پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عکاس: محمد خدابخش
در نشست تخصصی از بانکداری دیجیتال تا بانکداری هوشمند بررسی شد / آیا بانکداری هوشمند در امتداد بانکداری دیجیتال است؟
نشست تخصصی «از بانکداری دیجیتال تا بانکداری هوشمند» در دهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت به دبیری علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک با محوریت بانکداری دیجیتال و بانکداری هوشمند؛ بن‌مایه‌ها، چالش‌ها و توصیه‌ها برگزار شد. مهدی شامی زنجانی معتقد است که بانکداری هوشمند زیر چتر بانکداری دیجیتال است و اینطور نیست که دوران بانکداری دیجیتال به پایان رسیده باشد و ما اکنون وارد دوران بانکداری هوشمند شده باشیم. از سوی دیگر یکتا اشرفی معتقد است که همان‌طور که از اقتصاد سنتی به اقتصاد هوشمند رسیده‌ایم از بانکداری سنتی هم به بانکداری هوشمند رسیدیم و بانکداری هوشمند بر بستر بانکداری دیجیتال ایجاد شده و از ابزار دیجیتال برای ایجاد یک اکوسیستمی که تمام ذی‌نفعان داخل آن بر اساس هوشمندی حرکت کنند استوار است.
نشست تخصصی از بانکداری دیجیتال تا بانکداری هوشمند با حضور علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک؛ یکتا اشرفی، معاون توسعه مدیریت و منابع بانک مرکزی؛ سید مهدی حسینی، قائم‌مقام بانک سپه؛ مهدی شامی زنجانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران؛ مرتضی ترک تبریزی، رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت؛ رسول لطفی آذر، معاون فناوری اطلاعات بانک ملت برگزار شد.
علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک در ابتدا این نشست با بیان اینکه عملکرد هوشمندی می‌خواهد تا شما را به عملکرد مطلوب برساند گفت: «یکی از محوریت‌های مهم این همایش بانکداری هوشمند است. بحث بانکداری دیجیتال و هوشمندسازی یکی از مهم‌ترین مقوله‌ها در راستای تحول دیجیتال است.»
مهدی شامی زنجانی، عضو هیئت‌مدیره دانشگاه تهران در این نشست با اشاره به گزارش اخیر مکنزی گفت: «به دنبال یک منظر و نگاه جدید هستیم. دیجیتال و هوشمندی همه کاراهایی که ما انجام می‌دهیم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
شامی زنجانی داستان تحول دیجیتال را بر اساس گزارش اخیر مکنزی تشریح کرد و بیان کرد: «هوشمندسازی انتها ندارد؛ بلکه رفتن از نقطه الف به ب است. پرچم دیجیتال باید در دست مدیران لایه ارشد باشد زیرا اگر این پرچم در دست آنها نباشد، کسی زیر این پرچم جمع نخواهد شد و مسیر تحول دیجیتال آنطور که باید پیش نمی‌رود.»
ضرورت تبدیل بانک‌ها به کمپانی دیجیتال
او با اشاره به مفهوم تحول دیجیتال گفت: «بانک‌ها این روزها مجبورند به کمپانی دیجیتال یا شرکت دیجیتال تبدیل شوند. در تمامی صنایع مانند بیمه، فولاد و خودرو هم همه به سمت دیجیتال کمپانی در حرکت هستند تا بتوانند بهترین عملکرد را از خود بر جای گذاشته و بهتر به رقابت با دیگران بپردازد.»
شامی زنجانی ادامه داد: «هر شرکت و بانکی باید طبیعتاً در مسیر تحول دیجیتال حرکت کند. کمتر شرکتی را داریم که بگوید ما به شرکت دیجیتال تبدیل شده‌ایم. داده فقط در گوشه‌ای از بانک شما مورداستفاده قرار نمی‌گیرد بلکه در تمام بانک این آمار مورداستفاده قرار می‌گیرد. شرکت‌ها باید از use digital به سمت become digital حرکت کنند.»
شامی زنجانی با اشاره به مفهوم smart banking توضیح داد: «بانکداری هوشمند به دنبال آن است که تراکنش‌های مالی را هر چه بیشتر کاربر پسند و در دسترس مشتری قرار دهد و با استفاده از فناوری مدیریت پول را برای آنها راحت‌تر کند تا در نهایت تجربه بهتری برای آنها رقم بزند.»
