پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هشت سال پیش بود که طرح تعویض کارت ملی‌های کاغذی با کارت ملی هوشمند با عنوان کلید ورود به دولت الکترونیک کلید خورد، اما با گذشت این مدت هنوز ۹ میلیون ایرانی برای کارت ملی هوشمند ثبت نام نکرده‌اند. علاوه‌بر آن بسیاری از کسانی هم که ثبت‌نام کرده‌اند، بعد از گذشت یک سال هنوز کارت خود را دریافت نکرده‌اند.
بانک‌ها هم تا آبان‌ماه مشتریان را ملزم به ارائه کارت ملی هوشمند می‌کردند اما با ابلاغیه بانک مرکزی کلیه اشخاص، دیگر نیازی به ارائه کارت ملی ندارند و با استعلام برخط بانک سازمان ثبت احوال شود و دریافت کد رهگیری احراز آنها تایید می‌شود. به نظر می‌رسد در ایران تمام راه‌های احراز هویت به سر منزل مقصود نرسیده، کافی است به سراغ یک کسب‌وکار بروید و بپرسید آنها چه‌طور احراز هویت را انجام می‌دهند. قطعا یکی از مسائل اصلی آنها همین احراز و تائید هویت کاربرانی است که به آنها خدمات ارائه می‌دهند.
حالا در این گزارش می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم در کشورهایی با جمعیت میلیاردی نظیر هند و چین چه‌طور به مساله احراز و تایید هویت خاتمه بخشیده‌اند؟
تاثیرات اصلاحات هویتی در هند
راه انداختن کارت «ادهار» به عنوان یک مزیت در هند محسوب می‌شود. از تاریخ 15 اوت 2017، بیش از 171.1 میلیارد دلار در برنامه کارت «ادهار» ثبت شده است که شامل 88 درصد جمعیت هند می‌شود.
آنطور که در کتاب بانک 4.0 آورده شده، یکی از تاثیرات اصلاحات هویتی در هند این است که تعداد کسانی که در نظام مالی مشارکت می‌کنند، افزایش یافته است. بخشی از جمعیت که اکثراً در سیستم بانکداری قدیمی از این مشارکت محروم بودند (خانواده‌های کم‌درآمد و زنان)، از آغاز فعالیت این کارت رشد 100 درصدی در مشارکت مالی سالانه داشته‌اند. زیرا در سال 2015، بیش از 358 میلیون زن هندی، (61 درصد) حساب‌های بانکی داشته‌اند و در سال 2014 نیز این مقدار، 281 میلیون نفر (48 درصد) بوده است.
لب مطلب بانک ۴٫۰ درباره حضور و چگونگی حضور بانک‌ها در دنیای تکنولوژی‌های درحال ظهور است و اینکه تا ۵۰ سال آینده که دیگر اثری از پول نقد و کارت‌ها نیست، موجودیت بانک‌ها به چه شکلی درخواهد آمد. این کتاب توضیح خواهد داد که بانک‌ها چطور در معرض خطراتی ازجمله از بین رفتن شعب و رقابت‌های سفت‌وسخت از جانب شرکت‌های فین‌تک و سازمان‌های غیر سنتی هستند که سرویس‌ها و محصولات مالی ارائه می‌دهند. برای تهیه این کتاب، اینجا را کلیک کنید.
این پیشرفت، بزرگترین جهش در باز کردن حساب‌های بانکی زنان در میان هشت کشور آسیای جنوبی و آفریقایی است. شما می‌توانید حداقل نیازهای هویت را کاهش دهید یا ساختارهای هویت جدیدی را برای حمایت از باز کردن حساب بانکی ایجاد کنید، اما شما نمی‌توانید الزاماتی برای شناسایی ایجاد کنید که نیاز به گواهی‌نامه رانندگی و گذرنامه برای انسان‌هایی که رانندگی و سفر نمی‌کند، داشته باشد. همچنین نمی‌توانید انتظار داشته باشید که مشارکت مالی را از طریق ایجاد شعب تأمین کنید. این مدل یک دستورالعمل برای ایجاد محرومیت مالی است؛ چراکه 25 درصد از خانوارهای آمریکایی در حال حاضر فاقد حساب بانکی هستند.
