پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در گفت‌وگو با مدیرعامل شرکت کیپا مطرح شد / خرید اقساطی؛ سرمایه‌گذاری برای آینده یا بدهکاری؟
در شرایط اقتصاد تورمی شاید آسان‌ترین کار دریافت تسهیلات باشد. در این بین لندتکها به میدان آمدند تا شرایط دریافت تسهیلات را آسان‌تر کنند.
مدیرعامل کیپا معتقد است که در حال حاضر در کشور ما خرید اقساطی و اعتباری بدهی نیست، بلکه سرمایه‌گذاری است. ممکن است برای شما پیش آمده باشد که دقیقاً زمانی که به مرز دستیابی به خواسته مورد نظرتان می‌رسید، ناگهان به خاطر تورم، از خواسته‌تان فاصله می‌گیرید و هر روز به این فکر می‌کنید که چرا نتوانستم به آن هدفم برسم. خرید اقساطی در ایران سرمایه‌گذاری در کنار لذت است. بدین صورت که من می‌خرم، استفاده می‌کنم، لذت می‌برم و شرایط رفاه اجتماعی‌ام را افزایش می‌دهم و با هزینه کمتر از تورم پرداخت می‌کنم.
ریسک ارائه تسهیلات خرد در ایران
به گزارش «راه پرداخت»، علیرضا شفیعی، مدیرعامل کیپا در گفت‌وگویی با میثم سلیمانی در برنامه ویدئویی اتاق آبی در پاسخ به این سؤال که آیا در ایران ارائه تسهیلات خرد دیوانگی محسوب می‌شود، گفت: «ما سال ۹۶ شروع کردیم به حوزه اقساطی فکر کردن. آن زمان ما رؤیای داشتن یک مسترکارت در ایران را داشتیم و هنوز چیزی به اسم اعتبارسنجی به این شکلی که الان در حال انجام است وجود نداشت. بحثی به نام چک صیادی و بلوکه‌شدن حساب و مواردی از این دست وجود نداشت. همچنین خبری از فضای فروش اعتباری و اقساطی یا وام‌دهی و تسهیلات خرد نبود.»
او ادامه داد: «در ابتدای کار بحث از بین رفتن سرمایه اولیه در این مسیر در میان بود. با اینکه نبود قدرت خرید آن زمان حس می‌شد، اما افراد برای خرید موبایل یا دریافت خدمت پزشکی و مواردی از این دست از خدمات اعتباری یا وام استفاده نمی‌کردند و برای من همیشه سؤال بود چرا در ایران ویزاکارت یا مسترکارت نداریم؟ در نتیجه ما خودمان این کار را شروع کردیم. در این مسیر سرمایه اولیه هیچ‌گاه از بین نرفت. شاید آن زمان، شروع چنین فعالیتی دیوانگی بود، اما الان این حوزه شکل گرفته و ما سعی کردیم آهسته و بااحتیاط این مسیر را طی کنیم و برای اینکه ریسک این کار را پایین بیاوریم قدم اول را با سازمان‌ها شروع کردیم.»
گلوریت؛ خدمات اعتباری حوزه سلامت
بنیان‌گذاران کیپا تا پیش از شکل‌گیری آن، شرکت دیگری را با نام گلوریت راه‌اندازی کرده بودند. گلوریت به طور خاص بر خدمات اعتباری حوزه سلامت متمرکز بود. خدماتی همچون عمل‌های زیبایی و دندان‌پزشکی. خدماتی که هیچ بیمه‌ای آن را نمی‌پذیرفت، اما به مرور بنیان‌گذاران این مجموعه احساس کردند گلوریت بیش از حد روی خدمات دندان‌پزشکی تمرکز کرده و همه آن را به‌عنوان بیمه فرهنگیان یا بیمه گلوریت می‌شناختند و اگر می‌خواستند تغییر برند و تغییر ذهنیت بدهند که گلوریت را به‌عنوان یک خدمت اعتباری تلقی کنند، مدت زیادی طول می‌کشید. به همین دلیل تصمیم گرفتند با وجود تمام آزمون و خطاهایی که روی برند گلوریت کرده بودند، برند کیپا را به‌عنوان یک تجربه جدید ایجاد کنند.
شفیعی در این باره می‌گوید: «در شروع کار گلوریت با ۸۰ مرکز دندان‌پزشکی صحبت کردیم و فقط سه تا از آنها حاضر شدند با ما همکاری کنند و ما آذر ۱۳۹۷ با همان سه مرکز کوچک کار را استارت زدیم. وقتی که پرسنل شرکت رفتند و خدمات گرفتند و دندان‌پزشکی دید که قسطش پرداخت می‌شود، با استقبال زیادی مواجه شدیم؛ به‌طوری که شهریور ۱۳۹۸ تعداد ۱۳۰ یا ۱۴۰ مرکز دندان‌پزشکی در کل کشور با ما همکاری می‌کردند و حدود ۵۰ هزار نفر از این خدمات استفاده کردند.»
او ادامه داد: «در آن زمان در گلوریت پرونده الکترونیک سلامت تشکیل می‌شد و تمام خدمات طبق تعرفه بیمه تعریف می‌شد و شما وقتی مراجعه می‌کردید، پزشک و تعرفه تعریف می‌شد. حتی اینکه پزشک متخصص یا عمومی هست، تعریف می‌شد و زمانی که برای دریافت خدمات می‌رفتید متصدی در سیستم خدماتی را که دندان‌پزشک انجام داده بود وارد می‌کرد و سیستم تعرفه را تبدیل به اقساط می‌کرد. همچنین ما یک ارزیاب خسارت بیمه مرکزی در شرکت داشتیم که تمام عکس درمان‌های قبل و بعد را چک می‌کرد.»
