پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
علی رمضانیان / در صنعت بیمه داده‌های مختلفی وجود دارد که همگی سعی دارند وضعیت این صنعت را در جامعه برای ما بازگو کنند. مهم‌ترین داده صنعت بیمه شاید به نوعی ضریب نفوذ بیمه باشد که میزان گستردگی بیمه در سطح جامعه را به نمایش می‌گذارد. ضریب نفوذ بیمه چنان دارای اهمیت است که در برنامه ششم نیز به آن پرداخته شده و رقم مطلوب و هدف را ۷ درصد در نظر گرفته است، اما وضعیت صنعت بیمه در جامعه به گونه‌ای است که نه تنها به عدد هدف برنامه ششم توسعه نرسیده، بلکه با محاسبات جدید کاهشی نیز شده و از رقم حدود ۲.۲ درصد در سال ۱۳۹۹ به رقم ۱.۹ درصد در سال ۱۴۰۰ رسید. البته رقم ۱.۹ درصد طبق گزارش سالنامه آماری بیمه مرکزی در سال گذشته بود و بر اساس ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومان. حال آن که طبق اعلام رئیس کل تازه بانک مرکزی ملاک ارز ترجیحی کشور از این پس دلار ۲۸۵۰۰ تومانی است و با این اوصاف ضریب نفوذ بیمه تغییر محسوسی خواهد داشت.
با توجه به ارقام تولید ناخالص ملی و حق بیمه تولیدی سال ۱۴۰۰ در گزارش‌های بانک و بیمه مرکزی و همچنین تغییر ارز ترجیحی از رقم ۴۲۰۰ به ۲۸۵۰۰ تومان، ضریب نفوذ بیمه در ایران به رقم ۱.۷۵۴ درصد کاهش می‌یابد و جایگاه ایران در رتبه‌های جهانی افت خواهد کرد.
تغییر داده‌های اقتصادی با تغییر نرخ ارز ترجیحی
تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۶۵۲۶ هزار میلیارد تومان بود (تاکید می‌شود که بر اساس نرخ سال جاری محاسبه شده‌است) که با ارز ۴۲۰۰ تومانی حدود ۱۵۹۹ میلیارد دلار به دست آمده است.
نکته جالب این است که ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود خارجی نداشته و هرگز استفاده نمی‌شود اما تا قبل از معرفی ارز جدید نمایی یعنی رقم ۲۸۵۰۰ تومانی، دولت از آن نرخ برای آمارهای خارجی استفاده می‌کرد و با این تغییر، قطعاً نرخ ها می‌شکند. بر همین اساس و با اعلام نرخ ارز ۲۸۵۰۰ تومانی، تولید ناخالص ملی ایران به ۲۳۵ میلیارد دلار تنزل یافته است. یعنی نزدیک به هفت برابر کمتر از اعلام قبلی!
بر اساس آخرین گزارش‌ها، تولید ناخالص داخلی ایران در گزارش IMF از ۱۵۹۹ میلیارد دلار به ۲۳۵ میلیارد دلار و ارزش بورس در گزارش WFE از ۱۲۰۰ میلیارد دلار به زیر ۲۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. این مسئله در سایت تریدینگ اکونومی نیز رخ داده و نرخ تولید داخلی را ۲۳۲ میلیارد دلار اعلام کرده است .
وضعیت بیمه با این تغییرات چگونه است؟
نکته مهم این که رتبه اقتصادی ایران بر اساس GDP محاسباتی قدیمی، در سطح جهانی حدود ۲۶ بود که در حال حاضر باید با ارائه آمارهای جدید در سال بررسی کرد. اما بر اساس همان ارز ۴۲۰۰ تومانی رتبه بیمه ایران در جهان ۳۸امین و در خاورمیانه هشتم بود. در حال حاضر با این رخداد یعنی افزایش نرخ ارز محاسباتی و کاهش سهم بازار ایران در سطح جهانی، رتبه ایران کاهش پیدا می‌کند.
برای درک این موضوع و همچنین برای محاسبه نرخ ضریب نفوذ ذکر این داده‌ها ضروری است. بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، حجم تولید ناخالص داخلی به قیمت جاری در سال گذشته ۶۵۲۶ هزار میلیارد تومان بود. رقم حق بیمه تولیدی سال ۱۴۰۰ بر اساس گزارش بیمه مرکزی مبلغ ۱۱۵.۱ هزار میلیارد تومان بوده است. نرخ ارز مورد محاسبه نیز نرخ ارز ترجیحی یعنی ۲۸۵۰۰ است.
با این اعداد، نرخ تولید ناخالص داخلی، ۲۲۸ میلیارد دلار و حق بیمه تولیدی در سال گذشته مبلغ چهار میلیارد دلار بوده است یعنی ارزش دلاری بیمه بر اساس دلار ۴۲۰۰ تومانی حدود ۲۷ میلیارد دلار بوده و با محاسبه دلار جدید به چهار میلیارد دلار می رسد.
حال به زبان ساده حق بیمه تولیدی چهار میلیارد دلاری را تقسیم بر تولید ناخالص داخلی ۲۲۸ میلیارد دلاری بکنیم، نرخ ضریب نفوذ بیمه به رقم ۱.۷۵۴ درصد کاهش خواهد یافت. قطعاً با تغییر سال پایه این رقم تغییر خواهد کرد، به همین دلیل باید بیمه مرکزی ارقام تولید ناخالص داخلی و نرخ سال پایه را به روشنی مطرح کند تا مشخص شود که ضریب نفوذ چقدر است.
از طرف دیگر، بر اساس گزارش مجله بیمه‌گری اطلس Atlas Magazine رتبه ایران به لحاظ دلاری در سال ۲۰۲۰ در خاورمیانه نخست بود. در آن تاریخ حق بیمه تولیدی را مبلغ حدود ۱۶ دلار در نظر گرفته بود حال بعد از سه سال قطعاً رتبه ایران در خاورمیانه تغییر خواهد کرد.
افت هفت برابری سرانه بیمه در ایران
نکته جالب توجه دیگر، سرانه بیمه در ایران است. با ارز ۴۲۰۰ سرانه بر اساس گفته رئیس کل بیمه مرکزی حدود ۳۲۲ دلار با محاسبه ارقام سال گذشته بود اما با محاسبه جدید ، سرانه ایران از بیمه ۴۷ دلار می‌شود.
با این اوصاف بر اساس شرایطی که بر اقتصاد حاکم است، صنعت بیمه با شرایط دشواری در سال آینده مواجه است. بیمه مرکزی برای این که ضریب نفوذ را افزایش دهد، هزینه بیهوده زیادی در بخش تبلیغات انجام داده است، اما در خصوص ارائه محصول، جذب مشتری در بخش بیمه عمر و رشته‌های دیگر تلاش خاصی نکرده است.
در ایران سهم بیمه شخص ثالث و درمان نزدیک به ۵۵ درصد و بیمه درمان حدود ۱۵ درصد از پورتفوی حق بیمه تولیدی را شامل می‌شود. در حالی که بیشترین وزن را در پورتفوی کشورهای پیشرفته و دارای ضریب نفوذ بالا را بیمه عمر تشکیل می دهد. از طرف دیگر، این سه رشته ۷۰ درصد را به خود اختصاص داده و ۳۰ درصد مابقی به ۱۲ رشته بیمه‌گری دیگر اختصاص دارد. حال سوال این است که با این عملکرد بیمه مرکزی و وضعیت پورتفوی شرکت‌ها، آیا می‌توان به رشد ضریب نفوذ در صنعت بیمه کشور امید داشت؟