پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
لیدا ایاز؛ روزنامه دنیای اقتصاد / کسب‌وکارهای اینترنتی؛ حالا دیگر کمتر کسی است که با این سبک از کار کردن بیگانه باشد. سبکی از اشتغال که در نبود سرمایه برای ایجاد شغل‌هایی که نیازمند مکان و جغرافیای مشخص هستند، حالا در یک دنیای غیرواقعی و نادیدنی شکل گرفته‌اند؛ دنیای مجازی.
مشاغلی از خرده‌فروشی اجناس گرفته تا معاملات کلان میلیاردی این روزها در ویترین‌های مجازی رونق گرفته است. هرچند دولت طی چند سال اخیر فرصت قابل‌توجهی را برای رشد کسب‌وکارهای اینترنتی فراهم کرده، اما گروه‌هایی از این کسب‌وکارها به دلایل مختلف درراه رشد خود با چالش‌های قابل‌ملاحظه‌ای مواجه شده‌اند.
ازجمله کسب‌وکارهای اینترنتی، حوزه پرداخت‌های خرد مالی بوده‌اند که طی یکی دو سال اخیر با مشکل نداشتن مجوز و مسدود شدن مواجه شده‌اند.
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی همواره یک پای بحث ارائه مجوز به کسب‌وکارهای اینترنتی به شمار می‌آمده است. این مرکز از چند سال قبل نماد «اعتماد» را به راه انداخت که به‌نوعی احراز هویت صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی بوده است.
بااین‌حال همین مرکز در موضوعاتی اختصاصی چون کسب‌وکارهای اینترنتی حوزه مالی وارد نشده است و همین باعث شده که این کسب‌وکارها تکلیف مشخصی برای قانونی بودن یا قانونی نبودن نداشته باشند.
تلاش‌های این مرکز و نهادهای دیگر مانند بانک مرکزی و دادستانی نیز در ارائه یک فرمول قانونی برای کسب‌وکارهای اینترنتی حوزه پرداخت فعلاً به نتیجه مشخص نرسیده؛ هرچند بحث فیلترینگ اخیر این کسب‌وکارها فعلاً خطر تعطیلی را از سر این کسب‌وکارها دور کرده است.
با رمضانعلی صادق‌زاده، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی درباره موضوع مجوز کسب‌وکارهای اینترنتی گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید.
در شرایطی که کسب‌وکارهای اینترنتی به‌تدریج در سال‌های اخیر رشد قابل‌توجهی داشته‌اند و توسعه استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی حالا برای همه آشکار است، وضعیت مجوز به یک چالش برای برخی از کسب‌وکارهای این حوزه تبدیل شده است. مرکز توسعه تجارت چه قدمی را برای بهبود این وضعیت و رفع این مشکلات برداشته و خود نماد اعتماد چه تأثیری در این فضا داشته است؟
مرکز توسعه تجارت الکترونیک باهدف ساماندهی و نظارت بر کسب‌وکارهای مجازی تشکیل شد. سیاست‌هایی که ما در چند سال گذشته برای توسعه این فضا استفاده کردیم، به عقیده بنده منجر به اطمینان و خودباوری کسب‌وکارها در نزد مصرف‌کنندگان و خریداران شده است؛ به‌طوری‌که آن‌ها سعی می‌کنند برای اینکه جایگاه قانونی و امینی در بین مصرف‌کنندگان داشته باشند با دریافت نماد اعتماد به‌عنوان مجموعه‌ای از تجارت الکترونیک احراز هویت کنند.
از آن‌سو مصرف‌کنندگان نیز با اطمینان خاطر از اینکه این کسب‌وکارها تحت نظارت هستند و در صورت ارتکاب تخلف مورد بازخواست و برخورد قرار می‌گیرند، اقدام به خرید می‌کنند، بنابراین دریافت نماد اعتماد برای اطمینان‌سازی در هر دو سوی این فضا کمک‌کننده بوده است.
برخی از مدیران شرکت‌های استارت‌آپی ارائه‌دهنده خدمات مالی از ارائه خدمات به بیش از 200 هزار کسب‌وکار خدمات مالی طی دو سال اخیر توسط این شرکت‌های کوچک خبر داده‌اند؛ درحالی‌که همه می‌دانیم این‌ها هنوز نماد اعتماد نگرفته‌اند. این اعتماد مشتریان به ارائه خدمات نشان‌دهنده این موضوع نیست که نماد اعتماد برای مصرف‌کنندگان و استفاده‌کنندگان از خدمات یک اولویت نیست؟
ما معتقدیم همان‌طور که یک مغازه به‌صورت فیزیکی برای حضور در یک صنف به انواع و اقسامی از مجوزهای رسمی نیاز دارد و برای اینکه مورداطمینان و معتبر باشد آن را بر دیوار مغازه نیز نصب می‌کند، در فضای مجازی نیز کسب‌وکارها باید هویت رسمی داشته باشند؛ مبنی بر اینکه در چه رسته‌ای در کجا و با چه نشانی فعالیت می‌کند.
