پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شاپرک گزارش اقتصادی سال 1400 را منتشر کرد / کارت‌خوان ابزار بی‌رقیب شبكه پرداخت الكترونیک ایران
گزارش اقتصادی سال 1400 شاپرک منتشر شد. براساس آمارهای این گزارش در سال 1400 بالغ بر 38 میلیارد تراکنش باارزش نزدیک به 71.274 هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده است. تعداد تراکنش‌های شبکه شاپرک در سال 1400 نسبت به سال 1399، 17.15 درصد رشد داشته است. ارزش تراکنش‌های شبکه شاپرک نیز با 33.05 درصد افزایش از 53.571 هزار میلیارد ریال به 71.274 هزار میلیارد ریال در سال 1400 رسیده است.
این مبلغ نشان می‌دهد که میزان استفاده اقشار مختلف جامعه از پرداخت الکترونیک و به طور خاص ابزارهای شاپرکی رشد کرده است.
گفتنی است که ارزش تراکنش‌ها با احتساب تورم سال 1400 برآورد شده است. ارزش اسمی تراکنش‌های شاپرک در حالی رشد 33 درصدی را نسبت به سال 1399 تجربه کرده که میزان رشد ارزش حقیقی تراکنش‌های شاپرک در زمان مشابه منفی 5.09 درصد است.
شاپرک سه ابزار پذیرش اینترنتی، موبایلی و کارت‌خوان فروشگاهی را پشتیبانی می‌کند؛ در پایان اسفند 1400 بیش از 10.02 میلیون ابزار پذیرش در سراسر کشور توزیع شده است که از این تعداد 89.51 درصد ابزار کارت‌خوان فروشگاهی، 6.52 درصد ابزار پذیرش اینترنتی و 3.97 درصد نیز ابزار پذیرش موبایلی است.
سرانه ابزارهای پذیرش شاپرک در اسفند 1400 به حدود 1655.12 ابزار به‌ازای هر 10.000 نفر بالای 18 سال در کشور رسیده است، این مقدار نسبت به زمان مشابه سال 1399 معادل 20.53 درصد کاهش‌یافته است. این کاهش در انواع ابزارهای پذیرش شاپرک قابل‌مشاهده است. بیشترین سرانه ابزار شاپرکی متعلق به ابزار کارت‌خوان فروشگاهی با 1481.54 ابزار به‌ازای هر 10000 نفر فرد بالای 18 سال در کشور و کمترین آن متعلق به ابزارهای پذیرش موبایلی برابر با 65.67 ابزار به‌ازای هر 10000 نفر فرد بالای 18 سال در کشور است. بیشترین کاهش در سرانه ابزارهای پذیرش شاپرک متعلق به ابزار پذیرش اینترنتی است که نسبت به اسفندماه سال 1399 بیش از 63 درصد کاهش‌یافته است.
علی‌رغم کاهش تعداد ابزارهای پذیرش در سال 1400، ابزار کارت‌خوان فروشگاهی همچنان بیشترین سهم از تعداد تراکنش‌های شبكه پرداخت را پردازش کرده است. به‌عبارت‌دیگر کارت‌خوان فروشگاهی همچنان ابزار محوری شبكه پرداخت الكترونیک کشور است. در مجموع 90.51 درصد مجموع تراکنش‌های سال 1400 در اختیار ابزار کارت‌خوان فروشگاهی است. این سهم در قیاس با سال 1399 نزدیک به 0.56 درصد افزایش داشته است.
این رشد در حالی اتفاق افتاده که وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، همچنین تعداد ابزار، فراگیر بودن، عدم نیاز به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل از جمله عوامل تأثیرگذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی است. نرخ رشد سهم ابزارهای پذیرش اینترنتی و موبایلی نسبت به زمان مشابه در سال 1399 نیز به ترتیب با 0.02 و منفی 0.58 درصد برابر است.
