پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
نگاهی مختصر به تاریخچه رایان پارسی که تجربه کارهای متفاوت و سختی را در کارنامه خود دارد / فراتر از پرداخت
از نگاه بسیاری، رایان پارسی بهعنوان یک شرکت پرداختی شناخته میشود که مهمترین محصول آن ارائه سوئیچهای پرداخت است، اما نزدیکتر که میشویم، لایههای دیگری هم از این شرکت هویدا میشود. رایان پارسی خود را یک شرکت نرمافزاری میداند که بیشتر فعالیتهای آن در حوزه پرداخت الکترونیکی است. این شرکت توانسته در حوزه پرداخت الکترونیکی خدمات متفاوتی ارائه دهد. رایان پارسی پای خود را از حوزه پرداخت فراتر گذاشته و در بخش صادرات نفت نیز سامانه ارزشمندی ارائه داده که اکنون شش سال از راهاندازی و فعالیت آن میگذرد.
نمیشود از رایان پارسی صحبت کرد، اما از دو فرد تأثیرگذار این شرکت نام نبرد. دو فردی که سالهاست یکدیگر را میشناسند و ستونهای رایان پارسی را به کمک هم بالا آوردهاند. در مقام، ایمان اسدی، مدیرعامل رایان پارسی و حسین طالبزاده، رئیس هیئتمدیره این شرکت است، اما از نظر آنها سلسلهمراتب سازمانی معنایی ندارد و چه در حوزه فنی و چه بخشهای دیگر، تصمیمگیریها با کمک هم مدیریت میشود.
آنها بر این باورند که در صنعت پرداخت تراکنشها در ثانیه اتفاق میافتد و علم و فناوری بهسرعت در حال پیشرفت است. بنابراین تصمیمگیریها هم باید با سرعت انجام شود. این موضوعی است که در بسیاری از پیاسپیها رعایت نمیشود و تصمیمگیریهای مدیران این شرکتها گاهی مانند نوشدارو پس از مرگ سهراب است. رایان پارسی در مدیریت سازمانی خود به تصمیمگیریهای سریع مطابق با علم روز دنیا و به دور از سلسلهمراتب پیچیده پایبند است.
نقشه راه این شرکت در طول سالیان نشان میدهد که مسیر متفاوت این شرکت هرچند با چالشهایی همراه بوده، اما نقاط عطف زیادی داشته است. این نقاط عطف را میتوان به سه دوره تقسیم کرد. یک دوره سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱ است که طی آن مدیران این شرکت با انجام پروژه بزرگی مرحله جدیدی را در حوزه نرمافزار شروع میکنند. دوران تولد رسمی رایان پارسی و رفتن به سمت ارائه محصولات از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴ را دربر میگیرد. البته نقطه اوج و تحول در این شرکت طی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ رخ میدهد. در این دوره رایان پارسی توانمندی خود را در ارائه سوئیچهای پرداخت ثابت میکند. همچنین دیگر ترسی برای ورود به دیگر عرصهها ندارد و نرمافزار جامع صادرات نفت را هم راهاندازی میکند.
رایان پارسی در سپریکردن این دورهها تحولات زیادی داشته است. هرچند طیکردن این مسیر برای هر شرکت پرداختی مسیر سادهای نیست و ممکن است با چالشهایی مواجه شود، رایان پارسی هم در طول سالیان از این قاعده مستثنی نبوده است. حالا این شرکت در آستانه ۱۳سالگی خود نزدیک به ۴۰ کارمند دارد و تلاش میکند چابکتر از همیشه عمل کند.
تقدیر
ایده رایان پارسی زمانی شکل میگیرد که هنوز شرکتهای پرداختی شروع به فعالیت نکردهاند. بنیانگذاران رایان پارسی یکدیگر را از زمان دانشجویی میشناسند. ایمان اسدی متولد ۱۳۶۴ و حسین طالبزاده یک سال کوچکتر از اوست و هردو اصالتا ًاهوازی هستند. بخت و اقبال آنها این بود که در رشته مهندسی کامپیوتر، گرایش نرمافزار در دانشگاه اهواز تحصیل کنند. در این میان طالبزاده پس از مهاجرت به تهران مسیر تحصیلی خود را تا دوره دکتری در همین رشته ادامه میدهد و بهدلیل علاقهای که به رشته نرمافزار دارد، رتبه یک را در دوره دکتری کسب میکند. البته خودش عقیده دارد که ادامه تحصیلش مسیری اشتباه بوده است.
