پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
تابستان سال گذشته بود که فیسبوک از طرح پیشنهادی جدیدی به نام لیبرا پرده‌برداری کرد. از آن زمان به بعد، همه چیز برای بانک‌های مرکزی تغییر کرد. بسیاری از بانکداران، در واکنش به طرح فیسبوک، به جدیت وارد میدان تحقیق شدند تا راه و روش صدور پول دیجیتال را پیدا کنند. با این وجود، برخی معتقدند اصلی‌ترین تغییر، بیش از یک دهه قبل رخ داده است. در آن زمان، بیت‌کوین وارد میدان شده بود و توانسته بود بدون نیاز به عوامل واسطه، امکان انتقال ارزش دیجیتال را فراهم کند. مدلی که بیت‌کوین برای انتقال ارزش معرفی کرد، مستقیما رقیب سیستم مالی سنتی به شمار می‌رفت. مقاومت شبکه بیت‌کوین در برابر مهاجمان نشان‌دهنده وجود راهی دیگر برای تنظیم سیستم بود.
چند هفته قبل، نمایشگاه بیت‌کوین ام‌آی‌تی در کمبریج ماساچوست برگزار شد. در این نمایشگاه، هم متخصصان بانک‌های مرکزی حضور داشتند و هم کارشناسان حوزه رمزارز. حاضران در نمایشگاه در گفتگو با یکدیگر، به این موضوع اشاره می‌کردند که نگرانی بانک‌های مرکزی، باید فرصتی تلقی شود برای طراحی سیستم‌های پول دیجیتال انحصاری بانکی. یک نکته وجود داشت که تقریبا تمامی حاضران در مورد آن اتفاق نظر داشتند و آن، این‌که: بیت‌کوین چند درس در دل خود دارد و بانک‌های مرکزی باید آن‌ها را بیاموزند.
۱. امنیت از طریق مقاومت قابل دستیابی است
باب بنچ، رئیس بخش تحقیقات کاربردی فین‌تک در فدرال رزرو بوستون است. او عنوان می‌کند: «فدرال رزرو ایالات متحده در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای صدور ارز دیجیتال بانک مرکزی ندارد؛ ولی اگر چنین برنامه‌ای داشت، 9 مورد از 10 پیش‌نیاز لازم برای این امر را به بحث امنیت اختصاص می‌داد؛ زیرا از همان اولین لحظه‌ای که ارز دیجیتال بانک مرکزی به صورت عمومی عرضه شود، به محبوب‌ترین برنامه هکرها تبدیل خواهد شد و بیش از هر برنامه دیگری هدف حمله قرار خواهد گرفت.
روبله علی، دانشمندی در آزمایشگاه رسانه ام‌آی‌تی است و روی طرح ابتکاری ارز دیجیتال این آزمایشگاه تحقیق می‌کند. او می‌گوید: «بیت‌کوین ترکیبی از شفافیت، کریپتوگرافی و ابتکارات اقتصادی است و در حوزه امنیت داده، پیامی دارد که باید به گوش مدیران بانک‌های مرکزی برسد. بیت‌کوین، سیستمی است که در محیطی خصمانه وجود دارد و ثابت کرده که تاب‌آوری بالایی در برابر این محیط دارد.» این روش برقراری امنیت، اساسا با آن‌چه در سیستم‌های سنتی اتفاق می‌افتد، در تضاد است. «بیت‌کوین به جای پنهان کردن داده پشت دیوارها، تلاش می‌کند سیستمی ایجاد کند که ذاتا مقاوم باشد.»
۲. کار را ساده پیش ببرید
علی اشاره کرد: «ارزهای دیجیتال بانک مرکزی را می‌توان نسل سوم ارزهای دیجیتال به شمار آورد. اگر بیت‌کوین را اولین نسل ارزهای دیجیتال بدانیم، اتریوم و پلتفرم‌های موسوم به قرارداد هوشمند که به زبان برنامه‌نویسی نسبتا پیچیده‌ای نیاز دارند، نسل دوم ارزهای دیجیتال خواهند بود. شاید اضافه کردن قابلیت‌های جانبی غیرضروری به ارزهای دیجیتال بانک مرکزی امری وسوسه‌انگیز به نظر برسد، ولی انجام چنین امری، اشتباه است. دلیل آن است که هر چه پیچیدگی یک سیستم بیشتر باشد، مهاجمان دست بازتری برای خرابکاری خواهند داشت.»
