اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک عربستان / رویش فناوری در سرزمین ماسه و شن

عربستان سعودی بزرگ‌ترین کشور خاورمیانه‌است که از فرمانروایی مائیان و چوپانی در دوران باستان و جنگ بر سر آب، به حکومت پادشاهی مطلقه آل‌سعود و حکمرانی نفت رسیده است. با دوران اصلاحات جدیدی که در عربستان شروع شده، وابستگی مطلق این کشور به طلای سیاه هم کم‌کم جایش را به سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و فناورانه جدید داده است. در این مطلب نگاهی خواهیم داشت به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک عربستان و چند چیز کوچک دیگر.

این مطلب از مجموعه مطالب شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش است که به بهانه جام‌جهانی به صورت ویژه به اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک 32 کشور حاضر در جام‌جهانی پرداخته است. در صورت تمایل مطالب مربوط به 31 کشور دیگر را می‌توانید از بخش ویژه پرونده جام‌جهانی راه پرداخت ببینید.

دانلود کنید: فایل PDF پرونده ویژه «اقتصاد، بانکداری، پرداخت و فین‌تک عربستان» در شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش

دانلود کنید: فایل PDF شماره 12 ماهنامه عصر تراکنش.

.

عربستان سعودی

شاید تا همین دو سال پیش اگر از کسی می‌پرسیدند که با شنیدن نام عربستان چه چیزی در ذهن‌شان شکل می‌گیرد، اولین مورد کعبه و مراسم حج و دومین مورد پادشاهان و حاکمان و اسلام تندرویی بود که در کشور حاکم بودند و بیشترین نمود خارجی هم که این تندروی در کشور داشت، محرومیت‌هایی بود که در بخش‌های مختلف اجتماعی بر زنان اعمال شده بود. ممنوعیت رانندگی، عدم حق رای زنان، حضور محدود دختران در آموزشگاه‌ها و مدارس و ممنوعیت تحصیل زنان در برخی رشته‌های دانشگاهی، عدم تعامل با مردان در فعالیت‌های اقتصادی و ممنوع بودن ورود زنان به برخی مکان‌های عمومی بدون همراهی یک محرم، از وضعیت رایج زنان در جامعه قبیله‌ای عربستان بود.

با اینکه نفت درآمد اصلی کشور را تامین می‌کرد و ثروت زیادی هم برای این کشور پادشاهی به ارمغان آورده بود، با درگذشت ملک عبدالله و آغاز پادشاهی ملک سلمان، موج جدید تغییرات برای این سرزمین پادشاهی آغاز شد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان با وعده برگرداندن اسلام میانه‌رو به کشور، بیشترین تاثیر را در تغییر قوانین سیاسی، اقتصادی و سختگیری‌های مذهبی کشور داشته است. به حدی که این روزها، شنیدن نام عربستان برابر است با اصلاحات اساسی و تصویب قوانین جدیدی که در کشور اعمال می‌شود.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

سکسکه وینستون

سکسکه وینستون یا عطسه وینستون به شکستگی در مرز شرقی کشور اردن اشاره دارد که شکلی زیگزاگ‌مانند دارد. گفته می‌شود در سال ۱۹۲۱ وینستون چرچیل که در آن زمان وزیر مستعمرات امپراتوری بریتانیا بود، پس از مصرف نوشیدنی‌های الکلی این مرز را کشید. از چرچیل نقل شده که مرز بین اردن و عربستان سعودی را با یک حرکت قلم، در یک عصر یکشنبه در قاهره کشیده است.

[/mks_pullquote]

.

اقتصاد عربستان سعودی

اقتصاد عربستان را اقتصاد خیلی باز معرفی کرده‌اند که حدود 35 درصد محصولات عمده داخلی آن به بخش خصوصی تعلق دارد. اقتصاد موفق این کشور بر پایه نفت خام است و بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده نفت خام در دنیاست و یک‌پنجم از ذخایر نفتی اثبات‌شده جهان را در خود جای داده است. تفاوت اصلی اقتصادش با کشورهایی مانند ایران در ذخایر امنی است که در اختیار دارد و به‌راحتی می‌تواند آنها را به پول نقد تبدیل کند.

