میرکبیری: فراپذیرش برای بانک‌ها و پی اس پی‌ها سودآور است؛ فراپذیرش و شاپرک با هم هماهنگ هستند

مهندس سید مجید میرکبیری مدیرعامل شرکت کارت اعتباری ایران کیش در کنفرانس بازاریابی خدمات مالی طرح خود با عنوان فراپذیرش را برای حاضرین توضیح داد. او صحبت خود را با یک سوال شروع کرد و گفت مهم‌ترین هدف بانک‌ها ازحضور در عرصه پایانه‌های فروش چیست؟ درپاسخ به آن گزینه‌هایی چون استفاده تبلیغاتی، افزایش تعداد تراکنش‌های بانک، کاهش هزینه‌های شتابی بانک، و افزایش تعداد حساب‌های بانکی را مطرح کرد و گفت علی‌رغم جذابیت تمامی موارد از نگاه بانک‌ها پاسخ اصلی جذب هر چه بیشتر منابع ارزان قیمت است. او فراپذیرش را استفاده بهینه از بسترهای موجود اعم از شبکه پایانه فروش، سوئیچ، ارتباطات و منابع انسانی برای جذب منابع ارزان قیمت دانست و گفت این کار با فعال‌سازی حساب‌های بانکی مختلف بر روی یک دستگاه پایانه فروش به طور همزمان امکان‌پذیر است. او با توضیح اینکه تکنولوژی چنین کاری در کشور ما وجود دارد اظهار داشت در این طرح پس از تعریف چندین بانک بر روی هر پایانه فروش اگر کارت کشیده شده متعلق به بانک‌های حاضر در طرح باشد تراکنش‌های مربوط به کارت هر بانک حاضر پس از عبور از سوئیچ پی‌اس‌پی در سوئیچ آن بانک کارساز می‌شود در غیر این صورت و در شرایطی که کارت کشیده شده مربوط به بانک‌های حاضر در طرح نباشد با فرمول‌های مشخصی تراکنش‌های ناشی از سایر بانک‌ها محاسبه می‌شود.

مدل پیشنهادی فراپذیرش برای دریافت کارمزد
میرکبیری در توضیح مدل‌های کنونی پرداخت گفت ما چهار دسته مدل پرداخت داریم: پرداخت براساس کارمزد هر تراکنش که در این مدل به ازای مبلغ هر تراکنش که از سوئیچ پی‌اس‌پی ارسال می‌شود کارمزد دریافت می‌شود. مدل دیگر پرداخت مبلغ ثابت به ازای هر تراکنش است، و درمدل سوم به ازای هر پایانه فروش مبلغ ثابتی پرداخت می‌شود که باید هزینه فعال‌سازی و نگهداری هر پایانه فروش را درنظر گرفت. مدل چهارم هم ترکیبی از سه مدل قبلی است. او گفت مدل پیشنهادی ما پرداخت درصدی ازمبلغ تراکنش در زمان انجام تراکنش است. مدیرعامل شرکت کارت اعتباری ایران کیش در توضیح نکات مهم مالی طرح خود گفت، بانک تنها در صورت جذب منابع‌، هزینه‌های گفته شده را خواهد پرداخت، و هیچ‌گونه هزینه دیگری از جمله خرید، نصب، راه‌اندازی نخواهد داشت. به این ترتیب هزینه تمام شده بانک برای منابع جذب شده هر تراکنش کاهش خواهد یافت، پی اس پی برای بهره‌مندی حداکثری از هزینه فوق تمامی تلاش خود را صرف تشویق پذیرندگان و دارندگان کارت خواهد کرد تا از پایانه‌های فروش طرح پذیرش استفاده کنند.

