پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در گفت‌وگو با علیرضا ماهیار درباره آینده برنامه‌نویسی در ایران مطرح شد / ظرفیت صادرات و ورود به بازارهای جهانی
همگام با پیشرفت فناوری، برنامه‌نویسی به یکی از حوزه‌های مورد علاقه افراد جامعه ایران تبدیل شده و فارغ‌التحصیلان رشته‌های متفاوت نیز علاقه زیادی به یادگیری زبان‌های برنامه‌نویسی و اشتغال در تیم‌های توسعه نرم‌افزاری دارند. در همین حین، بسیاری از افراد از پایان برنامه‌نویسی به دلیل توسعه هوش مصنوعی صحبت می‌کنند. آنها در واقع این حوزه را حوزه‌ای نزدیک به خط پایان می‌دانند. در گفت‌وگویی با علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک آینده برنامه‌نویسی و چالش‌های پیش روی آن در ایران و جهان و فرصت‌هایی که اتفاقاً هوش مصنوعی در اختیار برنامه‌نویسی قرار می‌دهد را بررسی کرده‌ایم.
به اعتقاد او، فناوری پیشران توسعه در تمامی کسب‌وکارهاست و به تبع آن برنامه‌نویسی نیز از این موضوع مستثنی نخواهد بود.
علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک با نگاهی به دیدگاه‌های متفاوت حاکم بر جامعه درباره آینده برنامه‌نویسی توضیح داد گروهی بر این باورند که توسعه فناوری‌های جدید به‌خصوص در حوزه هوش مصنوعی و پردازش زبان باعث به‌خطرافتادن مشاغل موجود در توسعه سیستم‌های نرم‌افزاری از جمله برنامه‌نویسی می‌شود.
همین گروه از سمتی دیگر معتقدند توانمندی هوش مصنوعی در ارائه برنامه‌های با خطاهایی با احتمال کم و بهینه از مزایای به‌کارگیری ابزارهای هوش مصنوعی است که سبب می‌شود تعداد برنامه‌نویسان در پروژه‌ها کمتر باشد و به‌طورکلی پروژه بدون نیاز به برنامه‌نویس توسعه پیدا کند.
او ادامه داد: «گروهی دیگر هم بر این باورند که رشد فناوری به‌خصوص هوش مصنوعی را می‌توان مکمل مناسب برای تیم‌های توسعه نرم‌افزاری دانست چراکه این ابزار سبب توسعه نرم‌افزار در زمان کوتاه‌تر و با خطای کمتر می‌شود.»
ماهیار در این خصوص گفت: «برنامه‌نویسی همچنان ادامه خواهد یافت؛ با این تفاوت که هر برنامه‌نویس باید توانمندی و دانش به‌کارگیری و استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی را داشته باشد.»
هوش مصنوعی برای برنامه‌نویسی تهدید نیست
ماهیار در پاسخ به سؤال «راه پرداخت» که وضعیت مشاغل آینده را چگونه پیش‌بینی می‌کند، تصریح کرد: «فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی هنوز به بلوغ کافی در توسعه سامانه‌های پیچیده و با هدف‌گذاری کسب‌وکاری خاص نرسیده‌اند برای همین هوش مصنوعی در آینده نزدیک تهدیدی برای حوزه برنامه‌نویسی بخصوص در سطح توسعه سامانه‌ها در سطح سازمان محسوب نمی‌شود.»
از نگاه او، چند سالی است که در توسعه نرم‌افزار ابزارهایی ارائه شده‌اند که توسعه برنامه‌نویسی را تسریع کرده‌‌اند. در نتیجه به‌کارگیری این ابزارها محصول مورد توقع در کوتاه‌مدت و با نیروی انسانی کمتر توسعه یافته است؛ مثل ابزارهای Low Code- No Code : «با ورود ابزارهایی مثل Chat gpt که برپایه هوش مصنوعی شکل گرفته‌اند در واقع تمرکز بر توسعه سیستم‌های کم‌خطاتر و بهینه با نیروهای انسانی متناسب‌تر شکل گرفته است.»
ماهیار همچنین به برنامه‌نویسان پیشنهاد کرد علاوه بر تسلط به زبان برنامه‌نویسی با مفاهیم و کلیات هوش مصنوعی بیشتر آشنا شوند و توانایی استفاده و بهره‌گیری از ابزارهای متناسب را به دست آورند.
وضعیت برنامه‌نویسی در ایران
بنابر گفته‌های ماهیار، برنامه‌نویسی در ایران چند سالی است که توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. از نگاه او، این توجه از دیدگاه‌های متفاوت نشئت می‌گیرد: «از یک سو نیازهای جدید احساس‌شده برای توسعه تیم‌های برنامه‌نویسی در شرکت‌ها به‌واسطه توسعه کسب‌وکارهای سازمانی و همچنین توجه و تمرکز برای ورود به کسب‌وکارهای جدید با ایده‌ها و خلاقیت‌های جدید و از سوی دیگر فرصت‌های شغلی زیاد در این حوزه در داخل و خارج از کشور سبب شده بسیاری از فارغ‌التحصیلان سایر رشته‌های تحصیلی به‌غیراز مهندسی کامپیوتر نیز به این شغل علاقه‌مند شوند.»
