پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کرونا؛ فرصتی برای محک‌زدن قدرت و توانمندی کشورها در استفاده از ابزار راهبردی مدیریت هویت
یکی از مسائلی که مردم را مجبور می‌کند در دوران شیوع ویروس کرونا از خانه خود بیرون بیایند، انجام فرایندهای بانکی مانند دریافت دسته چک، امضای عقد قرارداد تسهیلاتی، افتتاح حساب، فعال‌سازی رمز دوم پویا و غیره است که نیاز به حضور آنها در شعبه دارد. انجام این فرایندها حول محور یک چیز و آن هم احراز هویتی است که باید از سوی بانک صورت گیرد. احراز هویتی که در برخی کشورهای دیگر از طریق جمع‌آوری اطلاعات بیومتریک، آدرس مشتریان و ایجاد شناسه هویت دیجیتالی انجام شده است.
در ایران وقتی هنوز پروژه کارت ملی هوشمند به‌طور ناقص اجرا شده و افرادی که کارت خود را دریافت نکرده‌اند، مجبور هستند با نشان دادن کاغذی کوچک و باریک خود را احراز هویت کنند، نمی‌توانیم از تغییر الگویی جدید در بانکداری دیجیتال صحبت کنیم. پیش از آغاز سال نو در گزارشی به سراغ معاونان فناوری اطلاعات برخی بانک‌ها رفتیم و از آنها جویا شدیم که این روزها مردم برای چه خدماتی مجبور هستند به شعب مراجعه کنند و برای حل مساله احراز هویت در کجای کار قرار دارند؟
برخی از معاونان فناوری اطلاعات بانک‌ها معتقد بودند که نزدیک به ۸۰ درصد زیرساخت احراز هویت الکترونیکی در بانک‌ها فراهم شده، اما در این خصوص باید قوانین خاصی از سوی بانک مرکزی صادر شود تا تغییرات لازم نسبت به آن قوانین هم صورت گیرد. متن کامل این گزارش در اینجا قابل دریافت است.
می‌توانیم بگوییم امروز دنیا با شیوع ویروس کرونا بیش از هر زمان دیگری به اهمیت و ضرورت هویت دیجیتال پی برده است. بحران رخ داده نشان داد که اگر کشورها از نظام هویت دیجیتال مناسبی برخوردار نباشند، در فضای مجازی با مشکلات و ناکارآمدی‌های زیادی روبه‌رو خواهند شد. در مجموع می توان گفت، این بیماری سرعت پیشرفت و بلوغ مدیریت هویت دیجیتال در فضای مجازی را بیش از پیش افزایش داده است.
برای مدیریت هویت دیجیتال در زمان کرونا، چه استفاده‌هایی از فناوری می‌شود؟
به‌کارگیری فناوری‌های نوظهور در حوزه هویت دیجیتال در دوران ویروس کرونا جالب توجه بوده است. استفاده از اینترنت اشیا و ابزارهای پوشیدنی که امکان پرداخت را ارائه می‌کنند برای جمع‌آوری و رصد داده‌های سلامتی افراد، تقویت ارتباط ماشین‌به‌ماشین و استفاده از هوش مصنوعی، برای ارزیابی و تأیید هویت در سیستم‌های هویت دیجیتال مصداق‌هایی از این موضوع هستند. یکی از دلایل مهم به‌کارگیری فناوری‌های نوظهور در حوزه هویت دیجیتال را می‌توان نیاز به احراز هویت سریع افراد و کاربران در سیستم‌های مختلف دانست.
برای نمونه در حال حاضر شناسایی و احراز هویت سریع بیمار برای پزشک و کادر پزشکی، همچنین تمایل زیاد به استفاده از خدمات پر اهمیت نظیر خدمات بانکی و مالی بیمارستان‌ها اهمیت زیادی پیدا کرده است. آمارها نشان می‌دهد در شرایط شیوع کرونا حدود 20 درصد از افراد، متقاضی دسترسی به خدمات مالی به صورت آنلاین و برای اولین بار هستند، بسیاری از تامین‌کنندگان نرم‌افزار در دنیا از این فرصت استفاده کرده‌اند و محصولات و خدمات خود را معرفی کرده‌اند و از آن به عنوان فرصتی برای بازارسازی استفاده کرده‌اند. در ادامه مثال‌هایی از کاربرد فناوری‌های نوظهور در حوزه هویت دیجیتال مورد بررسی قرار می گیرد.
بیومتریک و هوش مصنوعی
کاهش تمایل به استفاده از رمز عبور و جایگزینی آن با بیومتریک یک روند جهانی است، اما در این دوران قوت زیادتری گرفته است. در واقع در دوران کرونا نیاز به توسعه فناوری‌های پیشرفته‌تر در حوزه احراز هویت خصوصاً در زمینه بیومتریک بیش از پیش نمایان شده است (+). بسیاری از استارت‌آپ‌ها در این حوزه فعال شدند و نوآوری‌های قابل توجهی از خود نشان داده‌اند که اغلب آنها از تلفیق بیومتریک با قابلیت‌های هوش مصنوعی ممکن شده است.
