پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آزاده باقری، دنیای اقتصاد / «مشکلات ناشی از کمبود ارز برای مسافران خارجی در جلساتی با هیات دولت و بانک مرکزی بررسی خواهد شد. در جلسه با مسوولان بانک مرکزی باید مشخص شود گردشگر خارجی از چه طریقی ارز مورد نظرش را تبدیل کند»؛ این جملات بخشی از صحبت‌های علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است که در زمینه مشکل اصلی گردشگر خارجی یعنی تبدیل ارز بیان کرده‌است؛ اما در اینجا سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا با وجود دانستن چنین مانعِ بزرگی بر سر راه مسافران ورودی که در فصل بهار بیشترین تقاضا را هم برای ورود به کشور دارند سریع‌تر چاره‌اندیشی نمی‌شود؟
اما «عدم امکان استفاده از کارت‌های اعتباری و به موجب آن حمل پول نقد به میزان زیاد»، «ارائه نشدن خدمات مناسب از سوی صرافی‌ها و بانک‌ها در بدو ورود گردشگر خارجی در فرودگاه‌های بین‌المللی»، «سرگردانی مسافران خارجی برای پیدا کردن صرافی‌ها و بانک‌ها در سطح شهر» و «نبود سامانه، اپلیکیشن و باجه‌های ۲۴ ساعته صرافی» چهار معضل اساسی مالی گردشگران ورودی به کشور هستند که البته محدود به اکنون و پس از اتخاذ سیاست‌های ارزی جدید نیز نمی‌شود.
در عین حال، معضلات موجود، به ویژه دشواری‌های تبدیل ارز در شرایط کنونی می‌توانند موجب بروز پیامدهای منفی شوند. از جمله این پیامدهای منفی وارد عمل شدن هتل‌ها، راهنمایان تور، مغازه‌ها و حتی مردم عادی در زمینه تبدیل پول موردنیاز مسافران خارجی است؛ اقدامی که البته با توجه به صحبت‌های معاون اول رئیس‌جمهوری، عملی غیرقانونی است و گفته شده حتی به‌عنوان قاچاق ارز با این افراد برخورد می‌شود. چنین اتفاقی البته در حالی رخ می‌دهد که عملا راه دیگری پیش روی مراکز خدمات دهنده به گردشگران ورودی نیست؛ اما آیا این روندی که در حال حاضر گفته می‌شود بسیاری از هتل‌ها، راهنمایان تور و… پیش گرفته‌اند به نابسامانی‌ها دامن نمی‌زند؟ آیا دلار، یورو و هر ارز دیگری که مبادله می‌شود به همان قیمتی انجام می‌گیرد که بانک مرکزی اعلام کرده‌است؟ آیا میزان سوءاستفاده‌های ارزی، کلاهبرداری و… افزایش پیدا نمی‌کند؟
چالش کارت‌های اعتباری و حمل پول نقد
اما یکی از بزرگ‌ترین مشکلات گردشگران خارجی که مشکل تازه‌ای هم نیست، حمل پول نقد به مقدار زیاد است. مسافر ورودی که حداکثر می‌تواند ۱۰ هزار یورو با خود به همراه داشته باشد به دلیل آنکه نمی‌تواند از کارت اعتباری‌اش در ایران استفاده کند از نظر امنیتی با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. زهرا حیدرزاده، یک راهنمای‌تور نیز درباره همین معضل می‌گوید: «مشکل بزرگ گردشگر خارجی حمل پول نقد است. آن‌ها از این نظر همیشه نگران هستند که امنیتشان به خطر بیفتد.» به همین دلیل است که علی صدرنیا، راهنمای تور معتقد است گردشگرخارجی که قبل از ورودش به ایران، هزینه هتل و دو وعده غذایی‌اش را پرداخت کرده دیگر نیاز نمی‌بیند که پول زیادی با خود همراه داشته باشد و می‌گوید: «وقتی مسافر خارجی که با تور به ایران می‌آید، هزینه دو وعده غذایی و محل اقامتش را از قبل پرداخت کرده دیگر بیشتر از ۱۰۰ دلار نیاز ندارد با خود همراه داشته باشد. به همین جهت مسافری که به این شکل وارد ایران می‌شود دیگر دغدغه‌ای هم درباره حمل پول فراوان ندارد.»