ادهار چیست؟
ادهار (Aadhaar) که در لغت به مفهوم پایه و اساس است، یک شناسه منحصربه‌فرد دوازده رقمی است که بر اساس داده‌های بیومتریک و جمعیتی هندوستان به دست آمده است. این داده‌ها توسط اداره تشخیص هویت هندوستان (Unique Identification Authority of India) که در سال ۲۰۰۹ توسط دولت هند و تحت اختیارات وزارت الکترونیک و فناوری اطلاعات این کشور تأسیس شده است، تجمیع شده و در راستای اهداف پروژه ادهار هند که تحولات هدفمند مالی، خدمات و مزایا را دنبال می‌کند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پروژه ادهار هند را می‌توان بزرگترین سیستم شناسایی بیومتریک در سراسر جهان دانست به‌طوری‌که پاول رومر (Paul Romer)، اقتصاددان ارشد بانک جهانی این برنامه را پیشرفته‌ترین برنامه آی‌دی جهان معرفی می‌کند. اما باید در نظر داشت که ادهار، صرفاً یک مدرک اقامت در هندوستان است و به هیچ عنوان نمی‌تواند سند شهروندی برای مالکین آن تلقی شود.
از زمان راه‌اندازی اپلیکیشن موبایلی‌ام ادهار در جولای ۲۰۱۷ تا کنون، بیش از یک میلیون دانلود ثبت شده است. به گفته دولت، این روش احراز هویت جدید، مشکلات و مسائل شبکه موبایل و سیگنال‌های ضعیفی را که موجب تأخیر ارائه OTP به شماره موبایل ثبت‌شده می‌شود، رفع خواهد کرد.
این اپلیکیشن موبایلی یک OTP مبتنی بر زمان (TOTP) خواهد داشت و به این ترتیب، دیگر نیازی نیست که کاربران منتظر ارسال OTP به موبایلشان باشند. این OTP مبتنی بر زمان، ۳۰ ثانیه روی موبایل نمایش داده می‌شود و بعد از آن به شماره جدیدی تغییر می‌کند.
چینی‌ها چگونه شناسایی می‌شوند؟
کارت شناسایی یا به زبان بهتر کارت اقامت چینی، یک سند رسمی برای شناسایی اشخاص در جمهوری خلق چین است. با توجه به قانون اساسی این کشور، ساکنان موظف هستند از طریق اداره امنیت عمومی محلی یا مراکز اجرایی پلیس محلی نسبت به دریافت کارت شناسایی اقامتی خود اقدام کنند. البته تا پیش از سال ۱۹۸۴ شهروندان جمهوری خلق چین ملزم به همراه داشتن مدارک هویتی در شهرها یا اماکن عمومی نبودند، اما در تاریخ ۶ آوریل ۱۹۸۴ دولت چین لایحه موقتی را برای تهیه کارت شناسایی ملی تصویب و به شکل تدریجی شروع به انتشار کارت شناسایی شخصی برای افراد کرد و پله‌پله افراد دارای این کارت شناسایی شدند. چین برای نزدیک‌شدن به کشورهای توسعه‌یافته کارت‌های شناسایی نسل اول خود را به شکل کارت‌های شناسایی تک‌صفحه‌ای با روکش پلی‌استر منتشر کرد.
ششم سپتامبر ۱۹۸۵ در دوازدهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین تهیه شناسنامه (کارت شناسایی نسل اول) به تصویب رسید که طبق این قانون تمامی شهروندان بالای ۱۶ سال چینی ملزم به دریافت کارت شناسایی شدند. در آن مقطع وزارت امنیت عمومی جمهوری خلق چین یک مرکز واحد ایجاد کرد تا مسئول صدور و مدیریت این شناسنامه‌ها شود. در سال ۲۰۰۳ طبق اولین گزارش‌های رسمی که منتشر شد، مشخص شد ۱.۱۴ میلیارد کارت شناسایی در چین ایجاد شده که در مجموع ۹۶۰ میلیون نفر این کارت‌ها را در اختیار داشتند. رفته‌رفته با توسعه فناوری و در نتیجه توسعه تکنیک‌های خاص شناسایی، امکانات جدیدتری در این زمینه در اختیار مردم عادی قرار گرفته بود، اما مشکل اینجا بود که با پیشرفت فناوری جعل کارت‌های شناسایی نسل اول چینی نیز روزبه‌روز آسان‌تر می‌شد و این امر تهدید بزرگی را در چین تحت عنوان هویت کاذب به همراه آورده بود.