به گفته این عضو هیئت‌مدیره دانشگاه تهران تمرکز خدمات بانکداری هوشمند روی چهار بخش؛ هر زمان هر کجا، شخصی‌سازی، پیش‌بینی، و شمول پررنگ‌تر از سایر بخش‌ها است.
او با اشاره به یکی از تفاوت‌ها بانکداری دیجیتال با دوران قبل خودش گفت: «الان بانک‌ها باید برای خدمت مشتری شرفیاب مشتری شوند این در حالی است که قبلاً مشتریان خدمت بانک‌ها شرفیاب می‌شدند. در حال حاضر بسیاری از افراد از جمله سالمندان امکان استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک را ندارند و انتظار این است که هوشمندسازی این موضوع را حل کند و گروه‌های بیشتری از مردم تحت ارائه خدمات قرار بگیرند.»
شامی زنجانی در خصوص ربط و نسبت بانکداری دیجیتال و بانکداری هوشمند با یکدیگر گفت: «در کشور به آفت اضافه‌کردن مفاهیم بدون آنکه ربط و نسبت آنها را برقرار کنیم دچار هستیم و مفاهیم را پس از مدتی مانند سیب گاززده رها می‌کنیم. بانکداری هوشمند زیر چتر بانکداری دیجیتال است. اینطور نیست که دوران بانکداری دیجیتال به پایان رسیده باشد و ما اکنون وارد دوران بانکداری هوشمند شده باشیم.»
او ادامه داد: «در بانکداری هوشمند در مسیر بانکداری دیجیتال تمرکز روی مشتری است و از ما می‌پرسید که چه کاری برای مشتری انجام می‌دهیم؟»
تبدیل بانک‌ها به غول فناوری
شامی زنجانی در اشاره به چالش‌ها و توصیه‌های مسیر بانکداری هوشمند گفت: «بانک‌ها باید به غول فناوری‌های دیجیتال تبدیل شوند. نباید بانک‌ها خود را فقط با بانک‌های دیگر مقایسه کرد بلکه در دنیای امروز بانک‌های بزرگ خود را با غول‌های بزرگ فناوری مانند گوگل و نت فلیکس مقایسه می‌کنند.»
او با اشاره به اینکه عصر جدید عصر دیتاست بیان کرد: «در این عصر تمرکز روی دیتا مشتری است. سؤال من است که آیا ما پلتفرمی را داریم که از داده‌های مشتریان استفاده کنیم؟ هوش مصنوعی قرار است داده‌های مشتری را ارزیابی کند اما داده‌های موردنیاز برای تحقق این موضوع داده‌هایی هستند که باید از مشتریان گرفته شود.»
شامی زنجانی با اشاره به امنیت مجازی گفت: «یکی دیگر از چالش‌ها، در این مسیر امنیت مجازی است. از آنجا که روزانه بانک‌ها تحت حملات سایبری متعددی قرار دارند باید به بسترهای حفظ داده‌های در اختیار بانک‌ها توجه کرد. حکمرانی بانکداری هوشمند پدیده دیگری است که در این زمینه نیازمند کار بر روی آن هستیم و کل بانک باید برای تحقق آن همکاری کنند شود.»
به گفته شامی زنجانی بُعد فرهنگ، مهارت و استعداد از دیگر بعدهای مهم این مسیر هستند که باید به آنها توجه کنیم.
بانکداری هوشمند بعد از بانکداری دیجیتال است
در ادامه این نشست یکتا اشرفی، معاون توسعه مدیریت و منابع بانک مرکزی در خصوص تفاوت‌ها و ره‌نگاشت‌های بانکداری هوشمند و اقتصاد هوشمند توضیحاتی ارائه داد.
معاون توسعه مدیریت و منابع بانک مرکزی در این نشست اظهار کرد: «اقتصاد علم تخصیص درست منابع است و اگر این تخصیص به طور دیجیتالی انجام شود، به اقتصاد هوشمند خواهیم رسید. تحول دیجیتال کمک کرد که این تخصیص بهینه براساس منابع دیجیتال اتفاق بیفتد. از سال ۲۰۱۸ به سمت اقتصاد هوشمند حرکت کردیم و اتفاقی که در اقتصاد هوشمند افتاد این بود که تخصیص بهینه براساس ابزار هوشمند روی بستر تحول دیجیتال اتفاق افتاد.»