ثروتی که نفت با خودش به همراه آورد، باعث تبدیل این کشور سلطنتی بیابانی به یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا شده است. در واقع عربستان سعودی در تولید نفت خام، پالایش نفت، پتروشیمی، سیمان، فولاد، کود شیمیایی و پلاستیک، صنعت موفقی داشته است. همچنین این کشور برنامه‌های بلندمدت سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های پتروشیمی را، آن هم در حدود 47 میلیارد دلار، اعلام کرده است. عربستان قصد دارد تا شش شهر اقتصادی هم، تا سال 2020 راه‌اندازی کند که هدف از انجام این کار تنوع بخشیدن به اقتصاد و ایجاد شغل در کشور است؛ چراکه سطح فزاینده بیکاری شهروندان عربستان که حدود 32 درصد است، می‌تواند چالش جدی برای سازگار شدن اقلیت‌ها با جامعه به وجود آورد.

قبل از تاسیس سازمان پولی عربستان، مسئولیت بانک مرکزی این کشور بر عهده بانک سعودی هلندی، یکی از شعبه‌های انجمن بازرگانی کشور هلند بود که از سال 1926 مسئولیت نگهداری ذخایر طلای پادشاهی و دریافت درآمد نفتی را از طرف دولت عربستان سعودی بر عهده داشت، اما با تاسیس سازمان پولی عربستان در سال 1952، این مسئولیت به این نهاد جدید واگذار شد.

در ابتدای تاسیس این سازمان، عربستان هیچ سیستم پولی داخلی نداشت و از ارزهای خارجی در کنار نقره این کشور، برای خریدوفروش استفاده می‌شد و به این ترتیب کارهای بانکداری کشور در شعب بانک‌های خارجی انجام می‌شد، بنابراین اولین کار سازمان پولی عربستان، توسعه ارز داخلی عربستان بود. در دهه 1970 و اوایل دهه1980، این سازمان تمرکزش را روی رونق اقتصادی کشور و همچنین گسترش سیستم بانکی و مدیریت ذخایر ارز خارجی قرار داد. در همین راستا و از اواسط دهه 1980 میلادی هم اولویت سازمان پولی عربستان بر معرفی و ایجاد اصلاحات بازار مالی بوده است.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

اسامه بن‌لادن

در فهرست افراد مشهور عربستانی، اسامه بن‌لادن به‌عنوان یک تروریست شهرت دارد. او را به‌عنوان تروریست بین‌المللی، افراط‌گرای مذهبی و بنیان‌گذار القاعده می‌شناسند. او که به‌خاطر ارتباط با حملات تروریستی بسیاری تحت تعقیب بود، سال 2011 در پاکستان کشته شد.

[/mks_pullquote]

.

سیستم‌های پرداخت عربستان سعودی

به‌منظور تشویق بیشتر افراد به استفاده از پرداخت‌های الکترونیکی، سازمان پولی عربستان یکسری اقدامات انجام داده است که اولین و مهم‌ترین آنها راه‌اندازی سیستم پرداخت الکترونیکی به نام «مدا» بود. شبکه پرداخت عربستان که به آن مدا گفته می‌شود، تنها سیستم پرداخت در این سرزمین است و تمام دستگاه‌های خودپرداز و پایانه‌های فروش کشور را به یک سوئیچ پرداخت مرکزی متصل می‌کند، اما زمانی که ریاض‌بانک اولین کارت نقدی غیرتماسی کشور را صادر کرد، میزان استفاده از فناوری در سیستم پرداخت کشور کاملا به سطح جدیدی رسید. کارت نقدی مسترکارت بانک ریاض در ماه مه 2015 راه‌اندازی شد و از آن می‌توان برای انجام تراکنش‌های خرد کمتر از 20 دلار هم استفاده کرد.

