پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
رقابت دولتها برای دستیابی به بلاکچین / چرا بلاکچین برای دولتها مهم است؟
با گذشت ده سال از بحران بانکی جهان، هنوز هم بصورت جدی راهکارهایی برای بهبود سیستم مالی و بانکی ارائه میشود. به نظر میرسد ارزهای رمزنگاریشده نظیر بیتکوین، می توانند ایدهای جالب برای آنارکو کاپیتالیسمها و تکنو لیبرترینها باشد که مشتاق تزلزل بانکها و ناکارآمدی دولتها هستند. بیتکوین، با رمزنگاری تحت یک سامانه توزیع یافته به نام فناوری بلاکچین به مراودات مالی این امکان را میدهد تا بدون دخالت شخص ثالث، آزادانه و تحت قوانینی کدگذاری شده اجرا شوند.
با توجه به اینکه رشد و گسترش سامانه بلاکچین امری غیرقابل چشمپوشی است، طبیعی است که دولتها نیز تلاش کنند تا برای حفظ منافع خود اختیار آن را به دست گیرند. بر اساس آخرین نظرسنجی IBM، در سال 2018 نه سازمان از هر 10 سازمان دولتی روی سیستم بلاکچین سرمایهگذاری میکند. این سرمایهگذاری میتواند روی معاملات مالی، داراییها، قراردادها و توافقات سازمانهای دولتی تاثیر مستقیم داشته باشد.
یک سوال مهم! فناوری بلاکچین چیست و چرا برای دولتها مهم است؟
به عنوان یک دفترکل توزیعشده، میتوان فناوری بلاکچین را دیتابیسی معرفی کرد که نه توسط یک واحد مرکزی، بلکه از طریق جمعی از کاربران کنترل میشود. دیتاهای اعمالی در سامانه رمزگذاری شدهاند؛ بنابراین امکان اعمال تغییرات یا حذف آنها وجود ندارد. طبق تئوری بلاکچین، هر داده و پروندهای میتواند در بلاکهای زنجیره ذخیره شود. پروندههای سلامت، دیتاهای مالی، معاملات تجاری و قراردادها و … میتوانند به صورت دائمی و غیرقابل تغییر در سیستم ثبت شوند. از همین روست که میتوان این ابزار مدرن را تکنولوژیای ایمن، شفاف و کارآمد توصیف کرد.
طرفداران بلاکچین معتقدند این فناوری میتواند در هر زمینهای از اطلاعات نظیر امور بیمه، معاملات تجاری، پروندههای سلامتی و بهداشت، سیاست خارجی، مالیات و … قابل استفاده باشد. در حقیقت به نظر میرسد قابلیتهای مورد مطالعه در مورد پتانسیلهای بلاکچین بینهایت است. بنابراین اندکی دور از انتظار است که فکر کنیم دولتها از این تکنولوژی و پیامدهای آن بیبهره میمانند.
دکتر کاترین مولیگان (Dr Catherine Mulligan)، پژوهشگر مرکز تحقیقات و مهندسی ارز دانشگاه ایمپریال لندن در این باره میگوید:
مهم نیست چه سازمانها و دولتهایی از این تکنولوژی حمایت میکنند. اما آنچه که مسلم است، دولتهای سرمایهگذار در حوزه بلاکچین، ذینفع خواهند بود. پس برنده و بازنده این بازی کاملا مشخص است.
در عمل، فناوری بلاکچین میتواند قابلیتها و پتانسیلهای زیادی را پیش روی کاربران خود قرار دهد. اما اینکه دولتها و دولت مردان تا چه میزان از آن حمایت خواهند کرد، وابسته به انعطاف سیاسی و نیازهای سازمانی آنها است.
