پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شاپرک گزارش اقتصادی سال ۱۴۰۰ را منتشر کرد / کارت‌خوان ابزار بی‌رقیب شبکه پرداخت الکترونیک ایران
گزارش اقتصادی سال ۱۴۰۰ شاپرک منتشر شد. براساس آمارهای این گزارش در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۳۸ میلیارد تراکنش باارزش نزدیک به ۷۱.۲۷۴ هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده است. تعداد تراکنش‌های شبکه شاپرک در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹، ۱۷.۱۵ درصد رشد داشته است. ارزش تراکنش‌های شبکه شاپرک نیز با ۳۳.۰۵ درصد افزایش از ۵۳.۵۷۱ هزار میلیارد ریال به ۷۱.۲۷۴ هزار میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
این مبلغ نشان می‌دهد که میزان استفاده اقشار مختلف جامعه از پرداخت الکترونیک و به طور خاص ابزارهای شاپرکی رشد کرده است.
گفتنی است که ارزش تراکنش‌ها با احتساب تورم سال ۱۴۰۰ برآورد شده است. ارزش اسمی تراکنش‌های شاپرک در حالی رشد ۳۳ درصدی را نسبت به سال ۱۳۹۹ تجربه کرده که میزان رشد ارزش حقیقی تراکنش‌های شاپرک در زمان مشابه منفی ۵.۰۹ درصد است.
شاپرک سه ابزار پذیرش اینترنتی، موبایلی و کارت‌خوان فروشگاهی را پشتیبانی می‌کند؛ در پایان اسفند ۱۴۰۰ بیش از ۱۰.۰۲ میلیون ابزار پذیرش در سراسر کشور توزیع شده است که از این تعداد ۸۹.۵۱ درصد ابزار کارت‌خوان فروشگاهی، ۶.۵۲ درصد ابزار پذیرش اینترنتی و ۳.۹۷ درصد نیز ابزار پذیرش موبایلی است.
سرانه ابزارهای پذیرش شاپرک در اسفند ۱۴۰۰ به حدود ۱۶۵۵.۱۲ ابزار به‌ازای هر ۱۰.۰۰۰ نفر بالای ۱۸ سال در کشور رسیده است، این مقدار نسبت به زمان مشابه سال ۱۳۹۹ معادل ۲۰.۵۳ درصد کاهش‌یافته است. این کاهش در انواع ابزارهای پذیرش شاپرک قابل‌مشاهده است. بیشترین سرانه ابزار شاپرکی متعلق به ابزار کارت‌خوان فروشگاهی با ۱۴۸۱.۵۴ ابزار به‌ازای هر ۱۰۰۰۰ نفر فرد بالای ۱۸ سال در کشور و کمترین آن متعلق به ابزارهای پذیرش موبایلی برابر با ۶۵.۶۷ ابزار به‌ازای هر ۱۰۰۰۰ نفر فرد بالای ۱۸ سال در کشور است. بیشترین کاهش در سرانه ابزارهای پذیرش شاپرک متعلق به ابزار پذیرش اینترنتی است که نسبت به اسفندماه سال ۱۳۹۹ بیش از ۶۳ درصد کاهش‌یافته است.
علی‌رغم کاهش تعداد ابزارهای پذیرش در سال ۱۴۰۰، ابزار کارت‌خوان فروشگاهی همچنان بیشترین سهم از تعداد تراکنش‌های شبکه پرداخت را پردازش کرده است. به‌عبارت‌دیگر کارت‌خوان فروشگاهی همچنان ابزار محوری شبکه پرداخت الکترونیک کشور است. در مجموع ۹۰.۵۱ درصد مجموع تراکنش‌های سال ۱۴۰۰ در اختیار ابزار کارت‌خوان فروشگاهی است. این سهم در قیاس با سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۰.۵۶ درصد افزایش داشته است.
این رشد در حالی اتفاق افتاده که وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، همچنین تعداد ابزار، فراگیر بودن، عدم نیاز به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل از جمله عوامل تأثیرگذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی است. نرخ رشد سهم ابزارهای پذیرش اینترنتی و موبایلی نسبت به زمان مشابه در سال ۱۳۹۹ نیز به ترتیب با ۰.۰۲ و منفی ۰.۵۸ درصد برابر است.
