شهروندان چینی یا یک ششم جمعیت دنیا چگونه شناسایی می‌شوند؟

ماهنامه عصرتراکنش / کارت شناسایی یا به زبان بهتر کارت اقامت چینی، یک سند رسمی برای شناسایی اشخاص در جمهوری خلق چین است. با توجه به قانون اساسی این کشور، ساکنان موظف هستند از طریق اداره امنیت عمومی محلی یا مراکز اجرایی پلیس محلی نسبت به دریافت کارت شناسایی اقامتی خود اقدام کنند. البته تا پیش از سال 1984 شهروندان جمهوری خلق چین ملزم به همراه داشتن مدارک هویتی در شهرها یا اماکن عمومی نبودند، اما در تاریخ 6 آوریل 1984 دولت چین لایحه موقتی را برای تهیه کارت شناسایی ملی تصویب و به شکل تدریجی شروع به انتشار کارت شناسایی شخصی برای افراد کرد و پله‌پله افراد دارای این کارت شناسایی شدند. چین برای نزدیک‌شدن به کشورهای توسعه‌یافته کارت‌های شناسایی نسل اول خود را به شکل کارت‌های شناسایی تک‌صفحه‌ای با روکش پلی‌استر منتشر کرد.

بین سال‌های 1984 و 1991 به شکل آزمایشی سیستم جدید کارت‌های شناسایی در شهرهای پکن، شانگهای و تیانجین انجام شد. «شان شیرونگ»، خواننده معروف و مجری نمایش‌های سنتی چینی اولین کسی بود که کارت شناسایی نسل اول را در چین دریافت کرد.

.

شناسنامه اقامتی

ششم سپتامبر 1985 در دوازدهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین تهیه شناسنامه (کارت شناسایی نسل اول) به تصویب رسید که طبق این قانون تمامی شهروندان بالای 16 سال چینی ملزم به دریافت کارت شناسایی شدند. در آن مقطع وزارت امنیت عمومی جمهوری خلق چین یک مرکز واحد ایجاد کرد تا مسئول صدور و مدیریت این شناسنامه‌ها شود. در سال 2003 طبق اولین گزارش‌های رسمی که منتشر شد، مشخص شد 1.14 میلیارد کارت شناسایی در چین ایجاد شده که در مجموع 960 میلیون نفر این کارت‌ها را در اختیار داشتند. رفته‌رفته با توسعه فناوری و در نتیجه توسعه تکنیک‌های خاص شناسایی، امکانات جدیدتری در این زمینه در اختیار مردم عادی قرار گرفته بود، اما مشکل اینجا بود که با پیشرفت فناوری جعل کارت‌های شناسایی نسل اول چینی نیز روزبه‌روز آسان‌تر می‌شد و این امر تهدید بزرگی را در چین تحت عنوان هویت کاذب به همراه آورده بود.

این امر باعث شد که در اول ژوئن 2003 کنگره ملی خلق چین قانون جدیدی تحت عنوان شناسنامه اقامتی تصویب کرد که دامنه اسناد شهروندان چینی را بیشتر می‌کرد. ابتدا به سربازان ارتش آزادی‌بخش خلق چین و اعضای پلیس اجازه داده شد تا برای این شناسنامه‌های جدید اقدام کنند. در این قانون جدید افراد زیر 16 سال نیز مجاز به درخواست داوطلبانه کارت شناسایی جدید شدند. در قانون جدید کارت‌هایی در نظر گرفته شده بود که آن را می‌توان نسل دوم کارت‌های شناسایی دانست که می‌توانست توسط دستگاه‌های مخصوص مورد تأیید قرار گیرد، از همین رو چنین قابلیتی جعل کارت را به‌مراتب سخت‌تر از گذشته می‌کرد.

 .

مشخصات کارت‌های شناسایی

اما کارت شناسایی یا شناسنامه چینی‌ها شامل چه مواردی می‌شود. کارت شناسایی به‌طور معمول شامل اطلاعات اساسی در مورد افراد می‌شود. در ابتدا نام کامل با کاراکترهای چینی نوشته می‌شد. در کارت‌های نسل اول چینی نام‌ها به شکل دستی نوشته می‌شد، اما برای کارت‌های نسل دوم اسم با قلم و فونتی منحصربه‌فرد و بزرگ به‌وسیله کامپیوتر نوشته می‌شود. در بخش بعدی جنسیت فرد تعیین می‌شود که مرد یا زن با یک حروف معین چینی مشخص می‌شود. در بخش سوم این کارت شناسایی قومیت وجود دارد. البته در این کارت‌ها قومیت‌هایی که توسط دولت چین به رسمیت شناخته شده، ذکر می‌شود.