این موضوع البته مانع آن می‌شود که گردشگران بتوانند از ایران سوغات بخرند یا هزینه‌های بیشتری در کشور داشته باشند. بااین‌همه، تمام مسافران خارجی به این شکل سفر نمی‌کنند و برخی دیگر که به صورت انفرادی به ایران می‌آیند مجبور هستند شهر به شهر، روستا به روستا و… حرکت کنند و برای رفت‌وآمد، اقامت و خوردوخوراک نیاز به حمل پول دارند. حیدرزاده درباره چنین مسافرانی توضیح می‌دهد: «وقتی توریست‌ها به ایران می‌آیند می‌خواهند در مدت زمان کم به شهرها و مناطق مختلف ایران بروند. برای همین به پول نیاز دارند و نمی‌توانند با پول اندک سفر کنند.»
اردلان فروتن نیز به‌عنوان یک فعال گردشگری می‌گوید: «یک مسافر خارجی وقتی به ایران می‌آید قصد خرید صنایع‌دستی ایران را هم دارد و برای همین باید مبلغی با خود به همراه داشته باشد؛ مخصوصا اگر بخواهد فرش ایرانی بخرد. در غیر این صورت نهایت با ۲۰۰ تا ۳۰۰ یورو می‌تواند دو تا سه هفته و حتی بیشتر در ایران بدون مشکل مالی به‌سر برد.»
بااین‌همه برخی از بانک‌ها اعلام کرده‌اند که به مسافران خارجی در بدو ورود کارتی می‌دهند که می‌توانند از طریق آن پول ریالی در اختیار داشته باشند که البته به گفته حیدرزاده مسافران ورودی این کار را انجام نمی‌دهند. تورها نیز چنین توصیه‌ای به مسافران نمی‌کنند. صدرنیا نیز می‌گوید که برخی بانک‌ها برای ارائه چنین کارتی ۱۹ یورو از مسافر خارجی پول می‌گیرند که طبیعتا کمتر مسافری می‌پذیرد برای چنین کارتی که شاید دو هفته کارایی داشته باشد هزینه کند.
نبود خدمات صرافی در فرودگاه‌های بین‌المللی
از سوی دیگر، به عقیده کارشناسان گردشگری ارائه خدمات در بدو ورود مسافران خارجی می‌تواند به آن‌ها در طول سفر کمک بزرگی کند؛ اما در ایران گزارش‌ها حاکی از آن است که اکثر صرافی‌ها و بانک‌های فرودگاه‌ها خدماتی به مسافران خارجی ارائه نمی‌دهند یا تعطیل هستند و اگر باز هم باشند، یا تبدیل پول انجام نمی‌دهند یا اگر انجام بدهند می‌گویند به‌دلیل کمبود نقدینگی، مبلغ کمی از پول مسافران خارجی را می‌توانند تبدیل کنند. طبیعی است در طول سفر بخشی از زمان مسافران، صرف تبدل پول شود. در حالی که به گفته زهرا حیدرزاده فرصتی که توریست در اختیار دارد بسیار محدود است و نمی‌تواند مدت زمانی که می‌تواند به بازدید موزه‌ها و اماکن تاریخی بپردازد، در بانک‌ها و صرافی‌ها باشد و این اتفاق گلایه مسافر را به همراه دارد: «اکثر صرافی و بانک‌های فرودگاه‌ها بسته هستند. اگر هم باز باشند نهایت به بهانه کم بودن میزان نقدینگی‌شان ۵۰ یورو بیشتر تبدل پول انجام نمی‌دهند.»
