پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پری‌ناز قاسمی؛ ماهنامه عصر تراکنش / شتاب‌دهنده‌ها چند سالی هست که همراه با استارت‌آپ‌ها راه خود را در کشور بازکرده‌اند و توسعه قابل‌توجهی نیز داشته‌اند. حالا تعداد و تنوع استارت‌آپ‌ها به‌قدری افزایش داشته که شتاب‌دهنده‌های تخصصی تشکیل‌شده‌اند و ترجیح می‌دهند تنها حوزه خاصی از استارت‌آپ‌ها را دنبال کنند. شتاب‌دهنده فارابی، یکی ازاین‌دست شتاب‌دهنده‌ها، در تلاش است به‌صورت تخصصی در حوزه فین‌تک فعالیت کند. این شتاب‌دهنده شهریورماه سال 1395 کار خود را شروع کرد و استارت‌آپ‌هایی در حوزه‌های پرداخت، بورس، تأمین مالی جمعی یا کرادفاندینگ، بیمه و مانند آن‌ها را حمایت می‌کند و آموزش می‌دهد.
تاکنون نزدیک به هفت استارت‌آپ به این شتاب‌دهنده ورود پیداکرده‌اند. ارتباط استارت‌آپ‌ها با این شتاب‌دهنده آسان است. متقاضیان با ارسال یک ایمیل خود و استارت‌آپ‌شان را معرفی می‌کنند. شرایط استارت‌آپ توسط اعضای هیئت‌مدیره بررسی می‌شود و درصورتی‌که وضعیت مناسب و قابل قبولی داشته باشند و نمونه محصول آن‌ها قابل‌توجه باشد، جذب این شتاب‌دهنده می‌شوند. برخلاف روالی که در شتاب‌دهنده‌ها وجود دارد، در فارابی استارت‌آپ‌ها در رقابت با یکدیگر نیستند، چراکه باهم به این شتاب‌دهنده ورود پیدا نمی‌کنند. فارابی استارت‌آپ‌های موردنظر خود را در یک بازه زمانی خاص جذب نمی‌کند و درهای این شتاب‌دهنده همیشه به روی استارت‌آپ‌ها باز است. به همین علت، هرکدام از گروه‌هایی که در این شتاب‌دهنده فعال هستند، در یک مرحله از شتاب‌دهی یا پیش شتاب‌دهی قرار دارند. بااین‌حال روند انتخاب استارت‌آپ‌های فین‌تکی از سوی فارابی آسان نیست و سخت‌گیری‌های زیادی دارند.
تولد و رشد استارت‌آپ‌ها در دل دانشگاه
مهم‌ترین نکته درباره فارابی، همکاری این شتاب‌دهنده با دانشگاه شهیدبهشتی است. فارابی در ساختمان مرکز رشد دانشگاه شهید بهشتی، میان دانشکده‌های این دانشگاه مستقر است و رویدادهای خود را نیز در سالن همایش‌های بین‌المللی همین دانشگاه برگزار می‌کند.
پویا کندری، مدیر شتاب‌دهنده فارابی و پایه‌گذار آن، در گفت‌وگوی خود با عصر تراکنش از علت همکاری این شتاب‌دهنده با دانشگاه شهیدبهشتی می‌گوید: «در یک اکوسیستم کارآفرینی، بازیکن مهمی که باید به آن توجه کنیم، دانشگاه است. دانشگاه نوعی مخزن استعدادیابی است. اغلب، افراد جوان و تحصیل‌کرده با یکدیگر گروه تشکیل می‌دهند و ایده‌های خود را روی‌هم می‌گذارند و استارت‌آپ تشکیل می‌دهند. این اتفاق می‌تواند در فضای دانشگاه بیفتد، خصوصاً که افراد بااستعدادها، مهارت‌ها و دانش‌های گوناگون در یک فضا جمع شده‌اند، یکی در حوزه کامپیوتر و نرم‌افزار تخصص خوبی دارد و دیگری در حوزه مدیریت و بازاریابی و یکی هم تحلیل بازار و اقتصاد را به‌خوبی انجام می‌دهد. همه این دانشکده‌ها در فضای دانشگاه شهیدبهشتی در یکجا دورهم جمع شده‌اند که نکته بسیار مثبتی است، چراکه سایر دانشگاه‌ها جزیره‌ای عمل می‌کنند و دانشکده‌های پراکنده دارند. این مسئله فرصت خوبی به وجود آورده است.»