فناوری بلاکچین عمومی و خصوصی
بیایید کمی در مورد تفاوت بلاکچینهای عمومی و بلاکچین خصوصی و همچنین ماهیت هرکدام از این دو زنجیره بلاک صحبت کنیم. بلاکچینهای عمومی در عمل ایده آنارکو کپیتالیستها را دنبال میکند که نظارت در آن بیمعنی است. هرکسی میتواند در هر گوشه از جهان به سیستم وصل شده، روی آن تاثیر بگذارد و البته به تمام رکوردهای شبکه دسترسی داشته باشد. این در حالی است که بلاکچین خصوصی درست نقطه مقابل این سیستم است. در بلاکچینهای خصوصی همچون بلاکچین مورد استفاده توسط IBM یا مایکروسافت، سیستم محدود و بسته بوده و دسترسی و گزارشات در اختیار مجری شبکه قرار دارد.
قابلیتها و پتانسیلهای فناوری بلاکچین بر کسی پوشیده نیست. بلاکچین میتواند زندگی بشر امروز را به صورتی کاملاً انقلابی تحتالشعاع قرار دهد. اما حمایت و سرمایهگذاری دولتها در تکنولوژی بلاکچین وابسته به چه عواملی میتواند باشد؟ برای پاسخ به این پرسش لازم است نیازها و ویژگیهای سیاسی این دولتها مورد برسی قرار گیرد. اینکه، این دولتها دارای دموکراسی لیبرال هستند یا یک دولت حزبی؟ یا اینکه سقف فساد در این دولتها به چه میزان است؟
برای مثال، دولت انگلستان را در نظر بگیرید. ادارات دولتی این کشور با مشکلات اشتراک داده ناشی از تفاوتهای دپارتمانی سازمانها و دادههای مربوط به آنها محدود شدهاند. البته اوضاع در مورد سیستم بانکی مرکزی اندکی بهتر است. بانک انگلستان که چند سالی است روی سامانههای بلاکچین در حال تحقیق و بررسی است، اخیراً اعلام کرد که آزمایش موفقیتآمیزی با ریپل داشته است. طی این پروسه، پرداخت بین دو سیستم بانکی مرکزی مورد بررسی قرار گرفته و ظاهراً نتیجه مطلوب بوده است.
با این وجود، هیچ دولتی به اندازه دولت چین روی تکنولوژی مدرن بلاکچین برنامهریزی نکرده است. دولت چین سیستم های ارز دیجیتال خود را با رمزنگاری گسترش داده، سیستم مالی بلاکچین را مورد بهرهبرداری قرار داده است و امیدوار است به رهبر جهانی در زمینه بلاکچین تبدیل شود. هرچند که عملکرد اخیر چین در مورد متوقف ساختن ارزهای رمزنگاریشده مباحث زیادی را به دنبال داشته است.
دکتر مولیگان بر این باور است که دولت چین قصد دارد از بلاکچین به منظور ردیابی مراودات مالی در کشور استفاده کند. این سوال پیش میآید که آیا بلاکچین میتواند وسیلهای برای کنترل و مانیتورینگ شهروندان و ابزاری برای توقیف و پیگرد آنها باشد؟ چین کشوری دارای موضع دوجانبه است اما میتواند در حوزههای حقوق بشر مستبدانه رفتار کند. شرایطی را متصور شوید که دولت قادر است سوابق تغییرناپذیر و غیرقابل حذفی از شهروندان خود را با فناوریهای مدرن بهرهمند از هوش مصنوعی فعال کند. پس ماجرا بسیار جدی است! هرچند که به گفته ویلی لدونویرتا (Vili Lehdonvirta)، جامعه شناس، استادیار و پژوهشگر ارشد موسسه اینترنتی آکسفورد، این آینده ممکن است هرگز به وقوع نپیوندد.
آنچه که مسلم است، تکنولوژی یک ابزار است نه گلولهای نقرهای، هرچند که گاه ممکن است در مسیری اشتباه به کار گرفته شود. با وجود اینکه که ممکن است استفاده از بلاکچین پیامدهای منفی نیز در پی داشته باشد، ولی رقابت دولتها برای پیشی گرفتن میتواند سبب ارتقای خدمات، کارآمدی دولتها، شفافیت، انضباط و اعتماد در آنها شود.
منبع: raconteur.net