در دوره تحصیلی آن دو، یعنی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ فضایی برای کار در حوزه پرداخت وجود نداشت و تنها کارهای اندکی در این حوزه مانند طراحی وبسایتها و پرتالها انجام میشد. با این حال آنها فعالیت در حوزه نرمافزار را از زمان دانشجویی آغاز میکنند. بهعنوان مثال در آن سالها انتخاب رشته و انتخاب واحد از طریق کاغذ انجام میشد. به همین دلیل پروژه ترم آخر طالبزاده و اسدی طراحی سیستمی برای انتخاب واحد بود که با استقبال استادان مواجه میشود و مدتی هم در آن دانشگاه مورد استفاده قرار میگیرد. آنها پس از فارغالتحصیلی در دوره لیسانس، تصمیم میگیرند راهی تهران شوند تا پروژههای بیشتری در حوزه تحقیق و توسعه و جمعآوری داده انجام دهند. سال ۱۳۸۷ در خلال این پروژهها با فردی آشنا میشوند که به آنها پیشنهاد انجام کاری میدهد؛ فردی که در زندگی طالبزاده و اسدی تأثیر زیادی گذاشته است.
همکاری با آن فرد و انجام این پروژه بعدها ورود آنها به حوزه پرداخت را رقم میزند. آنها ۱۵ سال پیش سوئیچ پرداختی برای تبادلات آنلاین پیادهسازی میکنند که ماحصل آن تولید محصولی است که میتوانست یک رمزارز باشد. طالبزاده و اسدی روی همین پروژه به مدت سهسال در زمینه تحقیق و توسعه و امکانسنجی مشغول به کار میشوند. در این زمان چیزی حدود پنج هزار صفحه مستند تهیه میشود که سوئیچ پرداخت بخشی از آن بود. آنها در این پروژه بهصورت مدام روی کربنکینگهای مسترکارت و ویزا در قالب وبسرویس و API، تراکنش ثبت میکنند و همین موضوع باعث میشود که ارتباط خوبی با بانک اچاسبیسی برقرار کنند. آن زمان روابط بینالمللی هم اوضاع بهتری داشته و باعث میشود ۱۲ سال پیش، یک تیم چهار نفره، با برخی سایتهای دنیا API ردوبدل کند. البته همان موقع مفاهیمی مانند ارائه کارتهای اعتباری و نقدی در کشور غریب نبوده و محصولاتی با تقلید از ویزا و مسترکارت توسط برخی بانکها عرضه شده بود.
ابتدای مسیر
آنها در طول این سهسال روی این پروژه در تهران کار میکنند. تمرکز آنها بر انجام این پروژه بهقدری بوده که به گفته خودشان در دنیا بینظیر بوده و پس از پیادهسازی آن، نتیجه تحقیقات در کانادا به ثبت میرسد، اما بهدلیل اینکه هیچکدام قصد مهاجرت نداشتند، به واگذاری پروژه اقدام میکنند. علاوه بر این، آنها در همان سالها که هنوز فناوری شکل و شمایلی به خود نگرفته، پروژههای دیگری نیز انجام میدهند.
بهطور مثال مدیران رایان پارسی چندین پروژه با اپراتورهایی مانند ایرانسل و همراه اول پیش میبرند. همچنین کارهای زیادی در زمینه طراحی پرتالهای سازمانی انجام میدهند که با ارزش ریالی آن زمان درآمد خوبی کسب میکنند.
