حادثه تلخی به نام شهرک فناوری پردیس

دیروز یک روز کامل را در شهرک فناوری پردیس گذراندم. قبلا شنیده بودم که این شهرک چه ایده درخشان و بزرگی  است و در دفعات قبلی که به این شهرک آمده بودم به محض تمام شدن کارم شهرک را ترک کرده بودم و نشده بود بیشتر در این ایده درخشان چرخی بزنم. دیروز  اما در خیابان‌های سوت و کور شهرک راه افتادم و به ساختمان‌های نیمه کاره نگاه کردم. به ساختمان‌هایی که هنوز کامل نشده بود و در برخی کنار گوشه‌های آن کارگران ساختمانی مشغول کار بودند. برخی البته کامل شده بود و به نظر می‌رسید چند نفری در آنجا کار می‌کنند. چند تایی ساختمان هم بودند که صد در صد کامل شده بودند. این سیلیکون ولی ایران است اما این جا بیشتر از آن که یادآور سیلیکون ولی باشد یادآور شهر اشباح است.

ایده شهرک فناوری پردیس از دل دانشگاه شریف بیرون آمد. آنجا سال‌ها پیش و بعد از تاسیس مرکز کارآفرینی گمان می‌کردند می‌توانند از دل دانشگاه و آن گونه که روی کاغذ آورده بودند کارآفرینی کنند. آنها رویایی داشتند و تصور می‌کردند که می‌توان دانشجوهای علاقمند به کارآفرینی را دور هم جمع کرد و در مرکز کارآفرینی به آنها آموزش کارآفرینی داد. بعد هم که در کارآفرینی استاد شدند برای رشد راهی  مراکز رشد شوند. مراکز رشد هم خلاصه شده در ساختمان‌های قدیمی اطراف دانشگاه که هر روز تعداد بیشتری از آنها به تملک دانشگاه در می‌آید. قرار بود این شرکت‌های مرکز رشدی به مرور بروند پارک فناوری پردیس. پارکی که از سیلیکون ولی کپی‌برداری شده است. اما امروز دیدم که این پارک به گرد پای سیلیکون ولی هم نرسیده است. هر چند که ممکن است مدیران این پارک  آمارهای خیره‌کننده‌ای از موفقیت روزافزون پارک ارائه کنند اما واقعیت چیز دیگری است.

سیلیکون ولی اگر سیلیکون ولی شد نه به دلیل دستور دولت و بخشنامه‌ و این موارد، که به دلیل نیاز بود. شرکت‌های فناوری آمریکا در سیلیکون ولی جمع شدند و از امکانات بسیاری که در اختیار آنها بود به خوبی استفاده کردند و به قلب تپنده فناوری دنیا تبدیل شدند. اما در بیابان‌ها اطراف تهران ما چه کردیم؟ شهرک فناوری پردیس را درست کردیم که امروز به گورستان سرمایه‌هایی تبدیل شده است که فقط می‌توان برای استهلاک آنها افسوس خورد. نهایتا چند شرکت هم مراکز تماس‌شان را در اینجا راه انداخته‌اند. متاسفانه به جز چند شرکت معدود، بسیاری از شرکت‌هایی که برای رفتن به پردیس سرمایه‌گذاری کردند عملا به آنجا نرفتند و فقط سرمایه‌هایشان را به باد دادند.

از این دست طرح‌های عجیب در ایران کم شروع نشده که در نهایت هم به جایی نرسیده است. اما پارک فناوری پردیس مهر باطلی است بر تمام تصورات خوش‌بینانه و ساده‌لوحانه ما از کارِآفرینی. تصور کردیم می‌شود سیلیکون ولی را آورد در بیابان‌های پرند شبیه‌سازی کرد. متاسفانه با طرح‌های عجیب و غریب راه پیشرفت و توسعه را کند کردیم. در چرخی که در پارک زدم دیدم تابلویی نوشته شده که به وزیر نفت خوش‌آمد گفته شده است. اینجا احتمالا محل مناسبی برای نمایش و شوآف است نه چیزی بیشتر. کاش قدر سرمایه‌های‌مان را بیشتر بدانیم. کاش.