پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
درست است که رسانه‌ها هیاهوی زیادی پیرامون دارایی‌های دیجیتال، خدمات مالی غیرمتمرکز و وب۳ راه انداخته‌اند، اما روندی پدید آمده که چه‌بسا قسمت‌هایی از سامانه‌های مالی مدرن را دگرگون کند. به نظر می‌رسد وقت آن رسیده که بیمه‌گران نیز به این روند توجه کنند؛ زیرا در حال حاضر، چیزی در حدود یک تریلیون دارایی در قالب رمزارز وجود دارد و کمتر از یک درصد از آن بیمه شده است. در این مطلب می‌خواهیم به این مسئله بپردازیم که بیمه‌گران چگونه می‌توانند در چشم‌انداز همواره در حال تغییر وب۳، راه خودشان را پیدا کنند.
در سال ۲۰۱۵، حدود ۴۰ میلیون آمریکایی در رمزارز سرمایه‌گذاری یا از آن استفاده کردند و این آمار در سال ۲۰۲۱، به حدود ۴۰ میلیون نفر رسید. سرمایه‌گذاران خطرپذیر نیز حجم سرمایه‌گذاری‌های خود در زیرساخت‌های رمزارز و شرکت‌های وب۳ را افزایش می‌دهند. آمریکا نیز مشغول توسعه چهارچوبی فراگیر از خط‌مشی‌های کلی در این زمینه است. شرکت‌های بیمه به‌مرور وارد این بستر می‌شوند و روزبه‌روز به تعداد سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز افزوده می‌شود. منظور از «سازمان مستقل غیرمتمرکز» یا «DAO» نیز موجودیتی بدون رهبری مرکزی است که بر پایه قواعدی تشکیل شده که از طریق بلاکچین اعمال می‌شود و در آن، تصمیمات از پایین به بالا گرفته می‌شود.
اقتصاد وب۳ چیست؟
از نظر کارشناسان، وب۳ نسخه جدیدی از اینترنت است که بر پایه فناوری بلاکچین عمل می‌کند و هدف آن ایجاد امکان فرایندها و تصمیم‌گیری‌های غیرمتمرکز است. از نظر ما، این تعریف بیش از اندازه محدود است و ترجیح می‌دهیم به جای آن، از مفهوم اقتصاد وب۳ استفاده کنیم که به اکوسیستم مالی وسیع‌تری اشاره دارد که با وب ۳ در ارتباط است.
فرضیه‌های متعددی درباره آینده اقتصاد وب۳، به‌ویژه با توجه به فناوری‌های مرتبط با داده، وجود دارد. در این مطلب کوشیده‌ایم از سرخط خبرهای روز فراتر برویم و به جای اینکه به رمزارزها یا دارایی‌های دیجیتال خاص بپردازیم، فرصت‌هایی را مرور کنیم که وب۳ برای بیمه‌گران ایجاد می‌کند.
این فرصت‌ها را به‌طور کلی می‌شود از دو جنبه بررسی کرد؛ اول اینکه صنعت بیمه هنوز نفوذ چندانی در اقتصاد وب۳ نداشته و در آینده، این بخش پتانسیل عظیمی برای رشد خواهد داشت. همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، فقط یک درصد از کل دارایی‌هایی که به شکل رمزارز وجود دارد، بیمه شده است. به عبارت دیگر، از طرف سرمایه‌گذاران بزرگ و کوچک و مشاغل دیگری که در حوزه رمزارز فعالیت می‌کنند، تقاضای برآورده‌نشده چشم‌گیری وجود دارد. اکنون مسئله این است که شرکت‌های بیمه کدام ریسک‌ها را می‌توانند پوشش بدهند و کدام شرکت‌ها در این زمینه از دیگران پیش خواهند افتاد.
در حال حاضر، فرصت‌های بی‌نظیری برای ارائه خدمات بیمه‌ای به اقتصاد وب۳ وجود دارد. برای نمونه، شرکت‌های بیمه می‌توانند دارایی‌های مرتبط با وب۳ مانند رمزارزها و توکن‌های غیرقابل معاوضه و مسئولیت‌های شرکت‌ها و کسب‌وکارهای توسعه‌دهنده فناوری‌های وب۳ را بیمه کنند. یکی دیگر از اقدامات مهم، طبقه‌بندی ریسک‌هایی است که نیاز به پوشش دارند.