ثبت شرکت در روزهای بیخبری
سال ۱۳۹۱ شروعی تازه برای فعالیت آنها به حساب میآید. در این سال شرکت اندیشه هوشمند رایان پارسی به ثبت میرسد. البته آن زمان نیز هنوز حوزه پرداخت، نفسی نداشته و بالطبع بازاری هم برای ارائه خدمات فراهم نبوده است. بنابراین در طول سال بهندرت یکی، دو پروژه برای شرکت رقم میخورد، اما در همان سالها که ارائهدهندگان کدهای یواساسدی پا به عرصه رقابت میگذارند، این شرکت هم وارد میدان میشود و پروژهها و همکاریهایی با شرکتهای دیگر در این خصوص انجام میدهد. بر این اساس اولین قدمی که این شرکت میتواند در حوزه پرداخت بردارد، در ارائه کدهای یواساسدی بوده است. هرچند این شرکت در حوزه سوئیچهای پرداخت نیز فعالیتهایی انجام میدهد، اما بهدلیل نبود بازار مناسب این حوزه به توسعه چندانی نمیرسد.
جایگاهی که محکم میشود
اوایل دهه ۹۰ که حوزه پرداخت کمکم قوت میگیرد و اولین شرکتهای پیاسپی تأسیس میشوند، رایان پارسی نیز به حوزهای که قبلا ًنتوانسته بود بهخوبی در آن رشد کند، ورود میکند. در آن زمان پیاسپیها جسارت همکاری با یک شرکت نوپا را نداشتند، اما در این میان شرکت فنآواکارت از سوئیچی که رایان پارسی توسعه داده بود، حمایت میکند و فضای خودنمایی و عرضاندام را برای محصول بومی و دانشبنیان رایان پارسی در اختیار این مجموعه قرار میدهد. به گفته مؤسسان رایان پارسی، یکی از سیاستهای مدیرعامل وقت فنآواکارت توجه به کسبوکارهای جدید بوده و به همین دلیل سامانه سوئیچ پرداخت توسعهیافته توسط رایان پارسی با استقبال او همراه و در فنآواکارت به کار گرفته شد. پس از آن زیرسوئیچ این شرکت در سال ۱۳۹۴ توانست میزبان تراکنشهای دستگاههای کارتخوان بانک شهر باشد.
گزارشهای اقتصادی شاپرک طی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ نیز نشان میدهد که تراکنشهای این پیاسپی در آن زمان افزایش چشمگیری داشته است. بنابراین نهتنها جایگاه رایان پارسی میان دیگر رقبا محکمتر میشود، بلکه فنآواکارت نیز در حوزه فعالیت خود به تحولی جدید دست مییابد. همزمان با همکاری رایان پارسی با فنآواکارت، این شرکت بعد از مدت کوتاهی همکاری خود را با بانک شهر هم آغاز میکند.
بدین ترتیب پروژه تجمیع دستگاههای کارتخوان بانک شهر و انتقال آنها روی سوئیچ رایان پارسی محقق میشود. این پروژه شاید از بیرون یک پروژه عادی محسوب شود، اما یکپارچهسازی با سرویسهای مختلف در مکانهایی مانند بهشت زهرا، فروشگاه شهروند، سازمان شهرداری و پارکینگها مسئله بزرگی بود. با این حال رایان پارسی این عملیات را با موفقیت انجام میدهد و تا این لحظه با افتخار در حال سرویسدهی به مشتری قدیمی خود است.
