پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نشست اکوسیستم و چالش رگولاتوری مطرح شد / رگولاتور باید خود را با نیازهای روز جامعه به روز کند
پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن جهان، کسب‌وکارهایی با رویکرد نوآورانه را به وجود آورده است. به طورکلی درک مفهوم نوآوری چالش‌هایی را به همراه دارد که یکی از آن‌ها مسئله رگولاتوری یا همان قانون‌گذاری است. رگولاتور با هدف تامین منافع عمومی، سیاست‌های متفاوتی را برای فعالیت کسب‌وکارها اعمال می‌کند. این سیاست‌ها که معمولا بر مبنای تفکری سنتی برای توسعه فعالیت‌های مدرن تدوین می‌شوند، چالش و ناهمواری‌هایی را برای کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها به وجود آورده‌اند.
رویداد «اکوسیستم، دولت آینده و چالش رگولاتوری» با هدف بیان دغدغه‌ها و بررسی مسائل قانون‌گذاری در حوزه کارآفرینی برگزار شد. در این رویداد رئیس سازمان فناوری اطلاعات، مدیرعامل آسیاتک، مدیرعامل اسبق اسنپ و مدیرعامل صبا ایده حضور داشتند.
وظایف رگولاتور تغییر کرده است
امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات، اولین سخنران این نشست بود. او صحبتهای خود را با بیان هدف اولیه رگولاتوری آغاز کرد. به گفته او، وظیفه رگولاتورها در ابتدا تخصیص منابع کمیاب در راستای توسعه آن‌ها بود که با گذشت زمان، وظیفه رگولاتور از تخصیص منابع فراتر رفت و مباحثی مانند حقوق کاربران و رقابت نیز به آن اضافه شد.
به اعتقاد او، رگولاتوری باید فرایندی را ایجاد کند که در آن، ضمن رعایت حقوق مصرف کننده، بازار رقابتی موجود انحصار ایجاد نکند و مانع ورود سایرین نشود. همچنین رفتار رگولاتور باید منجر به افزایش ثروت عمومی و کیفیت جمعی شود.
او در ادامه توضیح داد: «رگولاتوری در کشور ما، بر اساس مدل فرماندهی و کنترل انجام می‌شود. هنوز هدف ابتدایی قانون‌گذاری در جریان است و به مسائلی مانند تضمین حقوق مصرف‌کننده و رشد توجهی نمی‌شود.»
ناظمی اضافه کرد: «قانون‌گذار در حیطه به کارگیری ابزارهای جدید نیز ضعف دارد. رفتار رگولاتور به نحوی است که گویی تنها ابزار او، مجوزدهی است و ابزارهای تشویقی و تنبیهی و امثال آن وجود ندارند.»
او در پایان این بخش از صحبت‌هایش اظهار کرد: «به طور کلی از نظر چارچوبی و قانونی نسبت به دنیا و حتی نسبت به خودمان عقب هستیم.»
نیت رگولاتور کنترل است
ژوبین علاقبند مدیرعامل کپیتال نیز در این نشست حضور داشت. او درباره نحوه تعامل رگولاتور با استارتاپ‌ها بیان کرد: «معمولا رگولاتور زمانی متوجه حضور استارتاپ‌ها می‌شود که فعالیت آن‌ها آغاز شده است. اینکه رگولاتور از رشد استارتاپ‌ها عقب بماند امری اجتناب نا‌پذیر است. البته این موضوع فقط برای کشور ایران نیست و در تمام دنیا نوآوران با قانون‌گذاران درگیر هستند.»
به گفته او، یکی از اثرات وجود تاکسی‌های اینترنتی در کشور ما پایین آمدن قیمت کرایه‌ها بود. در حالی که در امارات قانون‌گذار این اجازه را صادر نکرد و با سخت‌گیری و قوانین محدود کننده مانع پیشرفت تاکسی اینترنتی اوبر شد.
علاقبند با بیان اینکه مفهوم کارآفرینی با وجود استارتاپ‌ها معنادار می‌شود اظهار کرد: «باتوجه به این نکته، پیشرفت استارتاپ‌ها برای رگولاتور ضروری است. در آمارهای جهانی 50 درصد شغل‌های جدید به دلیل حضور استارتاپ‌هاست.»
