پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در گفت‌وگو با رئیس هیئت‌مدیره بینوست مطرح شد / نگاه اشتباه کاربران ایرانی به سرمایه‌گذاری در حوزه رمزارز
رئیس هیئت‌مدیره بینوست معتقد است که نبود شفافیت کافی در ایران باعث شده تا هیچ نهاد ثالثی برای انتشار آمار و دیتاهای کافی در بازار کریپتوکارنسی ایران وجود نداشته باشد. او می‌گوید صرافی‌های رمزارز ایرانی به دلیل فضای خاکستری موجود در حوزه کریپتوکارنسی کشور و همچنین به دلیل تحریم‌های خارجی در صورت انتشار آمار و اطلاعات خود از دو طرف ضرر می‌کنند.
به اعتقاد او، نبود شناخت در میان بیشتر کاربران حوزه کریپتو در ایران باعث شده این دست از کاربران برای سودهای یک‌شبه و با این توهم که بازار کریپتو چیزی شبیه به قمار یا دارای مکانیسمی شبیه به شرکت‌های هرمی است بدون دانش کافی در سرمایه‌گذاری، سرمایه خود را وارد بازار کنند. به گفته او این دست از کاربران ماندگار نیستند و خیلی سریع از بازار خارج می‌شوند.
به گزارش راه پرداخت، مصطفی قمری، رئیس هیئت‌مدیره بینوست در گفت‌وگویی با میثم سلیمانی در برنامه ویدیویی اتاق آبی در خصوص وضعیت بازار کریپتوکارنسی و صرافی‌های ایرانی در پاسخ به این سؤال که دقیقا چه زمانی در ایران نیز یک مکانیسم رتبه‌بندی برای صرافی‌ها ایجاد می‌شود می‌گوید: «نمی‌توان گفت دقیقاً چه زمانی در ایران نیز چنین شفافیتی ایجاد می‌شود. به عنوان مثال مجموعه‌ای مانند CryptoCompare دارای شاخصی است با نام Benchmark Exchange که طبق آن نوعی رتبه‌بندی میان صرافی‌های رمزارزی مختلف در دنیا انجام می‌دهد و در بخش‌های مختلف از جمله امنیت و سطوح قانون‌گذاری به آنها امتیاز می‌دهد.»
اهمیت شفافیت اطلاعاتی
قمری در این باره ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال در یکی از رتبه‌بندی‌ها که براساس حجم تراکنش‌هاست صرافی بایننس با 30 میلیون کاربر دارای 14 بیلیون دلار حجم تراکنش است و صرافی کوین‌بیس با 98 میلیون کاربر دارای 1.2 بیلیون دلار حجم تراکنش است و چنین تفاوتی احتمالاً به دلیل تفاوت در جامعه هدف این صرافی‌هاست. جامعه هدف صرافی بایننس حرفه‌ای‌تر از جامعه هدف صرافی کوین‌بیس است و به این دلیل که افراد حرفه‌ای‌تر حجم تراکنش بالاتری دارند صرافی بایننس با تعداد کاربر کمتر دارای حجم تراکنش بالاتری است.»
او می‌گوید: «اینکه در ایران چه زمانی به چنین جایگاهی خواهیم رسید دارای دو نکته اساسی است. نکته اول این است که خود صرافی‌ها باید اطلاعات را به صورت شفاف ارائه کنند و نکته دوم نیز این است که باید اطلاعات دقیقی از مختصات بازار کریپتوکارنسی در ایران در اختیار داشت. به عنوان مثال ما باید بدانیم حجم کل بازار کریپتو چقدر است تا بتوانیم مثلاً سهم بیست‌درصدی یک صرافی را تحلیل و بررسی کنیم.»
به گفته قمری در حال حاضر کل حجم بازار کریپتوکارنسی در دنیا چیزی حدود یک تریلیون دلار است. او معتقد است که در ایران آمار دقیقی از حجم بازار کریپتوکارنسی وجود ندارد اما گمانه‌زنی‌هایی در این مورد صورت گرفته است.
قمری ادامه می‌دهد: «به عنوان مثال در سال 1398 و در دو هفته‌ای که اینترنت به صورت کامل قطع شد، HashRate یا نرخ هش بیت‌کوین به صورت پایلوت چیزی حدود 9 درصد ریزش داشت و به استناد همین آمار در آن زمان برخی تخمین می‌زدند که حدوداً 9 درصد از کل نرخ هش بیت‌کوین در ایران بوده است. از طرفی گمانه‌زنی‌های دیگری نیز صورت گرفته که به عنوان مثال در یکی از آنها اندازه بازار کریپتوکارنسی در ایران 25 میلیارد دلار تخمین زده شده است.»
رئیس هیئت‌مدیره بینوست ادامه می‌دهد: «نمی‌توان گفت آمار درست تا چه اندازه با این عدد متفاوت است اما چیزی که می‌توان گفت این است که معاملات کریپتوکارنسی اخیراً در ایران بسیار رشد کرده و حتی در برخی مقاطع آمار حجم تراکنش برخی صرافی‌ها حتی از هسته بورس نیز فراتر رفته است.»