به گفته کندری، دانشگاه برای ورود به حوزه استارت‌آپ‌ها تمایل داشت و همین موضوع زمینه‌ای شد تا او در سال 1394 گفت‌وگوهای خود برای راه‌اندازی شتاب‌دهنده را با دانشگاه آغاز کند. درنهایت سال 1395 این تلاش‌ها به نتیجه رسید و شتاب‌دهنده فارابی تأسیس شد. او که از سال 1391 در حوزه استارت‌آپ‌ها و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند، رایزنی‌های زیادی با مسئولین دانشگاه داشته است که بتواند آن‌ها را مجاب به تأسیس چنین نهادی کند. کندری درباره چالش‌های این مسیر می‌گوید: «دو سالی می‌شود که ما با دانشگاه در حال همکاری و گفت‌وگو هستیم. در ابتدا، ادبیاتی که آن‌ها استفاده می‌کردند با ادبیات رایج در حوزه استارت‌آپ زمین تا آسمان تفاوت داشت. در این دو سال تلاش داشتیم در دانشگاه شبکه‌سازی کنیم و مفهوم استارت‌آپ و رویدادهای استارت‌آپی را به فضای دانشگاه بیاوریم که درنهایت به نتیجه رسیدیم.»
چرا شتاب‌دهنده فین‌تک؟
هیئت‌مدیره یا هیئت مؤسس فارابی، همگی در بازار بورس و سرمایه فعالیت دارند و نقش‌های مهمی در این بازار ایفا می‌کنند. همین مسئله از دلایل اصلی گرایش این شتاب‌دهنده به حوزه فین‌تک است. این مسئله در کنار مخزن استعدادیابی دانشگاه، محیط خوبی را برای علاقه‌مندان این حوزه به وجود آورده است؛ اما آیا همین افراد می‌توانند سرمایه‌گذاران بالقوه‌ای باشند که استارت‌آپ‌ها را به خود جذب کنند؟ علی مشایخ، مدیر اجرایی این شتاب‌دهنده در پاسخ می‌گوید: «این اتفاق انجام‌شده است. افراد هیئت‌مدیره ما، از سرمایه‌گذاران فرشته بوده‌اند و اکنون از این طریق با استارت‌آپ‌ها در ارتباط هستند.»
استارت‌آپ‌های زیادی در کشور دانش‌بنیان هستند و از حمایت‌های معنوی نهادهای مختلف نیز استفاده می‌کنند. بودن در یک دانشگاه امکان دارد گرایش دانش‌بنیان شدن یک استارت‌آپ را افزایش دهد. علی مشایخ در این زمینه می‌گوید: «استارت‌آپ‌ها در ابتدای راه، به‌خودی‌خود دانش‌بنیان نیستند و تا رسیدن به چنین مرحله‌ای راهی طولانی در پیش دارند. باید فعالیت مشخصی داشته باشند و به شرایط خاصی رسیده باشند که بتوانند برای دریافت عنوان دانش‌بنیانی اقدام کنند. ما باید از خود بپرسیم دانش‌بنیان شدن استارت‌آپ‌های فین‌تکی چه مزیتی دارند؟ روشن‌ترین و سریع‌ترین پاسخ هم معافیت مالیاتی است. نهادهای زیادی هم مانند معاونت علمی و فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک‌های علم و فناوری و سایر مجموعه‌های مشابه تسهیلاتی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفته‌اند. فارابی نیز تلاش دارد به استارت‌آپ‌های خود کمک کند با راحتی و سرعت بیشتری به این هدف برسند.»