محمد جواد شکوری مقدم مدیرعامل پلتفرم فیلیمو، با اشاره به تجربه سه ساله خود در رابطه با رگولاتوری بیان کرد: «نیت رگولاتور کنترل است نه رشد و توسعه استارتاپ‌ها. در حال حاضر رگولاتور از تجارب دیروز خود برای کنترل وضعیت امروز استفاده می‌کند.»
محمد علی یوسفی زاده مدیرعامل آسیاتک، در راستای صحبتهای سخنرانان بیان کرد: «باتوجه به بلوغی که در کسب‌وکارهای مبتنی بر تکنولوژی ایجاد شده، بیش از هرچیز از رگولاتور انتظار می‌رود براساس شرایط حاکم بر کشور و ویژگی‌های جامعه، خود را به روز رسانی کند و خط مدل مناسبی به کسب‌وکارها ارائه کند، تا آن‌ها منطبق با مدل مذکور رفتار کنند و مجبور نباشند هر روز منتظر ابلاغیه‌ای جدید بمانند.»
هم‌گرایی لازمه توسعه
ناظمی در ادامه با اشاره به تجربیات جهانی گفت: «قانون‌گذاری ایران دو ترند جهانی را نادیده گرفته است؛ در کشور ما هم‌گرایی وجود ندارد. باید بپذیریم که نمی‌توان رگولاتور IT مغایر با رگولاتور محتوا عمل کند. برای توسعه و موفقیت به جز قانون‌گذاری صحیح لازم است این دو هم راستا بایکدیگر فعالیت کنند.»
تعدد رگولاتور مسیر را برای استارتاپ‌ها دشوار می‌کند، ممکن است استارتاپ در بخشی آزاد باشد و در بخش دیگر قانون‌گذار فعالیتش را محدود کند. ناظمی با اشاره به این نکته درباره اقدامات صورت گرفته برای ایجاد هم‌گرایی اظهار کرد: «متاسفانه مهم‌ترین اقدامی که در این مدت انجام شده جلوگیری از تصمیمات اشتباه بوده است.»
او ضمن بیان اینکه لازم است بازیگران و فعالان حوزه‌های مختلف نیز در نهاد قانون‌گذاری وجود داشته باشند گفت: «یکی از ابزارهایی که به کارایی رگولاتور کمک می‌کند. تساوی تعداد صندلی‌های بخش خصوصی و دولتی در یک رگولاتور واحد است. چراکه تنها در این حالت رقابت شکل می‌گیرد.»
به گفته ناظمی، در غیر از این حالت، بخش دولتی تنها نقش کنترل‌گر را ایفا خواهد کرد نه توسعه‌گر و حامی.»
ناظمی اضافه کرد: «دنیای جدید، در راستای تفکیک رگولاتور و سیاست‌گذار پیش می‌رود. در حالی که کشورما نه تنها چارچوب‌های گفته شده در رابطه با ابزارها و مدل‌های قانون‌گذاری را رعایت نمی‌کند بلکه دارای صندلی سیاست‌گذاری و رگولاتوری یکسانی است. به عبارتی رگولاتوری به ابزاری برای مشروعیت بخشیدن به سیاست‌ها تبدیل شده است.»
مدیرعامل آسیاتک در ادامه اضافه کرد: «قوانین و مقرراتی که توسط مجلس و یا شوراهای مرتبط به روز رسانی می‌شود نسبت به رشد بیرونی کسب‌کارها لختی بسیاری دارد.»
به گفته او، اگر شرایطی ایجاد شود که مدیران بخش خصوصی حاضر به قرار گرفتن در جایگاه‌های دولتی باشند تمام معظلات حل خواهند شد. زیرا افرادی که فعالیت در بخش خصوصی را تجربه کرده‌اند قدرت تعامل و رسیک پذیری را شناخته‌اند و می‌توانند باعث تحول در قانون‌گذاری و در نتیجه توسعه کسب‌وکارها بشوند.
