پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
به آینده فین‌تک در کشور خوش‌بین نیستیم اما امیدواریم / دلایل عدم این خوش‌بینی در پنل آینده فین‌تک در ایران مطرح شد
پنل «آینده فین‌تک در ایران» با حضور صادق فرامرزی، مدیرعامل فرابوم، علی بدیعی، مدیرعامل فینوتک، علی عزیزی، مدیر کسب‌وکار فین‌تک فناپ، میثم رجبی، مدیر توسعه کسب‌وکار حصین، مهدی عبادی، دیبر انجمن فین‌تک و مهرک محمودی، هم‌بنیانگذار ماهنامه پیوست و دبیر پنل در اولین روز از کنفرانس فین‌تک در ایران، 13 شهریورماه در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد.
در این پنل از اینکه آیا می‌توان به آینده فین‌تک در ایران خوش‌بین بود یا نه صحبت شد. همچنین به این موضوع اشاره شد که سختگیری‌های بدون دانشی که برای کسب‌وکارهای نوپا درنظر گرفته شده، باعث کندشدن رشد آنها شده است.
.
درباره آینده فین‌تک نمی‌توان مطمئن بود
فرامرزی در پاسخ به این سؤال که می‌توان به آینده فین‌تک در ایران خوش‌بین بود، گفت: «وقتی قرار است بودجه سه سال را برای شرکتی تنظیم کنیم، چقدر می‌توان به آینده آن تسلط داشت؟ باید بپذیریم که درباره آینده فین‌تک نیز نمی‌توان مطمئن بود. از این مسیر یا باید بیرون برویم یا بمانیم و از فرصت‌های موجود استفاده کنیم.»
او ادامه داد: «در طول مسیر رشد فین‌تک دولت با استارت‌آپ‌ها وارد تعامل شده، پس می‌توان امیدوار بود که فشارها جواب می‌دهد.»
.
ایجاد زیرساخت باعث تسهیل نوآوری می‌شود
محمودی در ادامه این سؤال را از بدیعی پرسید که فین‌تک‌ها چه ارزش افزوده‌ای می‌تواند برای شرکت شما داشته باشد که بخشی از سرمایه‌گذاری خود را به آن اختصاص داده‌اید؟ بدیعی توضیح داد: «من فین‌تک را نماینده نوآوری می‌دانم و هر شرکتی که بتواند حرکت جدیدی کند و اثر جدیدی را خلق کند، می‌تواند در آینده مؤثر باشد. بنابراین سرمایه‌گذاری کردن و ایجاد زیرساخت باعث تسهیل نوآوری می‌شود و وجود آنها لازم است.»
بدیعی در ادامه به این نکته اشاره کرد که برای ما باعث افتخار بوده که نوآوری شکل گرفته است؛ چراکه وقتی زیرساخت ایجاد می‌شود به‌مرور افرادی که بازیگران آن هستند نیز وارد عرصه می‌شوند.
.
بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت درگیر قوانین سخت‌گیرانه هستند
در ادامه محمودی این سؤال را از عزیزی پرسید که شرکت شما در زمینه فین‌تک هم بسترسازی و هم سرمایه‌گذاری کرده است، آیا این سرمایه‌گذاری سودی دارد؟ عزیزی به نقشه راه فناپ که برای فین‌تک طراحی شده اشاره کرد و گفت: «اکنون موردی که پی‌اس‌پی‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در زمینه رگولاتوری است.از سوی دیگر مردم نیازهایی دارند که شرکت‌های دیگر برای آنها رفع می‌کنند. به‌عنوان مثال دیجی‌کالا و اسنپ نهادهایی هستند که مردم با تجربه کاربری راحت از خدمات آنها استفاده می‌کنند. حالا این نهادها وارد فین‌تک نیز شده‌اند. این موضوع باعث شده که اعتماد مردم به این شرکت‌ها بیشتر از بانک‌ها باشد. درحالی‌که بانک‌ها و شرکت‌هایی مانند پی‌اس‌پی‌ها درگیر مشکلاتی مانند رگولاتوری هستند و نمی‌توانند به‌سرعت شرکت‌های دیگر توسعه پیدا کنند.»