برخی از استارت‌آپ‌های فارابی
هوشمندسهم (hooshmandsahm.ir)
هوشمندسهم درواقع یک ابزار چندگانه برای دسترسی به ابزارهای کاربردی در بورس است. تحلیل‌های این برنامه در سه سطح و دو حوزه قابل‌طبقه‌بندی است. در حوزه نخست هوشمندسهم به تحلیل پرتفو به لحاظ مطابقت چیدمان دارایی ریسک‌مند و بدون ریسک در آن با روش علمی می‌پردازد و در خصوص بازده مطمئن و پایدار به سرمایه‌گذار اطمینان می‌دهد. در حوزه دوم هوشمندسهم در یک سطح به سه روش سهام شخص را بررسی بنیادی و علمی می‌کند. نخست، تفاوت قیمت سهم از ارزش ذاتی را به کاربر اطلاع می‌دهد، دوم جریان نقدینگی روی سهام خاص را به شخص سیگنال دهی و برجسته‌سازی می‌کند و امکان سفته‌بازی نیز فراهم می‌آورد و در سطح سوم به کاربر امکان استفاده از شبکه اجتماعی تحلیلگران بنیادی، تکنیکی و رانتیر بازار را می‌دهد.
افراد کلیدی: مریم زارعی، فاطمه مصلح، فائزه فضلعلی، علی ناظمیان، سعید سعادتیان
معرفی استلار از زبان خود استلاری‌ها: «استلار با رویکردی علمی و جهانی به ارائه خدمات نوآورانه‌ی مالی می‌پردازد. ما در استلار ابتدا با اتکا به تجربه معامله‌گرانمان، روابط بین متغیرهای پیشگوی بورس با قیمت سهام را مدل‌سازی می‌کنیم. سپس با استفاده از روش‌های آماری و اقتصادسنجی صحت آن را ارزیابی کرده و در گام بعد با استفاده از داده‌کاوی اقدام به بهینه‌سازی مؤلفه‌های پیشگو می‌کنیم. تیم ما با ترکیب شناخت پول هوشمند و الگوریتم‌های ماشین لرنینگ توانست یک سامانه ترکیبی برای شناخت سهام برتر بازار بسازد که بازدهی آن ماهیانه ۶ درصد از شاخص بورس بهتر است. این موفقیت بزرگ برای ما کافی نبوده و همواره در حال تحقیق و توسعه به‌منظور ارتقای سامانه معاملاتی خود هستیم. دانش خلق‌شده توسط استلار و روش‌های طراحی‌شده در اینجا، علاوه بر سبد گردانی سهام، به‌منظور بازار گردانی الگوریتمی سهام، بازار گردانی و آربیتراژ اوراق اسناد خزانه اسلامی، معاملات فرکانس بالا و آربیتراژ در آپشن سکه و طلا قابل‌استفاده هستند.»
افراد کلیدی: هومن حسن دوست، محمدرضا جعفرزاده، محمد امین فلاح، سعید ساعدی
فرجام (farjam.net)
فرجام مشاور آنلاین حقوقی است. امور حقوقی و ثبتی خود را می‌توانید در پلتفرم فرجام به ثبت برسانید. تلاش شده است تا شبکه‌ای وکلای مطرح کشور در فرجام گردآوری شوند تا هر پرونده حقوقی به مناسب‌ترین وکیل ارجاع داده شود.
افراد کلیدی: محمد یونسی
در صد تحلیل، تحلیلگران پیش‌بینی‌های خود را ثبت می‌کنند و بعد از مدتی امتیاز دقت پیش‌بینی آن‌ها مشخص‌شده و یک رزومه تحلیلی و قابل استناد برای خود می‌سازند. از طرفی سرمایه‌گذاران دیگر با بررسی عملکرد و سابقه هر تحلیلگر و مقایسه استراتژی تحلیلگران مختلف، بهترین‌ها را گزینش کرده و از پیش‌بینی‌های افراد حرفه‌ای استفاده می‌کنند.