کمرنگ بودن در پرداختیاری
رایان پارسی همچنان مسیر فعالیت خود را در حوزه پرداخت حفظ میکند و سرویسهای پرداختی را مانند کیف پولها و کدهای کیوآر ارائه میدهد. همچنین این شرکت قرار است در آینده به حوزه B2C ورود کند. مؤسسان رایان پارسی مدعی هستند که محصولات این شرکت از لحاظ کیفیت و فناوریِ مورد استفاده، حداقل پنج سال از بازار ایران جلوتر است. بهعنوان مثال، رایان پارسی در حوزه کد کیوآر و کیف پول راهکارهایی به شرکتها ارائه میدهد که هنوز هیچ شرکتی نتوانسته مشابه آن راهکارها را ارائه دهد. از سوی دیگر، این شرکت آمادگی ارائه سرویسهایی مانند درگاه واسط را دارد، اما بهدلیل نبود سیستم و زیرساخت مناسب، کارآمد و رقابتی برای ارائه سرویس به پذیرندهها؛ دلیلی برای ارائه این خدمت ندارد. همه این عوامل و عوامل دیگر باعث میشود که رایان پارسی در حوزه پرداختیاری تمرکزی نداشته باشد. عدم پایداری در قوانین پذیرندگی، تسویه نامناسب، تصمیمات نادرست رگولاتوری بدون ایجاد نقشه راه و غیره، عواملی هستند که باعث شده رایان پارسی عطای پرداختیاری را به لقایش ببخشد. هرچند سامانه صدور صورتحساب الکترونیکی را بر اساس آخرین الزامات سازمان امور مالیاتی بر بستر پرداختیاری طراحی کرده که بهعنوان اولین پایانه فروش استاندارد در سازمان امور مالیاتی شناخته میشود.
رایان پارسی سامانه صدور صورتحساب الکترونیکی را بر اساس آخرین الزامات سازمان امور مالیاتی بر بستر پرداختیاری طراحی کرده که بهعنوان اولین پایانه فروش استاندارد در سازمان امور مالیاتی شناخته میشود
تجربهای جدید؛ از ترس تا رضایت
در نبود راهحلی روشن و چالشهایی که گریبان حوزه پرداخت کشور را گرفته، رایان پارسی به فکر تغییراتی در مجموعه خود میافتد. این شرکت در سال ۱۳۹۴ فقط یک نقطه عطف نداشت، بلکه در آن سال علاوهبر راهاندازی سوئیچ پرداخت، به حوزه متفاوتتری وارد میشود؛ در آن زمان که تیم این شرکت به ۱۰ نفر افزایش مییابد، مدیران آن تصمیم میگیرند که یک پروژه نرمافزاری در حوزه نفت را به سرانجام برسانند.
در آن سال، اقتصاد کشور بهجایی رسیده بود که بهدلیل تحریمها، صادرات نفت با مشکل مواجه شده بود و از سوی دیگر شرکتهای خارجی امکان پشتیبانی از نرمافزار قدیمی را نداشتند. کاری که قرار شد رایان پارسی انجام دهد، کمک به بهبود سیستم سوپروایزری صادرات نفت بود. در شرکت پایانههای نفتی اسکلههایی وجود دارد که سختافزارها و حسگرهای آنها از طریق نرمافزارهایی مدیریت و کنترل میشوند. این نرمافزار به دریچه خروجی نفت فرمان باز شدن میدهد و کیفیت، دما، سرعت، غلظت، فشار و غیره نفت خروجی را کنترل میکند. برای مدیریت این سختافزار در آن زمان سیستم نرمافزاری خاصی تعریفنشده بود. همین موضوع دلیل ایجاد نرمافزاری جدید میشود تا کار خود را از صفر شروع کند. سازوکار این سامانه بدینصورت است که تمام بحث صادرات، فرایند بارگیری کشتیها، ارسال، دریافت و صدور صورتحساب برای مشتریان نفت ایران از طریق آن انجام میشود.
پیش از این پروژه مشابهی در خصوص این نرمافزار پیادهسازی نشده بود. در دنیا نیز چهار شرکت این سامانهها را راهاندازی کردهاند که شرکت FMC از شناختهشدهها در این حوزه است. البته سختافزارهای موجود در آن سال مستندی نداشتهاند و همین موضوع، انجام کار را سخت میکند.
با این تفاسیر، مدیران رایان پارسی تصمیم میگیرند نرمافزاری برای شرکت پایانههای نفتی طراحی کنند. اسدی که بهواسطه سربازی خود در شرکت ملی نفت ایران با این پروژه آشنا شده بود، درخواست پیادهسازی آن را به این شرکت میدهد، اما بهدلیل رویههای قانونی برای انجام آن باید در مناقصه شرکت میکردند. بنابراین آنها با کمترین قیمتی که اعلام میکنند، برنده این مناقصه میشوند. توسعه نرمافزار جامع صادرات نفت سه سال طول میکشد.