علی در ادامه سخنانش اضافه کرد: «چیزی که از نسل سوم انتظار داریم، سیستمی است که حتی از بیت‌کوین هم ساده‌تر باشد. بهتر است به جای اضافه کردن ویژگی‌های جدید به نسل جدید ارزها، تلاش کنیم قابلیت‌های اضافی نسل‌های قبلی را هم حذف کنیم. به نظر من، در پیش گرفتن این طرز تفکر است که باعث می‌شود سطح امنیت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی ارتقا یابد.»
۳. حریم خصوصی، بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود
علی گفت انتظار ندارد تمامی بانک‌های صادرکننده ارزهای دیجیتال از سیستم یکسان استفاده کنند، ولی پیش‌بینی می‌کند اکثر آن‌ها، نوعی از راهکار هیبریدی را به کار بگیرند که ترکیبی باشد از ارزهای رمزنگاری شده مبتنی بر بلاکچین و سیستم‌های متمرکز سنتی.
سونجا داویدوویچ، یکی از اقتصاددانان صندوق بین‌المللی پول، معتقد است: «سیستم بلاکچینی مجوزمحور، که از آن به نام تکنولوژی دفترکل توزیع‌شده نیز یاد می‌شود، می‌تواند ابزار جدیدی برای بانک‌های مرکزی باشد. بانک‌های مذکور به کمک این ابزار می‌توانند ارزهای دیجیتال را طوری برنامه‌ریزی کنند که قابلیت‌های ویژه‌ای داشته باشد. به عنوان نمونه، بانک‌ها با استفاده از ارزهای دیجیتال بانک مرکزی می‌توانند به شکل خودکار، به برخی از تغییرات اقتصادی واکنش نشان دهند و کنترل دقیق‌تری روی عرضه پول داشته باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند نظارت جامع‌تری بر اتفاقات روزمره اقتصادی داشته باشند.» داویدوویچ افزود: «اما یک مشکل مهم نیز وجود دارد، ما هنوز نمی‌دانیم حریم خصوصی چگونه مورد محافظت قرار خواهد گرفت.»
حفظ حریم خصوصی در بیت‌کوین، بحثی است که چالش‌های فراوانی در مورد آن وجود دارد. درست است که تمامی کاربران بیت‌کوین به شکل ناشناس فعالیت می‌کنند، ولی در بلاکچین، تمامی تراکنش‌ها قابل ردیابی هستند.
یک سیستم ارز دیجیتال بانک مرکزی مبتنی بر بلاکچین، چگونه می‌تواند داده‌های مربوط به تراکنش را به شکل محرمانه ثبت کند؟ در چنین شبکه بلاکچینی، افراد به چه شکل نمایش داده خواهند شد؟ در صورتی‌که مبلغ تراکنش انجام گرفته روی سیستم بالا باشد، کاربران بالاخره باید به نحوی احراز هویت شوند تا قوانین مقابله با پولشویی زیر پا گذاشته نشود. چگونه می‌توان داده‌های هویتی را از سرقت، کلاهبرداری و حتی نظارت‌های دولتی محفوظ نگه داشت؟
در دنیای رمزارزها، کوین‌هایی عرضه شده‌اند که جایگزین بیت‌کوین به شمار می‌روند و به آن‌ها، در اصطلاح کوین‌های حریم خصوصی گفته می‌شود. زی‌کش و مونرو نمونه‌هایی از همین کوین‌های حریم خصوصی هستند که از تکنیک‌های رمزنگاری پیشرفته برای مخفی نگه داشتن داده‌های تراکنش‌های بلاکچینی استفاده می‌کنند.
حتی اگر بانک‌های مرکزی قابلیت به‌کارگیری چنین تکنیک‌هایی را داشته باشند، باز هم این احتمال وجود دارد که از ابرداده افراد، برای ساخت پروفایل برای آن‌ها استفاده شود. داویدوویچ می‌گوید: «من در این مورد کاملا مطمئن نیستم، شاید حریم خصوصی مشکلی باشد که تکنولوژی به تنهایی از عهده حل‌وفصل آن برنیاید.»
منبع
Technologyreview