در ادامه نیز تاریخ تولد بر مبنای سال میلادی ذکر می‌شود و در آخر محل اقامت فرد نیز در این کارت شناسایی قید می‌شود. از جمله مولفه‌های دیگر این کارت‌ها عکس فرد و شماره شناسایی افراد است. اعتبار کارت‌های نسل اول با الصاق یک تمبر مشخص می‌شد، اما در کارت‌های نسل دوم تنها نوشته وجود دارد که توسط دستگاه مورد راستی‌آزمایی قرار می‌گیرد.

گفتنی است از روز اول اکتبر 1999 میلادی دولت چین ایجاد یک شماره انحصاری شناسایی را برای شهروندان به تصویب رساند و در حال حاضر از یک کد 18 رقمی برای این شناسه استفاده می‌شود. بسیاری بر این عقیده هستند که کد شناسایی چینی شباهت بسیار زیادی به شماره‌های تأمین اجتماعی در ایالات متحده دارد و هر شهروند دارای یک شماره منحصربه‌فرد است که برای تمام عمر بدون تغییر باقی می‌ماند. البته نمی‌توان خطاهای سیستمی را نادیده گرفت؛ چراکه پیش از دیجیتالی شدن سیستم در مواردی پیش آمده بود که به‌طور تصادفی برای دو نفر یک شماره شناسایی صادر شده بود.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

شماره تأمین اجتماعی آمریکایی

شماره تأمین اجتماعی آمریکایی یک شماره 9 رقمی در ایالات متحده است که برای شهروندان آمریکا؛ اقامت دائم و موقت (کار) صادر می‌شود. این شماره توسط اداره تأمین اجتماعی مستقل از دولت ایالات متحده آمریکا برای افراد صادر می‌شود و هویت افراد را مشخص می‌کند و هدف اصلی آن ردیابی افراد برای مقاصد تأمین اجتماعی است.

[/mks_pullquote]

.

ساختار کد ملی در چین

اگر به ساختار کد ملی در چین توجه کنیم از 18 رقم موجود شش رقم آن مربوط به محل اقامت فرد مورد نظر است؛ چراکه تقسیمات اداری که شامل شهرها، روستاها و مناطق می‌شود، همگی دارای کد خاص منحصربه‌فرد خود هستند. به‌طور مثال منطقه شنجن در پکن با کد 110102 شناسایی می‌شود، اما تغییر آدرس باعث تغییر این کد نمی‌شود؛ چراکه کد اولیه نشان‌دهنده محل زادگاه فرد یا محل صدور اولیه این مدرک شناسایی در چین است. هشت رقم بعدی این کارت به تاریخ تولد مربوط است که چهار رقم اول به سال، دو رقم بعدی ماه و دو رقم دیگر به روز اختصاص پیدا می‌کند که این نیز خود یک شناسه منحصربه‌فرد محسوب می‌شود، اما کد سه‌رقمی وجود دارد که به‌صورت تصادفی عددی خواهد بود که فرد را از یک محل صدور و یک تاریخ تولد مجزا می‌کند.

در خصوص مدت اعتبار این شناسنامه‌ها می‌توان گفت که برای افراد زیر 16 سال این کارت‌ها پنج سال اعتبار دارد و برای افراد بین 16 تا 25 این اعتبار 10 ساله است، اما برای افراد بین 26 تا 45 سال این زمان 20 ساله خواهد بود و برای افراد بالای 46 سال تاریخ‌های طولانی برای اعتبار کارت‌ها تعیین می‌شود.