اشرفی با اشاره به تفاوت نگاهش در بانکداری هوشمند گفت: «من بانکداری هوشمند را بعد از بانکداری دیجیتال می‌دانم. در بانکداری هوشمند ما از ابزارهای دیجیتال استفاده کردیم تا بهترین خدمات شخصی را برای رابطه مشتری و بانک ایجاد کنیم. برداشت من این است که همان‌طور که از اقتصاد سنتی به اقتصاد هوشمند رسیدیم از بانکداری سنتی هم رسیدم به بانکداری هوشمند و بانکداری هوشمند بر بستر بانکداری دیجیتال ایجاد شده و از ابزار دیجیتال برای ایجاد یک اکوسیستمی که تمام ذی‌نفعان داخل آن بر اساس هوشمندی حرکت کنند استوار است.»
او در پایان یادآور شد که در معاونت‌های مختلف بانک مرکزی سعی شده که اقدامات مختلف به سمت هوشمندسازی انجام شود.
سید مهدی حسینی، قائم‌مقام بانک سپه در این نشست از راهبردهای بانکداری هوشمند و پیش‌نیازهای آن سخن گفت. به گفته حسینی در بانک سپه سعی می‌شود از ادغام داری به سمت بانکداری دیجیتال و بانکداری هوشمند حرکت شود.
حسینی معتقد است که در پذیرش هوشمندی سه تعبیر وجود دارد؛ تغییر نگاه، تغییر پارادایم و تغییر الزامات. او ادامه داد: «از منظر تغییر نگاه بانک‌ها باید بپذیرند که هوشمندی تغییر نگاه نیست تغییر راهبرد استراتژیک است. بانک‌ها باید بپذیرند که در آینده نزدیک هوش مصنوعی به‌مثابه دستیار بانکی برای مشتریان، بانک‌ها و کسب‌وکارها عمل خواهند کرد.»
قائم‌مقام بانک سپه در این نشست با اشاره به تغییر پارادایم تأکید کرد: «نیازمند تغییر پارادایم در مورد بانکداری هوشمند هستیم. درک اینکه هیچ نوآوری هوشمندی رخ نخواهد داد، مگر اینکه به استعدادهای دیجیتالی برسیم و توان نگهداری آن را هم داشته باشیم.»
مدیریت هوشمند ریسک
او با اشاره به استعداد دیجیتالی افزود: «هیچ نوآوری هوشمندی اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه به استعداد دیجیتالی بها داده شود. بدون استعداد دیجیتالی نوآوری دیجیتالی، رخ نخواهد داد بلکه ما باید به سمت سرمایه‌گذاری هوشمند حرکت کنیم. نمی‌شود وارد دنیای جدیدی شد ولی ریسک‌های آن را هم هوشمند مدیریت نکرد.»
حسینی بر ضرورت استفاده از ابزارهای هوشمند تأکید و تصریح کرد: «در حوزه فناوری‌های دیجیتالی بر سیستم‌های هوشمند پیشنهاددهنده تأکید دارم. این سیستم‌ها بر پایه بانکداری متمرکز فعالیت می‌کنند و می‌توان بر مبنای آن پلتفرم داده محور ایجاد کرد.»
او همچنین با اشاره به بازاریابی دیجیتال در بانکداری هوشمند توضیح داد: «در بازاریابی دیجیتال باید ریسک هوشمند را مدیریت کنیم. بعد دیگر بعد تکنولوژی و فناوری‌های دیجیتال است. در گذار به بانکداری هوشمند باید مفهوم دستیاران مجازی را بشناسیم و درکش کنیم در آینده نزدیک این دستیاران به کمک بانکداری هوشمند می‌آیند.»
قائم‌مقام بانک سپه با اشاره به سیستم‌های پیشنهاددهنده پیشرفته گفت: «سیستم‌های هوشمند پیشنهاددهنده بر پایه بانکداری متمرکز هستند و مهم‌ترین تحول تلفیق داده‌های ساختاریافته و نیافته با یکدیگر هستند که تلفیق این دو تا تنها نیازمند فناوری‌های هوشمند است.»
لزوم توجه به حکمرانی و نظارت هوشمند
حسینی در پایان خواستار این شد که به حکمرانی هوشمند فکر شود. او بر ضرورت توجه به قابلیت‌های هوشمند مانند خودتشخیصی، خود ساماندهی و نظارت تأکید کرد و گفت: «بدون این قابلیت‌ها امکان رفتن به سمت بانکداری هوشمند را نداریم.»
ماهیار در این نشست بیان کرد که حکمرانی و نظارت هوشمند از مهم‌ترین بحث‌هایی است که بانک مرکزی دنبال می‌کند.