دومین جنبه این است که بیمه‌گران می‌توانند از فناوری‌های وب۳ برای بازتعریف زنجیره ارزش بیمه بهره بگیرند. با استفاده از این فناوری‌ها می‌شود کسب‌وکارهایی طراحی کرد که بهینه‌تر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر باشند. در کوتاه‌مدت، بیمه‌گران می‌توانند برای فناوری‌های مبتنی بر وب۳، خدمات بیمه‌ای ارائه دهند و از این طریق مشتریان جدید جذب کنند و به تقاضای آنها پاسخ بدهند. در بلندمدت، وب۳ امکان پدید آمدن کسب‌وکارهایی را فراهم می‌کند که بتواند چهره صنعت بیمه را دگرگون کند.
خوب است تأکید کنیم که فناوری‌ها و ظرفیت‌های وب۳ را می‌توان برای ارائه خدمات بیمه‌ای هم در اقتصاد سنتی و هم در اقتصاد وب۳ به خدمت گرفت. برای نمونه، وب۳ این ظرفیت را دارد که محصولات بیمه‌ای کنونی و فرایندهای مربوطه را بهتر، سریع‌تر و ارزان‌تر کند و بیمه‌گران می‌توانند با بهره‌گیری از امکانات وب۳، ارزش‌افزوده بیشتری برای مشتریان ایجاد کنند.
در حال حاضر بعضی از شرکت‌های بیمه فعالیت آزمایشی در هر کدام از این دو جنبه را آغاز کرده‌اند. برای نمونه، تعدادی از صرافی‌های رمزارز بیمه‌نامه سرقت تهیه کرده‌اند تا از خودشان و مشتریان‌شان در برابر پاره‌ای از ریسک‌ها محافظت کنند. بیمه‌گرانی هم برای اتوماسیون بعضی از بیمه‌نامه‌ها به استفاده از قراردادهای هوشمند روی آورده‌اند. در صنعت بیمه، به پوشش بیمه‌ای که تحت شرایطی خاص و از پیش تعیین‌شده فعال می‌شود و پرداخت خسارت انجام می‌گیرد، «قرارداد هوشمند» می‌گویند.
انتظار می‌رود در آینده وسعت دارایی‌های بیمه‌شدنی وب۳ و نیز انواع خطرات تهدیدکننده افزایش یابد و همزمان، درک بیمه‌گران از این ریسک‌ها ژرف‌تر شود. در حال حاضر نمونه‌هایی از قراردادهای هوشمند را دیده‌ایم، اما می‌شود عرضه بیمه‌نامه برای خانه‌های متاورس را نیز تصور کرد. در بستر وب۳، می‌توان الگوهای کسب‌وکار جدیدی تعریف کرد. برای نمونه، پلتفرم بیمه غیرمتمرکزی را تصور کنید که مانند اپ‌استور، هر توسعه‌دهنده‌ای بتواند محصول بیمه‌ای خودش را عرضه کند و بفروشد.
در حال حاضر شرکت‌ها و سرمایه‌گذارانی که در اکوسیستم وب۳ فعالیت می‌کنند، با ریسک‌های مالی و غیرمالی متعددی مواجه‌اند. این ریسک‌ها به نوبه خود فرصت‌های کسب درآمد برای بیمه‌گران به‌شمار می‌آیند. در حال حاضر ضریب نفوذ بیمه در اقتصاد وب۳ بسیار پایین است و چیزی کمتر از یک درصد از این اقتصاد را پوشش می‌دهد. البته بیمه‌گران هم نباید بی‌گدار به آب بزنند. ارزیابی صحیح ریسک‌های بازاری نوظهور که فناوری‌های آن هر روز تغییر می‌کند، به دقت و جزئیات‌نگری نیاز دارد و بیمه‌گران باید ریسک‌هایی را که پوشش می‌دهند، به اطلاع تمام ذی‌نفعان خود برسانند.