اطلاعات و مشخصات فردی همه آن چیزی نبود که در داخل کارت‌های شناسایی چینی قید می‌شد؛ بلکه از این طریق سابقه کار، سوابق تحصیلی، مذهبی، قومیتی، برخورد با پلیس، وضعیت بیمه پزشکی و شماره تلفن صاحب‌خانه نیز قابل دسترس بود. حتی از این طریق افراد می‌توانستند اطلاعات دقیقی را از بانک اطلاعاتی در چین به دست آورند. از روز اول ژانویه دولت پکن درج اثر انگشت و شناسایی آن از طریق شناسنامه را اجباری و از آن زمان درج اثر انگشت در کارت‌های شناسایی را آغاز کرد و این موضوع جعل کارت‌های شناسایی یا استفاده از کارت‌های شناسایی یک فرد برای فرد دیگر را به‌شدت سخت می‌کند و امکان سوءاستفاده از هویت یک فرد به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

البته در سال 1984 هنگامی که تصمیم در خصوص محتویات کارت شناسایی مورد بحث بود، یکی از موارد مورد اختلاف در خصوص وضعیت تأهل و شغلی افراد بود. با توجه به شرایط چین در آن دوران، این جزئیات در نهایت در کارت شناسایی درج نشد.

همچنین شناسنامه‌های نسل اول حاوی یک عکس سیاه و سفید بودند، اما پس از اجرایی‌شدن نسل دوم تمام پرتره‌های افراد به شکل رنگی منتشر شد. همچنین از تاریخ اول ژانویه 2013 طی یک حکم اجباری‌شدن دریافت کارت‌های نسل دوم ابلاغ شد و همه کارت‌های نسل اول باطل و غیرقابل استفاده شدند؛ از همین رو از آن تاریخ به بعد فردی اگر قصد داشت از کارت نسل اول استفاده کند، قطعاً در هیچ کجا مورد تأیید قرار نمی‌گرفت و پذیرفته نمی‌شد.

 .

شناسنامه‌های دوزبانه

نکته قابل توجه این کارت‌های شناسایی در خصوص استفاده از آن برای اقلیت‌های قومی در چین است. در کارت‌های نسل اول به نظر می‌رسد که این کارت‌ها تنها برای مناطق اقلیت‌نشین چین با یک زبان خاص نگارش می‌شد، اما اکنون دولت چین این اجازه را می‌دهد که یک کارت شناسایی دوزبانه تهیه شود. البته چینی، زبان اول همه کارت‌هاست، اما در این میان در کارت‌های نسل دوم این موضوع پیش‌بینی شده که افراد با دو زبان کارت شناسایی دریافت کنند. اگر رئیس مناطق خودمختار در چین از حکومت مرکزی درخواست کند که کارت‌ها با دو زبان تهیه شود، این کار صورت می‌گیرد. به‌طور مثال، در مناطق خودمختار سین‌کیانگ ممکن است یک اویغور یک کارت ملی به دو زبان چینی و زبان مخصوص منطقه تبت داشته باشد، اما اگر شما از قوم قزاق در منطقه سین‌کیانگ باشید، نام افراد تنها با زبان چینی نوشته می‌شود.

لازم به ذکر است که شناسنامه یا همان کارت شناسایی تنها سند قانونی قابل قبول است که افراد از طریق آن می‌توانند برای دریافت اقامت یا گواهینامه رانندگی، بازکردن حساب‌های بانکی، ثبت‌نام برای دریافت تلفن همراه و درخواست برای حضور در دانشگاه از آن استفاده کنند. همچنین جهت دریافت بلیت وسایل حمل‌ونقل بین‌شهری و همچنین ازدواج و ثبت پرونده‌های حقوقی همگی نیازمند ارائه این شناسه هستند. اخیراً در چین حتی اگر بخواهید به مکان‌هایی مانند کافی‌نت‌ها یا فروشگاه‌های خاص بروید، نیازمند ارائه کارت شناسایی هستید و پلیس موظف است مدارک شناسایی شما را در این مکان‌ها بازرسی کند. از همین رو است که مردم چین به‌طور معمول کارت هویتی خود را همواره به همراه دارند.

.