به‌گفته او اکنون دره‌ای که بین بانک‌ها و مردم به‌دلیل مشکلات رگولاتوری ایجاد شده را فین‌تک باید پر کند.
.
فین‌تک فرصت جنگیدن دارد
رجبی در ادامه به این موضوع اشاره کرد که فضای کلی اقتصاد کلان باعث شده که به فضای بسیاری از کسب‌وکارهای مالی ساده نگاه شود.
او توضیح داد: «فین‌تک هنوز فرصت جنگیدن را دارد. از سوی دیگر ما مقاومت‌ها را در مقابل فین‌تک می‌بینیم. درحالی‌که اگر سختگیری‌های بدون دانش ادامه پیدا کند، ممکن است فرصت‌های کسب‌وکاری از بین برود.»
عبادی سخنران بعدی پنل در ابتدای صحبت‌های خود از تفاوت بین خوش‌بینی و امیدوار بودن در فین‌تک صحبت کرد. او گفت: «من به آینده فین‌تک خوش‌بین نیستم، چراکه خوش‌بینی درصد قابل توجهی از ساده‌لوحی را دارد، ولی به آن امیدوار هستم و آن را انتخاب کرده‌ایم.»
او ادامه داد: «اکنون وضعیت فین‌تک در حوزه پرداخت بهتر است و استارت‌آپ‌های پرداختی اتحاد بیشتری دارند.»
.
دلیل مرگ فین‌تک‌ها، مرگ رقابت است
محمودی این سؤال را از فرامرزی پرسید که وقتی همه به فین‌تک امیدوار بودند شما از پین‌تک صحبت کردید. دلیل آن چه بود؟ فرامرزی توضیح داد: «اگر از پین‌تک صحبت می‌کنیم منظورمان ناامیدی نیست، بلکه وقوف کامل به همه بخش‌هاست. باید شرایط موجود فین‌تک را بپذیریم. فین‌تک شبیه دیگر تک‌ها نیست. با پول سروکار دارد و قوانین سختگیرانه‌ای برای آن وجود دارد.»
او ادامه داد: «نکته اینجاست که در نقطه صعود ایده‌ها، هوای دیگر کسب‌وکارها را داشته باشیم. یکی از دلایل مرگ فین‌تک‌ها، مرگ رقابت است.»
مدیرعامل فرابوم با بیان اینکه بانک‌ها ناچار هستند با فین‌تک‌ها کار کنند، گفت: «در پنج سال آینده به‌اندازه 30 سال گذشته تغییرات در حوزه بانکی را شاهد هستیم؛ بنابراین مجبوریم که با فین‌تک‌ها همکاری کنیم.»
فرامرزی اساساً به آینده فین‌تک خوش‌بین نیست، اما معتقد است که باید اتفاقات را با مثبت‌نگری ببینیم.
در ادامه پنل مهرک محمودی از عزیزی پرسید که باتوجه به سرمایه‌گذاریی که شرکت آنها در بخش‌های مختلفی انجام داده و اکوسیستمی که در زیرمجموعه‌هایشان تشکیل شده، نگاهش به آینده فین‌تک چیست؟ عزیزی هم پاسخش را با ارائه آماری در بخش پرداخت خرد شروع کرد و گفت: «۹۰ درصد تراکنش‌ها زیر ۲۰۰ هزار تومان است و ما بیشتر هدف و تمرکزمان را هم روی همین موضوع گذاشتیم. گروه ما به این نتیجه رسیده که نیازهای مردم را دسته بندی کند و کارهای لازم را در هر دسته انجام دهد به همین خاطر هم در حال حاضر پروژه «پاد» را داریم.»