مشارکت در منافع مشتری‌ای که امروز وجود ندارد
او در پاسخ به این سؤال که دندان‌پزشکان معمولاً به این فضاها ورود نمی‌کنند و چه شد که راغب شدند وارد این فضا شوند، پاسخ داد: «اگر از طیف پنج‌درصدی دندان‌پزشکان بگذریم، آنالیز ما در آن زمان نشان داد که ۴۰ یا ۵۰ درصد ظرفیت مراکز دندان‌پزشکی پر است. ما می‌خواستیم از ظرفیت خالی استفاده کنیم و مشتری‌ای را که امروز وجود ندارد، ایجاد کنیم و طبیعتاً پزشک هم در منافع مشتری که امروز وجود نداشته مشارکت می‌کرد. نکته دیگر اینکه ما اگر می‌خواستیم از حوزه‌ای مثل موبایل شروع کنیم این مشارکت صورت نمی‌گرفت چون حوزه کالا برای مثال در مورد موبایل که به دلار مرتبط است باید ابتدا تأمین مالی سنگین در آن انجام شود و تسویه صورت بگیرد، اما در حوزه خدمات این داستان فرق دارد. حوزه خدمات ۱۰ تا ۱۵ درصدش مربوط به تهیه مواد است و خدمت قابل تقسیط بود.»
علیرضا شفیعی در پایان به نرخ نکول اشاره کرد که در آن زمان زیر یک درصد نرخ نکول داشته‌اند.
شفیعی درباره این موضوع که کیپا تمرکزش را روی اعتبار سازمانی گذاشته است، گفت: «این موضوع به موجودیت کیپا برمی‌گردد. این شرکت خصوصی آهسته رشد کرده و اعتبار ساخته و طبیعتاً در چنین فضایی ترجیح بر این است که ریسک را کنترل کند. نکته دوم اینکه مسیر سازمانی مسیر پایدارتری است و این برای ما کمک‌کننده است. اما حوزه B2C را از آذرماه امسال شروع کردیم؛ اعتبار دادیم و در حال حاضر در حال تجربه و جمع‌آوری دیتا و آنالیز آنها هستیم و یکی از برنامه‌های ما برای سال آینده اختصاص اعتبار فردی بیشتر به اشخاص است. اما در نهایت من فکر می‌کنم اعتبار سازمانی در آینده خیلی بیشتر از امروز جدی گرفته خواهد شد.»
لندتکها درگیر محافظه‌کاری
شفیعی در پاسخ به این سؤال که لندتکها در ایران در حال حاضر درگیر یک محافظه‌کاری عجیب هستند و آیا این محافظه‌کاری به آنها اجازه توسعه را می‌دهد، پاسخ داد: «از نگاه من این رفتار محافظه‌کاری نیست. اتفاقاً معتقدم لندتکها خیلی ریسک بالایی کردند که وارد این حوزه شدند و با تضامین کم و با حداقل پروسه اعتبارسنجی اعتبار می‌دهند.»
او ادامه داد: «ما راجع به حجم بزرگ مالی صحبت می‌کنیم که این پول بین افراد توزیع می‌شود و ساختار وصول مطالبات در این کشور هنوز به آن بلوغ نرسیده که اگر یک نفر نکول کرد بتوان سریعاً او را به سمت پروسه وصول مطالبات برد. اما اقدامات خوبی در این فضا در حال انجام است که خیلی به رشد صنعت اعتباری و لندتک کمک می‌کند؛ از به اشتراک‌گذاری دیتا تا محدودیت‌های مالی که اگر تسهیلات پرداخت نشود توسط بانک‌ها اعمال می‌شود. لندتکها می‌توانند با دل قرص‌تری در این فضا کار کنند و اعتبار بیشتری اختصاص دهند و بازار بزرگ‌تری ایجاد کنند به شرطی که امتیازاتی که گفته شد در اختیار لندتکها قرار بگیرد.»
قرار نیست همه نیازها را برطرف کنیم
مدیرعامل کیپا درباره اینکه اعتبار لندتکها با تورم همخوانی ندارد گفت: «ما قرار نیست همه نیازهای افراد را برطرف کنیم، ما قرار است دسترسی به خیلی از نیازها را تسهیل کنیم و من مطمئنم رویکرد و استراتژی همه لندتکها بالا بردن قدرت خرید و رفاه اجتماعی است.»
شفیعی درباره اینکه آیا می‌توان با توجه به وابستگی و چسبندگی‌ای که لندتکها به بانک‌ها دارند به جای اینکه بانک‌ها شبیه لندتکها شوند، لندتکها شبیه بانک‌ها شوند، گفت: «این موضوع می‌تواند درست باشد. اگر ما تمام مدل‌های خرید اعتباری‌مان را مبتنی بر منابع بانکی سوار کنیم، در کیپا بخش عمده کیف پول B2C را بر همین فضا پیاده کردیم ولی سرویس B2B ما همچنان در جریان است و در آن خرید اقساطی داریم. در خرید اقساطی اصلاً بحث منابع بانکی نیست. اگر تمام موجودیت یک لندتک مبتنی بر تسهیلات یک بانک باشد، ممکن است دستخوش استراتژی کلان یا سیاست بانک شود، اگرنه ما این را به‌عنوان یک سرویس در کنار چند سرویس اقساطی و اعتباری دیگر می‌بینیم که تنوع محصولات اعتباردهی را افزایش داده‌اند.»
مدیرعامل کیپا در انتهای این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال که آیا وام با شرایط امروز سرمایه‌گذاری است یا خیر، پاسخ داد: «بله. با نرخ و شرایط امروز و تغییرات شرایط دلار، وام سرمایه‌گذاری است.»