ماموریت شاپرک: نظارت هوشمندانه و جایگزینی مبادلات الکترونیکی پول

روز شنبه ۱۴/۰۵/۱۳۹۱ آئین گشایش شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک) با حضور رئیس کل بانک مرکزی ، اعضای هیأت عامل، مدیران عامل، اعضای هیات مدیره بانکها و مدیران ارشد بانک مرکزی برگزار شد.

بزرگترین دستاورد راه اندازی شاپرک این است که فعالیت‌های شرکت‌های ارائه خدمات بانکداری الکترونیک بر مبنای استاندارد یکسانی انجام می‌گیرد و تحقق این مهم، بانک مرکزی را قادر می‌سازد‌ تا نظارت دقیق و همه جانبه‌ای بر انجام عملیات بانکی که از طریق پایانه‌های فروش صورت می گیرد،داشته باشد. به عبارت دیگر،‌ با راه‌اندازی شاپرک انتظار می‌رود مبادلات الکترونیکی پول جایگزین مبادلات فیزیکی شود و این کار با نظارتی هوشمندانه صورت گیرد.

به گفته محمود بمهنی کلمه « شاپرک» در واقع خلاصه “شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی” است. نظام بانکداری کشور در سال‌های گذشته با روندی رو به رشد از منظر اتکاء به فناوری‌های اطلاعات روبرو بوده است که استفاده گسترده از پایانه‌های فروش در دورترین نقاط کشور از آن جمله‌ است.

در حال حاضر، مدیریت و بهره‌برداری از پایانه‌های فروش‌ عمدتاً توسط شرکت‌های PSP انجام می‌شود که به صورت سنتی از یک سو با بانک‌ها طرف قرارداد بوده و از سوی دیگر، با پذیرندگان پایانه‌های فروش (POS) مرتبط هستند. لیکن به دلیل نبود سازمان مدیریتی و نظارتی مناسب در گذشته، این شرکت‌ها از رشد متقارن و همگونی برخوردار نبوده و عدم توزیع مناسب دستگاه‌های پایانه‌های فروش در سطح کشور، مشکلات عدیده‌ای را برای شبکه بانکی بوجود آورده است. بهمنی وجود چند پایانه فروش در فروشگاه‌های شهرهای بزرگ که همگی یک کار را انجام می‌دهند در حالی که در فروشگاه‌های سایر شهرها و مناطق دیگر، هیچ پایانه ای وجود ندارد را یکی از این مشکلات عدیده دانست.

به همین خاطر، برای رفع مشکلات و اجرای وظایف حاکمیتی و نظارتی بانک مرکزی مصوبه ای در این خصوص توسط شورای پول و اعتبار تصویب و به منظور ساماندهی پایانه‌های فروش الکترونیکی و نظارت دقیق و همه جانبه بر عملیات بانکی انجام شده از طریق پایانه‌های پیش گفت، طرح شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک) پس از یکسال تلاش اجرا شد.

وی در ادامه گفت نکته بعدی آن است که توجه صرف به نصب پایانه ها، هم منابع بانک‌ها را درگیر خرید تجهیزات نموده و هم طرح‌های کارت اعتباری را که خدمات موثری به مردم و فروشندگان می‌دهد، ناتوان‌ ساخته است.‌ علاوه بر این، نمی‌توان‌ بر شبکه ای که ۲۹ بانک و ۱۷ شرکت جداگانه در آن فعالیت می‌کنند، به صورت متمرکز استاندارد سازی و نظارت کرد . شاپرک برای حل این معضلات شکل گرفته است.

بهمنی در خصوص دستاوردهای شاپرک برای نظام پولی کشور گفت با راه اندازی شاپرک انتظار داریم کلیه فعالیت‌های شرکت‌های ارائه خدمات بانکداری الکترونیک تحت یک استاندارد واحد انجام گیرد. انجام این مهم ما را قادر خواهد ساخت نظارتی دقیق و همه جانبه بر عملیات بانکی که از طریق پایانه‌ها انجام می‌شود، داشته باشیم .

ضمناً تطبیق عملیات پایانه ها با ضوابط مبارزه با پولشویی ، پرهیز از اقدامات بازار شکنانه و پوشش مناسب پایانه ها در سراسر کشور از دغدغه ها و نگرانی‌های اصلی ماست که انشا ا… با تلاش و همدلی همکارانم در بانک مرکزی و شرکت‌های دست اندرکار و راه اندازی و بهره برداری از شاپرک، این مشکلات به حداقل رسیده و به چشم انداز و اهدافی که به دنبالشان هستیم، نایل شویم .

 وی گفت به طور خلاصه، چشم‌انداز شاپرک جایگزینی تبادل الکترونیکی به جای تبادل فیزیکی پول همراه با نظارت مستمر هوشمند نظام پرداخت کشور است.

بهمنی در ادامه افزود نظام پرداخت کشور دوران گذار خود را برای تبدیل به یک نظام پرداخت بالغ طی می‌کند. تلاش فراوانی صورت گرفته است تا به سطح قابل قبولی از امنیت و پایداری در این عرصه برسیم امّا تا رسیدن به یک سطح امنیت مطابق با استانداردهای بین المللی راهی طولانی در پیش داریم. در حقیقت اتصال کلیه شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت به سوئیچ شاپرک و به کارگیری ابزارهای متنوع در آن، آغاز راهی است برای آن که ادعا کنیم اینک به نقطه‌ای رسیده‌ایم که بسترهای اصلی برای یکپارچگی و امنیت شبکه پرداخت الکترونیکی را مهیا کرده‌ایم .

این را هم اضافه کنم که ارتقاء و بهبود نظام پرداخت کشور محقق نخواهد شد مگر با همکاری، همدلی و حمایت کلیه بازیگران این عرصه، شامل دولت ، بانک مرکزی، بانک‌ها، شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت، نهادها ، سازمان‌ها و اصناف.

به عنوان حرف آخر رئیس بانک مرکزی گفت به اجمال مأموریت شاپرک اعمال وظایف حاکمیتی و نظارتی بانک مرکزی در زمینه استانداردسازی ، توزیع مناسب و نظارت بر مبادلات الکترونیکی کشور در مراکز فروش کالا و خدمات است.

منبع: بانک مرکزی