغ شد و طبق این قانون، کسب‌وکارها می‌توانند از کارگروه تعامل‌پذیری درخواست کنند اطلاعات مورد نیاز برای مثلاً احراز مالکیت خودرو برای انتشار آگهی را ارائه دهد. در حال حاضر تمام اختیار اینکه چه اطلاعاتی در اختیار چه کسی قرار بگیرد با کارگروه تعامل‌پذیری است.»

فاطمی امین در ادامه جلسه بیان کرد: «با استفاده از سامانه شفافیت فروشگاهی در پایان هر روز قیمت فروش و تعداد فروش یک محصول را در هر فروشگاه در اختیار داریم و با روش‌های مجاز محاسبه می‌کنیم و صبح روز بعد همکاران ما متوجه می‌شوند که چه کالایی در کدام فروشگاه گران‌تر فروخته شده و چون این فروش مبتنی بر پرداخت است قابل انکار نیست. برخلاف گذشته که افراد برای احراز قیمت واقعی مجبور به اعتماد به وب‌سایت‌های مختلف بودند در سامانه شفافیت فروشگاهی و با استفاده از برنامه‌هایی که در این خصوص طراحی می‌شود امکان آگاهی از قیمت‌ها، نظارت و درخواست مردمی فراهم و رسیدگی به شکایات به‌صورت سیستمی فراهم است و دیگر نیازی به تماس و رسیدگی موردی به‌صورت منفعلانه نیست.»