افراد کلیدی: نیلوفر ابراهیمیان، فرشاد شبانکاره، علی تهرانی، مهدی فتحی پور، محسن تقی نژاد، نادر وقاری
این تیم با اتوماتیک کردن تحلیل تکنیکال، یک دیده‌بان بازار خودکار ساخته که علاوه بر سیگنال دهی روزانه بر اساس استراتژی تکنیکال خود فرد، قابلیت خریدوفروش خودکار را نیز دارد.
افراد کلیدی: هادی جمشیدی
ویز پی (vizpay.ir)
ویز پی راهکار پرداخت امن در شبکه‌های اجتماعی است. آن‌ها در معرفی خود می‌گویند: «فرقی نمی‌کند که در کدام‌یک از شبکه‌های اجتماعی تصویر کالای موردنظر خود را می‌بینید، تنها کافی است یک اسکرین شات از صفحه خود بگیرید و اپلیکیشن ویزپی را باز کنید و به درگاه پرداخت ارجاع داده خواهید شد! به همین سادگی.»
افراد کلیدی: مرتضی قاسم پور، روزبه کریمی
شمعدونی یک راه ساده برای مهربانی است. شمعدونی از طریق افزونه یا API می‌تواند در تمامی فروشگاه‌های اینترنتی افزوده شود. شمعدونی با رُند کردن فاکتورهای فروش، مابقی مبلغ فاکتور را جمع و با جمع‌کردن این پول خوردها در پروژه‌های جمع سپاری و خیریه مشارکت می‌کند.
افراد کلیدی: علی مردعلیزاد، ارتا خانعلی زاده، مهران مژده
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
دیدار با سرمایه‌گذاران
شتاب‌دهنده فارابی اواخر شهریورماه نشستی برگزار خواهد کرد که در آن استارت‌آپ‌های این شتاب‌دهنده با سرمایه‌گذاران و مشاوران کسب‌وکار دیدار خواهند داشت و استارت‌آپ خود را ارائه می‌کنند. هدف از این دیدار معرفی استارت‌آپ‌ها به بازار و تلاش برای جذب سرمایه برای آن‌ها است. استارت‌آپ‌های فارابی هرروز می‌توانند از صبح تا عصر در مرکز شتاب‌دهی رفت‌وآمد داشته باشند و برای توسعه استارت‌آپ خود از مشاوره متخصصان این شتاب‌دهنده استفاده کنند.
[/mks_pullquote]
سه راهکار برای بزرگ‌ترین معضل فین‌تک‌های کشور
بر کسی پوشیده نیست که از مهم‌ترین موانع بر سر راه فعالیت فین‌تک‌ها در کشور، مشکلات حقوقی و قانونی است. شتاب‌دهنده فارابی می‌تواند در این مسیر استارت‌آپ‌هایی را که در ابتدای راه خود هستند، یاری دهد. کندری ورود به شتاب‌دهنده‌ها را لازمه حل بسیاری از مشکلات قانونی فین‌تک‌ها می‌داند و دراین‌باره می‌گوید: «نمونه‌های زیادی داشتیم که استارت‌آپ‌ها خارج از شتاب‌دهنده شروع به کارکردند و وارد بازار شده‌اند و بلافاصله بعد از مدتی نیز فیلتر شده‌اند. حال برای اینکه مسیر اشتباهی را که دیگران پیش از ما رفته‌اند، دوباره طی نکنیم، دو راه داریم، یا قوانین و مقررات را از ابتدا بدانیم و آن‌ها را لحاظ کنیم و در چارچوب فعلی تثبیت‌شده قدم برداریم، یا از مجوزهای موجود برای پیشبرد و توسعه استارت‌آپ استفاده کنیم. ما در شتاب‌دهنده فارابی مجوز برخی حوزه‌ها مانند بازار بورس و سرمایه، مشاوره سرمایه‌گذاری، پردازش اطلاعات مالی و غیره را در اختیار داریم که می‌توان آن را طی پروتکل مشخصی در اختیار استارت‌آپ‌هایی قرار داد که اینجا فعالیت دارند. درنتیجه، مشکل قوانین و مقررات و مجوز فعالیت در بسیاری از حوزه‌ها برطرف می‌شود تا زمانی که استارت‌آپ به مرحله رشد و بلوغ کافی برسد و بخواهد از فارابی خارج شود و به‌صورت مستقل مجوز دریافت کند.»