سرمایه‌گذاری ثروتمندان ایران در بازار رمزارزها
یکی از شاخص‌های معتبربودن یک بازار و اهمیت آن، میزان سرمایه‌گذاری افراد ثروتمند در آن بازار به‌خصوص است. قمری در خصوص این شاخص می‌گوید: «شرکت مشاوره فناوری Capgemini در گزارشی در سال 2022 برآورد کرده است که حدود 71 درصد از افراد ثروتمند با سرمایه نقدی حداقل یک میلیون دلار (High net worth individuals) به بازار کریپتوکارنسی ورود کرده‌اند. این آمار در خصوص HNWI زیر چهل سال به 91 درصد می‌رسد.
با شنیدن این آمار از میزان سرمایه‌گذاری افراد ثروتمند در بازار کریپتوکارنسی این سؤال ایجاد می‌شود که این آمار در ایران چگونه است. قمری در این باره نیز می‌گوید: «براساس شنیده‌ها حدود 250هزار HNWI در ایران وجود دارد که اگر فرض را بر این بگذاریم که به طور متوسط هرکدام از این افراد سرمایه‌ای در حدود دو میلیون دلار داشته باشند سر جمع حدود 500 میلیارد دلار سرمایه دارند که با توجه به حجم بازار کریپتوکارنسی در کل دنیا اصلاً بعید نیست که از این مقدار حدود پنج تا 10 میلیارد دلار در حوزه کریپتوکارنسی سرمایه‌گذاری کرده باشند.»
رئیس هیئت‌مدیره بینوست در ادامه در خصوص موانع ایجاد شفافیت اطلاعات در بازار کریپتوکارنسی ایران اینگونه توضیح می‌دهد: «یکی از مواردی که مانع وجود چنین شفافیتی در ایران می‌شود، نبود یک نهاد ناظر بی‌طرف است. به دلایل مختلفی نهادهایی که به دیتاهای درگاه‌های بانکی دسترسی دارند چنین آماری را منتشر نمی‌کنند. تنها آماری که با آن مواجه هستیم آماری است که خود صرافی‌ها از سهم بازار خود منتشر می‌کنند که اگر آن را جمع بزنیم شاید چیزی بیش از 200 درصد شود.»
یک بازی دوسر باخت
او با بیان اینکه این کاملاً طبیعی است که صرافی‌ها با قصد و غرض‌های مختلف آمار سهم بازار خود را منتشر کنند در این باره توضیح می‌دهد: «من فکر می‌کنم این صرافی‌ها دو هدف از انتشار چنین ارقامی دارند. به عنوان مثال گاهی ممکن یک صرافی با اطلاع کامل از اینکه در حال رشد و لیدر بازار است آمار سهم بازار خود را کمتر از آنچه حقیقت دارد عنوان کند؛ چراکه دلیلی برای انتشار حقیقت نمی‌بیند. این الگو در پرسونای برخی افراد ثروتمند نیز دیده می‌شود. دسته دوم برخی صرافی‌ها هستند که آمار سهم بازار خود را بیشتر از آنچه حقیقت دارد اعلام می‌کنند تا از این آمار به عنوان یک ابزار بازاریابی برای کسب سود بیشتر استفاده کنند. عقیده من این است که بزرگان بازار دلیلی برای این کار ندارند، چرا که هم نیازی به آن ندارند و هم ترس از فعالیت در یک فضای خاکستری به آنها اجازه چنین کاری را نمی‌دهد.»
به عقیده قمری تفاوتی که میان ایران و همه جای دنیا وجود دارد موضوع شفافیت در اطلاعات است. او می‌گوید: «به عنوان مثال ما به راحتی می‌توانیم ببینیم صرافی بایننس چقدر بیت‌کوین دارد. در ایران نمی‌توان خیلی شفاف عمل کرد و نمی‌دانم که واقعاً چه نهادی می‌تواند به شفافیت فضا کمک کند. تحریم‌ها یکی از دلایل نبود این فضای شفاف در کشور است. اگر صرافی‌ها دیتاهای خود را به صورت شفاف منتشر کنند ممکن است به دلیل قوانین تحریمی آسیب ببینند.»
حضور صرافی‌های خارجی در ایران
به گفته او اگر صرافی‌های خارجی بتوانند در ایران کار کنند، صرافی‌های داخلی بخش بزرگی از کاربران خود را از دست خواهند داد، چراکه رقابت با صرافی‌هایی نظیر بایننس برای صرافی‌های ایرانی دشوار است؛ بسیاری از رمزارزها ابتدا در بایننس فهرست می‌شوند و این و همه قابلیت‌های دیگر صرافی‌های بزرگی نظیر بایننس که از نقطه بحران عبور کرده‌اند کار را برای صرافی‌های ایرانی دشوار می‌کند. مگر اینکه حمایت یا مانعی برای این موضوع وجود داشته باشد.