استارتاپ‌ها دغدغه‌های حاکمیت را بشناسد
در ادامه نشست، میهمانان، که بیشتر آن‌ها نمایندگان بخش خصوصی بودند انتظارات خود را از دولت سیزدهم بیان کردند. آن‌ها همچنین خطاب به کارآفرینانی که به تازگی قدم در راه تعامل با رگولاتوری گذاشته‌اند، از ضرورت فرهنگسازی و کمک به افزایش سطح آگاهی رگولاتوری در رابطه به راه‌حل هایشان سخن گفتند.
ژوبین علاقبند با اشاره به استارتاپ‌های در حال رشد گفت: « لازم است استارتاپ‌ها اقداماتی را در راستای آگاهی‌رسانی و رشد رگولاتور انجام دهند، همچنین دغدغه و نیازهای حاکمیت را بشناسد.»
علاقبند تصریح کرد: «در ابتدای فعالیت اسنپ رگولاتور شرایطی را اعلام کرده که بود که براساس فقط افراد بالای 23 سال و متاهل می‌توانستد به عنوان راننده دراین اپلیکیشن ثبت‌نام کنند که این موضوع دلالت بر حفظ امنیت مسافران داشت.»
او با بیان اینکه فقط با علم به نگرانی‌های رگولاتوری می‌توان راه‌حل‌های نوآورانه ارائه داد. افزود: «با شناخت این دغدغه، اسنپ اعلام کرد که راه‌حل‌های دیگری با استفاده از تکنولوژی برای امنیت مسافران وجود دارد، سیستم اسنپ به نیروی انتظامی متصل است و هنگام ثبت‌نام، کارت ملی و تمام مشخصات هویتی فرد دریافت می‌شود. برهمین اساس استارتاپ‌ها باید نحوه تعامل با حاکمیت را یاد بگیرند و به توضیح فلسفه اهدافشان بپردازند.»
یوسفی‌زاده مدیرعامل آسیاتک، در همین راستا ادامه داد: «زمانی که درهای جدیدی به سوی تکنولوژی گشوده می‌شود، قطعا باید برای رگولاتور که پشت این درها نشسته است فرهنگسازی صورت بگیرد.»
انتظارات از دولت آینده
مدیرعامل آسیاتک در ادامه درباره راهکارهای عملیاتی آینده بیان کرد: «یک رگولاتور اعظم، در راس رگولاتورهای پخشی که بخش‌های مختلف را مدیریت می‌کنند، نظارت کند تا از مانع گذاری‌های افراد ذی‌نفع در این نهادها جلوگیری شود. همچنین به بخش‌های خصوصی در تشکل‌های موجود اجازه اظهار نظر داده شود.»
او در ادامه از دولت درخواست کرد، با قدرت مذاکره فاصله بخش خصوصی و دولت را برطرف کند و همچنین با اعتماد و حمایت از بخش خصوصی، نیازهای خود را که به حل مشکلات اقتصادی کمک می‌کند بیان کند.
یوسفی‌زاده با اشاره به راهکارهای پیشنهادی خود بیان کرد: «بهتر است سیاست‌های تعرفه گذاری اپراتورها، به سازمان نظام صنفی رایانه‌ای منتقل شود.»
محمد جواد شکوری مدیرعامل صبا ایده نیز در این راستا گفت: «تمام ضربه‌هایی که می‌خوریم به دلیل عدم درک درست از واقعیت است. از دولت آینده می‌خواهم درک روشن تری از آینده داشته باشد و مجلس بر موضوعات اشراف بیشتری داشته باشد تا بتواند سیاست‌گذاری مناسبی انجام دهند. ضمن اینکه بخش خصوصی را بیشتر دخیل کنند. زمانی که دغدغه‌ها بیان می‌شود؛ این بخش به مراتب راه‌حل‌های متنوع‌تری را ارائه می‌کند.»
امیر ناظمی رئیس سازمان فناوری اطلاعات در پایان این نشست بیان کرد: «تنها دارایی ایران در حال حاضر سرمایه اجتماعی است. اگر این سرمایه هم نادیده گرفته شود قطعا اقتصاد باوجود تحریم‌ها و خزانه بسیار محدودی که دارد شکست می‌خورد.» به گفته او، حفظ سرمایه اجتماعی همان اعتماد به بخش خصوصی است.
.