بیمه‌گران می‌توانند از فناوری‌های وب۳ برای نوآوری در صنعت بیمه استفاده کنند، اما بهتر است تمرکز شرکت‌های بیمه بر ایجاد ارزش‌افزوده برای مشتریان باشد. وب۳ و پتانسیل‌های آن، الگوهای تجاری جدیدی مانند بیمه متقابل و پلتفرم بیمه را امکان‌پذیر کرده است. به همین ترتیب، شرکت‌های بیمه سنتی نیز نباید خودشان را به بازتولید الگوهای سنتی بیمه در بستر وب۳ محدود کنند. وب۳ راه ناشناخته اما هیجان‌انگیزی است که باید بااحتیاط به آن وارد شد؛ دنیایی سرشار از هیجان کشف ناشناخته‌ها!
نمونه‌هایی از الگوهای کسب‌وکاری بیمه در وب۳
امروز به سبب اقتضای زمان، شمار شرکت‌های بیمه‌ای که در وب۳ فعالیت دارند، افزایش یافته است. در اینجا به بررسی گزارش موردی دو استارتاپ بیمه‌ای می‌پردازیم؛ دو اینشورتک بنام که نمونه‌هایی از الگوهای کسب‌وکار بیمه‌ای در وب۳ به‌شمار می‌روند.
- اتریسک (Etherisc)
اتریسک استارتاپی است که می‌خواهد از مدل پلتفرم برای بیمه‌گر استفاده کند. در این طرح، بیمه‌گر چهارچوبی برای مفاد بیمه‌نامه شامل نقش‌ها و مسئولیت‌ها تعریف می‌کند و مدیریت اکوسیستمی از اشخاص ثالث را بر عهده می‌گیرد. اتریسک سازمانی غیرانتفاعی است و هدف آن توسعه اکوسیستم بیمه در وب۳ است. این سازمان با همکاری بازیگران دیگری مانند شرکت بیمه «لموناد»، طیفی از بیمه‌نامه‌ها و قراردادهای هوشمند را عرضه می‌کند که از میان آنها می‌توان به بیمه محصولات کشاورزی، بیمه توفان، بیمه تأخیر پرواز و پوشش کیف پول دیجیتال اشاره کرد.
پلتفرم اتریسک از فناوری‌های وب۳ استفاده می‌کند تا نقش‌های مهم، حاکمیت سازمانی و فرایند تصمیم‌گیری را در زنجیره ارزش بیمه، غیرمتمرکز کند.
- نکسوس میوچوال (Nexus Mutual)
نکسوس میوچوال جامعه‌ای از کاربران است که یکدیگر را به‌صورت متقابل بیمه می‌کنند. در این مدل، خود اعضای جامعه نقدینگی لازم را تأمین می‌کنند، پوشش بیمه می‌خرند، مطالبات را بررسی می‌کنند و درباره مسائل حاکمیتی رأی می‌دهند. این امکان وجود دارد که الگوهای حاکمیتی یا شکل‌های دموکراسی متفاوت باشد، اما تقریباً همه بخش‌های زنجیره ارزش، خودکار یا غیرمتمرکز است.
به زبان فنی‌تر، نکسوس میوچوال پلتفرمی است که با استفاده از فناوری بلاکچین، به صاحبان دارایی، محصولات بیمه‌ای غیرمتمرکز ارائه می‌دهد. نکسوس میوچوال شرکتی از نوع «محدود با ضمانت» یا «limited by guarantee» است که در سال ۲۰۱۷ و در انگلیس ثبت شده است. هر کسی که حق عضویت بپردازد و تأیید هویت شود، می‌تواند عضوی از نکسوس میوچوال باشد. اعضای نکسوس میوچوال توکن‌های خاصی به نام «NXM» دارند که به آنها اجازه می‌دهد درباره ارزیابی مطالبات و مسائل حاکمیتی رأی بدهند. اعضا می‌توانند کار ارزیابی ریسک هم انجام بدهند و از این طریق پاداش دریافت کنند. اکنون حدود پنج سال از آغاز فعالیت این پلتفرم می‌گذرد و پوشش بیمه‌ای آن از مرز ۴۰۰ میلیون دلار فراتر رفته است.