مرتضی ترک تبریزی، رئیس هیئت‌مدیره بانک تجارت در این نشست ادعا کرد که در بانک‌های کشور بهترین زیرساخت‌ها را داریم و ما در حال ارائه خدمات خوبی هستیم با وجودی که تحریم هستیم.
به گفته ترک تبریزی در بانکداری دیجیتال چند موجودیت لازم است سروسامان داده شود؛ باید دیتا ریز و مرتبی در اختیار داشته باشیم، مدیریت ریسک و پذیرش ریسک در اختیار داشته باشیم و شرکت‌های نوآور و فین‌تک را در دسترس داشته باشیم و همه روبه‌جلو برای انجام این کار یکدیگر را همراهی کنند.
مرتضی ترک تبریزی با اشاره به خدمات الکترونیک بانک‌ها به مردم به‌ویژه در دوره همه‌گیری کرونا، افزود: «چند سال پیش به مردم التماس می‌کردیم که از کارت‌های بانکی خود به‌جای تنها اخذ وجه از خودپردازها خرید کنند؛ ولی امروز میلیون‌ها تراکنش در شبکه بانکی انجام می‌شود.»
او خاطرنشان کرد: «در حوزه احراز هویت بانک مرکزی و قوه قضاییه کمک شایانی کردند تا این موضوع اجرایی شد؛ اما هیچ‌کس از بیرون بانک به داخل بانک کمک نمی‌کند و مراجع بالادستی این مسیر سنگلاخی را سخت‌تر می‌کند. بعضی سامانه‌های بالادستی مثل سمات و سیاح، دست‌وپای بانک‌ها را می‌بندند.»
مرتضی ترک تبریزی در پایان یادآور شد که اگر تصمیم داریم به سمت بانکداری هوشمند حرکت کنیم باید با دیتا تصمیم بگیریم.
لزوم مشخص‌کردن مرز حریم خصوصی
رسول لطفی آذر، معاون فناوری اطلاعات بانک ملت نیز در این نشست در خصوص چگونگی توسعه بانکداری دیجیتال در نظام بانکی گفت: «امروز در کشور سامانه‌هایی داریم که بانک‌ها با مکاتبه می‌توانند داده‌های آنها را بگیرند؛ ولی این داده‌ها به طور دیجیتال نیستند البته ما برای رسیدن به یک داده یکپارچه در درون بانک‌ها دچار مشکل هستیم.»
او ادامه داد: «برای اینکه داده به نقطه قابل قبولی در نظام بانکی به هوشمندسازی کمک کند لازم است تعریف جدیدی از حریم خصوصی ایجاد کنیم. حریم خصوصی مرزش در ایران مشخص نیست.
لطفی آذر از ماهیار به عنوان مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک خواست تا ساختار منسجمی برای تبادل اطلاعات در سیستم بانکی طراحی شود.
رسول لطفی آذر بیان کرد: «به همه بازیگران برای هوشمندسازی نیازمند هستیم. بسیاری از شرکت‌های فین‌تکی برای توسعه بانکداری پشت در بانک‌ها منتظرند. ما امروز در حالی درباره هوشمندسازی صحبت می‌کنیم که برای ساده‌ترین رخدادهای امنیتی پاسخ مناسبی نداریم.»
او در پایان گفت: «امیدوارم ساعت تابلو شروع کار نظام بانکی تغییر کند. ساعت کاری نظام بانکی پایان ندارد و نظام بانکی باید به مردم به صورت ۲۴ ساعته سرویس و خدمات ارائه دهد. با حل این مسئله و ارائه راهکار بزرگ‌ترین دغدغه مشتری برای گرفتن چک بانکی از بین می‌رود.»
سلام و خداقوت
ممنون بابت پوشش خبری…
در متن چند ایراد وجود دارد که به‌نظر می‌رسد نیاز به بازخوانی و تصحیح است. ازجمله اینکه دکتر شامی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران هستند و اینکه این جمله “دیجیتال و هوشمندی همه کاراهایی که ما انجام می‌دهیم نیست را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد” به‌درستی نوشته نشده است و ایراد دارد.
سلام و درود
ممنونم از نگاهتون و تشکر که ایرادات مطلب رو اطلاع دادید، هر دو مورد اصلاح شدند.
چونکه پوشش آنلاین بوده متاسفانه از این دست اتفاقات گاها پیش میاد.