فارابی در حوزه مشاوره و پیشگیری نیز می‌تواند به یاری استارت‌آپ‌ها بیاید. کندری در این رابطه می‌گوید: «پیش از اینکه استارت‌آپ‌ها به حوزه‌هایی مانند بازار سرمایه، بیمه و مسائلی شبیه به این وارد شوند، ابتدا باید یک همکار خیلی خوب که در این حوزه متخصص باشد، در کنار خود داشته باشند که بتواند جزئیات شرایط حضور در این حوزه را برای استارت‌آپ‌ها باز کند. ما استارت‌آپی داشتیم که می‌خواستند در بخش «گیمیفیکیشن» فعالیت کنند. در نخستین جلسه از کارشناسان آسان‌پرداخت دعوت کردیم که فعالیت این استارت‌آپ را بررسی کنند، گفتند اینجا شما خلق پول می‌کنید و این مسئله جرم تلقی می‌شود و به‌سرعت توسط بانک مرکزی فیلتر خواهید شد. قاعدتاً اگر این جلسه برگزار نمی‌شد، فعالان این استارت‌آپ پیش می‌رفتند و پس از صرف زمان و هزینه زیاد به بازار ورود پیدا می‌کردند و بعد متوقف می‌شدند و شکست می‌خوردند.»
سومین حوزه‌ای که فارابی می‌تواند در آن به استارت‌آپ‌ها ازلحاظ حقوقی کمک کند، صدور مجوز است. به گفته بنیان‌گذار فارابی، فرابورس قصد دارد مانند بانک مرکزی مجوزهایی صادر کند که در مقیاس کوچک برای استارت‌آپ‌ها در نظر گرفته‌شده است. این مجوزها باید توسط نهادهای سیاست‌گذار تعریف و بررسی شوند و شرایط صدور آن‌ها مشخص شود. کندری می‌گوید: «داشتن مجوزها برای یک استارت‌آپ می‌تواند بسیار حیاتی باشد، چراکه زمانی کار یک استارت‌آپ با مشکل دچار می‌شود که می‌خواهد درگاه پرداخت دریافت کند و درنتیجه به «ای‌نماد» نیاز پیدا می‌کند. برای دریافت ای‌نماد نیز دریافت مجوز لازم است. اینجا همان مجوزهای کوچکی که ما از طریق فرابورس به آن‌ها می‌دهیم می‌تواند به استارت‌آپ‌ها کمک زیادی کند.»
مفاهیم دوره پیش شتاب‌دهی و شتاب‌دهی در فارابی کمی با سایر شتاب‌دهنده‌ها فرق دارد. دوره پیش شتاب‌دهی در این شتاب‌دهنده از سه تا شش ماه است. استارت‌آپی ازنظر فارابی وارد دوره شتاب‌دهی می‌شود که به مرحله رشد رسیده و کاربران زیادی داشته باشد و با ارائه یک محصول در بازار فعال باشد. در این مرحله ما به استارت‌آپ کمک می‌کنیم خود را توسعه دهد و به یک شرکت استارت‌آپی تبدیل شود.
ورود به صنعت بیمه و اینشورتک از اهداف بلندمدت فارابی است. مدیران این شتاب‌دهنده در تلاش هستند ورودی طوفنده در صنعت داشته باشند. به گفته کندری برنامه‌ها با آنچه در حال حاضر در حوزه اینشورتک وجود دارد کاملاً متفاوت خواهد بود.