پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه درصدد تشکیل واحدی به نام «اداره نظارت هوشمند» در این مرکز هستیم، گفت: «این اداره، وظیفه طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌هایی را عهده‌دار است که نظارت هوشمند و مکانیزه بر اجرای مقررات مبارزه با پول‌شویی را امکان‌پذیر می‌کند.»
به گزارش سازمان بورس و اوراق بهادار، ابوالقاسم فرجی‌نیا، رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس با اشاره به مطالبات مرکز اطلاعات مالی (FIU) به‌عنوان نهاد بالادستی مرکز مبارزه با پول‌شویی از این مرکز، اظهار داشت: «برای سروسامان‌دادن به تکالیف مقرر در قانون مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و آیین‌نامه مربوط به آن، ابتدا این تکالیف دسته‌بندی شدند و با توجه به اولویت‌بندی‌های حوزه مقررات‌گذاری، نخست تدوین مقررات جدید مبارزه با پول‌شویی براساس قانون و آیین‌نامه جدید انجام شد تا مقررات مبارزه با پول‌شویی در بازار سرمایه، متناسب با قانون و آیین‌نامه جدید و منطبق با استانداردهای بین‌المللی ارتقا داده شود.»
او ادامه داد: «پیش از این، شش دستورالعمل درباره مبارزه با پول‌شویی در حوزه بازار سرمایه وجود داشت که تاریخ تصویب آنها مربوط به سال ۹۰ می‌شد؛ بنابراین لازم بود دستورالعمل‌های مذکور با تدوین دستورالعمل جدید اجرایی آیین‌نامه و قانون مبارزه با پول‌شویی (که در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تصویب شده‌اند) به‌روز شود.»
فرجی‌نیا خاطرنشان کرد: «اکنون این دستورالعمل تهیه شده و در کمیته تدوین مقررات است و پس از تأیید این کمیته نخست به هیئت‌مدیره سازمان بورس و سپس به شورای عالی مقابله و پیشگیری از جرائم پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم ارسال می‌شود و پس از تصویب آن مرجع، به اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول بازار سرمایه ابلاغ خواهد شد.»
رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس با بیان اینکه بیش از ۷۰۰ نهاد مالی تحت نظارت سازمان بورس قرار دارند که به‌عنوان شخص مشمول در قانون مبارزه با پول‌شویی از آنها نام برده شده، گفت: «سازمان بورس ضمن اینکه در این قانون، متولی نظارت بر این اشخاص محسوب می‌شود، با توجه به نوع وظایف و اقدامات واحدهای داخل سازمان همچون معاونت‌های نظارت بر نهادهای مالی و ناشران که اختیار و وظیفه صدور مجوز انواع نهادهای مالی و انتشار اوراق بهادار را دارند، شخص مشمول نیز به‌شمار می‌رود.»
او با اشاره به دستورالعمل دیگری به نام «دستورالعمل حدود و چگونگی ارائه غیرحضوری خدمات پایه به ارباب رجوع در بازار سرمایه» که پیش‌نویس آن در مدت اخیر توسط مرکز مبارزه با پول‌شویی تدوین شده، اذعان کرد: «با شیوع همه‌گیری کرونا، براساس مصوبه سازمان بورس، برخی خدمات همانند سجامی‌شدن و دریافت کد معاملاتی به‌صورت غیرحضوری درآمد. در حال حاضر با کمرنگ‌شدن همه‌گیری کرونا و تکلیف مقرر آیین‌نامه اجرایی ضروری بود چارچوب و الزامات مد نظر در خصوص خدمات غیرحضوری منطبق با قانون و آیین‌نامه تدوین شود.»
این مقام مسئول در بورس ادامه داد: «اکنون پیش‌نویس دستورالعمل حدود و چگونگی ارائه غیرحضوری به ارباب رجوع در بازار سرمایه تهیه و در کمیته تدوین سازمان بورس نیز نهایی شده و در صف نوبت تصویب هیئت‌مدیره سازمان است که پس از تصویب به شورای عالی مقابله و پیشگیری از جرائم پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم ارسال و پس از تصویب در شورای مزبور به اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول بازار سرمایه ابلاغ خواهد شد.»
فرجی‌نیا با بیان اینکه احصاء خدماتی که در بازار سرمایه توسط سازمان بورس، ارکان و نهادهای مالی به ارباب رجوع ارائه می‌شود، ازجمله مواردی بود که در آیین‌نامه برای این مرکز تکلیف شده و مرکز اطلاعات مالی و نهادهای ذی‌ربط از مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان مطالبه می‌کردند، گفت: «برای این اقدام، نخست همه خدمات قابل ارائه، با تعامل با ارکان و نهادهای مالی احصا شدند و سپس خدمات پایه و غیر پایه براساس تعریف قانون، تفکیک و در مرحله بعد، این خدمات براساس سطح ریسک طبقه‌بندی‌شده و به مرکز اطلاعات مالی نیز ارسال شده است که پس از تأیید، مبنای تصمیمات و اقدامات بعدی در حوزه شناسایی ارباب رجوع و مبارزه با پول‌شویی قرار خواهد گرفت.»
رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس احصاء شاخص‌های معاملات مشکوک را از دیگر اقدامات این مرکز در حوزه مقررات‌گذاری برشمرد و افزود: «در این خصوص، لازم بود الگوهای تراکنش‌های غیرمعمول و غیرمتعارف استخراج شده و پس از ارسال به مرکز اطلاعات مالی و تأیید در کارگروه مربوطه، از آنها به‌عنوان الگو و مبنای استخراج و گزارش‌دهی معاملات مشکوک استفاده شود.»
او با بیان اینکه چه نوع مدرک شناسایی از سوی سرمایه‌گذاران خارجی قابل قبول است که برای اشخاص مشمول بازار سرمایه همواره مورد ابهام بوده، تشریح کرد: «در پی این ابهام و با توجه به پیگیری‌های صورت‌گرفته و ابلاغیه مرکز اطلاعات مالی، در حال حاضر این ابهام رفع شده و مدارک قابل قبول برای شناسایی و ارائه خدمت به اشخاص خارجی تعیین و به اشخاص مشمول بازار سرمایه ابلاغ شده است.»
اقدامات مرکز مبارزه با پول‌شویی در حوزه نظارت هوشمند
فرجی‌نیا با اشاره به اینکه درصدد تشکیل واحدی به نام «اداره نظارت هوشمند» در این مرکز هستیم، گفت: «این اداره وظیفه طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌هایی را عهده‌دار است که نظارت هوشمند و مکانیزه بر اجرای مقررات مبارزه با پول‌شویی را امکان‌پذیر می‌کند. البته پس از پیاده‌سازی و استقرار سامانه، راهبری و کنترل مکانیزه و هوشمند اجرای مقررات مبارزه با پول‌شویی و کشف و گزارش‌دهی عملیات مشکوک نیز در این واحد صورت خواهد گرفت. اکنون، سند نیازمندی سامانه‌های مورد نیاز در این مرکز در حال تهیه است که پس از تکمیل به واحد فناوری اطلاعات جهت پیاده‌سازی و طراحی سامانه ارسال خواهد شد.»
این مقام مسئول در سازمان بورس، سامانه پروفایل مشتریان و نظارت بر معاملات آنها در حوزه مبارزه با پول‌شویی را سامانه‌ای جامع و کامل و به‌عنوان یکی از سامانه‌های در دست طراحی و اجرا برشمرد و ابراز کرد: «در این سامانه اطلاعات پایه مشتریان، سطح ریسک و میزان فعالیت آنها ثبت می‌شود که براساس این اطلاعات، معاملات مشتریان به صورت هوشمند رصد خواهد شد و چنانچه میزان معاملات مشتری از سطح تعریف‌شده برای او بالاتر رود، یا بر اساس شاخص‌های تعریف‌شده، تراکنش‌های غیرمعمول و غیرمتعارف داشته باشد، هشدارهای لازم به اداره نظارت هوشمند به‌منظور انجام اقدامات بعدی فرستاده خواهد شد.»
به گفته او، سامانه «گزارش عملیات مشکوک»، سامانه دیگری است که مورد مطالبه مرکز اطلاعات مالی بوده و در شرف طراحی است. از طریق این سامانه، گزارش‌های واصله از واحدهای درون‌سازمانی یا اشخاص مشمول بازار سرمایه در خصوص عملیات و معاملات مشکوک، ثبت و بررسی و پیگیری می‌شوند.
فرجی‌نیا تأیید صلاحیت تمامی مسئولین مبارزه با پول‌شویی و اشخاص مشمول بازار سرمایه را از دیگر اقدامات مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان برشمرد و تصریح کرد: «در این خصوص نخست فرایند و رویه و فرم‌های مربوط به تأیید صلاحیت تخصصی اشخاص متقاضی، طراحی شده و سپس به نهادهای مالی و ارکان مربوطه ارسال شد تا پس از تکمیل به همراه مدارک خواسته‌شده به مرکز بازگردانند.»
رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس، بررسی فرم‌ها و مدارک و مستندات دریافتی و ارزیابی متقاضیان را مرحله دوم کار خواند و ادامه داد: «در این مرحله به مدارک و مستندات دریافتی بر اساس سوابق علمی، آموزشی، اجرایی و تجربی امتیاز داده می‌شود. در مرحله سوم، از این نمایندگان برای مصاحبه تخصصی که در کمیته‌ای با حضور نمایندگان مرکز اطلاعات مالی انجام می‌شود، دعوت به عمل می‌آید. تاکنون نزدیک به ۴۰ نماینده برای مصاحبه به سازمان بورس دعوت شده‌اند که در فرایند مصاحبه، برخی تأیید و برخی دیگر رد شده‌اند. پس از تأیید صلاحیت تخصصی، اقدامات لازم برای اخذ تأییدیه‌های امنیتی و عمومی از مراجع ذیصلاح صورت می‌گیرد که پس از تأیید آن مراجع، این افراد به‌عنوان مسئول مبارزه با پول‌شویی آن نهاد مالی معرفی و منصوب خواهند شد.»
به گفته رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس، مرکز مالی ایران با مجوز سازمان بورس دوره‌های کاربردی و عملیاتی مبارزه با پول‌شویی را برای افرادی که تمایل دارند دانش خود را در این حوزه افزایش دهند یا به‌روز کنند، برگزار می‌کند که متقاضیان پس از شرکت و اتمام دوره، مدرک این دوره را نیز دریافت خواهند کرد.
فرجی‌نیا با اشاره به برخی مصوبات قانونی مبنی بر لزوم استعلام از این مرکز پیش از ارائه خدمت توسط واحدهای داخل سازمان و ارکان اظهار کرد: «برای اشخاصی که قصد گرفتن هر نوع مجوزی از سازمان بورس را دارند، باید استعلام آن شخص حقیقی یا حقوقی از نظر رعایت مقررات مبارزه با پول‌شویی از مرکز مبارزه با پول‌شویی اخذ شود. بر این اساس، تاکنون ۹۶۷ مورد استعلام برای مجوزهای مختلف بررسی و پاسخ داده شده‌اند. فرایند استعلام، فرایندی زمان‌بر است و در مواردی نیاز به مکاتبات با نهادهای بالادستی و نهادهای خارج از سازمان دارد تا تأییدیه‌های لازم اخذ شود.»
رئیس مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس با اشاره به الزام مسدودکردن کدهای معاملاتی متوفیان بازار سرمایه اذعان کرد: «طبیعی است که براساس قانون باید کد معاملاتی متوفیانی که در بازار سرمایه مشغول به فعالیت بوده‌اند، مسدود شود. در مواردی، برخی از این افراد از کارگزاری خود اعتبار گرفته بودند و با متوقف‌شدن کد، امکان تسویه اعتبار پرداخت‌شده به شخص متوفی توسط کارگزاری ممکن نبود که در راستای حل این مشکل، با همکاری و هماهنگی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار، راهکاری برای این موضوع اندیشیده شد تا کارگزاری‌ها بتوانند اعتبارات خود را تسویه کنند.»
او تشکیل کارگروه تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازار سرمایه را ازجمله اقدامات بسیار مهم و ضروری دیگر مرکز مبارزه با پول‌شویی برشمرد و افزود: «از آنجا که طبق آیین‌نامه اجرایی لازم است سند ملی ریسک تدوین شود، این سند متشکل از نتایج و خروجی کارگروه‌های تخصصی ارزیابی دستگاه‌های کشور است که باید به‌صورت تخصصی در کارگروه‌های مربوطه و توسط هر حوزه ازجمله بازار سرمایه و با مسئولیت و دبیری متولی نظارت آن حوزه که در بازار سرمایه سازمان بورس است، موارد مد نظر در آیین‌نامه و توصیه‌های بین‌المللی شناسایی شده و متناسب با آنها برنامه‌های اقدام مناسب جهت رفع و پیگیری اجرایی‌شدن برنامه‌های اقدام صورت گیرد.»
فرجی‌نیا با بیان اینکه برگزاری کارگروه تخصصی ارزیابی آسیب‌پذیری بازار سرمایه، استخراج نتایج حاصله از کارگروه و تدوین سند مربوط به این حوزه، تکلیف بسیار سنگین و نفس‌گیری بود، گفت: «به حول و قوه الهی، همراهی و همدلی ریاست سازمان و واحدهای ذی‌ربط در سازمان و ارکان و نهادهای مالی، برگزاری این کارگروه که پیش‌بینی می‌شد حداقل یک سال به طول انجامد، در مدت‌زمان کمتر از پنج ماه انجام و نتایج مورد نظر استخراج شد.»
این مدیر ارشد سازمان بورس همچنین ابراز امیدواری کرد با تقویت ساختار سازمانی و نیروی انسانی مورد نیاز مرکز مبارزه با پول‌شویی سازمان بورس و اوراق بهادار، برنامه‌های احصاشده در کارگروه اشاره‌شده با سرعت بیشتری پیاده‌سازی و اجرا شود و در پیشگیری از وقوع تخلفات و جرائم حوزه پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و رعایت مقررات این حوزه، تأثیر بسزایی داشته باشد.