اما سال 2018 خبرهای زیادی در حوزه پرداخت عربستان منتشر شد. شبکه پرداخت داخلی کشور اعلام کرد که به‌منظور تسهیل انجام پرداخت‌های آنلاین برای دارندگان کارت‌ها و فروشندگان داخلی، همکاری مشارکتی با مسترکارت را آغاز کرده است. همچنین ریاض‌بانک با همکاری شرکت جمالتو اولین سری از دستبندهای پرداخت غیرتماسی در کشور را راه‌اندازی کرد. این دستبندها به مینی‌تگ‌های غیرتماسی جمالتو و کارت‌های نقدی، اعتباری و از پیش پرداخت‌شده کاربر متصل است و به آنها امکان انجام پرداخت‌های «بزن و برو» را می‌دهد. خبرها نشان می‌دهد که مجموع ارزش تراکنش‌های پرداخت دیجیتال در این کشور 13.705 میلیون دلار است.

.

مهم‌ترین بانک‌های عربستان سعودی

[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”الاهلی“]

مدیرعامل: سعید بن محمد القمدی

تعداد پرسنل: 7973 نفر

تعداد شعبه: 400

بانک الاهلی بزرگ‌ترین بانک جهان عرب بر پایه میزان دارایی‌ها به‌شمار می‌آید. این بانک در سال ۱۹۵۳ راه‌اندازی شد و در حال حاضر حدود 400 شعبه بانک در عربستان سعودی دارد. شعبه مرکزی این بانک در شهر جده، عربستان سعودی قرار دارد و دولت پادشاهی عربستان سعودی مالک اکثریت سهام آن است. بخشی از سهام بانک الاهلی نیز در بازار بورس تداول معامله می‌شود.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”ریاض‌“]

مدیرعامل: عبدالمجید آل مبارک

تعداد پرسنل: 3200 نفر

تعداد شعبه: 340

بانک ریاض یکی از بزرگ‌ترین موسسات مالی در عربستان سعودی است و از نظر میزان دارایی‌ها، سومین بانک بزرگ این کشور است. این بانک در سال 1957 تاسیس شد و دولت هم 51 درصد از سهام آن را در اختیار دارد. در ماه مارس 2018، ریاض‌بانک با استفاده از راهکار امنیت دیجیتال جمالتو، دستبندهای پرداخت غیرتماسی را روانه بازار کرد.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”سامبا“]

مدیرعامل: رانیا محمود ناشر

تعداد پرسنل: 3755 نفر

تعداد شعبه: 94

گروه مالی سامبا در زمینه ارائه خدمات بانکداری خرد، بانکداری سرمایه‌گذاری، مدیریت سرمایه‌گذاری و مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کند. گروه مالی سامبا در سال ۱۹۸۰ با خریداری شعبه‌های سیتی‌بانک در شهرهای جده و ریاض، راه‌اندازی شد و در حال حاضر ۹۴ شعبه در عربستان سعودی و کشورهای بریتانیا، قطر، امارات متحده عربی و پاکستان دارد.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”الاول“]

مدیرعامل: سورن نیکولاجسن

تعداد پرسنل: 1534 نفر

تعداد شعبه: 65

الاول بانک، شرکت خدمات مالی و بانکداری عربستانی است که در زمینه ارائه خدمات بانکداری خرد، بانکداری شرکتی، بانکداری سرمایه‌گذاری، مدیریت دارایی و خدمات بیمه فعالیت می‌کند. این بانک در سال ۱۹۲۶ به‌عنوان اولین بانک عربستان سعودی، توسط سازمان تجارت هلند، تاسیس شد.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”الراجحی“]

مدیرعامل: استفانو برتامینی

تعداد پرسنل: 9600 نفر

تعداد شعبه: 500

بانک الراجحی، شرکت خدمات مالی و بانکداری عربستانی است که تمرکز اصلی آن ارائه خدمات بانکداری اسلامی معطوف است و هم‌اکنون با دارایی ۷۴ میلیارد دلاری، بزرگ‌ترین بانک عربستان سعودی به‌شمار می‌آید. این بانک در سال ۱۹۵۷ راه‌اندازی شد و در حال حاضر مالک شبکه‌ای بیش از 500 شعبه در کشورهای عربستان سعودی، مالزی، کویت و اردن است.
[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

محمد بن سلمان آل سعود

محمد بن سلمان ولیعهد و وزیر دفاع عربستان و جوان‌ترین وزیر دفاع در جهان است که به‌عنوان قدرت اصلی دربار پدرش ملک سلمان توصیف شده و با استفاده از همین قدرت طرح‌های اصلاحات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در این کشور را آغاز کرده است.

