راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

درباره پدر آموزش دانشگاهی رایانه در ایران / در نکوداشت اراده معطوف به دانایی و شفقت

سیدابراهیم ابطحی، دانش‌آموخته مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کاربرد کامپیوتر است. او در حال حاضر استادیار دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف و نایب‌رئیس انجمن انفورماتیک ایران است

ماهنامه عصر تراکنش / ابطحی نه‌تنها بر مدارج عالی مرحوم انواری صحه می‌گذارد، بلکه تاکید می‌کند: «با آموختن از شکست‌ها و جلوگیری از تکرار آن، می‌توان بهترین تجربه‌های گذشته را حتی به گونه‌ای بهتر و مناسب زمانه و شرایط تکرار کرد.»

سیدابراهیم ابطحی درباره مرحوم انواری می‌گوید: «زنده‌یاد دکتر مرتضی انواری و فعالیت‌های اثربخشش نیاز به توضیحات فردی چون من که افتخار شاگردی‌اش را داشته‌ام، نیست. نام ایشان به‌عنوان مؤسس دوره‌های آموزش دانشگاهی رایانه در پیشینه این رشته ثبت شده و فقط به شاگردی او می‌شود افتخار کرد. نقش تأسیسی ایشان در برپایی دوره‌های کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد علوم و مهندسی رایانه و نهادهای دانشگاهی آن، در دانشگاه صنعتی شریف در دهه 40 شمسی، تأسیس مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کاربرد کامپیوتر و انجمن انفورماتیک ایران در دهه 50 شمسی در تاریخ نیم‌قرنی رایانه کشور مضبوط است.»

به گفته ابطحی عمر پرثمر ایشان فرصتی برای ایفای نقشی مشابه زنده‌یاد دکتر مجتهدی در برپایی دبیرستان البرز و دانشگاه صنعتی شریف، در برپایی رشته‌ها و نهادهای آموزشی دانشگاهی رشته رایانه در کشور صرف شد. او می‌افزاید: «این استاد گرانقدر در سال 1352 برای ما از نظریات و اقدامات گودل در اثبات قضایای ریاضی به کمک رایانه می‌گفت و ما حیرت‌زده فکر می‌کردیم مگر می‌شود؟ ایشان که همکار و همنشین مبدع ایرانی‌الاصل ریاضیات مشکک در دانشگاه برکلی بود، تمام سال‌هایی که در ایران نبود ـ قبل از بیماری ـ تقریباً هر ساله به ایران می‌آمد و پیگیر فعالیت‌های هموطنان خود در این بخش بود و انتقال‌دهنده دستاوردهای نو علمی و تشویق همگان به کار و آموزش و پژوهش.»

دانش‌آموخته مدرسه عالی کامپیوتر می‌گوید: «شایسته است قدرشناسی کنیم از همکار عزیزمان و دانشجوی ایشان جناب آقای مهندس جهانگرد؛ مدیر موفق و تاثیرگذار سالیان اخیر بخش انفورماتیک کشور که در تقدیر از یک عمر فعالیت ایشان در این بخش در سال 1384 در اولین نشست ملی انفورماتیک ایران نقش داشت و شهادت می‌دهم به خرسندی این استاد ارجمند از این قدرشناسی خردمندانه. تأثیر مثبت زنده‌یاد دکتر مرتضی انواری نه فقط در زمینه تحصیل، بلکه در زندگی کاری و شخصی شاگردانش، به حدی بود که به‌جرات می‌توان از ایشان به‌عنوان اراده‌ای معطوف به دانایی و شفقت یاد کرد.»

ابطحی در پاسخ به این پرسش که تأسیس مدرسه کامپیوتر تا چه حد روی توسعه فناوری در کشور نقش داشته است، می‌گوید: «اگر منظور از توسعه، گسترش کمی و کیفی و مقصود از فناوری، علوم و مهندسی رایانه و کاربردهای آن باشد، تأسیس مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کاربرد کامپیوتر، توسط زنده‌یاد دکتر مرتضی انواری در سال 1352 به اندازه اقدام نوآورانه و آینده‌نگرانه مبتنی بر شناخت مؤسس آن، نقطه‌ای درخشان در تاریخ آموزش‌های دانشگاهی رایانه بود. به شهادت سال‌های بعد که بیشینه دانش‌آموختگان این مدرسه وقتی متصدی مشاغل گوناگون در این حوزه تخصصی و سایر حوزه‌ها شدند، از وزیر تا مدیران ارشد رایانه‌ای کشور، از مدرس دانشگاه تا کارشناس مجرب و موفق، همگی نشان دادند آموزش کاربردی و نظری در این حوزه از هم جدا نیست و معلمان و مدرسان خبره و به‌روز می‌توانند با مدیریت دانا، دانش‌آموختگانی مورد نیاز و حلال مشکلات سازمان‌ها و کشور تربیت کنند.»