ابزار کارت‌خوان فروشگاهی دارای بیشترین سهم از مبلغ تراکنش‌ها در هر دو سال 1399 و 1400 است. سهم این ابزار از مبلغ تراکنش‌های سال 1400، رقمی معادل 87.26 درصد است که در سال 1399، به رقمی معادل با 2.91 درصد افزایش‌یافته است.
ابزار پذیرش اینترنتی دارای بیشترین متوسط مبلغ تراکنشی در بین ابزارهای پذیرش شاپرک است. این در حالی است که متوسط مبلغ تراکنش این ابزار در سال 1400 کاهش 7.97 درصدی نسبت به سال 1399 دارد. از طرفی متوسط مبلغ تراکنشی ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی در سال 1400 افزایش 16.76 درصدی تجربه کرده است.
تعداد تراکنش‌های ابزار اینترنتی با 15 درصد افزایش در حدود 38 تراکنش در سال به‌ازای هر نفر جمعیت بالای 18 سال در کشور است. سرانه تعداد تراکنش ابزار کارت‌خوان فروشگاهی نیز با 15 درصد افزایش به 569 تراکنش در سال به‌ازای جمعیت بالای 18 سال رسیده است. علاوه بر رشد سرانه تعداد تراکنش‌های ابزارهای پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی و اینترنتی، این مقدار برای ابزار پذیرش موبایلی حدود 0.1 درصد افزایش‌یافته و به 21.32 تراکنش در سال رسیده است.
در ادامه سرانه مبلغ تراکنش هر ابزار به‌ازای جمعیت بالای 18 سال ارائه شده است. بر اساس این جدول سرانه مبلغ تراکنش‌های ابزار اینترنتی با نزدیک به 7.5 درصد افزایش به 144 میلیون ریال در سال به‌ازای هر نفر جمعیت بالای 18 سال در کشور رسیده است. سرانه مبلغ تراکنش ابزار کارت‌خوان فروشگاهی نیز با رشد 27 درصد، به بالغ بر 1.005 میلیون ریال در سال به‌ازای هر نفر جمعیت بالای 18 سال رسیده است. رشد سرانه مبلغی تراکنش‌های ابزارهای پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی و اینترنتی، برای ابزار پذیرش موبایلی حدود 17 درصد افزایش‌یافته و به 2.25 میلیون ریال در سال رسیده است.
کیفیت خدمات پرداخت الكترونیک کارتی
خطاهای موجود در شبکه پرداخت کشور به 5 گروه خطای صادرکنندگی، خطای پذیرندگی، خطای شاپرکی، خطای کاربری و خطای کسب‌وکار طبقه‌بندی می‌شوند. در سال 1400 نزدیک به 92 درصد تراکنش‌ها در شبکه پرداخت موفق بوده و بیش از 99.98 درصد تراکنش‌ها از نظر سوئیچ شاپرک موفق بوده است.
خطای کاربری بیشترین سهم در میان خطاهای سال 1400 را به خود اختصاص داده است.
عملكرد کلی شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات پرداخت
در سال 1400 شرکت پرداخت الکترونیک سامان با کسب سهم 20.53 درصد بیشترین سهم بازار تعداد تراکنش‌ها را در اختیار دارد. این درحالی است که در سه سال گذشته شرکت به پرداخت ملت با در اختیار داشتن به طور متوسط بالغ بر 21 درصد بازار، بالاترین حجم تراکنش‌ها را در شبکه الکترونیکی پرداخت کشور پوشش داده است.
به‌غیراز این تغییر، در رتبه‌بندی سهم تعدادی دو شرکت پرداخت الکترونیک سداد و کارت اعتباری ایران کیش نیز نسبت به سال گذشته جابه‌جایی اتفاق افتاده است. نرخ رشد سالانه تعدادی در سال 1400 رقمی معادل با 17.15 درصد بوده است. این شاخص در سال گذشته رقم 24.15 درصد را نشان می‌دهد. بیشترین کاهش سهم در شرکت آسان پرداخت پرشین و بیشترین افزایش در شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد اتفاق افتاده است.