به گفته قمری طبیعتاً زمانی که تعداد کاربران یک صرافی از یک حد معین عبور کند رقابت با آن دشوار خواهد بود؛ مگر اینکه بتوان محصول، ابزار و برنامه‌های جدیدی ارائه داد.
آینده از آن صرافی‌های غیرمتمرکز است
او با اشاره به رشد روزافزون سهم بازار صرافی‌های غیرمتمرکز توضیح می‌دهد: «نکته بسیار مهمی که وجود دارد این است که صرافی‌های متمرکز امروزه در دنیا دارای رقبایی هستند که خیلی دیده نمی‌شود و آن هم صرافی‌های غیرمتمرکز است.»
قمری با بیان اینکه صرافی‌های غیرمتمرکز به سرعت در حال پیشرفت هستند، می‌گوید: «به عنوان مثال طبق آماری که پیش‌تر گفتم ارزش معاملات صرافی کوین‌بیس در 24 ساعت گذشته حدود 1.2 بیلیون دلار بوده است. این در حالی است که ارزش معاملات صرافی یونی‌سوآپ در همین زمان چیزی در حدود 1.3 بیلیون دلار عنوان شده است. این رقم قابل توجهی است که کمتر در مورد آن صحبت می‌شود و اگر مقداری آینده‌نگر باشیم این مسئله بعید نیست که صرافی‌های غیرمتمرکز بازار کریپتوکارنسی را از آن خود کنند.»
قمری بر این موضوع تأکید می‌کند که در این فضا باید به این فکر بود که چطور می‌توان با صرافی‌های غیرمتمرکز رقابت کرد.
ناآگاهی؛ آفت بازار کریپتوکارنسی ایران
قمری در ادامه این گفت‌وگو در خصوص حساسیت‌هایی که در خصوص بازار رمزارزی ایران وجود دارد می‌گوید: «برخی آماری که از معاملات در صرافی‌های ایرانی به گوش می‌رسد برای من جالب و تأسف‌بار است. به عنوان مثال اخیراً یک صرافی آماری از انواع کریپتوهای معامله‌شده منتشر کرد که حجم قابل توجهی از آن مربوط به کوین‌هایی نظیر دوج‌کوین، شیبا و دیگر کوین‌هایی از این دست بود. چنین فعالیتی مربوط به مخاطب خاص است که با هدف خاصی آن را انجام می‌دهد. سرمایه این کاربران کم اما تعدادشان زیاد است و به همین دلیل باید به رفتار سرمایه‌گذاری و پرسونای این افراد توجه و در مورد آن فکر کرد.»
طبق توضیحات او در صرافی‌های بزرگ دنیا حجم معاملاتی کوین‌هایی نظیر اتریوم، بیت‌کوین و… نسبت به دوج‌کوین، شیبا و… بیشتر است؛ مگر در مواقع به‌خصوص.
قمری ادامه می‌دهد: «نکته من این است که شناخت بخش زیادی از سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو در ایران نسبت به این حوزه بسیار اندک است و این افراد در زمان اوج رشد این بازار وارد آن شده و هیچ دانشی در مورد نحوه عملکرد آن ندارند. این افراد براساس اطلاعات نادرست سرمایه خود را از دست می‌دهند.»
رئیس هیئت‌مدیره بینوست با تأکید بر اینکه این دست از مخاطبان، مخاطبان سرمایه‌گذاری و اساساً مخاطبان ماندگاری نیستند، عنوان می‌کند: «آنها صرفاً به دنبال چیزی شبیه به قمار و سایت‌های بت هستند و برای کسب سودهای یک‌شبه سرمایه خود را وارد بازار کرده‌اند. این افراد در صورت وجود یک بازار سودده دیگر بدون شناخت کافی سرمایه خود را به آنجا منتقل می‌کنند.»
قمری در ادامه در خصوص رفتار سرمایه‌گذاران این حوزه در زمان افول بازار رمزارزها می‌گوید: «شاخص خیلی مهم که ما در بینوست توسعه داده‌ایم نشان می‌دهد در سال 2022 بزرگان بازار کریپتو به بیشترین میزان ممکن خرید داشته‌اند حتی بیشتر از سال 2017. این بدان معناست که بزرگان بازار با دیدگاه بلندمدت کوین‌هایی را خریده‌اند که افراد در ضرر در سال 2022 فروختند.»
رئیس هیئت‌مدیره بینوست در انتهای این گفت‌وگو در پاسخ به این سؤال که آیا به نظر شما بخش زیادی از سرمایه‌گذاران حوزه کریپتو در این برای نوعی قمار وارد این حوزه شده‌اند پاسخ داد: «بله. به نظر من بخش زیادی از کاربران کریپتوکارنسی در ایران قمار می‌کنند.»