او ادامه می‌دهد: «به این ترتیب از سال 1356 که اولین گروه دانش‌آموختگان این مدرسه به بازار کار وارد شدند تاکنون خدمات اثربخش و مؤثر این گروه در بخش رایانه و فناوری اطلاعات کشور، درخشان، قابل اعتنا، محسوس و مؤثر بوده و هست. در واقع نباید نادیده گرفته شود که این مدرسه اولین و متاسفانه آخرین محل تربیت دانش‌آموختگان کاربردی فناوری رایانه با ماهیت درون‌رشته‌ای، میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای بود. کافی است به عناوین سه رشته‌ای که این مدرسه ارائه می‌کرد؛ یعنی «کاربرد کامپیوتر و آنالیز سیستم‌ها»، «تحقیق در عملیات» و «برنامه‌ریزی» توجه شود که ناشی از اندیشه تحلیلگر و نیازسنج مؤسس آن بود.

از ابطحی می‌پرسیم که آیا او تأسیس این مدرسه را مترادف با آغاز ورود فناوری به کشور می‌داند یا خیر؟ که در پاسخ می‌گوید: «خیر، تاریخ و پیشینه را با سلیقه و بی‌اعتنایی نمی‌توان جعل کرد. تاریخ مدون فعالیت‌های بخش رایانه و ورود علم و فناوری آن به بیش از یک دهه قبل از تأسیس این مدرسه برمی‌گردد. نادیده‌گرفتن به اندازه بزرگ‌نمایی، ناپسند است. مؤسس این مدرسه حتی در حوزه آموزش دانشگاهی رایانه سال‌ها پیش از تأسیس این مدرسه در دانشگاه صنعتی شریف اقداماتی در این جهت را، پیشتازانه سامان داده بود. این سخن را برخی مدیران و کارشناسان ناآشنا با پیشینه این فعالیت‌ها در اولین سخنرانی‌هایشان در محل خدمت بعضی مواقع بیان می‌کنند که خبرگان همان سازمان شاهد نادرست‌بودن این ادعا هستند. نقش بی‌بدیل مدرسه عالی برنامه‌ریزی و کاربرد کامپیوتر، مدیر، استادان و دانش‌آموختگان آن در بخش رایانش کشور نیازمند این‌گونه گزاره‌های غیرواقع‌بینانه نیست.»

فرضیه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه فناوری و موجی که ایجاد شده بود، پس از تأسیس مدرسه کامپیوتر و چند سال پس از آن متوقف شد و باعث شد ما با همان سرعت پیشرفت نکنیم. ابطحی درباره این موضوع می‌گوید: «تصور می‌کنم انحلال یا ادغام این مدرسه در دانشگاه شهید بهشتی را امروز کمتر کارشناس مطلعی، به‌عنوان اقدامی لازم و ثمربخش صحه بگذارد و بیشتر تحلیل‌ها، گرایش به اقدامات تندروانه شرایط گذار را عامل این رفتار می‌داند؛ زیرا تا سال‌ها بعد هم خلاء حضور این مدرسه و دانش‌آموختگانی مشابه خروجی‌های آن، در محیط‌های رایانه‌ای احساس می‌شد. اگرچه این فقدان در سال‌های اخیر با گسترش کیفی در مواردی قلیل، کمتر احساس می‌شد، اما گسترش کمی کیفیت گاه با دوره‌ای هشت‌ساله، مجدداً آن عصر را درخشان جلوه داد، اما برگشت به گذشته نه ممکن و نه لازم است.»

ابطحی معتقد است: «با آموختن از شکست‌ها و جلوگیری از تکرار آن، می‌توان بهترین تجربه‌های گذشته را حتی به گونه‌ای بهتر و مناسب زمانه و شرایط تکرار کرد. جوانان بالقوه بسیار توانمندتر از پیشینیان برای فعلیت‌یافتن نه در ایران؛ بلکه در جهان نیازمند گونه‌هایی بسیار نوآورانه در آموزش هستند که متناسب با ماهیت دو زیست آنها که گامی در جهان واقع و گامی در جهان مجازی دارند، هست. حسرت‌خواری گذشته چاره نیست، بلکه ساختن آینده‌ای که در آن فرزندان‌مان را نه برای گذشته خودمان؛ بلکه برای آینده خودشان، تربیت کنیم، می‌تواند هدف باشد.»

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.