به عقیده عزیزی روش حل مساله مدیران رگولاتوری ما روشی سنتی و جهادی است و مثالی از اروپا زد که وقتی به مشکلی برمی‌خورند، از قبل برایش برنامه دارند و همان برنامه را مطابق با مشکل پیش آمده توسعه می‌دهند. حوزه مدیریت ریسک یکی از حوزه‌هایی است که هیچ‌گونه سیاستی به صورت مدون برایش نداریم و هرکسی یک تعریف خاصی از آن دارد.
عزیزی معتقد است تحریم‌های تحمیلی بر کشور نه تنها باعث رفتن بیشتر نخبه‌ها شد بلکه باعث شد تا دیگر نتوانیم از تجربیات دیگر افراد در دیگر نقاط نیا هم آن طور که باید استفاده کنیم به همین دلیل ما می‌مانیم و تکنولوژیی که نمی‌دانیم آخرش چیست.
در ادامه پنل محمودی موضوع رگولاتوری فین‌تکی‌های حوزه مالی را مطرح کرد و بدیعی را مخاطب سوالش قرار داد که نظرش درباره قانون‌گذاری در این حوزه چیست؟ بدیعی هم با اشاره به اینکه 40 درصد فین‌تک‌ها در اروپا قانون‌گذاری نشده‌اند، گفت: «ما باید بدانیم چه کاری می‌خواهیم بکنیم و بعد به سراغ گذاشتن یا نگذاشتن مقررات برویم. اول کمی کسب‌وکار پیش برود و رو به جلو حرکت کند تا ببینیم به چه نیاز است.» البته این پاسخ بدیعی یک سری نگرانی‌ها را به وجود می‌آورد که بدیعی هم درباره این نگرانی‌ها توضیح داد: «اتفاقا بیشتر کسب‌وکارهایی که دیگر نتوانستند جلویش را بگیرند در قالب رگولاتوری مشغول به فعالیت بوده‌اند.»
عبادی هم در تایید صحبت‌های بدیعی گفت: «ما چطور می‌توانیم برای چیزی که نمی‌دانیم، قانون‌گذاری کنیم. قانونگذاران این فضا حتی با چیزی که رویش نظارت دارد هم آشنا نیست.»
.
ابراز علاقه لفظی بانک‌های ایرانی برای همکاری با فین‌تک‌ها
مسئله همکاری بانک‌ها و فین‌تک‌ها مساله جدیدی نیست و صحبت‌های بسیاری درباره‌اش در همه جای دنیا شده است. بدیعی بار دیگر اروپا را مثال زد که بانک‌هایش معتقد بر همکاری با فین‌تک‌ها هستند و مطالعات هم نشان می‌دهد که از هر 5 فین‌تک، چهار مورد آنها با بانک‌ها همکاری می‌کنند و این دید اقتصادی اروپا است که باعث شکل‌گیری چنین همکاری‌هایی می‌شود؛ ولی در ایران چنین اتفاقی نیفتاده و بانک‌های ما با اینکه دوست دارند با فین‌تک‌ها کار کنند ولی از طرفی چیزی هم در اختیارشان قرار نمی‌دهند.
البته یکی از دلایل این عدم شکل‌گیری همکاری در ایران به نظر بدیعی این است که شاید بانک‌ها نمی‌دانند فین‌تک‌ها از چه لحاظ می‌توانند به دردشان بخورند ولی با تمام این صحبت‌ها امیدوار بود که مسیری در حال باز شدن است و باید طاقت آورد.
از دیگر موضوعاتی که مطرح شد بحث سرمایه‌گذارها و نقش آنها در بلوغ و رشد فین‌تک‌ها بود که رجبی در این باره گفت ما باید بپذیریم با سیاست‌گذار ساده‌لوحی طرف هستیم و قبل از هرچیری هم باید این را بدانیم که انگار ما یک مجرم و خلافکاریم.