این مجوز به جلب اعتماد بیشتر آن‌ها در بین مصرف‌کنندگان می‌انجامد و درواقع ما می‌خواهیم به توسعه و گسترش کسب‌وکارها در فضای مجازی کمک کنیم؛ کما اینکه در سال‌های اخیر نیز چنین بوده است.
اما سیاست‌هایی که در این سال‌ها برای مجوز دادن به کسب‌وکارها اتخاذشده عمدتاً با انتقاد بخش خصوصی مواجه شده است. طبق قانون آن‌ها در زمان تصویب مقررات حق دارند سه صندلی برای اعلام رأی داشته باشند؛ درحالی‌که آن‌ها می‌گویند تاکنون از این فرصت بی‌بهره بوده‌اند؛ به‌ویژه دستورالعملی که در دی‌ماه سال گذشته برای نظارت بر عملکرد فین‌تک‌ها تعیین شد.
سیاست‌های به‌کاررفته از سوی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی کاملاً حاکمیتی و با نظر دولت انجام می‌شود. بر اساس برنامه ششم توسعه و بازنگری‌هایی که برای توسعه اشتغال در نظر گرفته شده این سیاست‌ها تنظیم و به کار گرفته می‌شود؛ بنابراین چیزی نبوده که ما در مرکز توسعه تجارت به‌تنهایی درباره آن‌ها تصمیم‌گیری کرده باشیم.
به نظر می‌رسد همین سیاست‌ها از فیلتر شدن برخی از استارت‌آپ‌ها جلوگیری نکرد، چه مدلی را پیشنهاد می‌کنید که بتوان اعتماد و امنیت لازم برای رشد کسب‌وکارهای اینترنتی فراهم شود؟
البته فیلتر شدن آن تعداد از فین‌تک‌ها با نظر کمیته تعیین مصادیق (فیلترینگ) انجام شد. ما فیلتر کردن کسب‌وکارها را آخرین حربه مقابله می‌دانیم؛ اما آنجا که خطر از دست رفتن اطلاعات مالی کاربران مطرح می‌شود موضوع اهمیت پیدا می‌کند و دوستان در کمیته تصمیم می‌گیرند چه برخوردی انجام شود.
امنیت داده‌ها یکی دیگر از مسائل مهمی است که تهدید به هک شدن آن‌ها مسئولان امنیتی را نگران می‌کند. درست به همین دلیل هم هست که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با تصویب چارچوبی نظام‌مند برای متمرکز کنندگان پرداخت‌های الکترونیکی از دی‌ماه سال گذشته اقدام کرد. هرچند که ما معتقدیم فیلترینگ غیر نظام‌مند و ناهماهنگ در امور تجارت الکترونیک موجب تضییع حقوق مصرف‌کنندگان می‌شود.
این موضوع در سی و دومین جلسه کمیته نظارت بر کسب‌وکارهای اینترنتی مطرح و مقرر شد برای شفاف‌سازی رویه‌های برخورد با تخلفات غیر مجرمانه کسب‌وکارهای اینترنتی اقدامات لازم صورت بگیرد.
در مورد کسب‌وکارهای اینترنتی مانند حوزه مالی این بحث وجود دارد که باید تأییدیه بانک مرکزی داشته باشند؛ درحالی‌که این بانک هم علاقه‌ای به دادن مجوز به کسب‌وکارهای خرد را ندارد و چارچوب پیشنهادی مرکز را هم هنوز تأیید نکرده است. سؤال اما این است؛ اگر این کسب‌وکارها به هر شکلی باید توسط بانک مرکزی تأیید شوند، نقش مرکز توسعه تجارت و نماد اعتماد این وسط چیست؟
ما هم معتقدیم که این دسته از کسب‌وکارها باید با نظارت بانک مرکزی مجوز دریافت کنند و در همین لحظه هم اگر مسئولان بانک مرکزی اعلام کنند که فین‌تک‌ها باید زیر نظر بانک مرکزی قرار بگیرند ما حاضر به واگذاری این بخش هستیم، اما متأسفانه تا این لحظه جواب روشنی درباره تعیین تکلیف و نظارت در این بخش ارائه نشده است.
صرف‌نظر از چگونگی تصویب قوانینی که مربوط به فین‌تک‌هاست آن‌ها معتقدند که در جریان تصمیم‌گیری با آن‌ها هیچ مشورتی گرفته نشده و حتی برای کنترل کارکرد بهتر این بازار از خود فعالان در بخش خصوصی استفاده نشده است. آیا این موضوع را تأیید می‌کنید؟
ما هر جا که لازم بود از دوستان متخصص در بخش خصوصی دعوت کردیم و از کمک و مشاوره‌های آن‌ها استفاده شده است. هفته گذشته چند تن از دوستان اینجا حضور داشتند و خیلی دوستانه و در فضای تعاملی با یکدیگر گفت‌وگو کردیم.
همین حالا هم ما دست دوستی به‌سوی مدیران خوش‌نام و باسابقه در حوزه فین‌تک‌ها و کسب‌وکارهای مجازی دراز می‌کنیم. از آن‌ها می‌خواهیم بیایند و دور یک میز بنشینیم و درباره مدیریت این فضا و تبادل تجربیات خود صحبت کنیم.