ابزار کارت‌خوان فروشگاهی دارای بیشترین سهم از مبلغ تراکنش‌ها در هر دو سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ است. سهم این ابزار از مبلغ تراکنش‌های سال ۱۴۰۰، رقمی معادل ۸۷.۲۶ درصد است که در سال ۱۳۹۹، به رقمی معادل با ۲.۹۱ درصد افزایش‌یافته است.
ابزار پذیرش اینترنتی دارای بیشترین متوسط مبلغ تراکنشی در بین ابزارهای پذیرش شاپرک است. این در حالی است که متوسط مبلغ تراکنش این ابزار در سال ۱۴۰۰ کاهش ۷.۹۷ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ دارد. از طرفی متوسط مبلغ تراکنشی ابزار پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی در سال ۱۴۰۰ افزایش ۱۶.۷۶ درصدی تجربه کرده است.
تعداد تراکنش‌های ابزار اینترنتی با ۱۵ درصد افزایش در حدود ۳۸ تراکنش در سال به‌ازای هر نفر جمعیت بالای ۱۸ سال در کشور است. سرانه تعداد تراکنش ابزار کارت‌خوان فروشگاهی نیز با ۱۵ درصد افزایش به ۵۶۹ تراکنش در سال به‌ازای جمعیت بالای ۱۸ سال رسیده است. علاوه بر رشد سرانه تعداد تراکنش‌های ابزارهای پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی و اینترنتی، این مقدار برای ابزار پذیرش موبایلی حدود ۰.۱ درصد افزایش‌یافته و به ۲۱.۳۲ تراکنش در سال رسیده است.
در ادامه سرانه مبلغ تراکنش هر ابزار به‌ازای جمعیت بالای ۱۸ سال ارائه شده است. بر اساس این جدول سرانه مبلغ تراکنش‌های ابزار اینترنتی با نزدیک به ۷.۵ درصد افزایش به ۱۴۴ میلیون ریال در سال به‌ازای هر نفر جمعیت بالای ۱۸ سال در کشور رسیده است. سرانه مبلغ تراکنش ابزار کارت‌خوان فروشگاهی نیز با رشد ۲۷ درصد، به بالغ بر ۱.۰۰۵ میلیون ریال در سال به‌ازای هر نفر جمعیت بالای ۱۸ سال رسیده است. رشد سرانه مبلغی تراکنش‌های ابزارهای پذیرش کارت‌خوان فروشگاهی و اینترنتی، برای ابزار پذیرش موبایلی حدود ۱۷ درصد افزایش‌یافته و به ۲.۲۵ میلیون ریال در سال رسیده است.
کیفیت خدمات پرداخت الکترونیک کارتی
خطاهای موجود در شبکه پرداخت کشور به ۵ گروه خطای صادرکنندگی، خطای پذیرندگی، خطای شاپرکی، خطای کاربری و خطای کسب‌وکار طبقه‌بندی می‌شوند. در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۹۲ درصد تراکنش‌ها در شبکه پرداخت موفق بوده و بیش از ۹۹.۹۸ درصد تراکنش‌ها از نظر سوئیچ شاپرک موفق بوده است.
خطای کاربری بیشترین سهم در میان خطاهای سال ۱۴۰۰ را به خود اختصاص داده است.
عملکرد کلی شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات پرداخت
در سال ۱۴۰۰ شرکت پرداخت الکترونیک سامان با کسب سهم ۲۰.۵۳ درصد بیشترین سهم بازار تعداد تراکنش‌ها را در اختیار دارد. این درحالی است که در سه سال گذشته شرکت به پرداخت ملت با در اختیار داشتن به طور متوسط بالغ بر ۲۱ درصد بازار، بالاترین حجم تراکنش‌ها را در شبکه الکترونیکی پرداخت کشور پوشش داده است.
به‌غیراز این تغییر، در رتبه‌بندی سهم تعدادی دو شرکت پرداخت الکترونیک سداد و کارت اعتباری ایران کیش نیز نسبت به سال گذشته جابه‌جایی اتفاق افتاده است. نرخ رشد سالانه تعدادی در سال ۱۴۰۰ رقمی معادل با ۱۷.۱۵ درصد بوده است. این شاخص در سال گذشته رقم ۲۴.۱۵ درصد را نشان می‌دهد. بیشترین کاهش سهم در شرکت آسان پرداخت پرشین و بیشترین افزایش در شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد اتفاق افتاده است.