به گفته رجبی در کارآفرینان و سرمایه‌گذاران باید این باور ایجاد شود که این فضا چندان هم بدون تنش نیست و ادامه داد: «بخشی از منابع سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر در ایران از خارج از کشور تامین می‌شده و آن بخشی که داخلی است، محدودتر است.
بنابراین خود فین‌تک‌ها می‌توانند به هم کمک کنند و نزدیک شدن فین‌تک‌ها به هم و حتی ادغام آنها می‌تواند موثر باشد. خیلی‌ها قدرت ریسک‌پذیری در خیلی از حوزه‌ها را ندارند در حالی که طبیعت استارت‌آپ‌ها طبیعت نوآوری و تخریب است.» البته خود رجبی هم معتقد بود که ریسک‌پذیری آنها هم کم بوده و باتوجه به شرایط اقتصادی به وجود آمده، ترجیح دادند که با منابع اقتصادی خودشان بتوانند خودشان را زنده نگه دارند.
.
پول دربیاورید تا موفق شوید
اما انگار به صورت ناخودآگاه وقتی حرف از ورود نوآوری و فناوری می‌شود بیشتر حوزه پرداخت مدنظر قرار می‌گیرد که عبادی چنین اتفاقی را نسبتا طبیعی می‌دانست چراکه حوزه برای پرداخت مهیاتر است، استارت‌اپ‌های پرداخت متحدترند، از قبل قانون‌گذاری برای این حوزه وجود داشته و در حوزه پرداخت استانداردهای بین‌المللی پیاده‌سازی شده که همه این عوامل کمک‌کننده است.
اما در رابطه با بورس و بیمه چالش‌ها بیشتر است. توصیف عبادی از وضعیت بورس، اوضاعی قمردرعقرب است که مدیران به شدت سنتی دارد و اینکه این سازمان حتی اجازه شروع گفتمان را هم نمی‌دهد. عبادی در ادامه گفت: «حتی فرابورس هم دانش کافی را ندارد و نگاهش سنتی است.» عبادی در پایان صحبت‌هایش پیشنهاد جالبی داد و گفت که می‌توانیم به اندازه یکی از اختلاس‌های مملکت به فین‌تک‌های کشور اجازه ریسک بدهیم تا فعالیت کنند و حتی قول داد که این سرمایه برگشت‌پذیر است.
فرامرزی که یکی از افرادی است که موضوع پین‌تک را در این صنعت مطرح کرده، در این پنل با اشاره به اینکه گرفتاری اعتماد به فین‌تک‌ها بسیار جدی است، گفت که مدیریت ریسک موضوع دردناکی است و گرفتاری اصلی ما است. البته فرامرزی هم باتوجه به اینکه پذیرش به ایجاد سندباکس در این فضا جاافتاده، امیدواری‌اش را به تغییر و بهبود وضعیت ابراز کرد.
فرامرزی در پایان صحبت‌هایش به موضوع جالبی اشاره کرد و گفت: «اگر دلایل شکست فین‌تک‌ها را در اینترنت جستجو کنید نتایج فراوانی در اختیارتان می‌گذارد ولی خلاصه همه این نتایج که درواقع اصلی‌ترین دلیل عدم موفقیت آنها هم است، نداشتن پول کافی است. تا بلد نباشیم چطور پول دربیاوریم نه تنها شکست می‌خوریم بلکه آبرویمان هم می‌رود.»
عزیزی هم در پایان صحبت‌هایش با اشاره به اینکه مجوز PSPها و کارهای پرداختی قفل شده و اصرار به تغییر این وضعیت، گفت: «به نظر من پرداخت‌یار یک چیز ناقص‌الخلقه است که با مدل‌های بین‌المللی جور در نمی‌آید. تا زمانی که ما این قفل را برنداریم مشکلی حل نمی‌شود. نرخ بلوغ شبکه پرداختی ما کند است و ما محدود به همان چهار عمل اصلی هستیم.»