کارت دزدی؛ 200 یوآن

هرچند در کارت‌های شناسایی نسل اول سعی شد با ایجاد هولوگرام‌هایی جلوی جعل کارت‌ها گرفته شود، ولی با پیشرفت فناوری چندان موفق نبود، اما اکنون در نسل جدید کارت‌های هویتی چینی، شناسنامه‌ها حاوی تراشه‌هایی هستند که قابل مشاهده نیست و تصاویر روی صفحات نیز به نحوی فیلم و زینک شده که به‌سختی قابل جعل باشد. همچنین از تکنیک‌های نوری استفاده شده و اسم چین در روی این کارت مورد استفاده قرار گرفته شده است. حتی یک میکروفیلم در این شناسنامه‌ها در نظر گرفته شده که تنها توسط نور ماوراءبنفش قابل مشاهده و رویت است. در حال حاضر یک استاندارد بر مبنای داده‌های بیومتریک وجود دارد که در تمام کشورهای اروپایی در حال انجام و این استاندارد سازمان بین‌المللی هوانوردی (ICAO) برای شناسایی افراد است.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

شناسایی بیومتریک

فناوری بیومتریک را می‌توان یکی از دقیق‌ترین برنامه‌های تشخیص هویت دانست. این سیستم برای تشخیص هویت از اثر انگشت، عنبیه چشم، نحوه راه‌رفتن و تشخیص چهره استفاده می‌کند. همه سیستم‌های بیومتریک دارای معماری ویژه‌ای برای پردازش نمونه مورد بررسی و احراز هویت هستند. اثر انگشت به‌دلیل اینکه برای هر فرد منحصربه‌فرد است و با گذشت زمان هیچ‌گونه تغییری نمی‌کند، در میان سیستم‌های بیومتریک بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته سیستم‌های دیگر مانند عنبیه چشم، شبکیه چشم و نمودار حرارتی چهره هم از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند. برای افزایش کارایی و امنیت و دقت سیستم می‌توان از ترکیبات بیومتریک استفاده کرد.

[/mks_pullquote]

.

کارت شناسایی نسل دوم چینی فناوری قدیمی‌تر MIFARE را استفاده می‌کند که در استانداردهای امروز شناسایی افراد، استاندارد قدیمی‌تری محسوب می‌شود، به‌نحوی که چندان با استانداردهای ایکائو همخوانی ندارد؛ چراکه روی آیدی‌کارت و چیپ آن اطلاعات لازم و به‌روز وجود ندارد و نکته قابل تامل‌تر اینکه روی تراشه‌ای که در این شناسنامه مد نظر قرار گرفته، تاریخ اعتبار این کارت شناسایی ثبت نشده است؛ بنابراین فقط می‌توان اعتبار این مدارک را با بررسی فیزیکی و تاریخ چاپ‌شده روی آن متوجه شد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]

ایکائو

ایکائو یا سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی یک نهاد تخصصی زیر نظر سازمان ملل متحد است. مأموریت ایکائو هماهنگ‌سازی استانداردهای بین‌المللی پروازی و مدیریت خطوط هوایی در سطح جهان است. ایکائو بر اساس کنوانسیون شیکاگو ایجاد شده و بسیاری از کشورهای دنیا به آن پیوسته‌اند. مقر دائمی ایکائو در مونترال کاناداست، اما به‌طور موقت می‌تواند به محل دیگری منتقل شود. نپرداختن حق عضویت در این سازمان مانند سازمان ملل می‌تواند موجب تعلیق حق رأی آن عضو شود. این اتفاق تاکنون برای لهستان، اردن و نیکاراگوئه افتاده است.

[/mks_pullquote]

.

همچنین به‌دلیل نبود یک سریال مشخص روی شناسنامه‌ها، هنگامی که فردی مدرک شناسایی خود را گم می‌کند، بسیار سخت خواهد بود که بتواند دوباره آن را دریافت کند و مراحل اخذ مدرک جایگزین برای کارت شناسایی گم‌شده در شرایطی که حتی به پلیس نیز گزارش شده، بسیار سخت خواهد بود. ویژگی‌های فوق باعث شده کارت‌های شناسایی چینی در مقابل سرقت به‌خوبی مورد شناسایی قرار نگیرند و بسیار آسیب‌پذیر باشند؛ بنابراین سرقت مدارک شناسایی در چین بسیار رایج شده است؛ چراکه کارت‌های شناسایی چینی در بازار سیاه، حدود 200 یوآن به فروش می‌رسد، اما با وجود انتقادات عمومی نسبت به این موضوعات، هنوز هیچ تغییری را غیر از افزودن اطلاعات اثر انگشت روی تراشه اعلام نکرده‌اند. حالا وزارت امنیت عمومی عنوان کرده که قصد دارد حتی از شناسایی انگشتی نیز عبور و از فناوری جدیدتری استفاده کند.

نویسنده: سمانه عابدی