به گفته بنیانگذاران رایان پارسی درحالیکه آنها برای اولین بار از پیادهسازی پروژهها میترسیدند، اما با اعتمادبهنفسی که در حوزه فنی داشتند، وارد فرایند کار میشوند. فشار کار هم بهقدری بود که آنها در مواقعی مجبور میشدند، سه شبانهروز دست از کار نکشند تا در اتاق مانیتورینگ برای نرمافزار مشکلی پیش نیاید، چراکه ممکن بود در مراحل آزمایش این نرمافزار با ایجاد مشکلی، نفت بیشتر یا کمتری از دریچه خارج و در فاکتور ذخیره شود. با وجود فشارها آنها در آزمایش اولیه نرمافزار با نتایج خوبی روبهرو میشوند و اکنون پس از گذشت شش سال هنوز این نرمافزار در حال فعالیت است و بهعنوان تنها سامانه فعال در این حوزه شناخته میشود. تجربه جذاب و متفاوتی که این کار برای مدیران رایان پارسی داشت، باعث میشود که با موفقیت این پروژه را به پایان برسانند. هرچند این طرح به دلایل خاصی سروصدای زیادی نداشته، اما رضایتی که آنها نسبت به این طرح دارند، بیشتر از فعالیت در حوزه پرداخت است. خدمتی که از انجام این کار برای کشور رقم خورد، حس خوشایندی را برای آنها ایجاد کرده است.
سال سخت ۱۳۹۸
رایان پارسی در طول چند سال گذشته با ارائه خدمات خود در حوزه پرداخت و نفت به فعالیت میپردازد که در سال ۱۳۹۸ شرکت فن آوا کارت تصمیم میگیرد تغییرات عمدهای در حوزه سوئیچ شرکت خود ایجاد کند و رایان پارسی گزینه اجرای این تغییرات میشود. اواخر آذرماه ۱۳۹۸ بنا به دلایلی، مدیرعامل وقت فن آوا کارت دستور نصب و راهاندازی سوئیچ رایان پارسی را در مرکز داده فن آوا کارت صادر میکند. رایان پارسی نیز به دلیل نبود دادهها و مستنداتکافی، شروع به تحقیق و توسعه روی پروژه میکند. در این تحقیق با تعداد زیادی نسخه اپلیکیشن دستگاه کارتخوان و چند مدل رمزنگاری متفاوت روبرو میشوند؛ چیزی که در صنعت پرداخت تقریبا ًبدون مشابه بود. درحالیکه رایان پارسی به تحقیق و توسعه خود ادامه میدهد، مدیریت عامل فن آوا تغییر میکند و مدیرعامل جدید این پروژه را تا اسفندماه همان سال مسکوت میگذارد. باوجوداین رایان پارسی پروژه را رها نمیکند و به تحقیقات خود ادامه میدهد. تیم رایان پارسی در ۲۸ اسفندماه کانالهای دستگاه کارتخوان را طی چند ثانیه به سوئیچ جدید انتقال میدهند.
به عقیده طالبزاده و اسدی برای دیگران پذیرش این موضوع که در عرض مدتزمان کوتاهی سوئیچ جابهجا شده باشد، غیرقابلهضم بوده است اما ماجرا به همینجا ختم نمیشود. پس از اینکه مهاجرت به سوئیچ جدید انجام میشود این فرایند تا یک روز قبل از سال جدید به طول میانجامد. هرچند رایان پارسی در اوایل فعالیت این سوئیچ، در تنظیمات زیرساختی به مشکلاتی و چالشهایی برمیخورد اما پس از رفع آنها به کمک تیم با تجربه زیرساخت شرکت فناوا کارت به پایداری میرسد و تاکنون نیز به فعالیت خود ادامه میدهد. سال ۱۳۹۸ سال پرکار و پرفشاری برای رایان پارسی محسوب میشود. علاوه بر فن آوا کارت شرکت پی اس پی که رایان پارسی از ابتدا به آن نه زیرسوئیچ بلکه سوئیچ اصلی ارائه میدهد، شرکت پرداخت نوین آرین است. در این راستا سوئیچ پرداخت بهطور مستقیم به شاپرک متصل شده و فرایند کار جهت ارائه انواع تراکنش بدون حضور کارت تسهیل مییابد.