به عنوان مثال در کشور چین سنسورهایی روی صندلی‌های اتوبوس نصب می‌شود که درجه حرارت بدن مسافران را ضبط می‌کند و دوربین‌هایی وجود دارد که از چهره آنها عکس می‌گیرد. در صورت مثبت بودن تست کرونای مسافر، از این عکس‌ها برای ردیابی تماس‌هایی که او داشته است استفاده می‌شود و یا شرکت Dermalog، یک شرکت مطرح در حوزه بیومتریک است که قابلیت تعیین درجه حرارت بدن را به محصولات خود اضافه کرد و آن را به عنوان یک ویژگی امنیتی جدید در نظر گرفته است. دولت تایلند در حال حاضر از محصول این شرکت به عنوان بخشی از سیستم کنترل مرزی خود استفاده می‌کند.
بلاکچین
با شیوع ویروس کرونا جهان نیاز به شبکه گسترده‌تری از اعتماد برای مدیریت هویت افراد دارد. فناوری بلاکچین یکی از فناوری‌های راهبردی جهت ایجاد شبکه اعتماد در فضای مجازی به شمار می‌رود. همچنین خودکارسازی و هوشمند‌سازی فرآیندها و ایجاد قراردادهای هوشمند از مزایای آن است. از طریق این فناوری اطمینان حاصل می‌شود که داده‌های شخصی افراد برای اهداف سودجویانه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و حریم خصوصی داده‌های هویتی حفظ می‌شود.
طرح فاصله‌گذاری اجتماعی فرصتی فراهم آورد تا برخی استارت‌آپ‌هایی که در حوزه بلاکچین فعال هستند راه‌حل‌های خود را بیش از پیش به سمت کاربردی‌شدن پیش ببرند. برای مثال در کشورهایی مثل آلمان برخی شرکت‌ها، محصولات خود را جهت خرید آنلاین دارو از داروخانه‌ها از طریق بلاکچین ارائه کرده‌اند. در برخی از این راه‌حل‌ها، امکان اتصال کیف پول الکترونیکی به صندوق داروخانه‌ها برای انجام پرداخت الکترونیک فراهم شده است.
همچنین برخی دیگر از شرکت‌های ارائه دهنده بلاکچین و سیستم‌های هویت دیجیتال غیرمتمرکز در حوزه‌هایی مانند پرونده الکترونیک سلامت و ایجاد ارتباط امن بین پزشک و بیمار از راه دور در برخی از کشورها راه‌حل‌های ارزشمندی ارائه داده‌اند. بلاکچین در سطح ملی و دولت الکترونیک کشورها نیز تأثیر داشته است.
برای مثال وزارت بازرگانی امارات‌متحده عربی، برای ارائه خدمات دولتی بر کانال‌های دیجیتال تمرکز بیشتری کرده و برای احراز هویت از سیستم احراز هویت مبتنی بر بلاکچین بهره گرفته است. همچنین این کشور برای جمع‌آوری داده‌های بهداشت و درمان و احراز هویت اسناد از بلاکچین بهره گرفته است. در کشورهایی مثل استونی، طرح‌های اقامت دیجیتال قوت بیشتری پیدا کرده است چرا که امکان افتتاح حساب بانکی، ثبت شرکت، تبادلات مالی و غیره حتی بدون حضور فیزیکی در این کشور از طریق این طرح میسر شده است.
ظهور ویروس کرونا در کنار همه آفت‌هایی که داشته است، فرصتی برای محک‌زدن قدرت و توانمندی کشورها در استفاده از ابزار راهبردی مدیریت هویت و دسترسی به جهت اعمال حاکمیت و مهار این بیماری بود. دوران کرونا، شاید بهترین زمانی باشد که به اهمیت مدیریت هویت و دسترسی بیش از پیش پی برده باشیم. در چنین بحران‌هایی باید به صورت چابک، هوشمند، با قدرت تطبیق بالا در کمترین زمان ممکن، به اطلاعات هویتی دسترسی پیدا کرد و بر آن اساس ضمن احراز هویت، مشخص کرد کدام موجودیت در چه شرایط و موقعیتی به چه منابع اطلاعاتی و خدماتی دسترسی دارد و این کار با چه هدفی و برای چه مدتی انجام می‌شود.
برای مطالعه کامل مقاله «تحلیلی بر تاثیرات متقابل ویروس کرونا و هویت دیجیتال» اینجا را کلیک کنید.
نویسنده / مترجم
هاتف رسولی