شرکت به پرداخت ملت همچنان با پشتیبانی از ۱۹.۶۱ درصد کل ارزش ریالی تراکنش‌های سال ۱۴۰۰، بالاترین سهم بازار مبلغ تراکنش‌ها را اختیار دارد. این شرکت در سه سال گذشته نیز با در اختیار داشتن به طور متوسط بالغ بر ۲۲ درصد بازار، بالاترین میزان ارزش ریالی تراکنش‌ها را در شبکه الکترونیکی پرداخت کارت جابه‌جا کرده است؛ هرچند این سهم به دلیل توسعه بازار برخی شرکت‌ها در سال ۱۴۰۰ با ۲.۸۷ درصد کاهش مواجه شده است.
پرداخت الکترونیک پاسارگاد در سال ۱۴۰۰ از شرکت آسان پرداخت آسان پرداخت پرشین پیشی گرفته و به یک پله بالاتر از جایگاه سال گذشته خود صعود کرده است. نرخ رشد سالانه مبلغی در سال ۱۴۰۰ رقمی معادل با ۳۳.۰۵ درصد بوده است. این شاخص در سال گذشته رقم ۹۷.۷۳ درصد را نشان داده است. در این سال بالاترین افزایش سهم مبلغی با رقم ۲.۶۲ درصدی به شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد تعلق دارد.
بیشترین اختلاف بین سهم مبلغی تراکنش‌ها در دو سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ در ابزار پذیرش اینترنتی با رقمی برابر با ۷.۷۵ درصد کاهش به شرکت به پرداخت ملت تعلق دارد. بیشترین اختلاف در بازار مبلغی تراکنش‌های کارت‌خوان فروشگاهی با ۲.۶۹ درصد رشد به پرداخت الکترونیک پاسارگاد. در ابزار پذیرش موبایلی نیز، شرکت پرداخت نوین آرین با 1.47 درصد کاهش، بیشترین تغییرات سهم مبلغی را داشته است.
شرکت‌های PSP و تعداد خطاهای تراکنش‌ها
در سال ۱۴۰۰ شرکت آسان پرداخت پرشین بهترین عملکرد را در نسبت خطای پذیرندگی به مجموع تراکنش‌ها داشته است. در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ شرکت پرداخت الکترونیک سپهر و در سال ۱۳۹۹ شرکت تجارت الکترونیک پارسیان صاحب جایگاه نخست کمترین خطای پذیرندگی بودند. در همان سال خطای پذیرندگی آسان پرداخت پرشین با عدد ۰.۰۳۹ درصد برابر بود. این رقم در سال ۱۴۰۰ رقمی معادل ۰.۰۲۷ درصد برآورد شده است. دو شرکت کارت اعتباری ایران کیش و تجارت الکترونیک پارسیان به ترتیب کمترین میزان نسبت خطای پذیرندگی را داشته‌اند.
بیشترین نسبت تعداد خطای پذیرندگی به کل تعداد تراکنش‌ها در سال ۱۴۰۰ به ترتیب به شرکت‌های پرداخت الکترونیک کارت دماوند، پرداخت نوین آرین و پرداخت الکترونیک سپهر اختصاص دارد.
عملکرد شرکت کارت اعتباری ایران کیش با ۰.۰۶۳ درصد ریزش در انتهای دوره، بسیار مثبت ارزیابی شده است. در مقابل شرکت الکترونیک کارت دماوند با رقم 1.3 54 درصد، بیشترین افزایش درصدی را نسبت به سایر شرکت‌ها در این شاخص تجربه کرده است.
نگاهی به عملکرد بانک‌های صادرکننده و پذیرنده
بانک ملت با سهم ۶۲.۱۶ درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم ۱۵.۹۱ درصدی از مبلغ تراکنش‌ها، همانند هر ماه از سال رتبه اول را دو منظر سهم تعدادی و سهم مبلغی در اختیار دارد و همچنان با اختلاف، بالاترین سهم از پذیرش تراکنش‌های بازار را در سال ۱۴۰۰ به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست در بین تمام بانک‌های پذیرنده قرار دارد.