[/mks_pullquote]

.

فین‌تک عربستان سعودی

در خاورمیانه و شمال آفریقا، بخش فناوری‌های مالی یا فین‌تک در حال اجرای قوانین و قانون‌گذاری‌ است و بیشتر و بیشتر روی این موضوع تمرکز کرده‌اند که شرکت‌های فین‌تک چه تاثیری می‌توانند بر اقتصاد خارجی داشته باشند. مدیرعامل استارت‌آپ پی‌تبس، عبدالعزیز فهاد الجوف معتقد است که فین‌تک بخش عظیمی است که برای ایجاد ساختارشکنی زاده شده است و قدرتش در خاورمیانه می‌تواند با قدرت نفت در این منطقه رقابت کند.

به گفته الجوف، چشم‌انداز کشور در سال 2030 این است که وابستگی‌اش به درآمدهای نفتی را کاهش دهد و با توانمندسازی شرکت‌های کوچک و متوسط، اقتصادش را متنوع‌تر کند. عربستان سعودی قصد دارد با جذب بیشتر شرکت‌های فعال در حوزه فین‌تک، بیشتر به سمت جامعه بدون پول نقد حرکت کند و به گفته بانک مرکزی این کشور، در این راستا قصد دارد اکوسیستمی برای توسعه استارت‌آپ‌های بومی خودش نیز فراهم کند. آمار و ارقامی هم که در این‌باره وجود دارد، نشان از وضعیت مساعد و روبه‌جلوی صنعت فین‌تک در این کشور و در کل در منطقه خاورمیانه دارد.

زیاد آل یوسف، مدیر بخش سیستم‌های پرداخت بانک مرکزی عربستان می‌گوید که شرکت‌های فین‌تک امکان افزایش شمول مالی در کشور و بهبود سرعت و کارایی با استفاده از روش‌های الکترونیکی را به وجود می‌آورند. داده‌ها نشان می‌دهد که ارزش تراکنش‌ها در بازار فین‌تک در سال 2018 به مبلغ 20.095 دلار رسیده و انتظارات بر این است که ارزش این تراکنش‌ها با نرخ رشد سالانه 16.8 درصدی تا سال 2022 به ارزشی معادل37.347 دلار برسد.

نکته جالب توجه و البته قابل انتظار هم این است که بزرگ‌ترین بخش این صنعت به پرداخت‌های دیجیتالی اختصاص دارد. از طرفی، بانک‌های منطقه خاورمیانه به‌دلیل عدم درکی که از این صنعت دارند، به جلوگیری از رشد شرکت‌های فین‌تک‌ شهرت دارند. اما حالا که رگولاتورهایی مانند DIFC و DFSA و دیگر دولت‌های منطقه نقش بیشتر و پررنگ‌تری در پرورش زیرساخت‌های فین‌تک پیدا کرده‌اند، در نتیجه بانک‌ها هم باید پاسخگویی بهتری نسبت به این صنعت داشته باشند و در این صنعت سرمایه‌گذاری انجام دهند که اتفاقا نتیجه این سرمایه‌گذاری را هم در بلندمدت خواهند دید. این اتفاق افتاد و اولین نتیجه را هم همکاری عربستان با سافت بانک ژاپن نشان داد که بزرگ‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری فناوری دنیا را راه‌اندازی کردند.

اما اقدامات این کشور به همین‌جا ختم نشد و در فوریه سال 2018، سازمان پولی عربستان سعودی، پرداخت‌های ریپل را به‌صورت پایلوت در کشور راه‌اندازی کرد. در واقع ریپل با این سازمان توافق‌نامه‌ای امضا کرد که طی آن از تمام بانک‌های ملی عربستان در یک پایلوت پرداخت تماما مبتنی بر زنجیره بلوک پشتیبانی خواهد کرد.