مدیریتِ سختِ منابع انسانی
معضل رایجی که اکنون نه فقط گریبان شرکتهای پرداختی؛ بلکه بسیاری از شرکتها را گرفته، نبود نیروی متخصص در شرکتهاست. رایان پارسی هم با این چالش دستوپنجه نرم میکند. به گفته مدیران این شرکت علت موفقیت کارمندان تلاش آنهاست؛ نه ارتباطشان با افراد. در این شرکت نیز همه در تلاش هستند و قرار نیست کارها فقط بر عهده یک نفر باشد. با این حال ممکن است برخی نیروها در بخشهای فنی دوام نیاورند؛ چراکه سرعت انجام برخی کارها در شرکت بالاست و به تلاش شبانهروزی نیاز دارد.
رایان پارسی در این خصوص، هم با مشکلات دو گروه افراد تازهکار و باتجربه و هم با مشکل مهاجرت نیروها روبهروست. به گفته مدیران رایان پارسی نیروهای مبتدی بعضا ًدانشجو هستند و نمیتوانند کار خود را مدیریت کنند. همچنین برخی دیگر به سمت سرمایهگذاری در بازار سرمایه و رمزارز رفته و وقت کافی برای انجام کارها در شرکت صرف نمیکنند. نیروهای باتجربه نیز اغلب انجام کار را برای خود عیب میدانند. به همین دلیل مسئولیتپذیری و کیفیت کار در افراد پایین آمده است.
در این شرایط رایان پارسی تصمیم گرفته که کارهای برونسپاری و همکاران پارهوقت را بیشتر کند. بنابراین این شرکت سعی کرده در حوزههای زیرساخت شبکه و مشاوره، امنیت اطلاعات و ممیزیها که به چابکی بیشتری نیاز است، بهصورت مشاورهای از نیروهای بیرونی استفاده کند. قابل ذکر است که بیشترین بخشی که رایان پارسی در آن با معضل نیروی متخصص روبهروست، لایههای فنی تخصصی است؛ چراکه در این خصوص نیز شرکتهای ارائهدهنده سوئیچ پرداخت کمی وجود دارد.
انتخابی برای ماندن و ساختن
شاید در نگاه اول برونسپاری پروژهها این موضوع را به ذهن متبادر کند که این کار به ساختهنشدن یک نهاد در شرکت یا عدم خلق تجربههای جدید برای نیروها منجر میشود. مدیران رایان پارسی بر این عقیدهاند که در حال حاضر به وجود نهادی در شرکت نیاز نیست. مثال بارز آن شرکتهایی هستند که در نهادسازی فقط حفظ ظاهر کردهاند. در حالی که این شرکت سعی کرده با تمام پیاسپیهای صنعت پرداخت در ارتباط باشد.
همانطور که اشاره شد، یکی از دلایل نبود نیروی متخصص، مهاجرت نیروهاست. وقتی بحث به اینجا میرسد، از انتخاب میان ماندن و رفتن بنیانگذاران رایان پارسی هم میپرسیم. آنها همان ابتدای شروع کارشان میتوانستند بهراحتی در کشوری غربی اقامت کنند، شاید بیدغدغهتر و آیندهدارتر. اما ماندن را برمیگزینند؛ به قول خودشان بهدلیل شرایط خاص خودشان. ماندنی که به ساختن و رشد رایان پارسی منجر میشود. در واقع اسدی و طالبزاده که بیش از یک دهه است با یکدیگر در حوزه پرداخت فعالیت میکنند، انتخاب کردهاند که در کشور بمانند. آنها ماندن در کشور را با خوبیها و بدیهایش به رفتن ترجیح دادهاند. حالا نیز شخصیت کاری آنها در طول سالیان شکل گرفته و تدابیری هم که برای آینده اندیشیدهاند، به آنها اجازه رهاکردن و رفتن نمیدهد.