این امر باعث شد که در اول ژوئن ۲۰۰۳ کنگره ملی خلق چین قانون جدیدی تحت عنوان شناسنامه اقامتی تصویب کرد که دامنه اسناد شهروندان چینی را بیشتر می‌کرد. ابتدا به سربازان ارتش آزادی‌بخش خلق چین و اعضای پلیس اجازه داده شد تا برای این شناسنامه‌های جدید اقدام کنند. در این قانون جدید افراد زیر ۱۶ سال نیز مجاز به درخواست داوطلبانه کارت شناسایی جدید شدند. در قانون جدید کارت‌هایی در نظر گرفته شده بود که آن را می‌توان نسل دوم کارت‌های شناسایی دانست که می‌توانست توسط دستگاه‌های مخصوص مورد تأیید قرار گیرد، از همین رو چنین قابلیتی جعل کارت را به‌مراتب سخت‌تر از گذشته می‌کرد.
کارت شناسایی چینی‌ها شامل چه مواردی می‌شود؟
کارت شناسایی به‌طور معمول شامل اطلاعات اساسی در مورد افراد می‌شود. در ابتدا نام کامل با کاراکترهای چینی نوشته می‌شد. در کارت‌های نسل اول چینی نام‌ها به شکل دستی نوشته می‌شد، اما برای کارت‌های نسل دوم اسم با قلم و فونتی منحصربه‌فرد و بزرگ به‌وسیله کامپیوتر نوشته می‌شود. در بخش بعدی جنسیت فرد تعیین می‌شود که مرد یا زن با یک حروف معین چینی مشخص می‌شود. در بخش سوم این کارت شناسایی قومیت وجود دارد. البته در این کارت‌ها قومیت‌هایی که توسط دولت چین به رسمیت شناخته شده، ذکر می‌شود.
در ادامه نیز تاریخ تولد بر مبنای سال میلادی ذکر می‌شود و در آخر محل اقامت فرد نیز در این کارت شناسایی قید می‌شود. از جمله مولفه‌های دیگر این کارت‌ها عکس فرد و شماره شناسایی افراد است. اعتبار کارت‌های نسل اول با الصاق یک تمبر مشخص می‌شد، اما در کارت‌های نسل دوم تنها نوشته وجود دارد که توسط دستگاه مورد راستی‌آزمایی قرار می‌گیرد.
تأیید چهره برای باز کردن حساب؛ خطرناک‌ترین کار بانک‌ها
سیستمی که دارای بزرگترین داده‌های مربوط به هویت است، فیس‌بوک، اپل، تنسنت، آمازون، علی‌بابا، علی‌پی، اوبر و اسنپ‌چت هستند. این پلتفرم‌ها نه تنها دارای اطلاعاتی هویتی پایه هستند بلکه دارای اطلاعات رفتاری پیچیده هم هستند که با داده‌های بیومتریک مانند تشخیص چهره همراه می‌شوند. احتمالاً امروزه فیس‌بوک، اطلاعات هویتی بیشتری نسبت به تمام بانک‌های کوچک موجود در جهان دارد و تمامی این داده‌ها در ابر هستند.
قانون‌گذارانی که همچنان بر روی سیستم تشخیص هویت رودررو، گواهی‌نامه رانندگی و گذرنامه و یک امضای فیزیکی اصرار می‌کنند، مشتریان را برای ایجاد مشارکت مالی در بانک‌ها ترغیب نمی‌کنند، بلکه آنها خود قسمتی از این نبود مشارکت مالی هستند و این مشکلی است که هرروز در حال بدتر شدن است. تنها راه برای قانون‌گذاران برای حصول اطمینان از اینکه در رقابت باقی بمانند این است که محدودیت‌های پلتفرم‌های ابری و تشخیص هویت مبتنی بر چهره را از میان بردارند.
تا سال 2025 خواهیم دید که بیشتر بانک‌ها از داده‌های هویتی مربوط به فیس‌بوک و کارت «ادهار» استفاده خواهند کرد و دیگر برای بانک‌ها منطقی نخواهد بود که اطلاعات هویتی را جمع‌آوری کنند. به احتمال خیلی زیاد در آینده بانک‌ها با سرویس‌های هویتی برای تأیید هویت مشتری خود استفاده می‌کنند. فناوری‌های تشخیص چهره مبتنی بر نرم‌افزار 15 تا 20 برابر قوی‌تر از تشخیص چهره مبتنی بر دیدار رودررو است. درحقیقت، تأیید چهره برای باز کردن حساب و از طریق دیدار رودررو اصلاً امن نیست و احتمال پرخطرترین کاری است که بانک‌ها تا به حال انجام داده‌اند.
درود بر شما. مطلب جالب و کاملی بود. و ما همچنان اندر خم یک کوچه ایم!!