شرکت به پرداخت ملت همچنان با پشتیبانی از 19.61 درصد کل ارزش ریالی تراکنش‌های سال 1400، بالاترین سهم بازار مبلغ تراکنش‌ها را اختیار دارد. این شرکت در سه سال گذشته نیز با در اختیار داشتن به طور متوسط بالغ بر 22 درصد بازار، بالاترین میزان ارزش ریالی تراکنش‌ها را در شبکه الکترونیکی پرداخت کارت جابه‌جا کرده است؛ هرچند این سهم به دلیل توسعه بازار برخی شرکت‌ها در سال 1400 با 2.87 درصد کاهش مواجه شده است.
پرداخت الکترونیک پاسارگاد در سال 1400 از شرکت آسان پرداخت آسان پرداخت پرشین پیشی گرفته و به یک پله بالاتر از جایگاه سال گذشته خود صعود کرده است. نرخ رشد سالانه مبلغی در سال 1400 رقمی معادل با 33.05 درصد بوده است. این شاخص در سال گذشته رقم 97.73 درصد را نشان داده است. در این سال بالاترین افزایش سهم مبلغی با رقم 2.62 درصدی به شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد تعلق دارد.
بیشترین اختلاف بین سهم مبلغی تراکنش‌ها در دو سال 1399 و 1400 در ابزار پذیرش اینترنتی با رقمی برابر با 7.75 درصد کاهش به شرکت به پرداخت ملت تعلق دارد. بیشترین اختلاف در بازار مبلغی تراکنش‌های کارت‌خوان فروشگاهی با 2.69 درصد رشد به پرداخت الکترونیک پاسارگاد. در ابزار پذیرش موبایلی نیز، شرکت پرداخت نوین آرین با 1.47 درصد کاهش، بیشترین تغییرات سهم مبلغی را داشته است.
شرکت‌های PSP و تعداد خطاهای تراکنش‌ها
در سال 1400 شرکت آسان پرداخت پرشین بهترین عملکرد را در نسبت خطای پذیرندگی به مجموع تراکنش‌ها داشته است. در سال‌های 1396 تا 1398 شرکت پرداخت الکترونیک سپهر و در سال 1399 شرکت تجارت الکترونیک پارسیان صاحب جایگاه نخست کمترین خطای پذیرندگی بودند. در همان سال خطای پذیرندگی آسان پرداخت پرشین با عدد 0.039 درصد برابر بود. این رقم در سال 1400 رقمی معادل 0.027 درصد برآورد شده است. دو شرکت کارت اعتباری ایران کیش و تجارت الکترونیک پارسیان به ترتیب کمترین میزان نسبت خطای پذیرندگی را داشته‌اند.
بیشترین نسبت تعداد خطای پذیرندگی به کل تعداد تراکنش‌ها در سال 1400 به ترتیب به شرکت‌های پرداخت الکترونیک کارت دماوند، پرداخت نوین آرین و پرداخت الکترونیک سپهر اختصاص دارد.
عملکرد شرکت کارت اعتباری ایران کیش با 0.063 درصد ریزش در انتهای دوره، بسیار مثبت ارزیابی شده است. در مقابل شرکت الکترونیک کارت دماوند با رقم 1.3 54 درصد، بیشترین افزایش درصدی را نسبت به سایر شرکت‌ها در این شاخص تجربه کرده است.
نگاهی به عملکرد بانک‌های صادرکننده و پذیرنده
بانک ملت با سهم 62.16 درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم 15.91 درصدی از مبلغ تراکنش‌ها، همانند هر ماه از سال رتبه اول را دو منظر سهم تعدادی و سهم مبلغی در اختیار دارد و همچنان با اختلاف، بالاترین سهم از پذیرش تراکنش‌های بازار را در سال 1400 به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست در بین تمام بانک‌های پذیرنده قرار دارد.