به این ترتیب امکان استفاده از نرم‌افزار xCurrent ریپل برای بانک‌های عربستانی به‌منظور انجام آنی پرداخت‌های برون‌مرزی و ردیابی end to end فراهم می‌شود. البته عربستان تنها کشوری نیست که برنامه‌های بلندمدت و جاه‌طلبانه در خصوص فین‌تک دارد.

در اوایل سال 2016، مرکز مالی بین‌المللی دوبی فین‌تک هایو را به‌عنوان انکوباتوری در زمینه بزرگ‌داده مالی، سیستم‌های پرداخت الکترونیکی و هوش مصنوعی در حوزه مالی راه‌اندازی کرد.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”16″ bg_color=”#2c3e50″ txt_color=”#ffffff”]

ولید بن طلال بن عبدالعزیز

ولید بن طلال ثروتمندترین فرد جهان عرب و نوه عبدالعزیز آل سعود، بنیان‌گذار پادشاهی عربستان سعودی است. او در سال 2013 در فهرست مجله فوربس در رتبه بیست‌وششم افراد ثروتمند قرار گرفت. او سال گذشته به اتهام فساد به حکم محمد بن سلمان بازداشت شد.

[/mks_pullquote]

.

استارت‌آپ‌های فین‌تک معروف عربستان

[mks_tabs nav=”vertical”]
[mks_tab_item title=”پی‌تبس“]
استارت‌آپ پی‌تبس در واقع یک سیستم پردازش پرداخت نوآورانه اقتصاد و پیشگیری از تقلب است که به فروشندگان و خریداران فناوری پیشرفته‌ای برای انجام پرداخت و همچنین دریافت ارائه می‌دهد. این استارت‌آپ در سال 2014 راه‌اندازی شده است و توانسته در مجموع 20 میلیون دلار جذب سرمایه داشته باشد. استارت‌آپ پی‌تبس از زمان آغاز به کارش نقش موثر و بسزایی در پیشبرد و ایجاد یک پردازنده پرداخت، نه‌تنها در عربستان؛ بلکه فرای کشور خودش داشته است. همچنین این استارت‌آپ با سیستم سداد عربستان هم ادغام شده است.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”دکان افکار“]
دکان افکار یک پلتفرم تجارت الکترونیکی است که محصولات منحصربه‌فرد و نوآورانه‌ای را برای فروش ارائه می‌دهد. این استارت‌آپ در سال 2013 راه‌اندازی شده و با هدف ایجاد یک پلتفرم پیشرو، توسط طراحان و همکاران داخلی و بین‌المللی برای طرح‌های منحصربه‌فرد و محصولات در خاورمیانه و شمال آفریقا به فعالیتش ادامه می‌دهد. استارت‌آپ دکان افکار به‌تازگی و در همین ماه مه توانست دو میلیون دلار سرمایه از طریق صندوق سرمایه‌گذاری ریاض تقنیا به دست آورد. دکان افکار درصدد است تا به طراحان عربستان سعودی برای کسب درآمد از هنر و طرح‌هایش، توسط یک برنامه اجتماعی کمک کند.
[/mks_tab_item]
[mks_tab_item title=”فودیکس“]
فودیکس یک سیستم مدیریت رستوران مبتنی بر کلود است که روی دستگاه آی‌پد اجرا می‌شود. این استارت‌آپ در سال 2013 راه‌اندازی شد و توانسته در سری اول سرمایه‌گذاری، چهار میلیون دلار جذب سرمایه انجام شد. فودیکس توانست جذب سرمایه اولیه خودش را از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری رائید و ریاض تنقیا به دست آورده است. این استارت‌آپ به صاحبان رستوران‌ها هشت اپلیکیشن آی‌اواس ارائه می‌دهد تا وظایف متعددی از جمله مدیریت و تجزیه‌وتحلیل فروش و موجودی، پیش‌بینی رفتار مشتری بر اساس سفارشات قبلی، سازمان‌دهی برنامه کارمندان و موارد دیگر را انجام می‌دهد.
[/mks_tab_item]
[/mks_tabs]

.