مزایای طرح فراپذیرش برای بانک‌ها
به اعتقاد میرکبیری از جمله مزایای این طرح برای بانک‌ها می‌توان به کاهش چشمگیر هزینه تمام شده جذب منابع، ارائه تضمین عدم وجود تراکنش‌های ناموفق به دارندگان و پذیرندگان کارت، حضور بانک بدون سرمایه گذاری اولیه در نقاطی که تاکنون حضور نداشته‌، توسعه آنی بازار، قابلیت افزایش مبلغ و تعداد تراکنش‌های بانک و امکان عملکرد همزمان در کنار شبکه کنونی پایانه‌های فروش بانک اشاره کرد.
میرکبیری سایر مزیت‌های طرح فراپذیرش را حذف تمامی ریس‌کهای سرمایه‌گذاری بانک در این حوزه، افزایش تعداد حساب‌های بانکی افتتاح شده، کاهش هزینه‌های تبلیغاتی بانک، ایجاد آسودگی خاطر برای بانک و توسعه خدمات ارزش افزوده به مشتریان و در ‌‌نهایت انطباق اهداف بانک، شرکت‌های پی‌اس‌پی، بانک مرکزی و منافع ملی دانست؛ موضوعی که به ایفای مسئولیت‌های اجتماعی از طریق صرفه‌جویی در هزینه‌های ارزی موازی در این حوزه منجر می‌شود.
مهندس میرکبیری در ادامه کنفرانس به سوالات مخاطبان پاسخ داد. او در توضیح اینکه اگر کارتی به هیچ بانک حاضر در طرح تعلق نداشته باشد آیا نوعی رانت‌خواری صورت نمی‌گیرد، گفت رانت‌خواری یعنی یک درگاه را به درگاه‌های دیگر ترجیح دهیم درحالی‌که در این طرح هیچ کدام از درگاه‌ها مزیتی بر دیگری نخواهد داشت. او هم‌چنین در پاسخ به دلیل روی آوری برخی بانک‌ها در نصب پوز به خاطر عدم سرویس دهی مناسب شرکت‌های پی‌اس‌پی گفت اکنون استاندارد خاصی برای سرویس‌دهی وجود ندارد. او هم‌چنین در پاسخ به اینکه تا چه اندازه بانک‌های پیشرو با توجه به فضای رقابت بین بانک‌ها از این طرح استقبال می‌کنند گفت اگر فضای رقابتی را از زاویه‌ای دیگر ببینیم و مزیت‌های نسبی را روی محصولاتمان و کارت‌هایی که در اختیار مردم قرار می‌دهیم درنظر بگیریم می‌توانیم مزایای بیشتری دریافت کنیم.

تفاوت طرح فراپذیرش با شاپرک بانک مرکزی
مدتی است که بانک مرکزی صحبت از طرح مشابهی به نام شاپرک می‌کند. در همین مدت‌ کوتاهی هم که این طرح مطرح شده نقدهای فراوانی بر آن وارد شده که بیشتر این نقدها متوجه حضور بانک مرکزی به عنوان یکی از بازیگران عرصه پرداخت در طرح شاپرک و نه به عنوان نهاد ناظر است. از مهندس میرکبیری درباره تفاوت طرحش با طرح شاپرک بانک مرکزی پرسیدیم. او به خبرنگار ما گفت ایران کیش به مدت دو سال طرح را برای بانک مرکزی توضیح داده‌ و چنانچه شاپرک عملی شود با فراپذیرش کاملا هماهنگ است. او در ادامه گفت ما تلاش کرده‌ایم توجه مدیران عالی موسسات مالی و بانک‌های کشور را به سمت اینکه اکوسیستم پرداخت مالی کشور باید چگونه باشد ببریم. در جامعه‌ای که ما تلاش می‌کنیم آن را آموزش دهیم مدیران بانک مرکزی هم حضور دارند، ضمن اینکه آن‌ها هم تحقیقات خاص خودشان را دارند. که با سیستم‌هایی که در نقاط مختلف دنیا استفاده می‌شود هماهنگی دارد. به طرح شاپرک از دیدگاه بانک مرکزی نگاه شده اما فراپذیرش از جانب شرکتی که خود دست‌اندرکار پرداخت الکترونیک است ارائه شده است. وقتی کلیات این دو طرح را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که به یک موضوع از دو زاویه نگاه شده. او درباره تفاوت شاپرک و شتاب گفت هنوز دستوری از بانک مرکزی به دستمان نرسیده اما شنیده‌ها و دانسته‌های ما حاکی از آن است که شاپرک نقطه اتصال شرکت‌های پی‌اس‌پی با شتاب یا بانک‌های کشور خواهد بود، یعنی از لحاظ مدیریتی و حکومتی جایگاهی است که تمام سیستم را کنترل می‌کند. میرکبیری درباره میزان موفقیت و استقبال از طرح فراپذیرش در مقایسه با شاپرک در صورت اجرایی شدن گفت مطمئنا قدرت و صلابت بانک مرکزی در ارائه طرح بیشتر است. اما ما در نشر این مساله خیلی نقش داشته‌ایم و از این بابت خوشحالیم و با توجه به آسیب‌ها و مشکلاتی که در اجرای این طرح وجود دارد تلاش کرده‌ایم آن‌ها را بررسی و حل کنیم.