صدرنیا نیز در همین زمینه می‌گوید: «وقتی تورهای گردشگری به‌سختی مسافر خارجی را جذب می‌کند، نباید در طول سفر دغدغه تبدیل پول مسافرش را داشته باشد.» او معتقد است در این وضعیت، بهترین راهکار در این است که مسافر در همان بدو ورود در فرودگاه بتواند پول خود را تبدیل کند. فروتن نیز می‌گوید که صرافی فرودگاه‌ها مجوز تبدیل پول به‌صورت اسکناس به مسافر را دارد و مسافر خارجی باید از این امتیاز بهره ببرد؛ اما بانک‌ها و صرافی‌های فرودگاه آن‌طور که باید با تورها همکاری نمی‌کنند.
نبود صرافی‌های ۲۴ ساعته
بسته بودن صرافی‌ها، ارائه نکردن خدمات، نداشتن دستورالعمل تبدیل پول در بانک‌ها و… باعث شده تا راهنمایان تور از آن به عنوان یک امتیاز منفی در برابر مسافران خارجی‌شان یاد کنند. حیدرزاده در انتقاد به این موضوع می‌گوید: «ساعت بازدید از بسیاری مکان‌ها با ساعت کاری بانک‌ها و صرافی‌ها یکی است و همین موضوع باعث تداخل برنامه تورها می‌شود؛ در حالی که برنامه یک مسافر بسیار فشرده است و آن‌ها ممکن است در طول سفرشان مسافت زیادی را در راه‌های شهر به شهر و روستا به روستا باشند. درنتیجه فرصتی برایشان باقی نمی‌ماند که در صف صرافی یا بانک‌ها وقت بگذرانند؛ بنابراین، خیلی وقت‌ها مجبور شده‌ایم به‌عنوان راهنما به مسافری که همراه داریم پول قرض دهیم تا وقتش تلف نشود و گلایه نکند. در حالی که این کار مسوولیت دارد؛ اما وقتی چاره‌ای نداشته باشیم این کار را می‌کنیم.»
صدرنیا نیز با انتقاد از چنین تداخل‌هایی که نارضایتی مسافر را به همراه دارد، می‌گوید که باید صرافی و بانک‌ها در این زمینه با گردشگر خارجی همکاری کنند. همچنین به گفته فروتن، هتل‌های سه ستاره به بالا با توجه به همین موضوع به مسافران خارجی اعلام آمادگی کرده‌اند که می‌توانند برای آن‌ها تبدیل پول انجام دهند و چون معتقد هستند که زیر ۱۰ هزار یورو این تبدیل پول انجام می‌شود در نتیجه کارشان غیرقانونی نیست. حتی بسیاری از مغازه‌ها و مردم هم حاضر به این کار هستند که چنین اتفاقی نابسامانی‌های فراوانی را در نرخ ارز به وجود می‌آورد که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. به باور کارشناسان صنعت گردشگری یکی از راه‌هایی که باعث جذب گردشگر خارجی به کشور می‌شود وجود ارائه خدمات آسان به مسافر است و با توجه به اینکه مسافران خارجی امکان داشتن کارت اعتباری را ندارند برای همین یکی از کلیدی‌ترین راهکارهایی که می‌توان میزان رضایتمندی حضور آن‌ها را افزایش داد ارائه خدمات ۲۴ ساعته ارزی است؛ به صورتی که بانک‌ها و صرافی‌ها خدماتشان را برای این دسته از مسافران خارجی به‌صورت ۲۴ ساعته کنند.
حتی ساخت اپلیکیشن و سامانه‌ای که بتواند به صورت اینترنتی این خدمات را به مسافران ارائه کند نیز می‌تواند گام موثر و مفیدی در این زمینه باشد. به نظر می‌رسد دولت، مسوولان و بانک مرکزی برای از دست ندادن مسافران ورودی به کشور به دلیل سیاست‌های جدید ارزی باید سریع‌تر دست به اقدامات جدید بزنند. در غیر این صورت، شاید بسیاری از مسافران ورودی عطای آمدن به ایران را به لقایش ببخشند و بار خود را برای رفتن به مقصدی به‌جز ایران ببندند.