شهرهای هوشمند عربستان

بیش از نیم‌قرن است که نفت نیرومحرکه اصلی اقتصاد کشور عربستان است و حالا این کشور قصد دارد تا روی دیگر منابع طبیعی، از جمله بیابان، برای چرخیدن چرخ اقتصادش تکیه کند. این پادشاهی می‌خواهد تا هزاران کیلومتر مربع از شن و ماسه‌های موجود را که بنیان اصلی کشور را تشکیل می‌دهد، به شهرهای جدیدی تبدیل کند و به‌جز نفت، عامل دیگری برای بهبود اقتصاد و ایجاد شغل پیدا کند. این کشور سال گذشته خبر از دو تحول عمده و گسترده داد؛ یکی شامل محدوده‌ای بزرگ‌تر از بلژیک و دیگری شامل محدوده‌ای به اندازه مسکو می‌شد. این دو طرح در واقع در راس برنامه‌ای به نام شهرهای هوشمند بود که شامل مناطقی در زمینه تدارکات، گردشگری، صنعت و مالی و سرگرمی می‌شد. در ادامه می‌خواهیم نگاهی به این پروژه‌های جاه‌طلبانه بیندازیم.

دریای سرخ

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم عربستان قصد دارد 50 جزیره و 334 هزار کیلومتر مربع از زمین‌های در کنار دریای سرخ را که منطقه‌ای بزرگ‌تر از بلژیک می‌شود، به مقصد جهانی گردشگری تبدیل کند. هدف این پروژه جذب توریست‌های پولدار از سراسر جهان است. انتظار می‌رود ساخت پروژه در سال 2019 آغاز شود و مرحله اول آن هم در سال 2022 به پایان برسد.

الفیصلیه

عربستان برنامه‌های مفصلی هم برای پروژه الفیصلیه اعلام کرده است. این شهر که در غرب مکه واقع شده، قرار است امکاناتی از قبیل واحدهای مسکونی، امکانات تفریحی، فرودگاه و بندرگاه داشته باشد. این طرح شامل مساحت 2450 کیلومتر مربعی می‌شود که تقریبا اندازه شهر مسکو است و انتظار می‌رود تا سال 2025 تکمیل شود.

شهر سرگرمی

عربستان قبلا اعلام کرده بود که قصد دارد بزرگ‌ترین شهر فرهنگی، ورزشی و تفریحی سرزمینی را در جنوب غربی ریاض توسعه دهد. این پروژه یک مساحت 334 کلیومتر مربعی را دربر می‌گیرد و شامل منطقه سافاری و پارک تفریحی شش پرچم است. مرحله اول این پروژه در سال 2022 به پایان می‌رسد.

شهر دانش اقتصادی

شهر دانش اقتصادی شهری در مدینه است که تمرکزش را بر مالکیت معنوی، صنایع مبتنی بر دانش، پزشکی، میهمان‌نوازی، گردشگری و چندرسانه‌ای قرار داده است. بر اساس وب‌سایت سازمان شهرهای اقتصادی، آپارتمان‌ها، هتل‌ها و امکانات کنفرانسی هم در این شهر ارائه خواهد شد. قرار است ساکنان این شهر که مساحت 4.8 کیلومتر مربعی دارد، از طریق متروی حرمین به مکه و جده دسترسی داشته باشند.

شهر اقتصادی پادشاه عبدلله

پروژه شهر اقتصادی پادشاه عبدالله که به اختصار به آن KAEC گفته می‌شود، بر اساس پادشاه سابق کشور نام‌گذاری شده است و اولین شهر مالکیت مطلق پادشاهی است که توسط شرکت دولتی شهر اقتصادی امار توسعه می‌یابد. این پروژه که مساحتی به اندازه بروکسل را شامل می‌شود، 7.9 میلیارد دلار سرمایه جذب کرده است.

مجموعه گزارش‌های شماره ویژه جام‌جهانی ماهنامه عصر تراکنش با حمایت مجموعه‌ای از شرکت‌های فعال در حوزه فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت تولید و منتشر شده است. فهرست این شرکت‌ها به ترتیب حروف الفبا در ادامه آمده است.