او با بیان اینکه برنامه‌نویسی یکی از معدود مشاغل حرفه‌ای است که فرصت ورود به بازار کار را برای دانش‌آموختگان فراهم می‌کند، توضیح داد که این امر باعث شده دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای کامپیوتر از همان زمان دانش‌آموزی به‌عنوان فریلنسر یا به‌صورت پروژه‌ای فعالیت کنند.
ماهیار تأکید کرد که نباید نقش برنامه‌های نرم‌افزاری که پیشران تمامی حرفه‌های کاری در تمامی ابعاد کسب‌وکار هستند را فراموش کرد: «جایی که هر صاحب ایده به دنبال ایجاد تیم نرم‌افزاری برای تحقق اهداف کسب‌وکار خود یا واگذاری آن به یک شرکت نرم‌افزاری جهت توسعه سامانه نرم‌افزاری مد نظر خود می‌کند. با این توصیفات می‌توان روند روبه‌رشد و فرصت‌های کاری مناسبی را برای برنامه‌نویسان در کشور تصور کرد.»
آینده برنامه‌نویسی
او در پاسخ به این سؤال که آیا تخمینی دارید که شاخه‌های جدید برنامه‌نویسی شامل هوش مصنوعی، بلاکچین، یادگیری ماشین چگونه دنیای برنامه‌نویسی را تغییر می‌دهند، عنوان کرد که نمی‌توان تخمین دقیقی در این خصوص داشت، اما فناوری‌هایی نظیر بلاکچین توانسته‌اند علاقه‌مندی بسیاری در بین صاحبان کسب‌وکار و سنجش نیازهای احساس‌شده در بین برنامه‌نویسان داشته باشند. شاهد این موضوع شرکت‌ها و استارتاپ‌هابی هستند که هر روز در این حوزه مشغول فعالیت هستند یا شکل می‌گیرند.
آن‌طور که ماهیار می‌گوید همین فناوری‌های جدید بخصوص مواردی که اخیراً در حال استفاده و به‌کارگیری نظیر Chat gpt هستند سبب شده‌اند برنامه‌نویسی از حالت صرف یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی خارج شود و برنامه‌نویسان توانمندی استفاده و به‌کارگیری ابزارهای هوش مصنوعی را فراگیرند تا از فناوری‌های روز عقب نمانند.
به گفته او، می‌توان انتظار داشت سامانه‌ها و سیستم‌های نرم‌افزاری بیشتری برپایه فناوری جدید توسعه پیدا کنند تا علاوه بر رفع محدودیت‌های توسعه سامانه فعلی در حوزه امنیت و کارکرد سبب کاهش خطاهای برنامه‌نویسی نیز شوند: «این موضوع تأثیر مستقیم بر تیم توسعه نرم‌افزار خواهد داشت و این افراد باید علاوه بر تسلط به زبان‌های برنامه‌نویسی با دانش هوش مصنوعی و سایر فناوری‌ها نیز آشنا باشند.»
عوامل توسعه نرم‌افزار در جهان
او با نگاهی به حوزه برنامه‌نویسی در جهان توضیح داد که کشورهایی نظیر هندوستان و پاکستان در آسیا و همچنین روسیه و کشورهای شرق اروپا در توسعه نرم‌افزار موفق بوده‌اند.
ماهیار مهم‌ترین دلایل این رشد را امکان توسعه نرم‌افزار به‌صورت دورکاری و انجام یک پروژه انفرادی بسته به حد پروژه می‌داند که در کشورهای کمتر توسعه‌یافته سبب شده برنامه‌نویسی به‌عنوان بهترین ابزار کسب درآمد با گرفتن پروژه از کشورهای توسعه‌یافته شکل بگیرد.
چالش‌های مضاعف برای برنامه‌نویسان ایرانی
از نگاه ماهیار یک برنامه‌نویس با چالش‌های مختلفی اعم از حوزه طراحی، فناوری تغییرات نیازمندی‌های کسب‌وکاری و افزایش توقعات کارفرمایان مواجه است. ماهیار تصریح کرد که در ایران هم تقریباً همین چالش‌ها پیش روی برنامه‌نویسان است، اما یک چالش بزرگ‌تر دسترسی به منابع و ابزارهای زیرساختی و نرم‌افزاری دیگر به‌واسطه تحریم‌های ظالمانه هم برای برنامه‌نویسان ایرانی وجود دارد: «در بیشتر مواقع لایسنس‌های مورد نیاز برای بعضی از کامپوننت‌های نرم‌افزاری زیرساخت ابری مورد نیاز در توسعه و عملیات با مشکل مواجه می‌شوند، اما در این شرایط هم می‌توان ایران را یکی از کشورهای پیشرو در منطقه دانست که پتانسیل بالایی در حوزه توسعه فناوری اطلاعات بخصوص در حوزه نرم‌افزار دارد.
تمرکز بر بازارهای جهانی
او با اشاره به تثبیت پتانسیل ایران ادامه داد که با توجه به نیروی انسانی مناسب امکان آموزش مناسب این افراد در راستای به‌کارگیری در پروژه‌های متناسب می‌تواند جایگاه ایران را تثبیت کند.
ماهیار تأکید کرد که البته در این خصوص باید توسعه سامانه‌هایی با توانایی به‌کارگیری در سایر کشورها شکل بگیرد؛ به عبارت دیگر باید توانایی صادرات را داشته باشیم. به گفته او، شرکت‌ها باید ضمن شناسایی نیازهای کسب‌وکاری موجود، بازارهای منطقه و جهان را هم در نظر داشته باشند.